Commission de l'Intérieur, de la Sécurité, de la
Migration et des Matières administratives |
Commissie
voor Binnenlandse Zaken, Veiligheid, Migratie en Bestuurszaken |
du Mercredi 27 octobre 2021 Après-midi ______ |
van Woensdag 27 oktober 2021 Namiddag ______ |
De behandeling van de vragen en interpellaties vangt aan om 15.51 uur. De vergadering wordt voorgezeten door de heer Ortwin Depoortere.
Le développement des questions et interpellations commence à 15 h 51. La réunion est présidée par M. Ortwin Depoortere.
De teksten die in cursief zijn opgenomen in het Integraal Verslag werden niet uitgesproken en steunen uitsluitend op de tekst die de spreker heeft ingediend.
Les textes figurant en italique dans le Compte rendu intégral n’ont pas été prononcés et sont la reproduction exacte des textes déposés par les auteurs.
01 Actualiteitsdebat over het opvangnetwerk en toegevoegde interpellaties en vragen van
- Theo Francken aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De asielopvangcrisis" (55021507C)
- Hervé Rigot aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "Het creëren van bufferplaatsen" (55021519C)
- Hervé Rigot aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De stand van zaken betreffende het opvangnetwerk" (55021530C)
- Hervé Rigot aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De stakingsaanzegging van Fedasil" (55021701C)
- Vanessa Matz aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De staking in het Klein Kasteeltje" (55022001C)
- Hervé Rigot aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De spreiding van de bufferplaatsen over de gemeenten" (55022034C)
- Eva Platteau aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De staking in het Klein Kasteeltje" (55022042C)
- Hervé Rigot aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De staking in het aanmeldcentrum van Fedasil" (55022137C)
- Hervé Rigot aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De beperkte toegang tot het aanmeldcentrum" (55022257C)
- Daniel Senesael aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "Het Fedasilcentrum van Moeskroen" (55022316C)
- Hervé Rigot aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "Het door de burgemeester van Moeskroen genomen politiebesluit" (55022319C)
- Simon Moutquin aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "Het tekort aan opvangplaatsen in het Fedasilnetwerk" (55022331C)
- Theo Francken aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De asielcrisis" (55000191I)
- François De Smet aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De staking van het personeel van het Fedasilcentrum Klein Kasteeltje in Brussel" (55022346C)
- Greet Daems aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De staking in het Klein Kasteeltje en de opvangcrisis" (55022370C)
- Ben Segers aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De opvang" (55022373C)
- Dries Van Langenhove aan Sammy Mahdi (Asiel, Migratie en Nationale Loterij) over "De nieuwe asiel- en migratiecrisis" (55000192I)
01 Débat d'actualité sur le réseau d'accueil et interpellations et questions jointes de
- Theo Francken à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La crise de l'accueil des demandeurs d'asile" (55021507C)
- Hervé Rigot à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "L’ouverture de places tampons" (55021519C)
- Hervé Rigot à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "L'état du réseau d'accueil" (55021530C)
- Hervé Rigot à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "Le préavis de grève déposé par Fedasil" (55021701C)
- Vanessa Matz à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La grève au Petit-Château" (55022001C)
- Hervé Rigot à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La répartition des places tampons entre les communes" (55022034C)
- Eva Platteau à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La grève au Petit-Château" (55022042C)
- Hervé Rigot à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La grève au centre d'arrivée de Fedasil" (55022137C)
- Hervé Rigot à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "L'accès restreint au centre d'arrivée" (55022257C)
- Daniel Senesael à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "Le centre Fedasil de Mouscron" (55022316C)
- Hervé Rigot à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "L’arrêté de police pris par la bourgmestre de Mouscron" (55022319C)
- Simon Moutquin à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La saturation du réseau Fedasil" (55022331C)
- Theo Francken à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La crise de l'asile" (55000191I)
- François De Smet à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La grève du personnel du centre Fedasil du Petit-Château à Bruxelles" (55022346C)
- Greet Daems à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La grève au Petit-Château et la crise de l'accueil" (55022370C)
- Ben Segers à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "L'accueil" (55022373C)
- Dries Van Langenhove à Sammy Mahdi (Asile, Migration et Loterie Nationale) sur "La nouvelle crise de l'asile et de la migration" (55000192I)
Le président: Je constate, monsieur Rigot, que vous avez déposé sept questions. Je vous demande donc d'être le plus succinct possible.
01.01 Theo Francken (N-VA): Mijnheer de staatssecretaris, ik had u vandaag graag geïnterpelleerd over de asielopvang en -crisis. Mijn eerste vraag is of er een asielcrisis is. Hoe schat u dat in? Mijn persoonlijke mening is dat er een asielopvangcrisis is. Of er een asielcrisis is, hangt ook af van de instroom. Het verschil tussen een asielcrisis en een asielopvangcrisis is dat er bij een asielopvangcrisis te weinig bedden zijn om mensen te slapen te leggen. Er is dan een crisissituatie. Als er in tien dagen twee stakingen zijn van het personeel van Fedasil aan het Klein Kasteeltje, wat zeer uitzonderlijk is, zit u toch in een crisissituatie. U zegt in De Tijd geen tijd te willen verspillen aan een voorstel voor asielquota. Wat bent u dan aan het doen? Een aantal mensen worden binnengelaten en een aantal niet op basis van de personeels- en beddencapaciteit. Die capaciteit is een dagelijks quotum dat fluctueert. Het is dus geen vast quotum, maar wel een quotum. Ik weet niet wat de definitie van een quotum anders zou zijn: een aantal mensen worden niet binnengelaten en moeten dan maar terugkeren. Dat zijn dan de alleenstaande mannen. Alle kwetsbare profielen worden eerst binnengelaten. Dat heb ik ook altijd toegepast in de crisis van 2015-2016. Het verschil is dat we toen met een systeem van voorinschrijving hebben gewerkt, wat u nu niet doet. U begeeft zich daarmee juridisch op zeer glad ijs. Als u dat blijft volhouden en een bepaalde categorie niet inschrijft en ook geen uitzicht geeft op een inschrijving met een datum en een voorinschrijving, zal dat vroeg of laat tot een veroordeling leiden. U verwijt me dat ik voorstellen doe die juridisch niet haalbaar zijn, maar u past zelf asielquota toe op een manier die volgens mij juridisch niet haalbaar is. Dat zullen we de komende dagen weten. Ik neem aan dat er al rechtszaken in kort geding zijn aangespannen en dat de uitspraak daarover zal vallen. Ik zal dat mee opvolgen. Als dat ook publiek wordt, zullen we wel zien naar welke kant het balletje rolt.
Het is nodig om even de puntjes op de i te zetten over de asielsituatie. Is er een opvangcrisis? Ja, want er zijn bedden te kort en mensen krijgen geen opvang op de dag dat ze dat willen. Als ze zich willen aanmelden, worden ze weggestuurd. Er zijn geen bedden meer. De capaciteit is volledig verzadigd en de instroom blijft hoog. U werkt met quota.
Is er een asielcrisis? Bij een combinatie van een hoge instroom en een tekort aan bedden praat ik over een asielcrisis. U kunt straks misschien uw definitie van een asielcrisis geven, maar volgens mij zitten we in zo'n crisis.
Er is een aantal dingen waar u zelf niets aan kunt doen. De coronacrisis is voor een stuk gedaan. Er waren daardoor heel weinig internationale migratiebewegingen, maar die hervatten nu. Er is daarnaast de situatie in Libië, waar nog steeds complete chaos heerst, mensenhandelaars en ‑smokkelaars de vrije hand hebben en waar opnieuw steeds meer boten vertrekken. De Europese context blijft ook slecht. Die dingen kan men u niet aanwrijven en dat is ook helemaal niet mijn bedoeling, maar ik wil vooral bekijken hoe wij hieruit raken en hoe we de crisis zo snel mogelijk kunnen aanpakken en oplossen.
Ik heb daarvoor gisteren een aantal voorstellen gedaan. U weet dat ik niet mee ben in uw verhaal van het Europees migratiepact met een zogezegd snelle screening van asielzoekers als zij zich in de EU aan de buitengrens bevinden. Ik geloof daar absoluut niet in. Dat zal nooit lukken, want dan zijn zij binnen en krijgt men ze ook niet weg. Er is bovendien volgens mij ook een politieke onwil in Zuid-Europa om naar snelle procedures te gaan. Men wil dat niet en doet dat ook niet. Men zal dat nooit toegeven, maar dat is wat wij zien op het terrein. Daar heb ik me echter niet over uitgesproken.
