Commission de l'Énergie, de l'Environnement et du
Climat |
Commissie
voor Energie, Leefmilieu en Klimaat |
du Mardi 30 mars 2021 Matin ______ |
van Dinsdag 30 maart 2021 Voormiddag ______ |
De openbare commissievergadering wordt geopend om 10.01 uur en voorgezeten door de heer Patrick Dewael.
La réunion publique de commission est ouverte à 10 h 01 et présidée par M. Patrick Dewael.
01 Vraag van Séverine de Laveleye aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De voorbereiding van de COP15 Biodiversiteit en het verslag van het IPBES over dit thema" (55014604C)
01 Question de Séverine de Laveleye à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "La préparation de la COP15 Biodiversité et le suivi du rapport de l'IPBES sur ce thème" (55014604C)
01.01 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): Madame la ministre, la Plateforme
intergouvernementale scientifique et politique sur la biodiversité et les
services écosystémiques (IPBES) de l’ONU ainsi que de nombreuses autres
institutions nous alertent sur les risques liés à l’effondrement des
écosystèmes. Les causes de cet effondrements sont connus: les changements
d'usage des terres et de la mer, l'exploitation intensive de certains organismes,
le changement climatique, les pollutions et les espèces exotiques
envahissantes. Dans les rapports récents on peut noter le rapport de l’IPBES
publié en octobre sur le lien existant entre la pandémie du COVID-19 et la
biodiversité. Le rapport rappelle que 70 % des maladies émergentes et
presque toutes les pandémies connues sont des zoonoses. Il montre qu’entre
631 000 et 827 000 virus présents dans la nature pourraient infecter
les êtres humains, que des pandémies plus fréquentes, plus mortelles et plus coûteuses
sont à prévoir, et que l’impact économique actuel des pandémies est
100 fois supérieur au coût estimé de leur prévention.
Cette pandémie, on le sait, est le résultat
des trop grandes perturbations causées par les êtres humains à l’environnement:
perte énorme de la biodiversité, exploitation intensive des sols et des
animaux, etc.
Le rapport propose également un certain
nombre d'options politiques qui permettraient de faire face et de réduire le
risque de pandémie (en termes de fiscalité, de recherche, de régulation, etc.).
Une prochaine COP sur la biodiversité a lieu
en octobre et doit permettre de dessiner le nouveau cadre international pour
protéger les ecosystèmes.
Voici donc mes questions:
- Comment vous positionnez-vous par
rapport aux recommandations principales du rapport de l’IPBES sur
"pandémies et biodiversité"?
- Comment la Belgique les intègre-t-elle dans la préparation de la Cop 15 sur la biodiversité?
01.02 Zakia Khattabi, ministre: Monsieur le président, madame de Laveleye, le rapport relatif aux pandémies de l'IPBES est un rapport d'atelier. Il ne s'agit pas d'un examen ou d'une évaluation à part entière. Cela signifie que le rapport de l'atelier et ses recommandations ou conclusions n'ont été ni examinées, ni approuvées, ni entérinées par la plénière de l'IPBES.
Toutefois, le rapport est l'un des examens les plus rigoureux qui soient sur le plan scientifique des preuves et des connaissances des liens entre la pandémie et la nature depuis le début de la pandémie de la covid-19. Ses conclusions peuvent donc être considérées comme étant hautement fiables, ce qui signifie que la Belgique pourrait et devrait tenir compte de ses recommandations.
Les liens entre la biodiversité et la santé font partie intégrante du cadre mondial de la biodiversité pour l'après-2020, notamment les avantages de la biodiversité pour la santé, le lien avec les zoonoses et l'impact des produits pharmaceutiques sur la biodiversité. La 24e réunion de l'Organe subsidiaire de conseil scientifique et technologique de la Convention sur la diversité biologique se tiendra fin avril.
Le document préparatoire sur la biodiversité et la santé n'est pas encore disponible. Il devrait comprendre un rapport sur les actions suivantes actuellement explorées par le secrétariat de la Convention:
- l'élaboration d'indicateurs de mesure et d'outils scientifiques pour mesurer les progrès en matière de biodiversité et de santé;
- l'élaboration d'approches ciblées pour diffuser des informations sur l'intégration de la biodiversité dans le secteur de la santé, notamment dans le cadre de la mise en œuvre de la stratégie de communication globale et des approches de diffusion de l'information;
- la préparation d'un projet de plan d'action mondial avec des stratégies, des programmes et des comptes nationaux pour l'intégration des liens entre la biodiversité et la santé dans les politiques afin d'aider les parties à intégrer les liens entre la biodiversité et la santé;
- sur la base des conclusions du rapport "Pandémies et biodiversité" de l'IPBES, la Belgique devrait (…), ce qui sera confirmé au cours des concertations prévues pour ce dossier avec les collègues et homologues régionaux.
01.03 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): Merci beaucoup pour ces précisions, madame Khattabi. Il me semble que vous avez souligné un point important, en ce sens que le rapport est un rapport d'atelier et ne constitue donc pas un document contraignant. La Belgique pourrait et devrait en tenir compte.
Je pense qu'il sera très intéressant pour nous, parlementaires, de pouvoir suivre la trajectoire des préparations entre l'État fédéral et les entités fédérées. Nous savons que le gouvernement a pour objectif de venir à la COP15 avec des ambitions aussi élevées que possible. La COP15 est un événement que nous ne pouvons pas manquer car elle est déterminante pour l'avenir de la biodiversité et, partant, de notre santé et notre bien-être.
Nous examinerons avec vous, préalablement à la COP15, les documents de positionnement de la Belgique. Nous ne doutons pas qu'ils seront extrêmement intéressants. Je vous remercie pour votre réponse, nous y reviendrons.
Le président: Chers collègues, nous pourrions peut-être discuter de ce point dans le cadre du règlement de nos travaux. Un premier échange de vues est prévu à l'issue de la réunion de cet après-midi. Nous pourrons alors examiner comment associer cette commission et le Parlement à ce travail considérable.
L'incident est clos.
02 Vraag van Wouter Raskin aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De ambities inzake de decarbonisering van het wagenpark" (55015216C)
02 Question de Wouter Raskin à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Les ambitions en matière de décarbonation du parc automobile" (55015216C)
02.01 Wouter Raskin (N-VA): Mevrouw de minister, de uitstoot van het wegverkeer is verantwoordelijk voor meer dan een vijfde van alle broeikasgasemissies in dit land. Daarom wil de regering werk maken van de decarbonisering van het wagenpark. In het kader van die ambitie staat in het regeerakkoord te lezen dat alle nieuwe bedrijfswagens tegen 2026 broeikasgasvrij moeten zijn, maar ook andere maatregelen moeten bijdragen aan een duurzame transformatie van het vervoerssysteem. In dat verband verwees u tijdens de commissievergadering van 9 maart naar het belang van overleg en samenwerking.
Mevrouw de minister, een van de doelstellingen van het Nationaal Energie- en Klimaatplan is de ontwikkeling van een interfederaal samenwerkingsakkoord inzake duurzame mobiliteit. Wat is de timing daarvan? Wat zijn voor u de concrete prioriteiten die in dat akkoord moeten worden opgenomen?
U verwees ook naar overleg met uw collega Gilkinet, met de bedoeling om de noodzakelijke initiatieven te nemen om de transformatie en de decarbonisering van ons vervoerssysteem te faciliteren. Heeft dat overleg al plaatsgevonden? Zo nee, wanneer zal dat gebeuren? Welke initiatieven moeten volgens u als noodzakelijk beschouwd worden en zullen bijgevolg ook door u op de tafel gelegd worden?
02.02 Minister Zakia Khattabi: Mijnheer Raskin, gezien het stijgende aandeel van de emissies van het wegtransport zie ik de decarbonisering van het wegtransport als een belangrijke beleidsprioriteit. De regering engageert zich inderdaad voor een volledige decarbonisering van nieuwe bedrijfswagens vanaf 2026.
Het regeerakkoord bepaalt ook dat wij met de deelstaten zullen werken aan de geleidelijke uitfasering van de verkoop van niet-zero-emissieauto's om de luchtkwaliteit te verbeteren, de klimaatimpact van ons transport te verminderen en de innovatie in de autosector aan te moedigen. De regering zet sterk in op de verdere ontwikkeling van het spoor, de bevordering van multimodaliteit en het stimuleren van het fiets- en velomobielgebruik dankzij de aanleg van een performant en veilig fietsroutenetwerk, alsook op de bevordering van telewerk.
Onze mobiliteits- en productieketens stoppen niet aan nationale of regionale grenzen. Daarom hebben we onlangs in een brief, die we samen met andere lidstaten ondertekend hebben, aan de Europese Commissie gevraagd om de emissienormen aan te scherpen en op EU-niveau een uitfaseringsdatum voor de verkoop van voertuigen met interne verbrandingsmotoren in te voeren.
Die maatregelen staan niet op zichzelf. Een integrale decarbonisering van het transport vraagt absoluut om een coherente afstemming van het beleid tussen de regeringen van ons land. In de Interministeriële Conferentie Mobiliteit lijkt de uitwerking van een interfederaal samenwerkingsakkoord inzake duurzame mobiliteit, waarin voorzien wordt in de context van het Nationaal Energie- en Klimaatplan, een waardevolle hefboom te zijn om de verschillende, verspreide beleidsinstrumenten op elkaar af te stemmen.
Gezien de verspreide bevoegdheden moet het beleid op verschillende niveaus gezamenlijk aangevuld en versterkt worden. Ik zal dan ook ten volle inzetten op sterke federale maatregelen om de transitie ook in de Gewesten waar te maken. Concreet denk ik aan een interfederaal mobiliteitsakkoord, dat belangrijk is, in het bijzonder om fiscale maatregelen en normeringen op elkaar af te stemmen met een gezamenlijk gedragen concrete middellangtermijnvisie.
Een homogeen, ambitieus en gezamenlijk vormgegeven beleidskader zal het voor de burgers duidelijker en gemakkelijker maken zich aan te passen en zich in te schrijven in een ambitieuze dynamiek. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan het stijgende aandeel van interregionaal transport in België, zoals het stijgende pendelverkeer en goederenvervoer tussen de regio's.
Tot nu toe kon er geen consensus worden gevonden voor de concrete uitwerking van een interfederaal mobiliteitsakkoord. In de komende weken en maanden werkt de federale ploeg voort aan het eigen beleid. Zo zal ik weldra een voorstel tot beslissing op de regeringstafel leggen waarin ik mijn collega's vraag zo snel mogelijk alle federale klimaatbeleidslijnen en –maatregelen in het Nationaal Energie- en Klimaatplan, het regeerakkoord, de beleidsnota's en verklaringen concreet uit te werken.
In die context zal ik met minister Gilkinet overleggen om concrete initiatieven te nemen om de transformatie en decarbonisering van ons vervoerssysteem te faciliteren.
02.03 Wouter Raskin (N-VA): Dank u voor uw antwoord, mevrouw de minister. U hebt een aantal concrete voorbeelden gegeven. U geeft ook aan dat u in de komende weken en maanden de federale hefbomen zult concretiseren. De timing blijft een beetje vaag, maar wij zullen daar in de toekomst nog op terugkomen.
U legt de nadruk op gemeenschappelijk en gezamenlijk overleg. Dat is heel erg belangrijk, als we voldoende draagvlak willen creëren in de verschillende regio's in dit land, wat op zijn beurt absoluut noodzakelijk is om resultaten te boeken.
Ik kijk uit naar de uitkomst van dat gezamenlijke overleg. Nogmaals, de timing waarnaar ik gevraagd heb, is niet heel erg concreet door u geduid. Ik kom daarop wellicht in de komende weken terug.
L'incident est clos.
- Kim Buyst aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De Klimaatzaak" (55015288C)
- Séverine de Laveleye aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De Klimaatzaak en de doelstellingen inzake het terugdringen van broeikasgassen" (55015290C)
- Kris Verduyckt aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De Klimaatzaak" (55015583C)
- Daniel Senesael aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De stand van zaken met betrekking tot de Klimaatzaak" (55015974C)
- Greet Daems aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De schaamtelijke argumenten van de federale overheid in de Klimaatzaak" (55015984C)
- Kim Buyst à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "L'Action pour le climat" (55015288C)
- Séverine de Laveleye à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "L’Affaire Climat et les objectifs de réduction de gaz à effet de serre" (55015290C)
- Kris Verduyckt à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "L'Affaire Climat" (55015583C)
- Daniel Senesael à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Les suites de 'l'Affaire Climat'" (55015974C)
- Greet Daems à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Les arguments honteux invoqués par les autorités fédérales dans 'l'Affaire Climat'" (55015984C)
03.01 Kim Buyst (Ecolo-Groen): Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, de feiten zijn gekend. In 2014 spande Klimaatzaak een rechtszaak aan tegen de vier Belgische overheden die voor klimaatbeleid bevoegd zijn. Tussen 16 en 26 maart 2021, de voorbije twee weken dus, werden de pleidooien gehouden in deze zaak. De Klimaatzaak gaat over burgers die klimaatactie vragen. En laat ons eerlijk zijn: dat is nodig. Want net als 2014 werd 2020, het jaar waarin de Klimaatzaak startte, opnieuw het warmste jaar ooit sinds het begin van de metingen in 1901.
Ambitieuze maatregelen zijn dus nodig om onze toekomst en die van onze kinderen veilig te stellen. In het federale en het Brusselse regeerakkoord werden, onder andere onder groene impuls, ambitieuze klimaatdoelstellingen opgenomen, en onze hoop is natuurlijk dat Vlaanderen die ambities volgt met de Klimaatzaak als hefboom. In het federale regeerakkoord staat nu te lezen dat de klimaatdoelstellingen vertaald zullen worden in tussentijdse doelstellingen en jaarlijks aan een objectieve evaluatie onderworpen zullen worden. Daarover gaan mijn vragen.
Ten eerste, wat is de stand van zaken van een specifiek actieplan om de doelstellingen voor 2030 te halen?
Ten tweede, welke tussentijdse doelstellingen worden opgesteld en hoe zullen die doelstellingen geëvalueerd worden?
Tot slot, hoe heeft u die eerste fase van de Klimaatzaak ervaren?
03.02 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): Monsieur le président, ma question a déjà été posée en séance plénière mais je me réjouis que le débat se poursuive en commission. Je vais donc écouter attentivement les échanges et je laisse ma place.
03.03 Daniel Senesael (PS): Madame la ministre, le dernier des dix jours d'audience de l'Affaire Climat se tenait vendredi dernier au tribunal de première instance de Bruxelles. Cette affaire fait suite à l'assignation à comparaître motivée par l'ASBL Klimaatzaak et adressée aux ministres, fédéral et régionaux, compétents en matière de climat en avril 2015.
La position selon laquelle la politique climatique menée dans notre pays témoigne de manquements relatifs au respect des droits humains et des droits de l'enfant a été défendue par les représentants de l'ASBL. Ces derniers ont exigé que des mesures suffisantes à la réduction des émissions de gaz à effet de serre de 42 % en 2025 et de 55 % en 2030 soient mises en place et que des moyens soient mis en œuvre pour les respecter.
Madame la ministre, pouvons-nous avoir vos retours sur cette affaire? Les propositions incluses dans le paquet "Fit for 55" liées au Green Deal seront disponibles dans les mois à venir. Leur objet a néanmoins été annoncé. Pouvons-nous connaître votre position en la matière? Des moyens ont-ils déjà été prévus en vue de la réalisation d'initiatives afférentes? Enfin, aux Pays-Bas, un procès similaire à l'Affaire Climat a contraint l'État a entreprendre une politique significativement favorable à la préservation du climat. Madame la ministre, le verdict de l'affaire devrait tomber avant l'été. En cas de verdict défavorable, pourrions-nous espérer que les demandes des quelque 62 000 citoyens représentés par l'ASBL Klimaatzaak soient reconnues et appliquées? D'avance, je vous remercie pour votre réponse.
03.04 Greet Daems (PVDA-PTB): Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, de pleidooien van de Belgische Klimaatzaak gingen deze maand dan eindelijk van start. Door de vele vertragingsmanoeuvres van de Vlaamse regering, met name van oud-minister Schauvliege van CD&V, heeft het zes jaar geduurd voor de bezorgde burgers van Klimaatzaak de kans kregen om hun grieven te kunnen verdedigen.
Klimaatzaak vraagt aan de rechtbank een aantal zaken vast te stellen, bijvoorbeeld dat de overheden aansprakelijk zijn voor de klimaatverandering omdat zij zich bij het voeren van het klimaatbeleid niet als goede huisvaders gedragen en de belangen van de burgers schaden. Een ander voorbeeld is dat onze overheden fundamentele rechten schenden, waaronder het Europese Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Klimaatzaak vraagt ook de overheden te bevelen de nodige maatregelen te nemen om de totale jaarlijkse broeikasgasemissies te verminderen met 48 % of minstens 42 % tegen 2025, met 65 % of minstens 55 % tegen 2030, en een netto-nuluitstoot tegen 2050.
Voor de start van de klimaatzaak heeft u in een persbericht verklaard dat u de aanzet heeft gegeven tot een heroriëntering van het klimaatbeleid waarbij de federale regering een klimaatbeleid voert dat science-based is. Verder schrijft u dat het ambitieniveau volgt uit de wetenschap. Met dat persbericht zegt u dus eigenlijk dat de ommezwaai al gebeurd is en lijkt u positief tegenover de Klimaatzaak te staan.
Ik was dan ook heel erg verbaasd toen ik in de verslaggeving van de pleidooien een aantal van de argumenten van de federale overheid las. Ik citeer: "Publieke autoriteiten zijn niet de eerste verantwoordelijken in het kader van het klimaatbeleid. Het is enkel omdat burgers hun verantwoordelijkheden niet nakomen dat er een beroep wordt gedaan op publieke autoriteiten." Een ander citaat: "De rechter kan een wetgevende macht niet verwijten niet te handelen inzake klimaat, wanneer er bijvoorbeeld een pandemie is."
Met deze twee argumenten schuift de federale regering de verantwoordelijkheid volledig af naar de burgers en misbruikt ze ook de huidige coronacrisis om geen daadkrachtig klimaatbeleid te voeren. Ik vind beide argumenten eigenlijk beschamend. Daarover heb ik enkele vragen.
Staat u achter de argumentatie die uw advocaten naar voren schuiven? Vindt u dat de coronacrisis een goede reden is om niet te handelen inzake klimaat? Vindt u dat er enkel en alleen een beroep kan gedaan worden op de federale overheid als burgers hun verantwoordelijkheden niet nakomen?
Wanneer u stelt dat uw klimaatbeleid science-based zal zijn, zult u dan de federale ambities verder optrekken naar 65 % reductie tegen 2030? Zult u er ook voor zorgen dat onze klimaatdoelstellingen gericht zijn op het voorkomen van een gevaarlijke klimaatopwarming van 1,5 °C in plaats van maximum 2 °C? Ik kijk uit naar uw antwoord.
De voorzitter: Ik stel voor om collega Verduyckt nog even het woord te geven in de repliek indien hij dan alsnog aanwezig zou zijn. Nu luisteren we naar het antwoord van de minister.
03.05 Zakia Khattabi, ministre: Chers collègues, vous le savez, l'affaire est toujours en cours. Des conclusions ont en effet déjà été présentées vendredi, et nous attendons le jugement.
Het spreekt voor zich dat ik om die reden erg karig en voorzichtig zal zijn met mijn commentaren, maar ik kan er u wel op wijzen dat de federale regering de ontvankelijkheid van het verzoek op geen enkele manier heeft betwist en haar verantwoordelijkheid jegens toekomstige generaties niet wil ontlopen.
Mevrouw Daems, mag ik vragen of u aanwezig was tijdens de pleidooien van onze advocaten? Wellicht niet, anders zou u niet klakkeloos de verslaggeving van derden overnemen. Ik heb op voorhand de slides en de juridische teksten van de advocaten gelezen en hun feedback op de pleidooien ontvangen. U maakt een karikatuur van uw interventies. Niemand is daarbij gebaat, behalve u misschien. U bent vastbesloten om een front te vormen, terwijl wij samen de uitdaging van deze eeuw zullen aangaan.
De grond van de zaak is glashelder. De Klimaatzaak vindt dat overheden een gevaarlijke klimaatverandering moeten vermijden, in de eerste plaats door de broeikasgasemissies voldoende te reduceren. Zo schuiven de mede-eisers een reductiedoelstelling van minimaal 55 % in 2030 naar voren.
Comme vous le savez, cet objectif de réduction est à présent partagé par l'Europe, depuis sa décision de décembre dernier de réduire ses émissions d'au moins 55 % en Europe. Nous souscrivons aux objectifs européens de réduction de nos émissions d'au moins 55 % d'ici 2030 et de neutralité climatique d'ici 2050, qui seront ancrés dans la loi européenne sur le changement climatique.
J'attends pour le mois de juin les propositions de la Commission visant à transposer ces objectifs en législation concrète et à revoir l'architecture climatique européenne en conséquence. Il apparaît pour l'instant prématuré de traduire l'ambition ainsi revue à la hausse en un budget carbone et en objectifs intermédiaires pour la Belgique. Ceux-ci découleront de la législation sectorielle qui sera adoptée au niveau européen, et ensuite des négociations entre les différentes entités concernées.
In de komende maanden en jaren wil ik vooral in daden, niet in woorden, aantonen dat wij de gevaarlijke klimaatverandering voorkomen en onze zorgplicht voor alle levende wezens ten volle opnemen. Meer concreet zal ik de ministerraad voorstellen een beslissing te nemen om de regeringsleden ertoe te verbinden federale klimaatbeleidslijnen en -maatregelen in te voeren op basis van de acties die werden geïdentificeerd in de federale bijdrage aan het Nationaal Energie- en Klimaatplan 2021-2030 en de aangekondigde initiatieven in het regeerakkoord. Die beslissing moet het mogelijk maken om alle betrokken actoren te mobiliseren, met name de bevoegde ministers, de bevoegde federale overheidsdiensten, instellingen en bedrijven.
Je voudrais conclure en disant que je prends acte de ce qui se joue dans l'Affaire Climat. Nous héritons d'un dossier où les ambitions n'ont sans aucun doute pas eu l'envergure souhaitée. J'hérite de ce dossier mais je regarde vers l'avenir; l'avenir, c'est une ambition à l'échelle belge, à l'échelle européenne et internationale qui est rehaussée. C'est vers cet avenir que je me tourne. C'est vers la mise en œuvre de l'accord de majorité que je concentrerai mes efforts.
03.06 Kim Buyst (Ecolo-Groen): Mevrouw de minister, bedankt voor uw antwoorden. Als beleidsmakers zijn we het onszelf verplicht om geregeld de vraag te beantwoorden of België wel over voldoende klimaatbeleid beschikt om de burgers te beschermen tegen een opwarming van meer dan 1,5°C. Als we niet genoeg doen, dan heeft dat immers gevolgen voor de burgers, hun gezondheid en hun omgeving.
Eind vorig jaar heeft Europa een versnelling hoger geschakeld. Men eist nu een afname van de CO2-uitstoot in de lidstaten met 55 % tegen 2030, een beleid dat vorm zal krijgen in het Fit for 55 Package. Het is belangrijk voor ons land om hieraan proactief en constructief mee te werken. Daarvoor zal er samengewerkt moeten worden, zoals u al zei in uw antwoord. Klimaatbeleid is immers niet louter een bevoegdheid van u als klimaatminiser, het heeft ook betrekking op andere bevoegdheden zoals fiscaliteit, mobiliteit en de bouw. Er zal tevens moeten worden samengewerkt met de andere entiteiten in ons land.
Met andere woorden, samenwerking is voor mij het sleutelwoord, want we hebben samen nog een hele weg af te leggen. U wil kijken naar onze toekomst en ik heb er vertrouwen in dat u dit als federaal klimaatminister mee in goede banen zult leiden.
03.07 Kris Verduyckt (Vooruit): Het station in Kiewit is verplaatst. Het zijn verwarrende tijden.
Klimaatopwarming is een zeer ernstige zaak. Velen beseffen nog altijd niet wat de disruptieve gevolgen kunnen zijn voor de samenleving als we die opwarming niet stoppen. Ik sta volledig achter de mensen die zich bezighouden met Klimaatzaak. Het is alleen nog de vraag of het middel dat daarvoor wordt gebruikt het juiste is. Misschien is het ook een beetje uit frustratie en vragen ze zich af wat ze nu in hemelsnaam kunnen doen.
Uw ambitie daarin strekt u tot eer. Sommigen zeggen ook dat het misschien tijd is om de natuur of onze planeet een bepaalde rechtspersoonlijkheid te geven. Het is natuurlijk een probleem dat de planeet niet voor zichzelf kan opkomen. Anderen moeten dat nu doen. Dat stellen we nu vast.
03.08 Daniel Senesael (PS): Madame la ministre, je vous remercie pour vos réponses. D'abord, vous l'avez répété, la protection contre le réchauffement climatique est essentielle. Le cap de la diminution des gaz à effet de serre de 55 % pour 2030 a été fixé et rappelé. La politique climatique est transversale et la coopération entre le fédéral et les entités fédérées est essentielle. Les objectifs sont repris dans votre note de politique générale avec l'ambition que l'on vous connaît et que vous avez mentionnée, mais des moyens doivent être mis en œuvre pour les atteindre. Cela relève de votre responsabilité, madame la ministre. Nous serons évidemment à vos côtés pour faire en sorte que ces ambitions soient atteintes et que les moyens soient trouvés pour correspondre aux ambitions affichées.
03.09 Greet Daems (PVDA-PTB): Mevrouw de minister, ik was uiteraard niet aanwezig op dat proces. Ik heb wel de verslaggeving gelezen van de auteur David Van Reybrouck, een heel gerenommeerd verslaggever, waarin ik echt wel vertrouwen heb. Beweert u nu dat hij liegt, mevrouw de minister?
U hebt niet gereageerd op de argumenten van de Belgische Staat, waarover hij rapporteerde. Uw antwoord is voor mij onvoldoende. Uw geloofwaardigheid staat hier ook op het spel. Wanneer de advocaten van de Belgische Staat argumenten gebruiken die alle verantwoordelijkheid afschuiven op burgers en de coronacrisis misbruiken als excuus om geen verdere klimaatactie te ondernemen, dan moet u dit toch rechtzetten, al uw retoriek ten spijt dat deze regering voor een ommezwaai heeft gezorgd en dat deze regering naar de klimaatwetenschap luistert en haar beleid hierop baseert? Dat wordt allemaal onderuitgehaald door de argumentatie van de overheid in deze Klimaatzaak en dat is voor mij ronduit beschamend.
Het gaat mij er helemaal niet over om fronten hoger te maken, maar als u publiekelijk het ene zegt en in de rechtszaal vervolgens iets anders, dan vind ik het mijn plicht om dit aan te kaarten.
De voorzitter: Dit zal ongetwijfeld worden vervolgd.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
04 Question de Malik Ben Achour à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Le traité commercial entre l’UE et le Mercosur" (55015443C)
04 Vraag van Malik Ben Achour aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "Het handelsverdrag tussen de EU en Mercosur" (55015443C)
04.01 Malik Ben Achour (PS): Madame la ministre, de nombreuses associations et ONG, dont Youth For Climate, s’inquiètent à juste titre à propos de l’impact qu’aurait un traité commercial entre l’Union européenne et le Mercosur sur le climat et la biodiversité. En effet, un tel traité va clairement à l’encontre des observations et recommandations posées par les scientifiques, notamment parce qu’il ne fera qu’augmenter la déforestation et les émissions de gaz à effet de serre.