Ik heb mij ook niet uitgesproken over het personeel. U zegt dat het personeel de oplossing is. Op zich kan ik dat volgen, maar er zijn twee dingen die mij intrigeren. U zegt al weken dat de opvangcrisis twee oorzaken heeft: covid en de overstromingen. De overstromingen hebben ervoor gezorgd dat u twee centra hebt moeten sluiten. Een of twee centra worden bovendien nog gebruikt voor mensen getroffen door de overstromingen. Ik heb ergens gelezen dat dit om een duizendtal plaatsen gaat. U zegt ook dat de covidmaatregelen in de asielcentra veel plaatsen kosten. Kunt u verduidelijken over hoeveel plaatsen het gaat in het totaal van het opvangnetwerk? Volgens mij is dat aantal bijzonder relatief.
Het is belangrijk dat u zegt dat personeel echt nodig is en dat de aanwervingscampagnes succes hebben. Het is goed dat er bijkomend personeel komt, maar dat mag niet het enige zijn. Personeel aanwerven vraagt ook tijd. Dat is niet evident, want er is momenteel een absolute krapte op de arbeidsmarkt. Ik hoop dat u voldoende personeel vindt, want dat zal een groot deel van het probleem kunnen oplossen, maar het automatisme van bijkomend personeel zou toch veel kritischer moeten worden bekeken. Daarnet kwam dat ook naar voren in de discussie over de RvV, waarvoor extra rechters zouden komen, want bijkomende ambtenaren betekenen steeds bijkomende uitgaven voor de Staat.
Daarom ben ik gisteren en eergisteren in de pen gekropen om een aantal zaken op papier te zetten. Is mijn tienpuntenplan zaligmakend? Neen. Gaat dat alles oplossen? Uitdrukkelijk, neen, maar het zal wel een aantal handvatten bieden om ervoor te zorgen dat we minder instroom hebben en om duidelijk te maken dat wij niet het land van melk en honing zijn.
Het duidelijkste punt is heel het verhaal van de volgmigratie. Mevrouw Merkel, een voorbeeld voor u, heeft een paar jaar geleden in het kader van de asielcrisis een zeer strenge gezinsherenigingswet aangenomen. Zij heeft ervoor gezorgd dat iedereen die subsidiaire bescherming kreeg, dat was het overgrote deel van de Syriërs in Duitsland, gedurende 24 maanden geen partner konden laten overkomen. Er was een volledige stop op volgmigratie: geen partners, geen kinderen, geen ouders of grootouders, niemand. Ik denk dat dit een heel goed idee is.
Daarna liet men maximaal 1.000 goedgekeurde aanvragen per maand toe. Dit wordt nog altijd toegepast door Duitsland.
Ze hebben hun gezinsherenigingsprocedure serieus verstrengd, van 12 maanden voorwaardenvrij na de erkenning als vluchteling of subsidiair beschermde naar 3 maanden, om een aanvraag in te dienen.
Ik heb dat hier geprobeerd. Ik heb dat in de regering geprobeerd. Mevrouw Lanjri kon ik daarvan echt niet overtuigen. Ik hoop dat u nu wel overtuigd bent dat dit echt nodig is.
Dit gebeurt nu in Duitsland, in Nederland, in Oostenrijk, in Frankrijk. Al onze buurlanden hebben dat ingevoerd naar aanleiding van de Europese asielcrisis in 2015. Laten we dat hier ook doen. In het regeerakkoord staat daarover een sibillijns zinnetje. Leg dat op tafel. Ons wetsvoorstel is ingediend. Ik zal de bespreking en stemming de komende weken vragen. Dit werd al besproken. Er werd ook een advies van de Raad van State gevraagd. Dat zal lukken.
Wij willen een verhoging van het referentiebedrag.
Dan kom ik tot mijn punt over de asielquota. Ik heb de asielquota op twee momenten ingevoerd, mijnheer de staatssecretaris: in 2015 en 2016 bij de crisis en in 2018 met de Palestijnse instroom. In 2018 heb ik juridische problemen gehad, maar in 2016 niet. Dat model kopiëren lijkt mij best mogelijk. Dat is ook juridisch haalbaar. Doe dat, alstublieft.
U kunt ook de ontradingscampagnes online zetten. U bent begonnen met een ontradingscampagne voor de secundaire stromen. Ik denk dat u dat ook moet doen voor de primaire stromen. U bent in Albanië geweest, dat is op zich een goede zaak, maar ik denk dat er online nog heel wat ontradingswerk te doen valt.
De hervestiging stopzetten hebt u gedaan, hebt u gezegd. Ik dacht begrepen te hebben dat dit voor de meest kwetsbaren nog niet helemaal on hold is gezet. Heb ik dat verkeerd begrepen? Zijn alle programma's op dit moment stopgezet?
Wat het humanitair visumprogramma voor Afghanen betreft, heeft zelfs de eerste minister mij in een schriftelijk antwoord bevestigd dat dit niet aan de orde is. U hebt dat ook al gezegd. Kunt u hier wat meer toelichting rond geven?
Samen met uw partij hebben we in de vorige legislatuur de tijdelijke vluchtelingenstatus ingevoerd. Dat wordt echter niet echt toegepast. Dat zit wel bij het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS), in alle onafhankelijkheid. Toch moet er een signaal gegeven worden. Nu is dat pure symboolwetgeving. Dat zou toch echt eens toegepast moeten kunnen worden. Dat is echt een belangrijk punt.
Voor de strijd tegen asielfraude geldt hetzelfde. Ook daar geeft u niet het juiste signaal, onder andere door wat er gebeurd is met operatie Red Kite.
U maakt echt een speerpunt van de secundaire stromen. Het probleem is dat mevrouw De Block de opvang heeft geweigerd aan zogenaamde Dubliners, daarvoor is zij veroordeeld door de arbeidsrechtbank. Toch moet het mogelijk zijn om dat gevecht juridisch opnieuw aan te gaan. Ik heb mevrouw De Block toen proficiat gewenst met haar moed om dat aan te durven. Ik heb dat zelf nooit gedaan, maar de secundaire stromen blijven maar toenemen. Dan moet er iets gedaan worden. U zegt dat dit in het Europees migratiepact staat, en dat is ook zo, maar dat raakt binnenkort nog niet goedgekeurd. Dat duurt nog jaren. Zou u toch niet proberen om dat opnieuw aan te gaan? Juridisch denk ik dat dat moet lukken. Het moet mogelijk zijn om dit binnen te halen, gelet op de acute situatie van de asielcrisis die mevrouw De Block niet had. Dat is een bijkomend juridisch argument om het misschien opnieuw te proberen en deze keer wel te halen. Ik wens u heel veel succes.
01.02 Hervé Rigot (PS): Monsieur le président, monsieur le secrétaire d'État, je vais tenter d'être le plus bref possible. J'ai effectivement déposé toute une série de questions, mais certaines l'avaient déjà été il y a un certain temps. Je vais d'ailleurs les actualiser.
On constate actuellement une saturation du réseau d'accueil tant collectif qu'individuel, en raison d'éléments externes. Je pense ici notamment à la saturation liée aux inondations qui ont obligé Fedasil à fermer certaines place d'accueil. Il y a aussi la question des places covid qui doivent être conservées, s'il devait y avoir, demain, des clusters de covid dans les centres d'accueil. En effet, je rappelle que si on invite les demandeurs de protection internationale à se faire vacciner, comme c'est le cas pour tous les citoyens belges, la vaccination n'est pas obligatoire. Si ce sont des étrangers, il n'en demeure pas moins qu'ils ne sont pas davantage obligés de se faire vacciner que le citoyen lambda. Il faut donc prendre des mesures collectives de protection des résidents et du personnel. Ce faisant, on perd évidemment des places.
Une augmentation des demandes est également constatée depuis quelques semaines. Elle ne peut pas encore être jugée comme étant structurelle. Elle peut notamment être liée à un phénomène de reprise des demandes après le déconfinement. Cela a été évoqué au niveau du Commissariat général aux réfugiés et aux apatrides (CGRA) selon lequel s'il y a effectivement une augmentation du flux, on ne peut pas encore dire que cette augmentation va s'inscrire dans la durée. Il faut garder raison, mais le constat est posé.
Par ailleurs, il y a aussi un engorgement des instances avec un mécanisme, qui se met en place, d'engagements alloués au CGRA et qui se mettra prochainement en place au niveau du Conseil du Contentieux des Étrangers puisque le projet de loi a été voté en commission. Des choses positives peuvent être retenues à ce niveau.
Quoi qu'il en soit, le réseau est saturé avec le risque que des personnes ne se retrouvent à la rue à l'entrée de l'hiver, ce qui pose question.
Monsieur le secrétaire d'État, quel est le plan d'action mis en œuvre ou qu'envisage de mettre en œuvre Fedasil pour éviter que, demain, des personnes qui ont le droit fondamental à l'accueil et qui ont le droit d'introduire une demande de protection internationale ne se retrouvent dans la rue? Va-t-on pouvoir répondre au problème par l'ouverture de places tampons? Qu'est-ce qui bloque l'ouverture de ces places? Je pense ici aux places collectives, mais également aux places individuelles pour lesquelles des difficultés se posent aussi.
Vous avez lancé de nombreux appels aux CPAS pour qu'ils ouvrent des places pour garantir le flux dans le réseau, ainsi que l'accueil des personnes les plus vulnérables. Existe-t-il un plan d'action? Y a-t-il des perspectives pour que les CPAS donnent une réponse positive? Depuis plusieurs années, on fait face à des coups dans l'eau pour des raisons que l'on connaît. En effet, les CPAS se sont sentis trahis quand on a fermé les places individuelles. Ce n'était évidemment pas votre fait. Aujourd'hui, les CPAS ont besoin d'éléments qui restaurent la confiance. Qu'envisagez-vous à ce niveau pour améliorer les choses?
S'agissant des grévistes au centre d'arrivées, ils ne portent pas de jugement sur Fedasil ou sur votre politique. Les travailleurs n'en peuvent plus d'être dans un contexte de crise qui perdure. Depuis 2015, on n'est pas sorti de la crise. Ce personnel a besoin de stabilité, de perspectives, il a besoin de savoir vers où on va. Avez-vous pu les rencontrer et discuter avec les syndicats? Quelle perspectives donnez-vous en termes de stabilité d'emploi, en termes de déménagement éventuel du centre d'arrivées pour qu'on puisse y travailler dans de bonnes conditions?
Je vous invite aussi à être attentif à ne pas limiter l'accès au centre d'arrivées, à ne pas appliquer de quotas. Nous savons qu'il y a eu des condamnations par le Conseil d'État dans le passé parce que l'ancien secrétaire d'État avait mis cette disposition en place. C'est un droit fondamental de pouvoir déposer une demande de protection internationale et d'être accueilli. Qu'allez-vous mettre en place pour que cela puisse se faire?
J'ai également entendu que le personnel du centre d'arrivées ne voulait pas de ce quota. Selon ce personnel, il ne faut pas que les demandeurs de protection internationale soient pris en otage d'une situation qu'ils n'ont pas souhaitée.
Quelles sont les solutions pour ne pas mettre des personnes à la rue? Quelle sont les perspectives pour l'hiver?
J'ai entendu les recettes de M. Francken mais je ne sais pas quelles sont les vôtres. J'ai envie de les entendre et de me dire qu'on est sur la bonne voie pour sortir d'une situation compliquée. Derrière cette situation, il y a des êtres humains, indépendamment de la pertinence ou non de la procédure qu'ils introduisent. En l'état, ils ont droit à un accueil de qualité durant leur procédure. C'est ce que je souhaite que vous puissiez mettre en place rapidement en tenant compte aussi du bien-être des équipes qui donnent le meilleur d'elles-mêmes à chaque instant.
01.03 Vanessa Matz (cdH): Monsieur le
Secrétaire d'État, le personnel du centre d'arrivée de demandeurs d'asile et
des bénéficiaires de l'accueil – le petit Château à Bruxelles - est en grève ce
lundi 18 octobre.
La survenance d'une série d'évènements a
engendré une surcharge de travail considérable au détriment du bien-être des
travailleurs de ce centre.
Les restrictions sanitaires liées à la Covid
qui limitent les places, les inondations des 14 et 15 juillet dernier qui
ont détruit une série de locaux ainsi que la réadmission de familles afghanes
suite à l'opération Red Kite, n'ont, en effet, fait qu'aggraver une
situation qui était déjà précaire faute de vision à long terme par votre
prédécesseur.
Monsieur le Secrétaire d'État, les décisions
politiques des années précédentes et le manque d'anticipation ont mis le réseau
d'accueil dans une situation qui est difficile pour son personnel. Face à la
survenance d'événements imprévus, pourquoi avoir attendu la grève du personnel
pour convenir de solutions alors qu'à la base le réseau d'accueil est mis sous
tension de manière régulière même s'il a connu une accalmie suite au lockdown?
Comment comptez-vous travailler à la
stabilité des horaires du personnel et à la compensation des heures
supplémentaires sans impacter sur la qualité de l'accueil? Combien de personnel
comptez-vous engager en plus des 1 infirmiers? Et pour assurer quelle
fonction?
Quel est l'impact des restrictions
sanitaires, des inondations et de la mission Red Kite, sur le nombre de
bénéficiaires à accueillir en plus?
Comment comptez-vous assurer un réseau
d'accueil de qualité, stable mais flexible, avec suffisamment de places tampons
et un bon équilibre entre les places d'accueil collectives et individuelles
comme vous vous êtes engagé à le faire dans votre NPG?
01.04 Eva Platteau (Ecolo-Groen): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, collega's, vorige week, op maandag 18 oktober 2021, is een staking begonnen in het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Brussel, het Klein Kasteeltje. Het personeel van het Klein Kasteeltje slaakte een noodkreet, want heel veel gemotiveerde medewerkers kunnen momenteel de werkdruk niet meer aan.
Het personeel vraagt twee zaken, namelijk meer opvangmogelijkheden en betere werkomstandigheden. Bovendien is er ook bijkomend personeel nodig of voldoende personeel om de beschermingsaanvragen te kunnen behandelen, zodat de asielprocedure minder lang aansleept en er ook uitstroom is uit de opvang.
Zoals u weet, is gisteren opnieuw een staking begonnen. Ik weet ook dat u overleg hebt gehad met het personeel en de werknemers van het Klein Kasteeltje. Opnieuw vragen zij hetzelfde, namelijk respect voor de werkomstandigheden, het garanderen van hun fysieke veiligheid en psychisch welzijn, financiële erkenning voor hun werk en de nodige middelen, onder andere op hr, om een en ander goed te kunnen omkaderen. Dat zijn zeker terechte vragen.
Heel belangrijk is dat zij bovendien het respecteren van het asielrecht vragen, alsook de waardigheid van mensen die internationale bescherming zoeken. Mijnheer de staatssecretaris, op dit moment is het immers echt chaos. Er zijn gezinnen met kinderen, zwangere vrouwen en minderjarigen, dus de kwetsbare profielen, die op dit moment op straat moeten slapen. Het personeel moet hun melden dat zij hen niet kunnen opvangen. Dat is absoluut een probleem. Wij moeten echt op zoek naar noodopvang. Ik weet dat u en de regering er alles aan doen om die opvang op dit moment te vinden. Ik weet evenwel ook dat zulks geen gemakkelijke opdracht is.
De oplossingen die bijvoorbeeld de heer Francken voorstelt, klinken misschien gemakkelijk en logisch. Hij verwijst naar Duitsland, dat gezinshereniging voor mensen die subsidiaire bescherming hebben gekregen, 24 maanden wil opschorten. Wat betekenen die oplossingen echter in de praktijk? Mijnheer Francken, u weet net zo goed als ik dat vaak de mannen alleen naar hier komen omdat de tocht naar hier uitermate gevaarlijk en onveilig is, met alle mogelijke risico's van dien. Zij hopen natuurlijk dat vrouwen en kinderen daarna naar hier kunnen komen.
Wat zegt u dus eigenlijk? U zegt dat mannen subsidiaire bescherming krijgen voor Syrië, een land waarvan wij weten dat het er niet echt veilig is, maar dat hun kinderen en vrouw maar in Syrië moeten blijven. Sta mij toe dat een heel cynische oplossing te vinden. Wij moeten niet op die manier te werk gaan.