Si la Commission européenne travaille en ce moment sur un protocole additionnel ciblant spécifiquement la déforestation et l’accord de Paris, il faudra de toute évidence s’assurer que celui-ci sera bien contraignant et permettra donc réellement de répondre aux enjeux climatiques et à la protection de la forêt.
Madame la ministre, quelle est votre position par rapport à ce traité commercial entre l’Union européenne et le Mercosur, y compris par rapport au protocole additionnel évoqué, et plus spécifiquement concernant son impact sur le climat et la biodiversité?
Le chapitre "Développement durable" contient son lot d’inquiétudes au vu de son caractère non contraignant. Quelles dispositions pourraient être prises pour rassurer les États membres qui s’en inquiètent? Avez-vous entretenu des échanges à ce propos avec vos collègues européens en charge du Climat, de l’Environnement et de la Biodiversité? Le cas échéant, qu’en ressort-il? Avez-vous été consultée par rapport aux balises actuelles de l’accord, notamment par rapport aux normes environnementales?
04.02 Zakia Khattabi, ministre: Monsieur Ben Achour, la conduite des négociations sur les accords de libre-échange relève de la compétence des Affaires étrangères. Je suis ce dossier de très près et mon administration participe activement aux discussions intra-belges sur ce sujet. J'ai précédemment répondu aux questions de Mme Daems et j'indiquais qu'en effet, il s'agit d'un accord du siècle dernier qui ne va pas dans le sens de nos ambitions en matières environnementale et climatique.
L'accord de gouvernement stipule explicitement que dans le cadre des accords de libre-échange, le gouvernement fédéral préconisera la prise en compte de l'impact négatif de la déforestation, entre autres en imposant des normes environnementales et de durabilité nécessaires. Ceci s'applique particulièrement à l'accord de libre-échange avec les pays du Mercosur étant donné les tendances dramatiques de la déforestation dans le bassin amazonien brésilien.
Les négociations sur l'accord de libre-échange, y compris son chapitre "Développement durable", sont clôturées. C'est pour cette raison qu'avec un certain nombre d'États membres européens, la Belgique plaide activement pour que des garanties contraignantes soient données en matière de réduction de la déforestation et de préservation de la biodiversité, pour que les normes sociales soient respectées, notamment dans le secteur agricole, et pour que le principe de précaution soit renforcé.
Sans ces garanties supplémentaires, cet accord risque en effet de devenir une menace pour la biodiversité et le climat, pour notre santé publique et pour notre propre agriculture à petite échelle. Il y aurait aussi, comme vous l'avez évoqué, des conséquences sociales que nous ne pouvons accepter.
Je reste et resterai très attentive à la poursuite des négociations. Je veillerai, comme l'ensemble du gouvernement, à ce que tout accord commercial ratifié par la Belgique intègre pleinement des normes environnementales élevées, avec un chapitre "développement durable" soulignant l'Accord de Paris comme base d'engagement contraignante pour toutes les parties.
04.03 Malik Ben Achour (PS): Madame la ministre, je vous remercie pour cette réponse pleine de volontarisme et d'une vigilance que je partage totalement, ainsi que mon groupe. Je suis très attentif à l'évolution de ce dossier, depuis plusieurs mois, depuis même mon arrivée à la Chambre. Je perçois en effet ce dossier en l'état comme une menace très grave et même comme une forme de contradiction avec d'autres principes qui ont été adoptés au niveau européen et international. Il nous faut donc faire preuve d'une très grande vigilance. Les impacts environnementaux sont directs en matière de déforestation et de destruction de l'habitat des populations locales.
Au-delà de cela, il y a une mise en concurrence avec nos agriculteurs qui est totalement déloyale. À ce stade, je ne vois aucune plus-value, sinon de nouveaux points de croissance. Mais je pense que ce n'est plus de cette façon que l'on doit voir l'avenir de l'humanité. Extrême vigilance dans les mois à venir! Le protocole additionnel, en effet, sera déterminant du point de vue de l'orientation que prendra finalement ce traité.
L'incident est clos.
- Kurt Ravyts aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De organisatie van een nationale conferentie over een rechtvaardige transitie" (55015547C)
- Greet Daems aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De nationale conferentie over de rechtvaardige transitie" (55015986C)
- Kurt Ravyts à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "L'organisation d'une conférence nationale sur une transition équitable" (55015547C)
- Greet Daems à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "La conférence nationale concernant la transition équitable" (55015986C)
05.01 Kurt Ravyts (VB): Mevrouw de minister, ik lees vandaag in De Standaard dat de CEO van EnergyVille zegt dat de energieomslag ook meer comfort voor de mensen zal betekenen. Hij zegt voorts dat binnen vijf jaar warmtepompen, zonnepanelen, laadpalen en thuisbatterijen allemaal normale elementen in een huis zullen zijn. Wij stellen dat vast en zo komen wij uiteraard bij de rechtvaardige transitie.
Uw beleidsnota vermeldt de organisatie van een nationale conferentie over de rechtvaardige transitie om de uitdagingen voor een inclusieve klimaattransitie te realiseren. Er staat ook het volgende merkwaardige zinnetje in: "Deze zal als basis dienen om tijdens het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie het belang hiervan aan te kaarten. Daartoe zal, in samenspraak met de deelstaten, onder andere met klimaattafels worden gewerkt." Dan denken wij uiteraard aan het Nederlandse voorbeeld.
De Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling keurde al in november 2020, vlak na de totstandkoming van de regering, een advies over de organisatie van zo'n nationale conferentie goed. Alle regeringen moeten vertegenwoordigd zijn en de vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld moeten de kans hebben om rechtstreeks vragen te stellen of suggesties te doen.
Welke stappen hebt u zes maanden na de start van de regering reeds gezet met betrekking tot de organisatie van de nationale conferentie, zoals opgenomen in de beleidsnota en het federale regeerakkoord? Idem dito voor het werken met klimaattafels. Is er reeds een concreet zicht op de vormgeving, de procedures, de samenstelling en de doelstellingen van de conferentie?
Welke is de timing? Het is toch niet de bedoeling te wachten op het Belgische voorzitterschap van de EU in het eerste deel van 2024, dus op het einde van de legislatuur? In hoeverre spoort de organisatie van deze nationale conferentie met het herzieningstraject rond het NEKP? Ik veronderstel dat dat herzieningsproject loopt. In hoeverre spoort de organisatie met de verdeling van de Europese klimaatdoelstellingen 2030 tussen de lidstaten, de zogenaamde Effort Sharing Regulation, die uiteraard nog altijd bezig is, zoals u al eerder deze morgen zei?
05.02 Greet Daems (PVDA-PTB): Mevrouw de minister, in het regeerakkoord en in uw beleidsverklaring beloofde u een nationale conferentie over de rechtvaardige transitie te organiseren. De vakbonden en de milieubeweging vragen dat deze conferentie en discussies rond de rechtvaardige transitie een structureel proces worden, waarbij er periodiek en op lange termijn reflectie en discussie is over hoe een rechtvaardige transitie kan worden verwezenlijkt. Ik bedoel dus niet een conferentie van één dag met allemaal mooie woorden, zodat u dit van uw beleidslijstje kunt afvinken, maar een nieuwe vorm van structureel overleg, een echt proces dat misschien een of twee jaar in beslag neemt, met specifieke discussies en werkgroepen rond specifieke deelaspecten. De focus moet daarbij niet enkel liggen op werkgelegenheid, maar ook op energiearmoede, de uitstap uit fossiele brandstoffen, de vermindering van onze CO2-uitstoot enzovoort. Momenteel is er heel weinig of niets geweten over de nationale conferentie, behalve dan dat die er komt.
Mevrouw de minister, hoe gaat u de nationale conferentie over de rechtvaardige transitie organiseren? Wat zijn de doelstellingen? Wie zal erbij worden betrokken? Wanneer zal dit plaatsvinden? Welke thema's zullen er worden besproken?
Zal dit gaan over één beperkte bijeenkomst of kiest u toch voor een structureel proces van reflectie en discussie over een langere periode, met periodieke overlegmomenten al dan niet in verschillende werkgroepen?
Op welke manier kunnen burgers hun stem laten horen en bijdragen aan de nationale conferentie over de rechtvaardige transitie?
05.03 Minister Zakia Khattabi: Deze regering heeft ambitieuze klimaatdoelstellingen vooropgesteld. De participatieve aanpak moet centraal staan bij de vaststelling van de transitie naar deze doelstellingen, zoals bepaald in het regeerakkoord. De verschillende processen die in het regeerakkoord en in het Nationaal Energie- en Klimaatplan worden opgesomd, moeten nauwkeurig worden uitgewerkt, of het nu gaat om de conferentie over de rechtvaardige transitie, de klimaattafels of de dialoog met de burgemeesters van de steden en gemeenten van ons land.
De uitwerking van de verschillende participatieve processen is nog niet rond, maar in volle ontwikkeling. Ik kan u nu al verzekeren dat ik rekening zal houden met het advies van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling en dat de beleidsmaatregelen ter ondersteuning van de verhoging van de 2030-doelstellingen met de stakeholders zullen worden besproken. U kunt ervan uitgaan dat ik niet zal wachten tot het begin van het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie in 2024 om met deze werkzaamheden te beginnen. Ik heb het Advies van de Federale Raad van 20 november 2020 over de organisatie van een nationale conferentie over een rechtvaardige transitie naar een ecologisch duurzame economie en samenleving voor iedereen zeer aandachtig gelezen.
Vanuit milieuoogpunt is de transitie een zaak die niemand nog in twijfel trekt. We moeten onze broeikasgassen meer en sneller reduceren, de biodiversiteit en de ecosystemen beschermen en herstellen, de verontreiniging van grond, water en lucht beperken, evenals ons verbruik van grondstoffen en onze productie van afval. Over dit alles bestaat er zonder enige discussie een wetenschappelijke en politieke consensus. We weten ook dat de transitie minder kost dan stilzitten en dat, los van de kostprijs ervan, een mislukte transitie geen optie is, gewoonweg omdat de voorwaarden voor de levensvatbaarheid van de mensheid zelf op het spel staan.
De inachtneming van de planetaire grens kan evenwel op verschillende manieren gebeuren. De transitie kan rechtvaardig of onrechtvaardig zijn. In dit verband kunnen we bogen op een lange traditie van rechtvaardigheid in onze samenleving, met name tegenover de werknemers van de sectoren die bij de transitie betrokken zijn, tegenover bedrijven en investeerders, tegenover burgers en verbruikers, tegenover de volgende generaties en tegenover de mensen uit de rest van de wereld.
Naast een milieuplafond is er ook nood aan een sociale drempel, met name do no harm en no one left behind. Ik ben van oordeel dat het leggen van een verband tussen de transitievereisten en de vereisten van sociale rechtvaardigheid de ontbrekende link is die momenteel onze samenleving lamlegt tegenover de transitie. De Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling adviseert om een nationale conferentie over een rechtvaardige transitie te organiseren, uitgaande van de richtlijnen van de Internationale Arbeidsorganisatie, met het begrip rechtvaardige transitie zoals opgenomen in internationale akkoorden, bijvoorbeeld het klimaatakkoord van Parijs en in andere internationale verklaringen. Dit internationale kader is een noodzaak.
De ongewenste effecten van de transitie moeten inderdaad worden vermeden. Het wordt eveneens belangrijk om zowel de Gewesten en hun regeringen als het maatschappelijk middenveld en de burgers te betrekken. De dialoog tussen het maatschappelijk middenveld en de overheid zal belangrijk zijn voor het proces, net zoals de inbreng van experten en wetenschappers, van jongeren en van onzichtbare zwakke of weinig vertegenwoordigde bevolkingsgroepen. De thema's zullen worden bepaald. Dit zal bijdragen aan een duidelijk rapport dat op het einde van het proces aan alle regeringen en stakeholders wordt bezorgd.
De Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling heeft het bij de drie volgende thema's van de Internationale Arbeidsorganisatie gehouden: macro-economisch en groeibeleid, industrieel en sectoraal beleid en ontwikkeling van vaardigheden.
Het is wel mijn bedoeling om na te gaan of we ook andere van de negen thema's van de rechtvaardige transitie, zoals bepaald door de Internationale Arbeidsorganisatie, niet moeten meenemen.
Wat de klimaattafels en de versterking van het federale luik van het NEKP tegen 2023 betreft, hebben wij ervoor gekozen om eerst de governance van de belangrijkste federale klimaatmaatregelen op punt te zetten. Momenteel wordt mijn voorstel daarover binnen de regering besproken. We willen immers dat elk debat met de stakeholders gebeurt op basis van een transparante rapportering van de voortgang van het federale klimaatbeleid. Zo wordt duidelijk wat er al is en wat er mogelijk nog bijkomend kan gebeuren.
05.04 Kurt Ravyts (VB): Mevrouw de minister, de participatieve processen worden blijkbaar nog steeds volop voorbereid. U hebt er op het einde van uw antwoord opnieuw naar verwezen.
No one left behind. Ik mag het hopen, want warmtepompen, zonnepanelen, laadpalen en thuisbatterijen: ik hoef u niet te vertellen wat er momenteel in Vlaanderen gebeurt, waar uw collega-minister zegt dat het nu niet het moment is om verder te hervormen. Er is vandaag bijvoorbeeld het hele debat over het capaciteitstarief. Ik ben zeer benieuwd hoe alles binnen die participatieve aanpak mooi zal samenstromen. U staat voor een zware opdracht.
05.05 Greet Daems (PVDA-PTB): Mevrouw de minister, bedankt voor uw antwoord. U hebt alleen gezegd dat de participatieprocessen nog in ontwikkeling zijn. Daarmee weten we natuurlijk nog niet veel meer. U moet vandaag toch in staat zijn om aan te geven of het gaat over een eenmalig event dan wel over een langer proces. Het verbaast mij dat dit op de achtergrond blijft.