Welke antwoorden hebt u op de verzuchtingen van het personeel over de werkdruk en de werkomstandigheden? Welke stappen onderneemt u om op korte termijn ervoor te zorgen dat het acute tekort aan opvangplaatsen wordt weggewerkt? Hebt u al zicht op bijkomende opvangplaatsen? Bent u van plan noodopvang te organiseren voor de mensen die nu op straat staan en voor de mensen die niet onmiddellijk hun verzoek om internationale bescherming kunnen indienen? Kunt u een stand van zaken geven met betrekking tot het recent aangeworven personeel bij het CGVS? Kunnen zij onmiddellijk worden ingeschakeld om de aanvragen te behandelen? Is dat effectief extra personeel of gaat het om tijdelijke krachten die vast personeel vervangen?
01.05 Daniel Senesael (PS): Monsieur le président, monsieur le secrétaire d'État, ce mercredi 20 octobre, nous apprenions la décision prise par la bourgmestre de Mouscron de réduire de moitié, avec effet immédiat, le nombre de résidents du centre Fedasil de la ville. Bien que la situation autour de ce centre soit notoirement compliquée, cette décision radicale entraîne de nombreuses interrogations.
Par ailleurs, la direction de Fedasil Mouscron ne semble même pas avoir été avertie en amont de cette décision, selon le porte-parole de Fedasil, M. Mansy.
La situation étant déjà extrêmement tendue partout dans le pays en ce qui concerne les centres d'accueil, cet arrêté de police ne peut que compliquer davantage encore le travail des différents centres Fedasil et envoyer un message de rejet aux résidents dont ils se seraient bien passés, me semble-t-il.
Au vu de ces différents éléments, permettez-moi, monsieur le secrétaire d'État, de vous poser quelques questions.
Comment réagissez-vous face à l'arrêté de police? Comment collaborez-vous avec les autorités locales afin de débloquer la situation? Quel fut le constat de votre récente visite au sein de ce centre?
Taintignies se trouvant non loin de Mouscron, une ouverture accélérée de ce centre est-elle envisageable afin de débloquer quelque peu la situation?
Enfin, la situation dans les centres Fedasil semble se dégrader à de nombreux endroits du pays, en témoignent les récents événements à Liège notamment. Comme mon excellent collègue, M. Rigot, vient de le rappeler, un accueil de qualité minimum est un devoir que notre pays se doit d'honorer. Étant donné la situation, je suis certain que des mesures à court terme seront prises par vos services afin d'assurer cela. Quelles sont-elles et quand seront-elles appliquées?
01.06 Simon Moutquin (Ecolo-Groen): Monsieur le président, monsieur le secrétaire d'État, il faut appeler un chat un chat. Nous sommes face à une nouvelle crise de l'accueil et non pas à une crise migratoire, comme certains pourraient le faire croire. Les raisons de cette crise ont déjà été évoquées: le covid, les inondations de cet été, la crise afghane, une hausse des demandes, etc. Il y a toute une série de facteurs qui ne sont bien sûr pas de votre ressort. Mais, il est aussi à noter que des décisions politiques passées, qui ne sont pas de votre responsabilité, ont entraîné des conséquences structurelles jusqu'à aujourd'hui.
Avec le gouvernement, vous avez déjà prévu des solutions, dont l'engagement supplémentaire de personnel ainsi que 5 400 places tampons. Il faut le souligner. Offrir un accueil à des personnes migrantes, ce n'est pas un cadeau. C'est une obligation que vous respectez et je vous en remercie.
D'après des informations transmises à la presse, le Petit-Château n'accepterait actuellement plus que des personnes vulnérables, ce qui entraîne un accroissement du nombre de personnes dans la rue, sans solution de prise en charge, malgré nos obligations
Monsieur le secrétaire d'État, voici quelques jours, vous avez rencontré une délégation du personnel de Fedasil. Sur quoi les discussions ont-elles porté? Quelles en ont été les conclusions? Avez-vous contacté la Région de Bruxelles-Capitale, qui sera impactée par cette mesure, mais aussi les organisations qui, depuis des années, font un travail de terrain et connaissent les réalités des personnes migrantes? Je pense à ce qui a pu se passer au parc Maximilien voici cinq ans, à la Plateforme ou à d'autres organisations. Outre les places prévues dans un futur proche, quelles sont les solutions à court terme? Des initiatives ont-elles été prises par rapport aux ILA dans les communes qui pourraient offrir une solution à moyen terme?
01.07 François De Smet (DéFI): Monsieur le président, monsieur le secrétaire d'État, mes questions portent spécifiquement sur le Petit-Château dont le personnel était déjà en grève lundi dernier pour dénoncer ses conditions de travail devenues excessivement pénibles.
L’augmentation des demandes d’asile pour de multiples raisons et la diminution du nombre de centres d’accueil ont entraîné inévitablement une surcharge massive de travail dans les centres restants, dont celui du Petit-Château.
Cette situation met sous pression l’équilibre entre vie professionnelle et vie privée du personnel. Les congés ne peuvent plus être pris. Les journées s’allongent et le nombre de travailleurs malades explose. À cela s'ajoutent les difficultés liées à la surpopulation. Les incidents se multiplient et même des problèmes d’hygiène surgissent.
Nous savons pourtant que disposer d’un réseau d’accueil solide est indispensable pour faire face aux nombreuses crises humanitaires, hors de notre contrôle, qui ont lieu bien au-delà de nos frontières. Je ne peux donc pas m’empêcher de penser qu’il y a là un certain manque d’anticipation.
Monsieur le secrétaire d'État, qu’est-il ressorti de vos discussions avec les représentants syndicaux lors de la réunion du 20 octobre dernier? Puisque vous vous êtes engagés à poursuivre les discussions de manière constructive, quand votre prochain entretien est-il prévu?
Vous avez reconnu que les contrats temporaires renouvelables au dernier moment n'étaient pas appropriés pour certains postes. Quelles initiatives envisagez-vous de prendre pour remédier à cela?
Le directeur général de Fedasil a déclaré le 19 octobre dernier que de nouveaux recrutements avaient déjà été effectués. De nouveaux agents sont-ils déjà entrés en fonction au Petit-Château depuis la grève? Quand la totalité des treize nouveaux agents seront-ils engagés? Envisagez-vous de renforcer à très court terme les cadres dans les autres centres Fedasil qui font également face à ces difficultés?
Quelles mesures entendez-vous prendre pour garantir la sécurité du personnel des centres Fedasil en attendant que la présente crise s'atténue?
Enfin, quelles conclusions tirez-vous de la présente situation? N'estimez-vous pas que cette grève est aussi le produit d'un manque d'anticipation des fluctuations des flux migratoires?
01.08 Greet Daems (PVDA-PTB): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, ik ben vanmorgen naar het Klein Kasteeltje geweest. De werknemers hebben daar vandaag opnieuw het werk neergelegd. Ik heb de grieven van de werknemers van Fedasil meegekregen, en ik zal daar een stukje uit voorlezen: "Wij, de werknemers van Fedasil, willen onze woede uiten over het gebrek aan actie van onze politieke autoriteiten. Wij hebben verschillende ontmoetingen gehad met de staatssecretaris en hebben tot dusver geen tevredenstellend antwoord gekregen op onze verzoeken. Enerzijds luiden wij al enkele maanden de alarmbel over een structureel gebrek aan plaatsen in het opvangnetwerk. Anderzijds hebben wij een achteruitgang van onze arbeidsomstandigheden herhaaldelijk aan de kaak gesteld."
Mijnheer de staatssecretaris, de werknemers eisen respect voor hun werkomgeving. Zij willen meer plaatsen en middelen voor het opvangnetwerk, een back-up voor het aanmeldcentrum bij grote drukte, en ook dat het asielrecht en de waardigheid van de verzoekers om internationale bescherming gerespecteerd worden. In de voorbije dagen werd maar een beperkt aantal asielzoekers toegelaten per dag. Wie geen ticket kreeg, had pech en was aangewezen op de ngo's en de vrijwilligers op het terrein. Meer en meer gebeurde het dat die asielzoekers overnachtten voor de deuren van het Klein Kasteeltje in de hoop dat zij de volgende dag meer geluk zouden hebben.
De ngo's en de vrijwilligers vangen zoals gewoonlijk de miserie op. Zij wijzen de asielzoekers de weg. Zij vangen hen op. Zij verzorgen twee maaltijden per dag. Kortom, zij halen eigenlijk de kastanjes uit het vuur voor een falende overheid. Hun werk is van onschatbare waarde, maar ook zij zijn op. De situatie is niet langer houdbaar.
Mijnheer de staatssecretaris, ik heb een aantal vragen voor u.
Had u indicaties dat het opvangnetwerk onder druk zou komen als u de capaciteit niet zou uitbreiden? Wat zult u doen met de eisen van de werknemers van Fedasil? Wat zult u doen om de huidige opvangcrisis het hoofd te bieden? Hoeveel extra vte's zult u bij de DVZ en het CGVS aanwerven voor de behandeling van asieldossiers? Zal deze verhoging dan structureel zijn of tijdelijk?
Ik heb al meermaals horen vallen dat u in 5.400 bufferplaatsen wilt voorzien. Klopt dat? Acht u dat voldoende om toekomstige schommelingen in de instroom te kunnen opvangen?
Tot slot, wat met het verzet van burgemeesters tegen het openen van bufferplaatsen? Want daar krijgt u vandaag ook al mee te maken.
01.09 Ben Segers (Vooruit): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, de opvang staat onder serieuze druk en zorgt voor een aantal gedocumenteerde betreurenswaardige situaties. Mevrouw Platteau verwees er ook al naar. Dat is niet alleen in België zo, maar ook in Nederland.
Vooruit is ervan overtuigd dat we die opvang zouden moeten aankunnen. Als de uitstroom uit de centra normaal en tijdig gebeurt, dan is de instroom minder een probleem, al ligt die op dit moment best hoog, zeker als er bufferplaatsen bestaan. In die zin is het jammer dat men in het verleden bespaarde bij de asieldiensten bij de minste verminderde instroom. Het is ook jammer dat men niet of amper in bufferplaatsen geloofde, want daarvan dragen wij nu nog steeds de gevolgen.
Deze regering startte wel met een stevige aanwervingsronde en besliste om bufferplaatsen te openen. Het is dan ook jammer dat we midden in de uitvoering van dit alles worden geconfronteerd met fouten uit het verleden, gecombineerd met een verhoogde instroom, met een onaanvaardbare situatie tot gevolg.
Ik heb hierover heel wat vragen, mijnheer de staatssecretaris.
De capaciteit
wordt het best onder controle gehouden door een korte behandelingsperiode. Wat
is de stand van zaken van de aanwervingscampagne? Op welke andere manier zult u
op korte termijn meer uitstroom uit het netwerk verzekeren?
Tegelijkertijd
horen we dat er veel uitstroom van personeel is bij de DVZ, het CGVS en
Fedasil. Het heeft weinig zin om aan personeelswerving te doen als veel mensen
weer vertrekken. Wat doet u daaraan?
Wat is volgens uw
modellen de te verwachten evolutie van de delta, dus het verschil tussen
instroom en uitstroom? Wat verwacht u op korte termijn?
Welke centra staan
er nu concreet op de planning? Hoeveel bijkomende plaatsen zal dat opleveren?
Zal dit volstaan volgens uw model?
U zet sterk in op
activering en competentieverwerving. Hoe zult u dit op de nieuwe locaties doen?
Zult u hierbij rekening houden met de verdeling van de profielen over de
centra? Welke afspraken worden er gemaakt over onderwijs, gelet op het feit dat
op sommige locaties de scholen al overvol zitten? Hoe worden steden en
gemeenten maximaal geholpen?
Op welke manieren
zult u nog bijkomende oproepen voor opvangcapaciteit doen? Hebben de lokale
besturen eigenlijk een brede oproep ontvangen?
Wat is de situatie
voor de niet-begeleide minderjarigen? Hoe verloopt de samenwerking met de
deelstaatregeringen op dat vlak?
Wat is de stand
van zaken van de aanwervingscampagne bij Fedasil? Zijn de nieuwe medewerkers op
korte termijn inzetbaar? Hoe groot schat u op dit ogenblik het personeelstekort
in bij Fedasil?
Wat is uw
evaluatie van het aanmeldcentrum in het Klein Kasteeltje? Dat was een
proefproject. Denkt u dat de locatie geschikt is om onder de huidige druk te
werken?
We vernemen dat
ook veel personen uit zogenaamd veilige landen maandenlang in de opvang zitten.
Klopt dit? Wat gaat u daaraan doen?
Aan hoeveel
personen werd tot dusver de toegang tot het netwerk geweigerd? Hoe lang zitten
sommigen al zonder opvang?
01.10 Dries Van Langenhove (VB): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, ik zal niet al mijn tijd nemen, want ik heb vorige week in de plenaire vergadering al een serieuze inleiding kunnen geven over dit probleem, over het feit dat de asielcrisis opnieuw volledig uit de hand loopt. In een week tijd kunt u natuurlijk niet alles oplossen, maar behalve een akkoord met de Beneluxlanden om de Dublinverordening efficiënter uit te voeren, wat netto eigenlijk weinig verschil zal maken, vernamen we van u niets over het structureel aanpakken van deze crisis. Uw woordvoerder liet me weten dat u besprekingen hebt gehad met de mensen van Fedasil en met de vakbonden, maar vandaag zien we dat ze opnieuw in staking gaan door de onwerkbare situatie op het terrein.
Vandaar dan ook deze interpellatie, want u lijkt de ernst en de urgentie niet voldoende in te zien. Die zijn er nochtans. Na een coronadip zit het aantal asielaanvragen al enkele maanden serieus in de lift en er lijkt in de nabije toekomst ook geen verandering in te komen. Integendeel, uit de nieuwste cijfers van het CGVS blijkt dat vorige maand 3.326 asielaanvragen werden geregistreerd. Samen met de cijfers van de afgelopen maanden betekent dat in vergelijking met 2019 een stijging van maar liefst 15,5 %.
Wat we vandaag meemaken, is geen eenmalig feit. Er is geen uitzonderlijke situatie meer, dit is een systeemcrisis. Dit land blijft immers een topbestemming voor illegale migranten vanuit alle windstreken. Illegale migranten die ons asielsysteem, dat ooit werd opgezet met nobele bedoelingen, nu volledig misbruiken.
Zoals anderen u reeds voordeden, gaat ook u opnieuw koortsachtig op zoek naar bijkomende opvangplaatsen en doet u voor het overige wat erg vrijblijvende aankondigingen. De kern van de zaak blijft echter onaangeroerd. We zitten in dit land niet met een opvangcrisis, we zitten met een migratiecrisis. En ik vermoed dat ook u dat eigenlijk wel weet, mijnheer Mahdi, maar dat u het niet mag zeggen omdat CD&V het vijfde wiel aan de wagen is in deze paars-groene coalitie. Wees u er echter van bewust dat de geschiedenis u niet zal beoordelen op basis van uw trouw aan linkse coalitiepartners, maar wel op basis van uw beleid. Dat beleid, mijnheer Mahdi, heeft momenteel drie nefaste gevolgen.
Ten eerste, echte asielzoekers blijven in de kou staan. Ons asielsysteem is immers niet gecreëerd om massaal grote groepen mensen van 7.000 kilometer ver weg en vanuit "niet echt veilige landen" – zoals mevrouw Platteau het noemt – massaal naar België te laten komen. Daarvoor is ons systeem niet bedoeld. Ons asielsysteem is bedoeld om in specifieke, individuele gevallen mensen die echt onze hulp nodig hebben – de hulp van de Belgen en de Belgische Staat dus – te kunnen opvangen in deftige omstandigheden. Daarvoor is ons systeem bedoeld en niet om tienduizenden mensen van over de hele wereld uit zogezegd "niet echt veilige landen" massaal op te vangen in België. Ons systeem kan dat niet aan en het zorgt ervoor dat echte asielzoekers, die specifiek onze hulp nodig hebben en die in hun regio klaarblijkelijk geen asiel konden aanvragen, momenteel letterlijk en figuurlijk in de kou blijven staan.