Laat het duidelijk zijn, voor ons is het belangrijk dat er een structureel proces wordt georganiseerd, met periodiek overleg en reflectie op langere termijn. Om een rechtvaardige transitie te realiseren volstaat een eenmalig event gewoonweg niet. Een rechtvaardige transitie moet het uitgangspunt of DNA van het Belgische klimaatbeleid zijn. Met een eenmalig event kan men dit onmogelijk realiseren.
L'incident est clos.
06 Vraag van Wouter Raskin aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De omzetting van de SUP-richtlijn" (55015618C)
06 Question de Wouter Raskin à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "La transposition de la directive SUP" (55015618C)
06.01 Wouter Raskin (N-VA): Mevrouw de minister, alle EU-lidstaten moeten uiterlijk op 3 juli 2021 de Europese richtlijn van 5 juni 2019 betreffende de vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu, de zogenaamde richtlijn Single-Use Plastics (SUP), omzetten naar intern recht. De Belgische omzettingswet werd vorig jaar in de commissie goedgekeurd, maar sindsdien is het oorverdovend stil. De wet staat nog steeds niet op de agenda van de plenaire vergadering. Heel wat ondernemingen uit de verpakkingssector zijn ongerust en vragen terecht om duidelijkheid. Zij moeten zich immers tijdig kunnen voorbereiden op de nieuwe regels.
Vandaag heb ik één enkele en zeer concrete vraag. Wanneer zal de regering de Europese richtlijn omzetten?
06.02 Minister Zakia Khattabi: Mijnheer Raskin, ik begrijp uw ongeduld en net zoals onze voorzitter, heb ik uw uitspraken met grote aandacht gelezen. Maar staat u mij toe u eraan te herinneren dat de opeenstapeling van vertragingen bij de omzetting verband houdt met een regeringscrisis, die uw politieke familie heeft veroorzaakt. Ik kan u evenwel geruststellen en u verzekeren dat de deadline voor verzending, met name 3 juli 2021, zal worden gerespecteerd.
Een ontwerp van koninklijk besluit werd voorgelegd aan de Interministeriële Conferentie voor Leefmilieu en zal op 1 april 2021 worden besproken. Vervolgens moet dit besluit nog een aantal stappen doorlopen. Het moet onderworpen worden aan het advies van de federale adviesraden en dat van de inspecteur van Financiën, en het moet de goedkeuring van de staatssecretaris voor Begroting en de ministerraad krijgen. Het moet bij de Raad van State voor advies worden ingediend om uiteindelijk te kunnen worden ondertekend en gepubliceerd als KB.
06.03 Wouter Raskin (N-VA): Mevrouw de minister, dit vind ik toch wel straf. Het ongeduld en de rechtsonzekerheid waarin vele bedrijven verkeren zou de verantwoordelijkheid zijn van mijn partij, omdat de regeringsvorming te lang geduurd heeft. Excuseer mij, maar dat is een zwaktebod. Het is een straf dossier. Het is één van de schisma's die dwars door uw Vivaldiploeg loopt. Het lijkt op een miniloonwetverhaal, waar de PS destijds probeerde op slinkse wijze een loutere omzetting van een Europese richtlijn te verzwaren door aan gold plating te gaan doen en het terrein van de Gewesten te gaan betreden. De Raad van State heeft zich daarmee moeten bemoeien, ook de juridische dienst van de Kamer. We hebben toen twee lezingen nodig gehad en tal van amendementen. Maar dat heeft niet mogen baten. Het is uw partij die haar gewicht gebruikt heeft om dat PS-verhaal erdoor te duwen.
Ik begrijp dit niet zozeer uit uw uitleg als dusdanig, maar wel uit het stuk in de krant waarnaar u en de voorzitter verwijzen. Ik begrijp dat u hebt moeten inbinden en met een KB zult komen dat de toevoeging van het PS-idee uit de loutere omzetting haalt. Als dat correct is, dan ben ik tevreden dat de sector eindelijk de rechtszekerheid krijgt die hij verdient.
Het incident is gesloten.
07 Question de Daniel Senesael à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Le rappel de la Commission européenne relatif à la qualité de l'air en Belgique" (55015858C)
07 Vraag van Daniel Senesael aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De aanmaning van de Europese Commissie n.a.v. de te slechte luchtkwaliteit in België" (55015858C)
07.01 Daniel Senesael (PS): Madame la ministre, il y a peu, la Commission européenne rappelait la Belgique à ses manquements relatifs à la réglementation européenne sur la qualité de l'air et l'invitait à engager les initiatives nécessaires à la résolution de ces manquements dans les deux prochains mois, sans quoi la Commission pourrait se tourner vers la Cour de justice de l'Union européenne.
La Commission précisait que, depuis un certain nombre d'années, les concentrations de dioxyde d'azote (NO2) observées dans plusieurs zones de notre pays dépassent le seuil limite mentionné dans la directive européenne sur l'air de 2008.
En 2018, la Commission européenne soulignait déjà que la Belgique ne respectait pas de manière persistante son obligation relative aux seuils de concentration de dioxyde d'azote (NO2) et lui transmettait une lettre de mise en demeure, première étape d'une procédure menant à des sanctions financières.
Madame la ministre, pourrions-nous recevoir vos retours à ce sujet? Avez-vous pris contact avec vos collègues régionaux compétents et d'autres responsables politiques à ce sujet? Le cas échéant, pourrions-nous obtenir des informations à ce propos?
Plus de trente jours se sont écoulés depuis l'injonction de la Commission européenne. Pouvons-nous être informés des mesures envisagées visant à résoudre les manquements évoqués?
07.02 Zakia Khattabi, ministre: Monsieur Senesael, l'avis motivé envoyé par la Commission intervient en effet, vous l'avez dit, dans le cadre d'une procédure d'infraction contre la Belgique concernant le non-respect de la réglementation européenne sur la qualité de l'air. Cet avis fait suite à une mise en demeure datant déjà de 2016 qui a fait l'objet d'une première réponse par les trois Régions. Les infractions constatées portent sur les concentrations de NOx et le nombre de dépassements annuels tolérés dans la zone de Bruxelles, dans l'agglomération d'Anvers et dans la zone du port (toujours à Anvers), ainsi que sur la non-conformité du positionnement des stations de mesure à Bruxelles. Le point a été mis à l'agenda de la Commission interministérielle Environnement du 1er avril, à la demande de la Région bruxelloise.
Un délai supplémentaire sera demandé compte-tenu des données et autres éléments factuels, comme le nombre d'instances concernées. Vous vous référez au délai de plus de 30 jours écoulés depuis l'injonction de la Commission européenne. Tout ceci est en discussion avec les Régions, ces dernières étant en effet entièrement responsables de la mise en œuvre de la directive 2008/50/CE.
S'agissant d'une procédure d'infraction, vous comprendrez qu'à ce stade, je m'abstienne de préjuger des réponses qui seront apportées par mes collègues.
07.03 Daniel Senesael (PS): Madame la ministre, je vous remercie pour votre réponse. Vu le nombre d'instances concernées, je peux évidemment comprendre qu'un délai supplémentaire sera sollicité. J'entends bien que le 1er avril - j'espère que ce n'est pas un poisson - a été retenu pour la réunion des instances concernées. J'attire simplement votre attention pour que vous soyez dans cet avion assez vaste qui concerne toutes ces instances, que vous soyez une pilote avertie et que vous puissiez emmener dans votre sillage positif l'ensemble des acteurs concernés. En effet, il ne faudrait pas que nous soyons montrés du doigt par la Commission européenne. Je suis certain que vous en êtes aussi consciente que moi, si pas plus.
L'incident est clos.
08 Vraag van Kurt Ravyts aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De Europese strategie voor de duurzaamheid van chemische producten" (55015882C)
08 Question de Kurt Ravyts à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "La stratégie européenne concernant la durabilité des produits chimiques" (55015882C)
08.01 Kurt Ravyts (VB): Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, u bent natuurlijk ook actief op het Europese forum met uw collega's. Ook de Europese ministers van Leefmilieu hebben regelmatig vergaderingen. Zo was er een belangrijke bijeenkomst op 18 maart 2021.
Naar aanleiding van deze bijeenkomst toonde u zich enkele dagen geleden verheugd over de goedkeuring van de conclusies in de strategie voor de duurzaamheid van chemische producten, met name een nieuwe Europese strategie inzake chemische producten.
Zoals ook aangekondigd in het federale regeerakkoord, komt die strategie blijkbaar tegemoet aan de uitdagingen inzake de bescherming van het milieu en de menselijke gezondheid, in het bijzonder voor de kwetsbare bevolkingsgroepen.
Mevrouw de minister, u maakte daarvan meteen gebruik om de aanzet te geven tot een rechtvaardige transitie naar een duurzame, groene en klimaatneutrale chemie, waarbij de aanpassing van onze chemische industrie zou worden gewaarborgd.
De nieuwe strategie kadert in de EU-ambitie van zero waste voor een gifvrij milieu en streeft een dubbele doelstelling na, namelijk een betere bescherming van burgers en milieu tegen de gevaarlijkste chemische stoffen en tevens de aanmoediging van onze chemische nijverheden tot innovatie en competitiviteit.
Kan u meer toelichting geven bij uw prioriteiten die blijkbaar tot uw tevredenheid werden opgenomen in de eindconclusies van de Europese strategie?
Kan u ook van de gelegenheid gebruikmaken om hier in de commissie een summiere debriefing te geven van de bijeenkomst van de Europese ministers van Leefmilieu?
08.02 Minister Zakia Khattabi: Mijnheer Ravyts, het is een van mijn prioriteiten geweest bij de onderhandelingen in de Raad om te zorgen voor een hoog niveau van bescherming van het milieu en de volksgezondheid, met name voor de meest kwetsbare groepen van onze bevolking. Wij hebben dan ook onze krachtige steun gegeven aan de politieke oproep aan de Commissie om de aanzet te geven tot een eerlijke, sociaal evenwichtige en inclusieve overgang naar productie en gebruik van chemische stoffen die milieuvriendelijker, veiliger en duurzamer zijn.
Wij hebben er ook op aangedrongen dat de Commissie relevante maatregelen neemt om kwetsbare groepen adequaat te beschermen, waaronder een horizontale en geharmoniseerde aanpak van alle wetgeving inzake chemische stoffen.
Ten slotte is het de ontwikkeling van een veilige en duurzame chemische industrie op Europees niveau die het, mijns inziens, mogelijk zal maken het concurrentievermogen van onze Europese industrie, meer in het bijzonder de Belgische, te versterken en tegelijk een algemene bescherming te bieden voor het milieu en de volksgezondheid, meer in het bijzonder voor de consumenten, de kwetsbare groepen en de werknemers.
Parallel aan deze conclusies wilden wij ook benadrukken dat de Raad naar onze mening een kans heeft gemist om een hoog ambitieniveau vast te stellen met betrekking tot de uitvoering van bepaalde kernmaatregelen van de strategie voor chemische stoffen. In dit verband heeft België nogmaals gewezen op de noodzaak om te voorzien in maatregelen met betrekking tot schadelijke chemische stoffen die uitsluitend voor exportdoeleinden worden geproduceerd, ook al zijn zij binnen de Unie niet meer toegestaan. We hebben met name gewezen op het fundamenteel ethische en morele karakter van dit soort maatregelen voor Europa dat een wereldleider moet zijn op het gebied van milieubescherming en volksgezondheid. Voorts hebben wij de Europese strategie inzake PFAS, die een verbod op PFAS omvat, uitdrukkelijk gesteund. Op dit beginsel zou inderdaad een tijdelijke en bijzonder beperkte uitzondering kunnen worden gemaakt. Een afwijking van dit verbod zou alleen kunnen worden toegestaan voor specifieke vormen van gebruik, waarvan is aangetoond dat zij van essentieel belang zijn voor de samenleving en zolang er geen alternatief voorhanden is.
Tot slot waren wij het met alle Europese landen eens over het belang om de strategie zonder verder uitstel uit te voeren. Wij beschikken over een ambitieuze volmacht die door de meerderheid van de lidstaten wordt gesteund en die wij nu zo snel mogelijk in de praktijk moeten brengen om de doelstelling van een milieu zonder giftige stoffen te bereiken. Op 18 maart vond er een informele videoconferentie plaats tussen de Europese ministers van Milieu. Het Portugese voorzitterschap heeft van deze bijeenkomst gebruikgemaakt om de Europese ministers te informeren over het proces van aanneming van de conclusies van de Raad over de EU-strategie voor duurzaamheid op het gebied van chemische stoffen.
Deze zijn door de Raad op 15 maart 2021 via een schriftelijke procedure aangenomen en staan nu samen met onze schriftelijke verklaring op de website van de Raad.
De lidstaten zijn unaniem in hun steun. We hebben nu allemaal de uitvoering van deze strategie voor ogen.
In overeenstemming met het regeerakkoord en mijn algemene beleidsnota zal ik er zowel op Belgisch als op Europees en internationaal niveau op aandringen dat het Europese ambitieniveau wordt gehandhaafd en dat de acties zonder onnodige vertragingen worden uitgevoerd.
08.03 Kurt Ravyts (VB): Mevrouw de minister, ik dank u voor het antwoord. Het moet de bedoeling zijn dat u een harmonie brengt tussen enerzijds het concurrentieniveau en anderzijds de algemene bescherming van het milieu en de volksgezondheid.
U hebt duidelijk gezegd dat België de Europese strategie ondersteunt. Dat is ook een belangrijke vingerwijzing voor de heer Senesael die een voorstel ter zake in deze commissie heeft ingediend. Ik denk dat hij zijn voorstel toch nog wat zal moeten bijwerken. Dat blijkt ook uit de adviezen van de verschillende administraties, onder meer van de FOD's Volksgezondheid en Leefmilieu. Ik hoop dat dit de volgende weken en maanden gebeurt. Het debat wordt ongetwijfeld voortgezet.