Een tweede nefast gevolg is dat er heel wat fake asielzoekers zijn die ons land onveilig maken, zowel binnen de asielzoekerscentra als erbuiten. In de befaamde Afghanistancommissie heb ik een hele lijst opgesomd. Ik zal dat vandaag niet doen. Het zou de sfeer kunnen verpesten. Er zijn heel veel incidenten, waar gewone Vlamingen en Walen en ook het personeel van de diensten mee worden geconfronteerd.
Dat zorgt voor het derde nefaste gevolg van uw wanbeleid: de werksituatie van de medewerkers van de diensten is intussen onwerkbaar geworden. Vandaar wellicht dat ze voor de tweede maal zullen staken. Dat vergt dringende actie.
Hoelang denkt u nog verhoogde opvangcapaciteit nodig te hebben? Is dit een eindig verhaal? Hoopt u die binnenkort te kunnen afbouwen, misschien zelfs definitief?
Wat zult u concreet doen – behalve opnieuw wachten, want daarop komt het vaak neer, wachten op het EU-migratiepact, EU-visumsancties – om de instroom naar dit land te verminderen? Daar begint het immers keer op keer bij, anders blijft u dweilen met de kraan open.
Van een falend terugkeerbeleid gaat onmiskenbaar een aanzuigeffect uit. Welke extra maatregelen zult u daarom nemen met het oog op een effectief en efficiënt terugkeerbeleid? Welke maatregelen of voorstellen zult u op Europees niveau bepleiten om de illegale immigratie naar Europa een halt toe te roepen? Welke maatregelen zult u nemen om de secundaire migratie binnen Europa een halt toe te roepen?
Voor meer specifieke vragen hoop ik dat we vandaag of later nog tijd zullen hebben.
01.11 Staatssecretaris Sammy Mahdi: Mijnheer de voorzitter, dames en heren Kamerleden, het opvangnetwerk staat effectief onder druk. Het aantal beschikbare opvangplaatsen is beperkt. Het is daarom op dit moment niet mogelijk iedereen op te vangen die een verzoek indient om internationale bescherming. Er is geen sprake van een dagelijks quotum dat we zouden opleggen, maar er dient wel rekening gehouden te worden met het aantal beschikbare opvangplaatsen, om voldoende personen te kunnen opvangen. Dat aantal verschilt van dag tot dag.
Elke dag worden alle beschikbare plaatsen ingevuld. Er wordt 24 uur op 24 gewerkt om beschikbare plaatsen te creëren. Iedereen steekt hiervoor een tandje bij, en zelfs meer. In het aanmeldcentrum van Fedasil en bij de DVZ doen ze hun best om zoveel mogelijk mensen te registreren en op te vangen, zo ook in de andere centra van Fedasil, waar ook bedden worden bijgezet. Daar zit uiteraard een limiet op, en die hebben we duidelijk bereikt.
Op heel korte termijn worden er bijkomende opvangplaatsen geopend, maar vandaag overbruggen we deze periode maar moeizaam. Hier is natuurlijk niemand mee gediend. Sinds enkele dagen kon iedereen die zich 's ochtends aanmeldde, diezelfde dag nog geregistreerd worden. Het is onduidelijk om hoeveel individuele personen het gaat. Aangezien personen die geweigerd worden, 's anderendaags opnieuw in de rij kunnen staan, is het moeilijk om ze te tellen.
Het infopunt van de dienst dispatching is inderdaad gesloten, maar blijft bereikbaar per mail of telefoon voor diegenen die de vraag hebben gesteld. Er zijn hiervoor meerdere redenen, die deels al werden meegedeeld. De vraag over zijn specifieke impact is al een paar keer ter sprake gekomen in de commissie. Ik vermeld die heel graag nog eens.
Door de overstromingen zijn meer dan 1.000 opvangplaatsen verloren gegaan. Door de behoefte aan isolatieplaatsen in opvangcentra in het kader van de covidcrisis – dit betreft 1.200 plaatsen – zijn ook zoveel opvangplaatsen verloren gegaan. We kunnen het risico niet nemen om die isolatieplaatsen niet meer te gebruiken. Ze moeten beschikbaar blijven, mocht er een uitbraak zijn in een opvangcentrum. Daarnaast is er ook de operatie Red Kite, die ongeveer 400 personen betreft en die dus ook voor een extra instroom heeft gezorgd. En vervolgens is er ook een algemene verhoging van de instroom. Gelet op de huidige situatie in Afghanistan geldt er ook nog steeds een gedeeltelijke beslissingsstop voor verzoeken door Afghanen. Dat heeft ook een impact op de uitstroom.
Mijnheer Francken, of dit betekent dat we naast een opvangcrisis met een asielcrisis zitten, hangt af van wat de komende maanden zullen brengen. Ik weet niet meer wie de opmerking maakte, maar volgens mij is ze terecht.
De perfect storm, zoals sommigen het noemen, en Red Kite in Afghanistan, de situatie aldaar tout court, hebben een impact op de uitstroom. De overstromingen en covid zorgen ervoor dat we met een specifieke cocktail te maken hebben. Het zal nog moeten blijken of dit zich de komende maanden zal voortzetten. Het zal bepalen of er effectief sprake is van een asielcrisis of niet. Op dit moment hebben we in ieder geval een uitdaging wat de opvang betreft en moeten we de nodige maatregelen zien te nemen.
Au mois de septembre 2021, 151 demandes étaient enregistrées en moyenne par jour ouvrable. En janvier 2021, on était à 69 demandes enregistrées en moyenne par jour ouvrable. Il y a donc une augmentation nette qui peut être constatée. En septembre, le nombre de cas "Dublin" était évalué entre 40 et 45 %.
De instroom in oktober ligt iets lager dan die van september, maar blijft nog altijd hoog. We moeten ons dus voorbereiden op een voortgezette behoefte aan opvangcapaciteit om daarmee om te gaan. Over Dublin en de toename van het aantal zogenaamde Dubliners heb ik het straks nog.
En ce qui concerne le covid, compte tenu de la situation sanitaire, il est important de maintenir les places d'isolement, comme je l'ai dit tout à l'heure. Ces places d'isolement ont pour mérite important d'éviter la manifestation d'épidémie dans les centres d'accueil et ne pourront être supprimées que lorsque la situation sanitaire le permettra.
Monsieur Rigot, vous avez mentionné à juste titre l'importance pour les gens de se faire vacciner. Une fois que cela sera le cas partout, cela aura aussi un impact positif sur les enjeux migratoires et, surtout, sur le réseau d'accueil. Je constate qu'il y a des centres d'accueil où le taux de vaccination est très élevé et d'autres, où il l'est beaucoup moins. Tant que les mesures pour tous les Belges sont ce qu'elles sont en matière de vaccination, nous devons continuer à insister sur les campagnes de vaccination pour garantir que les gens se fassent vacciner aussi dans nos centres d'accueil. Quand une différence importante entre les centres d'accueil est constatée, cela nous prouve qu'il y a une marge de progression dans plusieurs centres. Je pense qu'il est important que nous fassions le nécessaire.
Je constate qu'entre-temps le gouvernement, de manière globale, fait des efforts pour garantir une vaccination accrue auprès de la population. Il y a une bonne collaboration entre le gouvernement fédéral et les gouvernements régionaux. Je pense que c'est une bonne chose parce que, si nous pouvons garantir que de plus en plus de personnes se font vacciner, nous pourrions vraiment aller de l'avant et retourner vers la normale le plus vite possible.
De combinatie van al deze elementen verklaart voor een deel de huidige druk op het opvangnetwerk. Daarnaast zijn er uiteraard – een aantal mensen heeft het ook terecht vermeld – een aantal structurele problemen die ervoor zorgen dat de actuele situatie een dergelijke grote impact heeft op het opvangnetwerk. Migratie gaat immers voor een deel gepaard met een aantal zaken die men niet altijd kan voorspellen, zoals de overstromingen, de situatie in Afghanistan en de gebeurde evacuatieoefening. Men moet echter wel een systeem ontwikkelen dat resistent is en dat ervoor kan zorgen dat bij fluctuaties de juiste maatregelen kunnen worden genomen.
En dus hebben we een buffersysteem nodig. Het werd reeds verschillende keren gezegd, dat is een systeem dat ervoor zorgt dat men niet constant een jojobeleid heeft van op en af, maar dat men snel een aantal bufferplaatsen kan activeren en deactiveren zodra dat nodig is. Dat is een filosofie waaraan gewerkt moet worden en waaraan gewerkt wordt. Onder meer de heer Rigot heeft gewezen op de beslissing van de regering om een significant aantal bufferplaatsen mogelijk te maken die ervoor moeten zorgen dat het systeem ons resistent maakt tegen fluctuaties die spontaan kunnen plaatsvinden.