Het incident is gesloten.
09 Question de Daniel Senesael à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "L'impact environnemental du chalutage industriel" (55015901C)
09 Vraag van Daniel Senesael aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De milieu-impact van de industriële sleepvisserij" (55015901C)
09.01 Daniel Senesael (PS): Monsieur le président, madame la ministre, publiée le 17 mars 2021 dans la revue Nature, l'étude "Protecting the global ocean for biodiversity, food and climate" révèle que les activités humaines dans les grands fonds marins – et plus particulièrement le chalutage ou le raclage industriel –, en plus de représenter un réel danger pour la biodiversité, causent un rejet d'émissions de CO2 sensiblement similaire à celui dû au secteur aérien.
L'étude indique que "les aires marines protégées (AMP) sont un outil efficace pour restaurer la biodiversité des océans et les services écosystémiques" mais qu'"à l'heure actuelle, seuls 2,7 % de l'océan sont hautement protégés". En Europe, seuls 380 km² des 551 296 km² d'AMP seraient protégés des activités humaines.
Madame la ministre, pouvons-nous avoir votre retour sur l'étude évoquée? Des contacts ont-ils été entrepris avec vos collègues compétents au sujet de cette problématique? Le cas échéant, pourrions-nous obtenir des informations à ce sujet?
Dans votre note de politique générale, vous avancez que "les impacts négatifs sur les fonds marins du fait des activités extractives doivent être considérablement réduits, qu'un bon état écologique doit être atteint et que les prises accessoires d'espèces doivent être éliminées ou limitées à un niveau permettant leur rétablissement et leur conservation. Pouvez-vous nous indiquer si des initiatives ont été ou vont être envisagées à cet effet? Pouvons-nous être informés d'engagements pris en la matière, au niveau européen notamment?
09.02 Zakia Khattabi, ministre: Monsieur Senesael, l'étude invoquée confirme, en effet, l'importance de la protection et de la préservation de la biodiversité des écosystèmes marins. L'océan aussi joue un rôle important dans la régulation du climat. La Belgique prône, depuis plusieurs années déjà, la protection des océans, car un océan sain contribue à notre santé et à la santé de toute la planète. C'est la raison pour laquelle la Belgique est, depuis 2019, un des membres clés de l'initiative 30X30, qui lutte pour une protection forte de 30 % des océans à l'horizon 2030.
Atteindre cet objectif contribuera, entre autres, à des écosystèmes plus sains, plus résilients aux effets des changements climatiques, à créer des refuges sûrs pour les espèces menacées comme les baleines, les requins, les raies, les tortues et même à une plus grande diversité d'espèces.
Au sein de la Commission baleinière internationale, la Belgique joue un rôle central pour réduire les prises accessoires de petits cétacés de l'IWC Bycatch Mitigation Initiative. Je continuerai à soutenir cette opération qui va démarrer des projets pilotes de mitigation de prises accessoires dans les mois à venir, si les conditions de la pandémie le permettent.
Dans cette même organisation, la Belgique soutient activement la création d'un sanctuaire marin pour les baleines dans l'Océan Atlantique. Au sein de la Commission pour la conservation de la faune et de la flore marines de l'Antarctique, notre pays prône, depuis des années, l'établissement d'un réseau représentatif d'aires marines protégées. L'Union européenne et ses États membres inscriront à nouveau deux propositions à cette fin à l'agenda de la prochaine réunion de cette Commission, qui se tiendra en octobre.
La nouvelle stratégie européenne en matière de biodiversité pour 2030 inclut aussi l'objectif de 30 % des aires européennes protégées, dont un tiers doit l'être strictement. Il importe que les aires protégées soient gérées efficacement et qu'elles fassent l'objet de mesures de conservation claires et ambitieuses. La Commission publiera sa guidance et les critères pour atteindre cet objectif à la fin de l'année.
Sur le plan international, la Belgique a signé l'année dernière le Pact for Nature lors du Sommet sur le biodiversité. Elle s'y engage, avec plus de 80 autres pays et de nombreux acteurs non étatiques, à s'attaquer aux facteurs directs et indirects de la perte de biodiversité et à mettre un terme à l'extinction des espèces induite par les êtres humains, à assumer le rétablissement des populations d'espèces et à accroître considérablement la protection des terres et des océans de la planète, grâce à des systèmes représentatifs - bien connectés et gérés efficacement - d'aires protégées. Nous nous engageons aussi à opérer la transition vers des modes de production et de consommation durables et des systèmes alimentaires durables qui répondent aux besoins de la population, tout en restant dans les limites de la planète, notamment en éliminant les utilisations non durables de l'océan et de ses ressources et en travaillant avec d'autres parties prenantes, en vue de développer une approche mondiale et cohérente pour protéger l'océan et se servir durablement de ses ressources.
S'agissant d'autres initiatives telles que Low Leaders, la biodiversité marine des zones ne relevant pas de la juridiction nationale et la directive-cadre de stratégie pour le milieu marin, je vous renvoie à la réponse de mon estimé collègue Vincent Van Quickenborne à votre question.
09.03 Daniel Senesael (PS): Madame la ministre, je vous remercie pour la qualité de votre réponse et surtout, pour les différentes propositions envisagées afin d'accroître encore la protection de nos océans.
Vous l'avez dit et je partage votre analyse pour ce qui est de l'importance de l'océan dans la régulation du climat et qui peut être considéré comme le baromètre de la santé de notre planète.
Je suis aussi heureux que vous vous soyez appuyée sur l'objectif de l'initiative 30X30 car c'est un programme que je suis particulièrement, à savoir 30 % d'océans pour l'horizon 2030! La biodiversité est en effet d'une importance primordiale pour l'atteinte de cet objectif. La Belgique peut, en effet, y jouer un rôle central et essentiel, notamment par la mise en place de projets pilotes. Vous avez cité entre autres le sanctuaire marin des baleines puisque l'objectif poursuivi étant la préservation et la mise en valeur ainsi que la valorisation de la faune et de la flore dans nos aires marines avec les mesures de conservation claires et ambitieuses qui sont les nôtres. Merci pour votre engagement et bravo pour vos initiatives!
09.04 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): Monsieur le président, j'avais une question similaire sur le même rapport adressée à Mme Khattabi mais qui a été directement envoyée à M. Van Quickenborne. C'est intéressant car j'aurai la réponse de Mme Khattabi, mais ce qui me surprend, c'est le fait que deux questions similaires aient été envoyées à deux commissions différentes. De nouveau, ce n'est pas grave et je la poserai avec plaisir à M. Van Quickenborne, néanmoins, il subsiste un mystère à ce sujet.
09.05 Kris Verduyckt (Vooruit): Ik zit in hetzelfde team als mevrouw de Laveleye. Bij mij is net hetzelfde gebeurd.
De voorzitter: De verdeling van de bevoegdheden blijft een beetje problematisch, maar ik heb uit het antwoord alleszins begrepen dat er goed overlegd is tussen de twee ministers. Hier in het Parlement geeft dat echter aanleiding tot wat ongemak. We zullen bekijken hoe we dat kunnen remediëren. Ik dank u beiden voor uw opmerkingen.
Het incident is gesloten.
10 Question de Daniel Senesael à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "La pollution aux particules fines" (55015924C)
10 Vraag van Daniel Senesael aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De vervuiling door fijnstof" (55015924C)
10.01 Daniel Senesael (PS): Madame de Laveleye, j'espère que ce n'est pas un problème de sexisme. C'est une boutade.
Madame la ministre, une étude menée par des chercheurs des universités de Leuven, Antwerpen et Hasselt, par l'agence intermutualiste et par Sciensano, a démontré que l'exposition à de fortes concentrations de particules fines, plus particulièrement de particules fines PM 10 et PM 2.5, élève le risque de subir un accident vasculaire cérébral ou une crise cardiaque.
Madame la ministre, je ne vous ferai pas l'injure de vous demander si vous avez pris connaissance de cette étude. Mais j'aimerais obtenir votre retour à ce sujet. Puis-je vous rappeler qu'il y a quelques mois, vous m'indiquiez que vos "politiques contribueront aux efforts des Régions compétentes pour les politiques de qualité de l'air en Belgique et dans le cadre de la directive NEC pour 2030"? Vous ajoutiez avoir demandé à votre administration de réévaluer les performances environnementales des appareils de chauffage et des combustibles pour limiter, voire réduire la contribution en particules de ce secteur. Enfin, vous indiquiez que votre administration menait plusieurs études relatives à l'évolution des techniques de chauffage jusqu'en 2050 et que d'autres études étaient en préparation, visant à revoir la qualité des combustibles solides.
Pouvons-nous obtenir des informations relatives à cette contribution, aux initiatives engagées ainsi qu'à celles envisagées? Pouvons-nous être informés de l'évaluation et des études que je viens d'évoquer? Pouvons-nous en connaître l'état d'avancement et les résultats?
10.02 Zakia Khattabi, ministre: Monsieur Senesael, je suppose que vous faites allusion à l'étude publiée en 2020 dans le journal Science of the Total Environnement, dont le nom est Residential green spaces evolution, socio-economic deprivation and cardiovascular medication sales in Belgium, a nationwide ecological study. Cette étude montre le lien entre la consommation de médicaments contre les maladies cardiovasculaires et l'exposition aux particules fines. Le lien de causalité étant démontré depuis une vingtaine d'années, l'apport de cette étude est d'en montrer l'ampleur et le coût pour les soins de santé. Cette étude établit également le bénéfice des espaces verts et la nécessité de poursuivre les efforts de réduction des émissions de PM.
Or, le chauffage domestique, on le sait, en est la première source. Après avoir établi différents scénarii d'ici 2030 pour estimer les émissions du secteur du chauffage résidentiel, scénarii qui soient cohérents avec nos engagements climatiques, l'administration étudie les évolutions et les nouvelles possibilités techniques des différents modes de chauffage et de leurs combustibles. La première étude concerne les pompes à chaleur. D'autres études sont programmées cette année, notamment concernant les poêles et les pellets.
Les conclusions de ces différentes études permettront, d'ici 2023, de proposer une révision des différents arrêtés royaux.
10.03 Daniel Senesael (PS): Madame la ministre, je vous remercie pour vos réponses. Nous ne manquerons évidemment pas de suivre avec intérêt les études dont vous avez fait mention.
Het incident is gesloten.
11 Question de Daniel Senesael à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Le programme CORSIA et l'impact climatique de l'aviation" (55015961C)
11 Vraag van Daniel Senesael aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "Het CORSIA-programma en de klimaatimpact van de luchtvaart" (55015961C)
11.01 Daniel Senesael (PS): Monsieur le président, madame la ministre, une étude menée par l'ONG Transport & Environnement, commanditée par la Commission européenne, a révélé les problèmes liés au système international CORSIA, programme de l'Organisation de l'aviation civile internationale (OACI) de l'Organisation des Nations Unies (ONU) soutenu par l'Union européenne visant à réduire les émissions de CO2 de l'aviation. Des solutions aux problèmes relatifs aux engagements de CORSIA, lesquelles devront être adoptées à partir de 2027, sont actuellement examinées par l'Union européenne.
Madame la ministre, pouvons-nous avoir votre retour sur la problématique évoquée? Des contacts ont-ils été pris avec votre collègue en charge de la Mobilité au sujet du programme CORSIA? Si oui, pouvons-nous avoir des informations à ce sujet? Des initiatives sont-elles dès à présent envisagées?
L'aviation n'étant que peu impactée par les accords internationaux sur le climat depuis de nombreuses années, l'ONU estime que les émissions de gaz à effet de serre qui lui sont attachées, lesquelles représentent actuellement 2 à 3 % des émissions mondiales, risquent de tripler d'ici à 2050. Des prises de contact ont-elles été entreprises avec les représentants des entités fédérées et des pays voisins notamment, en vue de contrevenir à ce phénomène? Des initiatives peuvent-elles être attendues en la matière?
11.02 Zakia Khattabi, ministre: Monsieur le président, monsieur Senesael, je suis – vous vous en doutez – tout à fait consciente et préoccupée par le problème posé par le secteur de l'aviation en termes d'impact sur le climat et par l'évolution inquiétante des émissions de ce secteur.
Le secteur aérien fait l'objet de cadres réglementaires différents au niveau européen et international. Le marché européen des échanges de quotas fixe un plafond d'émissions pour l'ensemble des installations industrielles à forte consommation d'énergie et le transport aérien.
Bien que les émissions du secteur aérien soient incluses dans le marché européen depuis 2012, les émissions de l'aviation qui sont couvertes se limitent, pour l'instant, aux vols atterrissant et décollant depuis l'Espace économique européen et de la Suisse et non aux vols à destination et en provenance de pays tiers, ce jusqu'en 2023.
Cette exonération a été incluse pour laisser la place au développement du système international de compensation CORSIA, basé sur la compensation des émissions et non sur un plafond d'émissions et dont la phase pilote commencera cette année à titre volontaire.
Vu l'importance des vols des pays tiers dont les émissions sont plus importantes que celles des vols intra-européens, il convient d'explorer différentes pistes tenant des relations avec l'OACI et les partenaires internationaux.
La Commission européenne proposera une révision des règles pour l'aviation au cours du deuxième trimestre de cette année. Il me semble nécessaire que le marché revienne à son champ d'application initial à partir de 2023, c'est-à-dire couvrant tous les vols au départ d'aéroports des pays de l'Espace économique européen ainsi que des pays tiers.
Par ailleurs, étant donné qu'il n'existe pas de risque de fuite de carbone ou de délocalisation pour le secteur aérien, nous devons sensiblement réduire et tenter d'éliminer les allocations gratuites pour ce secteur. En parallèle, dans le cadre de la révision de la directive sur la taxation de l'énergie, il me paraît essentiel de supprimer l'exemption actuelle dont bénéficie le kérosène.