Daarnaast – dat kwam ook reeds een paar keer ter sprake – zijn er structurele investeringen in personeel nodig. Als men wil zorgen voor een snellere uitstroom, naast de juiste instroom – daarop kom ik later terug – dan heeft men voldoende capaciteit nodig. De capaciteit van de diensten om de asielaanvragen sneller te behandelen, is veel te lang beperkt gebleven. Effectief, het neemt tijd in beslag om nieuwelingen op te leiden en te vormen, om te komen tot eenzelfde niveau bij de nieuwelingen als bij de routiniers. Dat neemt effectief tijd in beslag. Wij hebben ervoor gezorgd dat dit zo snel mogelijk gebeurt. Er werden reeds verschillende vragen gesteld in de commissie over de aanwervingscampagnes, over de vraag of daarvoor interesse is, over hoeveel mensen solliciteren. Duizenden mensen solliciteren. Duizenden mensen hebben hun kandidatuur ingediend en doorlopen de Selorprocedures. Wij zorgen er ook voor dat de potentiële medewerkers van onze asiel- en migratiediensten versneld hun examens kunnen afleggen, om zo snel mogelijk te zorgen voor impact op het terrein. Dit debat vindt jaarlijks plaats, wij moeten dat vermijden. Een deel van het antwoord zijn structurele investeringen in personeel die op het terrein het nodige verschil maken.
Ik ben een aantal maanden geleden nog naar Nederland geweest. Vergelijk het personeel dat Nederland heeft en de capaciteit die er in Nederland is met het aantal personeelsleden in België en dan hoef ik er geen tekening bij te maken wat het verschil is in personeel tussen ons land en Nederland en wat dat betekent voor de snelheid in de procedures. Soms is het handig te kijken naar onze buurlanden, om te beseffen welke impact de onderinvesteringen de voorbije jaren hebben gehad.
Om aan de structurele problemen tegemoet te komen, werd reeds een beleid in de steigers gezet. Fedasil heeft van de ministerraad niet alleen de toestemming gekregen om bijkomende opvangplaatsen te openen om ervoor te zorgen dat niemand in de kou blijft staan, maar ook om te werken met het systeem van 5.400 bufferplaatsen die het verschil moeten maken op het terrein. Dat zijn plaatsen die niet meteen worden gebruikt, maar die wel beschikbaar moeten zijn om zo nodig te kunnen opschalen. Er bestond reeds een kader om 1.500 bufferplaatsen achter de hand te hebben. Die waren er de voorbije zomer ook. Alleen is dat aantal onvoldoende gezien het verlies aan plaatsen de voorbije zomer door de overstromingen.
Het aantal bufferplaatsen moet dus hoger zijn. Het kader daartoe werd reeds gecreëerd. Het is aan Fedasil om de beslissing uit te voeren. Uiteraard heeft het agentschap daarvoor tijd nodig.
Le plan de répartition est prévu dans l'arrêté royal du 17 mai 2016 fixant les critères d'une répartition harmonieuse entre les communes des places d'accueil individuelles pour les demandeurs d'asile. Sa mise en oeuvre nécessite l'adoption d'un arrêté royal d'activation qui doit être délibéré en Conseil des ministres. Ce plan de répartition ne fait pas référence au nouveau concept des places tampon. L'agence étudie la possibilité d'utiliser des places tampon également dans les structures d'accueil individuelles. Depuis 2018 et jusqu'à aujourd'hui, toutes les places tampon étaient collectives. Je pense que c'est à nouveau M. Rigot qui, à juste titre, a mentionné la frustration au niveau local, qui est très souvent présente. M. Senesael aussi d'ailleurs. Le combat est à mener pour garantir que chaque personne puisse être accueillie dans nos centres d'accueil. Pour cela il faut garantir que le contact avec le niveau local qui, pendant des années, a été malmené, soit rétabli. S'il est très facile et très rapide de déconstruire, construire prend du temps. C'est malheureux mais c'est la réalité. Nous devons y travailler, à Mouscron aussi d'ailleurs. J'y reviendrai plus tard. Il est important de rester en contact avec le pouvoir local, de discuter, de voir ce que l'on peut faire sur le terrain.
En ce qui concerne les structures d'accueil individuelles, nous avons dû nous rendre compte que, vu la politique qui a créé une inquiétude au niveau local, et qui ne l'a pas rassuré, nous commençons avec 100 mètres de retard dans un sprint de 100 mètres et cela nous complique la vie. C'est la réalité; nous devons y faire face et y travailler.
Er is ook geïnvesteerd in structurele personeelsversterking van de asielinstanties. De wervingsoperatie loopt nu, en moet op korte termijn leiden tot de eerste aanstellingen. Wij beogen een versterking met 65 vte's bij de afdeling Internationale Bescherming van de Dienst Vreemdelingenzaken, 51 vte's bij het Commissariaat-generaal en 44 vte's voor volle rechtswacht bij de RvV.
Hoewel deze structurele oplossingen de enige manier zijn om een duurzame stabiliteit te creëren voor het opvangnetwerk, is er effectief tijd nodig voor de uitvoering hiervan. Dat lost de meest acute problemen dus niet op.
Daarom heeft Fedasil van de ministerraad de toestemming gekregen om opvangplaatsen te openen en de bezettingsgraad zo onder controle te houden. Er moeten hiervoor geen bijkomende middelen gevraagd worden, daar de regering in de begroting een buffer heeft aangelegd voor volume-effecten in de opvang.
Het agentschap heeft bufferplaatsen geactiveerd bij verschillende operatoren en op verschillende locaties, onder meer in Oudergem, in Koksijde, in Florennes, in Morlanwelz, in Spa, in Hotton, in Bierset, en ga maar door.
Het agentschap is in gesprek met Defensie, met de Regie der Gebouwen, en met privéaanbieders van vastgoed, om locaties te vinden en capaciteit te creëren.
Le démarrage des centres d'accueil sera effectué par l'agence et par ses partenaires structurels.
Fedasil en zijn partners zetten momenteel alles op alles om voldoende opvangplaatsen te realiseren en krijgen daarvoor ook van mij de maximale ondersteuning.
Malgré plusieurs appels, on ne constate pas d'engagement supplémentaire au niveau local pour le moment. Comme je l'ai déjà dit, je continuerai à convaincre les autorités locales de l'importance d'organiser l'accueil au niveau local. Dans cette situation, une révision du modèle d'accueil n'est pas opportune.
Daarnaast werden ook maatregelen genomen om de instroom te beperken. Zo zullen aankomsten in het kader van hervestiging de komende maanden worden beperkt tot een tiental zeer urgente transfers. Het lijkt mij niet meer dan logisch dat de urgente transfers van mensen die bescherming nodig hebben en die wegens hun profiel niet kunnen wachten, niet on hold worden gezet, maar voor de rest is dat wel het geval. Men moet immers altijd rekening houden met de beschikbare opvangcapaciteit. Er zijn momenten om aan hervestiging te doen en momenten waarop men vooral realistisch moet zijn en rekening moet houden met de situatie op het terrein. Dat moment lijkt mij logischerwijze nu meer dan ooit aangebroken.
Voorts heb ik een ontradingscampagne gelanceerd, gericht op de secundaire migratiestromen. Ik heb daarnet al gezegd dat die significant zijn. Ze creëren een belangrijke bijkomende druk op het asiel- en opvangsysteem en moeten worden aangepakt. Dat moet gebeuren op de lange termijn. Ik verwijs regelmatig naar het Europees asiel- en migratiepact om tot structurele oplossingen te komen, ook wat de opvangwet betreft, om te voorkomen dat wij onder druk komen te staan van asielzoekers die al een aanvraag hebben ingediend in een ander land of zelfs van mensen met een M-status, die erkend zijn als vluchteling in een ander land en toch nog asiel vragen in België, waarna wij verplicht zijn om hen op te vangen.