Enfin, en ce qui concerne la politique internationale, je suis favorable à ce que la Belgique plaide en faveur d'un relèvement de l'ambition dans le cadre du Régime de compensation et de réduction de carbone pour l'aviation internationale (CORSIA) et de la transition des vols à courte distance vers d'autres moyens de transport décarbonisés performants.
Au niveau belge, le Plan national Énergie-Climat prévoit l'élaboration d'une feuille de route pour l'aviation et plaide, au niveau européen, pour l'interdiction des sauts de puce dans le cadre de l'application de la stratégie de mobilité durable et intelligente élaborée par la Commission européenne.
Il convient également de proposer des solutions de remplacement crédibles à ces sauts de puce dans le cadre du transfert modal de l'avion vers le train. Le SPF Mobilité réalise actuellement une étude à ce sujet. Pour plus de détails, je vous invite à vous adresser à mon collègue, le ministre Gilkinet.
11.03 Daniel Senesael (PS): Merci, madame la ministre, pour votre réponse. Comme vous, je suis inquiet de l'évolution de ce secteur qu'est l'aviation. Il va sans dire que plusieurs pistes – vous en définissez quelques-unes – doivent être explorées. Je partage entièrement votre analyse ainsi que les éléments contenus dans votre réponse. Vous pouvez compter sur notre groupe pour faire en sorte que les propositions formulées puissent se contractualiser et se concrétiser.
Je vous remercie pour vos efforts en la matière et espère que ce deuxième trimestre sera à la hauteur des espoirs et, surtout, des ambitions formulées.
Het incident is gesloten.
- Séverine de Laveleye à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "L'avant-projet de Plan fédéral de Développement durable (PFDD)" (55015962C)
- Greet Daems à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Le Plan fédéral de développement durable" (55015985C)
- Séverine de Laveleye aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "Het voorontwerp van Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling (FPDO)" (55015962C)
- Greet Daems aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "Het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling" (55015985C)
12.01 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): Madame la ministre, le 19 mars, vous avez présenté au Conseil des ministres l’avant-projet de Plan fédéral de Développement durable (PFDD). C’est la première fois en plus de dix ans qu’un tel plan se retrouve sur la table du gouvernement, alors que cette obligation incombe, d’après la loi du 5 mai 1997, à chaque nouveau gouvernement. Merci déjà pour cela.
Pour respecter la loi, une version finale du Plan de Développement durable devra être prête un an après l’entrée en fonction du gouvernement. Vous vous y êtes d’ailleurs engagée dans votre note de politique générale. Les observateurs ont déjà pu souligner plusieurs points forts de l’avant-projet, mais aussi plusieurs défis qui restent à relever pour qu’il soit aussi ambitieux et concret que possible.
Il est prévu que l’avant projet de plan soit soumis à la consultation d’un large éventail de citoyens, d’organisations, de conseils consultatifs et de parlements, donc j'imagine aussi chez nous.
Quels enjeux doivent-ils, selon vous, encore être renforcés dans cet avant-projet? Comment voyez-vous le chemin pour arriver au Plan fédéral finalisé?
12.02 Greet Daems (PVDA-PTB): Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, op 19 maart stuurde u een persbericht uit over het nieuwe Federaal plan voor Duurzame Ontwikkeling. Het voorontwerp van dat plan werd toen besproken op de ministerraad en zal vervolgens ter consultatie voorgelegd worden aan burgers, organisaties, adviesraden en parlementsleden, schreef u. Volgens het persbericht doet het voorontwerp voorstellen omtrent, onder andere, het bevorderen van de circulaire economie, het opvoeren van de strijd tegen illegale houthandel, het promoten van eerlijkere en groenere fiscaliteit en het vergemakkelijken van de toegang tot sociale rechten. Verder wil het voorontwerp ook de voorbeeldrol van de federale Staat versterken op het vlak van onder andere mobiliteit, telewerk en milieubeheer. Daarom heb ik volgende vragen aan u.
Wat zijn de voornaamste maatregelen die in het nieuwe FPDO staan? Wat is het vervolgproces van het voorontwerp? Kan u een toelichting geven over de volgende stappen en de timing? Op welke manier zult u de consultatie organiseren? Hoe kunnen burgers hun stem laten horen? Wat is de rol van de consultatie die nu georganiseerd wordt? Op welke manier zal u rekening houden met alle feedback die u krijgt? Hoe verhoudt uw intentie tot het organiseren van een nationale conferentie over een rechtvaardige transitie zich tot deze consultatie en het opstellen van een FPDO? Zullen de resultaten van deze nationale conferentie verwerkt worden in dat federaal plan? Tot slot wat de vooropgestelde consultatie van de parlementen betreft, op welke manier zult u deze commissie betrekken bij het opstellen van het FPDO?
12.03 Zakia Khattabi, ministre: Madame de Laveleye, madame Daems, le processus d'élaboration du Plan fédéral de Développement durable est largement balisé par la loi du 5 mai 1997 révisée en 2010. Le chemin pour aboutir à l'adoption du plan dans le délai légal est clair. La préparation de l'avant-projet de plan se déroule au sein de la Commission interdépartementale pour le développement durable. Elle a adopté, en toute indépendance, un texte fin janvier que j'ai reçu début février et que j'ai ensuite soumis à la délibération du Conseil des ministres. La consultation publique va pouvoir être ouverte dès le 1er avril. Celle-ci se déroulera durant deux mois jusque fin mai. Comme le prévoit la loi, l'avant-projet de plan sera présenté aux chambres législatives, au Conseil et aux gouvernements des Régions et des Communautés.
Het doel van de openbare raadpleging is om de initiële voorstellen te versterken met het advies van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling. Daarnaast zullen ook andere geïnteresseerde raden, organisaties en burgers hun opmerkingen kunnen formuleren. Het voorontwerp van het plan zal vanaf 1 april beschikbaar zijn op de website duurzameontwikkeling.be.
Voor dit consultatieproces zal ik erover waken dat wij het principe Leave no one behind, dat cruciaal is voor de 2030 Agenda, zullen toepassen. Wij willen vermijden dat enkel specialisten reageren op de voorstellen van het voorontwerp en ervoor zorgen dat ook delen van de bevolking die kwetsbaarder en/of minder zichtbaar zijn, worden gehoord.
Dans le contexte de la présente crise, cet aspect me paraît d'autant plus crucial. Pour cette raison, j'ai ouvert la discussion à un panel plus large que les "usual suspects".
Dès début juin, la CIDD traitera alors toutes les remarques et tous les avis reçus, qui seront pris en compte dans un projet de plan qui me sera transmis pour la fin juillet, au plus tard. Dès le mois d'août, nous lancerons une délibération politique à son sujet, pour aboutir à un accord avant le 1er octobre.
En ce qui concerne les enjeux traités dans l'avant-projet de plan, il me semble que notre champ d'action potentiel est très vaste, étant donné que nous posons la question de la nature du développement que nous souhaitons pour nos sociétés. À nouveau, nous disposons déjà d'une boussole, car des objectifs de développement durable ont été fixés. En 2013, la vision fédérale stratégique à long terme de développement durable a établi 55 objectifs à atteindre en 2050. Par ailleurs, les États membres de l'ONU se sont accordés en 2015 sur les 17 objectifs de développement durable pour 2030. Le prochain plan doit donc proposer une étape à cinq ans dans l'atteinte de ces objectifs. Pour y contribuer, nos actions devront être ambitieuses, car il s'agit de transformer notre mode de développement.
Eu égard aux compétences fédérales, ce plan doit être celui du gouvernement dans son ensemble. Il s'agit de mobiliser tous les leviers fédéraux à cette fin, en coordonnant l'action de plusieurs membres du gouvernement et de plusieurs administrations. Ce plan doit aussi permettre de renforcer la cohérence de ces initiatives en se fixant des objectifs communs. Il devrait aussi offrir des lignes directrices aux administrations fédérales, de sorte qu'elles contribuent toutes aux objectifs de développement durable.
Aujourd'hui, le gouvernement élabore et adopte de nombreux plans qui y contribuent partiellement, mais cette initiative peut être rendue plus explicite et plus efficace si nous consolidons les coopérations entre administrations, pour éviter que certaines actions menées dans un secteur contrecarrent celles qui sont développées dans un autre.
Het spreekt voor zich dat, net als het voorontwerp van het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling, een nationale conferentie over een rechtvaardige transitie dient bij te dragen tot een duurzamere samenleving en het behalen van de SDG's. De wettelijke verplichting die de regering heeft om één jaar na haar aantreden een definitief Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling vast te stellen, staat ons niet toe om het participatieve en diepgaande proces van een nationale conferentie over een rechtvaardige transitie af te wachten. Ik zal er uiteraard over waken dat beide processen complementair zullen zijn.
En tout état de cause, j'ai hâte de prendre connaissance des résultats de la consultation et de poursuivre le processus de dialogue avec la société civile à ce sujet.
12.04 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): Madame la ministre, je vous remercie pour vos réponses. Il faut maintenant travailler sur base de cet avant-projet qu'on se réjouit de découvrir au début du mois d'avril. Nous pourrons discuter au sein de la commission sur la manière de s'organiser pour pouvoir contribuer de façon utile à ce processus de consultation.
Je souligne ma satisfaction d'avoir enfin un débat ouvert sur la question du projet de développement que nous voulons. Nous en avions été privés ces dix dernières années. C'est une bonne chose que nos administrations, le gouvernement, la société civile et les parlements puissent réfléchir ensemble d'une façon ou d'une autre au meilleur projet de développement qui soit. Vivement qui nous puissions nous mettre au travail! Nous verrons avec M. le président de la commission comment nous pouvons l'organiser.
Le président: En effet, c'est ce que nous ferons.
12.05 Greet Daems (PVDA-PTB): Mevrouw de minister, u hebt nu eigenlijk op mijn vorige vraag geantwoord. U zei dat een nationale conferentie over een rechtvaardige transitie een diepgaand en langdurig proces wordt. Dat hebt u daarnet niet gezegd, opmerkelijk, maar ik dank u wel daarvoor.
Ik kijk uit naar het voorontwerp van het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling en de consultatie die u zult opzetten. Het is essentieel dat burgers hierin hun stem kunnen laten horen. Ik ben nu ook gerustgesteld dat dit zal gebeuren. We zullen erop toezien dat met hun reactie rekening zal worden gehouden.
Ik kijk ook uit naar de bespreking van uw voorontwerp in het Parlement.
Het incident is gesloten.
13 Question de Séverine de Laveleye à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Le financement de l'action climatique" (55015973C)
13 Vraag van Séverine de Laveleye aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De klimaatfinanciering" (55015973C)
13.01 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): La
Présidence de la COP26 organise le 31 mars prochain un sommet ministériel sur «
climat et développement ». Les organisateurs soulignent les différents défis
auxquels les pays les plus vulnérables sont confrontés, tels que la hausse des
températures, les chocs économiques et la COVID-19. Parmi les axes discutés se
trouve celui de la quantité, la qualité et la composition des financements
climat.
Ce sommet fait suite au sommet virtuel des 5
ans de l’Accord de Paris (du 12 décembre 2020 dont une des conclusions était le
constat du retard pris par les pollueurs historiques dans la réalisation de
l'objectif collectif de 100 milliards de dollars annuels pour le financement
climat international.
La Belgique n’est pas conviée à cette
rencontre. Néanmoins, l’Accord de Paris prévoit l’adoption d’ici 2025 d’un
nouvel objectif annuel de financement climat, partant du montant plancher de
100 milliards et la Belgique s’est engagée à contribuer annuellement à hauteur
de50 millions d’euros au financement climat (engagement inscrit dans l’accord
de «Burden sharing» pour la période 2013-2020). Cet engagement a expiré le 31
décembre 2020, et notre pays n'a donc actuellement aucun engagement en termes
de financement climat international. Il faut noter que le montant de 50
millions annuels n'est pas une contribution équitable à l'objectif
international commun, compte tenu de la responsabilité et de la capacité de
notre pays. Par ailleurs, il n’est ni croissant ni additionnel, contrairement à
ce qui est convenu au niveau international. En réalité, la plupart (99% en
2019) des fonds alloués proviennent du budget de l’aide au développement belge
L’accord de majorité stipule que notre pays
honorera les engagements dans le cadre des Accords de Paris en ce qui concerne
le financement climatique, y compris du principe d’additionnalité. La Belgique
doit maintenant annoncer une nouvelle contribution, et ce en amont de la COP26
de Glasgow.
Mes questions sont donc les suivantes:
- Où en sont les négociations nationales sur
le financement climat?
- Quelle part le niveau fédéral est-il
enclin à y consacrer?
13.02 Zakia Khattabi, ministre: Monsieur le président, madame de Laveleye, les pays vulnérables sont une priorité du financement climatique belge, en particulier les pays les moins avancés ou les pays africains.
Ces dernières années, le gouvernement fédéral s'est systématiquement "taillé la part du lion" dans le financement climatique belge, dépassant chaque année la contribution annuelle fixée à 50 millions d'euros.
Les négociations nationales sur la contribution des différentes autorités s'inscrivent dans le cadre plus large des négociations sur la répartition des efforts pour atteindre les objectifs climatiques pour la période 2021-2030. Les objectifs belges dans le cadre du relèvement du niveau d'ambition européen ne sont pas encore connus. Comme je l'ai déjà dit plusieurs fois, ils découleront de la révision des différentes législations concernées, dont le règlement européen Effort sharing, pour lesquelles les propositions de la Commission sont attendues à la mi-2021.
En marge de la Commission nationale Climat, en vue de parvenir à un accord politique avant la COP26 à Glasgow en novembre 2021, un état des lieux devrait être présenté par la présidence wallonne de la Commission nationale Climat lors de la prochaine réunion prévue en mai. Dans l'attente d'un accord sur le financement du climat, il appartient à chacune des entités de déterminer sa contribution. Le gouvernement fédéral va honorer les engagements pris dans le passé, y compris le doublement de sa contribution au Fonds vert pour le climat. Dans l'accord de coalition, le gouvernement s'est engagé à augmenter sa contribution au financement climatique international, indépendamment du budget de la Coopération au développement. Un premier pas concret à cet égard est l'approbation par le gouvernement d'une provision interdépartementale pour le financement climatique de 12 millions par an pour la période 2021 à 2024. J'instruis ce dossier avec ma collègue Kitir en charge de la Coopération au développement. Je continuerai à travailler au sein du gouvernement pour augmenter encore la contribution fédérale au financement climatique international au cours des prochaines années.
13.03 Séverine de Laveleye (Ecolo-Groen): Madame la ministre, je vous remercie. Il est vrai qu'il faut des objectifs clairs pour la COP26. On sait que ces négociations sont très lourdes notamment au niveau interrégional et entre le fédéral et les Régions. C'est pourquoi il est vraiment important que le débat public s'organise dès maintenant par rapport à ces ambitions. Ce n'est pas à la dernière seconde qu'on va trouver une solution.
Je me réjouis que, d'ici mai, des choses plus concrètes seront peut-être déjà sur la table. Vous faites très bien de rappeler que le fédéral provisionne déjà. Cela faisait partie des priorités du gouvernement fédéral. Je vous en remercie. Je voudrais toutefois souligner que la contribution de 50 millions d'euros est évaluée comme étant extrêmement faible par rapport à ce qui devrait être la juste part portée par l'État belge globalement, pas que par le fédéral.
Il est question de devoir financer jusqu'à 500 milliards. Évidemment, à l'impossible nul n'est tenu. Mais je pense qu'il y a une forte attente pour que notre engagement soit réellement à la hauteur de notre responsabilité historique par rapport au dérèglement climatique dans les pays du Sud.
Par ailleurs, il y a la question de l'additionnalité. Vous avez rappelé que celle-ci est importante pour le gouvernement fédéral, et je vous en remercie. En effet, jusqu'ici, cela reposait quasi exclusivement sur les épaules de la Coopération au développement, alors que nous savons que cette dernière doit soutenir de nombreux autres enjeux.
Comme écologistes, nous vous encourageons à continuer le plaidoyer que vous faites au niveau fédéral et envers les Régions pour que chacun mette la main à la poche de façon ambitieuse par rapport à notre responsabilité historique, et de faire en sorte que l'additionnalité soit réelle. Courage pour ces négociations! Nous sommes avec vous. Vous ne doutez pas que je viendrai poser les mêmes questions à Mme Kitir pour l'encourager, à vos côtés, à obtenir des résultats ambitieux.
Le président: Voilà une belle combativité!
L'incident est clos.
Het incident is gesloten.
La question n° 55016013C de Mme Mélissa Hanus est transformée en question écrite.
Mevrouw Marghem heeft mij gevraagd te wachten tot zij aanwezig kan zijn, dus zij zal haar vragen stellen aan het einde van de vergadering.
14 Vraag van Kris Verduyckt aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "Het traject naar een koolstofarmere bouwsector" (55016043C)
14 Question de Kris Verduyckt à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Le trajet menant vers un secteur de la construction plus pauvre en carbone" (55016043C)
14.01 Kris Verduyckt (Vooruit): Mevrouw de minister, de klimaatproblematiek is een internationaal gegeven, dus ik houd ervan om rond te kijken wat er in de rest van de wereld gebeurt.
Wat mij heel interessant leek, is het Co2nstructZero-initiatief in Groot-Brittannië, een vrij ambitieus plan van de bouwsector om de sector verder emissievrij te maken. De sector is daar zelf ook heel fier op en dat toont voor mij dat het een ideale manier van werken is: door mensen zelf verantwoordelijkheid te laten nemen, creëert men gewoon veel meer draagvlak.
Er is vandaag al veel gesproken over de betrokkenheid en de participatie van de verschillende sectoren. In dit verband had ik dezelfde reflex, vandaar mijn vragen.
Bestaan er vandaag op dit vlak initiatieven van de bouwsector of hebt u al contact gehad met de sector, temeer omdat wij in het kader van de Europese relance toch wel wat geld geven aan de bouwsector? Zijn er afspraken gemaakt? Vindt u dat de bouwsector een sector is die zeker aan tafel moet zitten als u de klimaattafels organiseert?
14.02 Minister Zakia Khattabi: Mijnheer Verduyckt, ik dank u hartelijk dat u ons hebt attent gemaakt op het interessante initiatief in de Britse bouwsector. Ik deel uw mening dat de zaken die u opsomt, betekenisvolle stappen zijn om de bouwsector op pad te zetten naar klimaatneutraliteit.
U sprak over ambities rond emissievrij vervoer, een verbeterde logistiek en dus minder transport, energie-efficiënte bouw van woningen, het opschalen van koolstofarme warmteoplossingen, de implementatie van koolstofmeting in bouwprojecten en het verbreden van het gebruik van koolstofarme materialen. Het zal u niet verrassen dat de meeste van die zaken regionale bevoegdheden zijn, die dus door de ministers van Klimaat, Energie, Mobiliteit of Circulaire Economie in de Gewesten moeten worden opgenomen. Waar ik of mijn federale collega's kunnen, leveren wij er graag een bijdrage aan, zoals met het emissievrij maken van bedrijfswagens, een verbeterd goederenvervoer per spoor of de productnormering.
Het klopt dat ik mij voorneem om klimaattafels te organiseren en daarbij ook vertegenwoordigers wil uitnodigen uit de verschillende economische sectoren, waaronder de bouwsector. Ik mik daarbij op twee oefeningen: één voor 2030 om het federale luik in het NEKP te versterken, en één waarbij wij de kennis en uitdagingen voor de transitie naar klimaatneutraliteit tegen 2050 delen met stakeholders en burgers en hierover de dialoog aangaan. Voor dat laatste denk ik aan een samenwerking met het Parlement.
De klimaattafels 2030 zijn nu gepland – dat is ook een antwoord op de vorige vragen – in 2022.
We willen immers dat de overheden eerst hun eigen huiswerk maken vooraleer ze de stakeholders opnieuw betrekken. Daarom zet ik dit jaar in op de governance van het federale klimaatbeleid met gedetailleerde actieplannen voor alle federale beleidslijnen en maatregelen, de nationale input voor het Europese Fit for 55-pakket dat er in juni aankomt en ten slotte de onderhandeling over een nieuw samenwerkingsakkoord met de drie andere entiteiten over het verdelen van de klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030.
Ik hoop dat we
door vooruitgang te boeken in die drie dossiers, tegen eind 2021 heel goed
weten wat we moeten doen tegen 2030, en hoever we al komen met de bestaande
beleidslijnen en maatregelen uit het federale luik van het Nationaal Energie-
en Klimaatplan (NEKP) en uit het regeerakkoord.
Ik zie de
klimaattafels dan als een manier om de stakeholders te betrekken bij een
verdere versterking van het beleid en het slechten van barrières voor
belangrijke bestaande maatregelen. De afgelopen weken zijn er al contacten
geweest met spelers in de bouwsector, weliswaar meer in het kader van de Fit
for 55-discussies, zoals met FEBELCEM.
Ik steun uw pleidooi
om de investeringen in het kader van het relanceplan te gebruiken als een
hefboom voor verduurzaming, iets waarover staatssecretaris Dermine u
ongetwijfeld meer toelichting kan geven.
14.03 Kris Verduyckt (Vooruit): Mevrouw de minister, ik verwijs graag naar dergelijke goede initiatieven.
Wat leer ik uit het Co2nstructZero-initiatief? We moeten niet op zoek gaan naar een wonderoplossing. Er zijn vandaag al heel veel zaken mogelijk. Men heeft hier een aantal zaken in een plan samengebracht met een duidelijke doelstelling.
Ik denk ook dat het een goede zaak is om de bouwsector bij de klimaattafels te betrekken. Dat was ook in Nederland een van de sectoren die bij de klimaattafels werden betrokken. Ik werd toch enthousiast over de manier waarop dit hier in het Parlement werd voorgesteld.
Voor mijn fractie is dit echt wel een prioriteit. Wij denken dat er in de bouw en de renovatie van woningen heel wat klimaatwinst te boeken is en ook heel wat economische winst en winst voor de mensen die voordeel hebben bij goed geïsoleerd wonen.
Wij komen hierop later zeker nog terug.
L'incident est clos.
15 Vraag van Kris Verduyckt aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De mogelijke uitbreiding van de Europese regeling van verhandelbare emissierechten" (55016056C)
15 Question de Kris Verduyckt à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "L'éventuelle extension du système européen des droits d'émission négociables" (55016056C)
15.01 Kris Verduyckt (Vooruit): Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, deze vraag gaat over de Europese plannen voor de uitbreiding van het ETS-systeem naar eventueel de bouw en het wegvervoer.
Weet u al welke richting dit uitgaat? Hoe staat u tegenover de plannen van Europa?
15.02 Minister Zakia Khattabi: Mijnheer de voorzitter, mijnheer Verduyckt, uw vraag over de mogelijke uitbreiding van de EU ETS raakt aan een heel belangrijk onderwerp, namelijk de toekomstige architectuur van het Europese klimaatbeleid. De herzieningen die de Europese Commissie in het kader van het Fit for 55-pakket in juni zal aankondigen, vloeien voort uit het 2030 Climate Target Plan, waarin de Commissie al de mogelijke veranderingen aan het huidige klimaat- en energiebeleidskader beschreef die nodig zijn in het licht van de verhoogde 2030-doelstelling om naar minimaal -55 % te gaan.
De verschillende opties voor de specifieke wetgevende instrumenten worden momenteel verder onderzocht via nieuwe specifieke impact assessments. Vooreerst legt de Commissie ideeën op tafel om de algemene architectuur van het klimaatkader te herzien. De Commissie benadrukt de centrale rol van de koolstofprijs in een kosteneffectief klimaatbeleid en stelt verschillende opties voor om deze in te voeren in de sectoren buiten het EU ETS.
Wat de maritieme sector betreft, wenst men het huidige Europese emissiehandelssysteem dat momenteel reeds de internationale luchtvaart behelst, uit te breiden naar minstens intra-EU lucht- en scheepvaart. Voor de non-ETS-sectoren, momenteel gedekt door de Effort Sharing Regulation, worden drie opties voorgesteld. De optie die de Commissie waarschijnlijk naar voren zal schuiven, is om huis- en motorbrandstoffen op te nemen in een apart nieuw ETS, maar de sectoren gebouwen en transport tegelijk tot minstens 2030 ook in de ESR te laten met specifieke landendoelstellingen, de zogenaamde dubbele dekking.
Naast mogelijke wijzigingen aan de architectuur van het Europese klimaatbeleid zal de Commissie waarschijnlijk in juni ook voorstellen om specifieke wetgeving te herzien, in het bijzonder de ETS- en LULUCF-richtlijnen en de Effort Sharing Regulation, maar ook wetgeving inzake CO2-normen voor wagens, energie-efficiëntie en hernieuwbare energie.
Binnen de ETS-wetgeving moet het plafond worden aangescherpt in lijn met de nieuwe doelstelling door het verhogen van de lineaire reductiefactor – de jaarlijkse vermindering – en mogelijk een eenmalige verlaging van het plafond in de periode – rebasing the cap.
De bepalingen inzake koolstoflekkage, met name de hoeveelheid emissierechten gereserveerd voor gratis toewijzing, en de link met het carbon border adjustment mechanism, dat de nood aan gratis rechten kan beperken, zullen belangrijk zijn.
Ten slotte zal er ook een discussie worden gevoerd over de verdeling van de veilingkosten voor de Europese Unie over de Europese lidstaten.
Met de input van de federale klimaatadministratie ben ik nog volop bezig om de vele voorstellen te analyseren en aan de federale regering positievoorstellen te doen. Ik kan u al meegeven dat ik de vele voorstellen van de Commissie met een open geest benader, maar dat ik steeds over een aantal cruciale elementen zal waken. Een goed klimaatbeleid gaat niet enkel over de prijzen van de vervuiling. De schone alternatieven moeten ook voor iedereen voorhanden en betaalbaar zijn.
Dat maakt dat de Europese normering en het klimaatbeleid in de lidstaten minstens even belangrijk zijn. Wie bijvoorbeeld de dieselwagen links wil laten liggen, heeft fietspaden, landpaden of een goed openbaar vervoer nodig. Daarvoor zorgt een CO2-heffing niet. Daarom zal ik voor het behoud van de Effort Sharing Regulation pleiten met klimaatdoelstellingen voor de emissies van gebouwen en transport voor de lidstaten.
Het klimaatbeleid in de lidstaten blijft dus belangrijk. Vaak zijn investeringen nodig en soms ook compensaties voor de sociale of economische gevolgen van een CO2-prijs, wat betekent dat de inkomsten uit de veiling van emissierechten naar de lidstaten moeten blijven terugvloeien, zodat ze gericht kwetsbare gezinnen of bedrijven kunnen beschermen, investeringen kunnen financieren en een rechtvaardige transitie kunnen realiseren.
Uit de geschiedenis van het EU ETS hebben wij geleerd dat de prijs enorm kan schommelen en afhankelijk is van de conjunctuur. Voor ondernemingen was dat misschien geen onoverkomelijk probleem, omdat ze zich konden indekken tegen prijsschommelingen. Voor de gezinnen is dat echter een ongewenst kenmerk. Daarom zal ik er ook over waken dat elke nieuwe Europese koolstofbeprijzing niet tot excessieve prijsschommelingen leidt en voldoende voorspelbaar is.
Hetzelfde geldt voor een mogelijke herziening van de Energy Taxation Directive. Gedateerde of onrechtvaardige uitzonderingen kunnen verdwijnen. De richtlijn moet ervoor zorgen dat er een gelijk speelveld komt in Europa met voorspelbare heffingen voor energie, die maximaal terugvloeien naar de lidstaten, met name naar de burgers en de bedrijven.
15.03 Kris Verduyckt (Vooruit): Mevrouw de minister, het is een heel boeiend onderwerp en inderdaad een essentiële stap. Ik begrijp dat u daar iets meer tijd aan besteedt. De uitbreiding is een essentiële stap, omdat het op nationaal vlak heel moeilijk is om inzake koolstoftarifering stappen vooruit te zetten. Daarover bestaat veel koudwatervrees.
Ik ben het eens met het tweede deel van uw antwoord. U zegt dat een CO2-heffing sturend kan zijn, maar we moeten er wel over waken dat iedereen meekan. We moeten die opbrengsten ook grotendeels gebruiken om investeringen te doen om iedereen mee te krijgen. Dat is belangrijk omdat er een draagvlak moet zijn.
Een collega verwees daarnet naar het interview met de topman van EnergyVille. Hij is daar heel optimistisch over. Ik vind dat prima. Ik ben ook vooruitgangsoptimistisch, maar we moeten toch voorzichtig zijn.
Mevrouw de minister, u zegt dat u de voorstellen zult analyseren. Ik ga uw antwoord ook nog eens analyseren, maar ik dank u voor uw informatie.
L'incident est clos.
16 Vraag van Kris Verduyckt aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "De koolstoftaks" (55016063C)
16 Question de Kris Verduyckt à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "La taxe carbone" (55016063C)
16.01 Kris Verduyckt (Vooruit): Mijnheer de voorzitter, deze vraag sluit een beetje aan bij de voorgaande vragen, in die zin dat ik ook hier de aandacht wil vestigen op een aantal actuele gebeurtenissen die soms onderbelicht blijven.
Enerzijds is er Canada, dat we toch vaak als een voorbeeld zien. Justin Trudeau heeft van de koolstofprijs zijn belangrijkste instrument gemaakt om zijn land tegen 2050 tot een netto-nuluitstoot te brengen. Die wetgeving werd door een aantal provinciale regeringen aangevallen, maar de opperrechter van Canada heeft daarin een duidelijke uitspraak gedaan: dit is een zaak van nationaal belang, de klimaatopwarming is reëel, stelde hij, en hij veegde de bezwaren van tafel.
Anderzijds heeft op hetzelfde continent, in de Verenigde Staten, de oliesector uitgepakt met een belangrijke wijziging van zijn strategie, met name dat zij zich niet langer zullen verzetten tegen ideeën als koolstofprijzen. Daar hebben ze tien jaar tegen gelobbyd, maar ze hebben vorige week een klimaatactiekader goedgekeurd. Uiteraard zijn klimaatactivisten nog altijd bezorgd en waakzaam, en vertrouwen ze die sector niet, maar ik heb toch liever een sector die zegt ervoor te willen gaan dan een sector die zich actief verzet.
Dat zijn twee belangrijke zaken op dat continent, die aangeven dat de geesten stilaan aan het evolueren zijn. Ik vraag me af of er in België ook contacten met de oliesector zijn? Weet u hoe de sector hiertegenover staat? Maken zij ook die bocht?
Graag ook een stand van zaken in het dossier rond de koolstoftarifering in ons land.
16.02 Minister Zakia Khattabi: Het is duidelijk, mijnheer Verduyckt, dat het onderwerp van de koolstoftarifering u bezighoudt. Niet onterecht, want het is een belangrijk onderwerp, maar dat betekent niet dat ik steeds iets nieuws te melden heb.
De voorbije weken hebben er van mijn zijde vooral voorbereidende werkzaamheden plaatsgevonden. Dat betekent dat ik me samen met de federale klimaatadministratie volop voorbereid voor de komende Europese discussie om de uitstoot van verschillende sectoren zoals de scheepvaart of de bouw correct te beprijzen. Zoals u weet komt de Europese Commissie in juni met voorstellen waarbij ze er mogelijk voor zal pleiten om een Europese koolstoftarifering in te voeren voor sectoren die nu nog niet in het ETS zitten. De overheden kunnen op voorhand oriëntatie geven aan de Commissie en zullen erna sowieso positie moeten innemen.
Uit de contacten met de Europese Commissie blijkt ook dat ze veel belang hecht aan de federale fiscale hervormingen en het dossier van de bedrijfswagens. Die hervormingen zijn ook vermeld in het relanceplan, dat ze verder verankert en het belang ervan onderstreept. Er is tevens in een tijdlijn voorzien.
Zoals eerder gezegd heeft de minister van Financiën de regie in beide dossiers. In onze contacten merk ik ook dat hij hierin duidelijk vooruitgang wil boeken. We leveren hem alle informatie die daarbij van belang is, zoals de mogelijke milieu-impact of het vrijwaren van de sociale rechtvaardigheid van de voorstellen.
We onderhouden constructieve contacten met de Belgische Petroleum Federatie, vaak in meer technische dossiers zoals dat van de biobrandstoffen. Zoals u misschien weet, steunt de BPF onder voorwaarden een CO2-prijs voor gebouwen en transport. U kunt ter zake de presentatie raadplegen die de secretaris-generaal van de BPF, de heer Jean-Pierre Van Dijk, op 30 november 2020 gegeven heeft tijdens een webevent van de BPF over dit onderwerp.
16.03 Kris Verduyckt (Vooruit): Mevrouw de minister, ik hoop dat u het mij vergeeft, maar dit zal wellicht niet mijn laatste vraag over het onderwerp zijn. Als er zich in het buitenland belangrijke ontwikkelingen voordoen, dan meen ik dat het van belang is om die ook in het Parlement onder de aandacht te brengen. Het moet niet altijd over vastgelopen containerschepen gaan.
Het is een belangrijk onderwerp en ik ben ervan overtuigd dat die taxshift er gaat komen. Of die er in ons land komt dan wel op Europees vlak zullen we nog moeten afwachten. Die taxshift is nodig, maar de vorm ervan moet verzekeren dat hij deel uitmaakt van een sociale transitie. Nu mijn partij in de regering en dus mee aan tafel zit, vind ik het belangrijk om daarover te debatteren en elkaar te informeren. Ik dank u voor het antwoord en tot later.
Het incident is gesloten.
17 Question de Marie-Christine Marghem à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "Le rapport du JRC (Joint Research Centre) de la Commission européenne" (55016040C)
17 Vraag van Marie-Christine Marghem aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "Het rapport van het JRC (Joint Research Centre) van de Europese Commissie" (55016040C)
Présidente: Séverine de Laveleye.
Voorzitster:
Séverine de Laveleye.
17.01 Marie-Christine Marghem (MR): Madame la ministre, le rapport du JRC (Joint Research Centre) de la Commission européenne, qui compte 387 pages, semble avoir été révélé plus tôt que prévu. Le groupe d'experts techniques sur le financement durable, qui avait été chargé de conseiller la Commission sur les critères de sélection techniques pour les objectifs d'atténuation du changement climatique et d'adaptation à celui-ci, n'avait pas fourni de recommandation concluante sur l'énergie nucléaire et avait indiqué qu'une évaluation plus approfondie des aspects de l'énergie nucléaire relatifs à l'absence de dommages significatifs était nécessaire.
C'est ainsi qu'en tant que service scientifique et de connaissance interne de la Commission, doté d'une grande expertise technique dans les domaines de l'énergie et la technologie nucléaire, le CCR a été invité à effectuer cette analyse et à rédiger un rapport d'évaluation technique sur les aspects Do no significant harm (DNSH) de l'énergie nucléaire, y compris les aspects liés à la gestion à long terme des déchets radioactifs de haute activité et du combustible nucléaire usé, conformément aux spécifications des articles 17 et 19 de la Convention, sujet hautement important dans le cadre de notre législature. Ce rapport est le compte rendu des travaux de la Commission du groupe de recherche.
En tant que ministre du Développement durable, en avez-vous pris connaissance et quels enseignements en tirez-vous pour la Belgique?
17.02 Zakia Khattabi, ministre: Madame la présidente, je voulais juste signaler pour la réponse suivante de Mme Marghem, que j'avais joint sa question à la précédente. J'anticipe la prochaine question parce que la réponse que je viens de donner aux collègues au sujet de la fiscalité avait fait l'objet d'une réponse conjointe. On y reviendra tout à l'heure, si vous le voulez bien.
Madame Marghem, comme vous le signalez, le volumineux rapport du technical assessment of nuclear energy with respect to the do no significant harm criteria of regulation est sorti plus tôt que prévu. Il ne se trouve même pas encore sur le site web du Joint Research Centre de la Commission européenne mais bien sur celui de Politico depuis quelques jours.
Je n'ai malheureusement pas encore eu l'occasion d'en faire une lecture attentive ni d'échanger à son propos avec ma collègue en charge de la matière, Mme Tinne Van der Straeten, pour pouvoir vous apporter des réponses précises et satisfaisantes, même si je me doute que cette réponse ne le sera pas non plus. Je continue la lecture du rapport pour pouvoir revenir avec des réponses précises à l'occasion d'une prochaine question.
17.03 Marie-Christine Marghem (MR): Madame la ministre, le rapport est assez récent. Je peux donc comprendre, puisqu'il compte près de 400 pages, que vous n'ayez pas encore eu le temps de le parcourir. Pour ma part, j'en ai consulté quelques éléments. Je ne vais évidemment pas aborder le fond de ce dossier avant que vous l'ayez parcouru. Dites-moi simplement quand je puis revenir vers vous, raisonnablement, pour pouvoir en discuter de manière plus approfondie. Je pense qu'il y a des enseignements fondamentaux à en tirer pour notre pays. Si vous aviez éventuellement un délai à me communiquer, même en dehors de notre discussion en commission, je pourrais alors programmer ma prochaine question en fonction de ce délai pour que nous puissions aborder le fond des choses.
17.04 Zakia Khattabi, ministre: Très bien. Je propose effectivement que je revienne vers vous en dehors de ce cadre. Il faut aussi que j'aie l'occasion d'en discuter avec Mme Van der Straeten. Mais je reviens vers vous très rapidement pour vous donner un calendrier plus précis, pour que vous puissiez avoir des réponses précises. Merci de votre souplesse, madame Marghem.
Het incident is gesloten.
18 Question de Marie-Christine Marghem à Zakia Khattabi (Climat, Environnement, Développement durable et Green Deal) sur "La fiscalité verte et durable" (55016058C)
18 Vraag van Marie-Christine Marghem aan Zakia Khattabi (Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal) over "Een groene en duurzame fiscaliteit" (55016058C)
18.01 Marie-Christine Marghem (MR): Madame la ministre, comme ma deuxième question semble avoir déjà reçu partiellement une réponse, je ne la lirai pas intégralement. Je reprendrai simplement les pages 52, 60 et 61 de l'accord de gouvernement relatives à la fiscalité verte et durable. Il y est question de réforme de la fiscalité, de stratégie d'investissement et de placement, de mobilité décarbonée et de fiscalité plus favorable au climat et à l'environnement.
Le temps pressant, je me dois de vous reposer cette question. Où en êtes-vous, depuis votre entrée en fonction, dans l'élaboration concrète de cette politique essentielle? Quels contacts structurels avez-vous établis avec vos collègues fédéraux et les ministres régionaux? Quels sont les groupes de travail mis en place et quelle est leur tâche propre? Quelles pistes envisagez-vous?
18.02 Zakia Khattabi, ministre: Madame Marghem, tout en vous renvoyant à ma réponse précédente, je vais la compléter de quelques informations.
Vous n'êtes pas sans savoir que la réforme de notre fiscalité vers une autre plus respectueuse de l'environnement s'inscrit, comme le veut l'accord de gouvernement, dans une réforme plus générale, incombant au ministre des Finances. C'est donc lui qui est à la manœuvre. Pour ma part, je l'alimente à partir de mes compétences. Je ne peux pas vous dire en plus quant à l'agenda. Je vous invite dès lors à interroger mon collègue Van Peteghem.
En tout cas, nous travaillons de manière très constructive et positive à des réflexions relatives à la fiscalité des voitures de société. Je ne peux pas vous en dire plus. Mon administration et mon cabinet alimentent les travaux inscrits dans le calendrier du ministre Van Peteghem.
De toute façon, vous pourrez trouver plus de détails dans ma réponse précédente.
18.03 Marie-Christine Marghem (MR): Madame la ministre, j'irai donc la lire.
Au regard de ma fonction de parlementaire chargée de contrôler de manière sage et raisonnée l'action du gouvernement, mon souci est de savoir si des groupes de travail ont été constitués et quelles sont leur composition et leur tâche précise. Bien entendu, je n'ignore pas qu'ils ne peuvent pas encore avoir terminé leur mission.
Au fond, hormis les voitures de société, je ne vois rien de précis dans votre réponse. J'en suis un peu déçue. J'aurais souhaité que vous épingliez précisément le nombre de groupes de travail et ce à quoi ils s'emploient, même si c'est votre collègue des Finances qui les cornaque, en quelque sorte. De plus, vous n'ignorez certainement pas quels sont les types de données que vous lui communiquez pour l'alimenter dans ce travail.
18.04 Zakia Khattabi, ministre: Madame Marghem, différents chantiers sont sur la table. Il y a l'enjeu de la tarification du carbone. Il n'y a pas de groupe de travail en tant que tel.
Sans entrer dans les détails de la négociation, tant que le cadre de la réforme globale et des travaux en matière de révision et de transformation de notre fiscalité n'est pas établi, je me contente aujourd'hui d'alimenter mon collègue Van Peteghem dans un cadre qu'il organise lui-même.
Je comprends que cette réponse ne soit pas satisfaisante mais vous connaissez les conditions de la discussion en matière fiscale au sein de notre majorité. Je respecterai le cadre tel qu'il a été imposé par mon collègue des Finances.
18.05 Marie-Christine Marghem (MR): Madame la ministre, j'interrogerai votre collègue des Finances.
L'incident est clos.
Het incident is gesloten.
La réunion publique de commission est levée à 12 h 13.
De openbare commissievergadering wordt gesloten om 12.13 uur.