Europa zorgt met het asiel- en migratiepact mee voor structurele oplossingen, maar men moet ook op dit moment maatregelen nemen, vandaar de ontradingscampagne. Die is belangrijk om aan te geven dat de Dublinverordening bestaat en moet worden uitgevoerd en dat het geen zin heeft om zich te verplaatsen als men ergens al een asielaanvraag heeft ingediend. Dat zet het systeem onder druk en zal niet zorgen voor een behandeling van het dossier in België.
Zijn samenwerkingsovereenkomsten noodzakelijk? Er is gisteren een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Nederland en Luxemburg. Ik heb daarover reacties gezien, ook van de oppositie. Bekijk de cijfers wat betreft de effectieve uitvoering van de Dublinverordening in Nederland en Luxemburg. Die zijn uiteraard beperkt in verhouding tot het totale aantal Dublintransfers dat moet plaatsvinden, maar ook daar is er nog ruimte voor verbetering omdat in de voorbije drie jaar iets meer dan 100 Dublintransfers werden uitgevoerd op de meer dan 1.000 Dublintransfers die hadden moeten plaatsvinden. Het is dus noodzakelijk dat wij daar werk van maken, maar we komen er uiteraard niet met alleen Nederland en Luxemburg. Toch lijkt het me onverstandig om de eerste partners waarmee wij het goede voorbeeld kunnen geven, te laten liggen.
Het is voor mij belangrijk dat we het goede voorbeeld geven met Nederland en Luxemburg om te tonen dat het werkt. In tweede instantie kunnen we dan ook naar de andere buurlanden kijken, met name Frankrijk en Duitsland, die toch een stuk groter zijn. We kunnen dan de best practices die we met Nederland en Luxemburg ontwikkeld hebben, meenemen en hen uitnodigen om daarin mee te gaan. Zo verruimen we dan telkens de cirkel, maar men moet ergens beginnen.
Er wordt regelmatig gezegd dat ik moet stoppen met enkel naar Europa te kijken. Terecht. Men moet wel ergens beginnen, en wel daar waar we weten dat we snel resultaat kunnen boeken. Met Nederland en Luxemburg is dat nu gerealiseerd. Laten we daarop voortbouwen om ook de andere landen duidelijk te maken dat de Dublinverordening uitgevoerd moet worden en dat dit ook op het terrein zorgt voor verbetering voor alles en iedereen. Want asielzoekers die van het ene naar het andere land gaan om asiel aan te vragen, zetten druk op het systeem in alle mogelijke landen. Van het ene naar het andere land gaan in de hoop elders een andere behandeling te krijgen, komt ook de asielzoeker niet ten goede. Ik denk dus dat het belangrijk is dat die samenwerkingsakkoorden met Nederland en Luxemburg een feit zijn en ik ben daar zeer tevreden over. Opnieuw, om te parafraseren: zal dat de mirakeloplossing zijn? Nee, maar het maakt wel deel uit van de oplossing.
Hetzelfde wat Albanië betreft en de ontradingscampagne die daar gelanceerd is. Zal dat de mirakeloplossing zijn? Nee, maar men moet snel kunnen reageren. Als men een instroom merkt gedurende een à twee maanden uit bepaalde landen die wij als veilig beschouwen, moet men snel kunnen reageren. Dat is in het verleden gebeurd: de heer Francken heeft dat gedaan, mevrouw De Block heeft dat gedaan, de heer Wathelet heeft dat gedaan. Als men merkt dat er in bepaalde landen bij de bevolking foute ideeën leven in de trant van "in België kunnen mensen uit Albanië internationale bescherming krijgen omwille van de levensomstandigheden in Albanië", moet men daar de juiste informatie gaan geven. Want ook voor hen is dat niet handig: alles achterlaten en soms zelfs het weinige verkopen wat ze hebben, om een tocht naar Brussel te ondernemen die uiteindelijk op een weigering zal uitdraaien. De realiteit is wat ze is, wij hebben een heel goede samenwerking met Albanië wat terugkeer betreft, en de pineut in heel deze kwestie is vooral de persoon die op basis van verkeerde informatie vertrekt, hier terechtkomt en uiteindelijk toch teruggestuurd wordt. Want de terugkeerakkoorden met Albanië zijn zeer goed.
Men moet dus mensen informeren en de juiste informatiecampagne opzetten. Is dat ook mogelijk voor andere landen? Ja, en we moeten kijken met welke landen we dat precies doen. Een ontradingscampagne voor Eritrea of Somalië lijkt me niet meteen aangewezen. Wie bescherming nodig heeft en om die reden wil vluchten, kan men niet ontraden om ergens op zoek te gaan naar een veilige haven. Maar er zijn heel veel mensen – en u kent die cijfers allemaal – die asiel aanvragen waarbij dan blijkt dat ze geen bescherming nodig hebben. Die mensen moeten we informeren. Of u dat een informatiecampagne of een ontradingscampagne noemt, die semantische discussie wil ik hier niet aangaan. We moeten er wel voor zorgen dat die mensen weten waar ze aan beginnen, omdat we zo veel erger kunnen voorkomen. Het is dus belangrijk om hen te informeren en het is zeker belangrijk om te blijven bekijken met welke landen we dat nog doen en welke middelen we kunnen gebruiken. Sociale media kunnen we inzetten om informatie zo snel mogelijk bij bepaalde doelpublieken te brengen. Het is belangrijk om daar verder aan te werken.
In het verleden is de rechter al vrij duidelijk geweest over het ontzeggen van opvang aan mensen die onder de Dublinprocedure vallen. We moeten daarmee rekening houden. Ondertussen moeten we verder werken aan de opvangwet. Als de rechter in het verleden evenwel duidelijk is geweest, zal dat ook zo blijven.
Hetzelfde wat quota betreft. Daarover bestaat al voldoende duidelijkheid over wat kan en wat niet kan. Bij een quotum van bijvoorbeeld 50 personen per dag, moet de 51ste, die bescherming nodig heeft, wachten tot morgen. Dat is niet de juiste aanpak van het probleem. Men moet een juist onderscheid kunnen maken tussen wie bescherming nodig heeft en wie niet. We merken dat er een aantal secundaire migratiestromen zijn die we moeten aanpakken. We merken ook dat er een aantal mensen naar België komen die eigenlijk geen bescherming nodig hebben en uit een veilig derde land afkomstig zijn. Daartegen moeten we optreden. Het is niet mijn filosofie om blindelings quota in te voeren, waardoor mensen opvang wordt ontzegd – opvangmogelijkheden of niet.
Daarnaast is er nog de snellere behandeling van de asielaanvragen. Om de uitstroom uit de opvangcentra te bevorderen, zet het CGVS alles op alles om de termijnen te verkorten waarin beslissingen worden genomen. Bijvoorbeeld asielaanvragen van verzoekers afkomstig uit veilige landen van herkomst en volgende verzoeken worden met voorrang behandeld. Die aanvragen kan men immers veel sneller behandelen, de antwoorden kunnen ook veel sneller worden gegeven en dat helpt om tot een snellere uitstroom te komen. Normaal gezien zouden zij sneller kunnen uitstromen, hetzij met een positieve beslissing, hetzij met het bevel om het grondgebied te verlaten.
En ce qui concerne Mouscron, il y a une pression au niveau du personnel. J'ai visité le centre d'accueil et j'ai eu l'occasion de parler avec le personnel de Fedasil. J'ai pu sentir qu'il y avait un besoin important de renforcer l'effectif et d'avoir l'encadrement nécessaire pour garantir la sécurité sur le terrain. Les éléments mentionnés par le personnel sont importants pour moi. J'ai reçu une invitation de la bourgmestre pour voir quelles sont les préoccupations sur le terrain.
Le centre de Mouscron accueille énormément de résidents, beaucoup trop. Ce gouvernement a toujours précisé que les centres qui accueillent plus de 700 personnes ne correspondent pas à sa philosophie. Nous devons réagir à la problématique actuelle mais ce n'est pas la philosophie que nous voulons adopter à moyen et long termes. Cela n'aide personne, cela crée des frustrations sur le terrain avec le pouvoir local, avec le personnel qui fait un travail compliqué et avec les résidents de ce grand centre qui ne permet pas un accueil dans les meilleures circonstances.
Je suis bien conscient des problèmes actuels mais aussi de ce qu'il faut faire à court, moyen et long termes pour garantir qu'on n'arrive plus à ce genre de situation. Mais pour l'instant, nous devons faire face aux problèmes sur le terrain et y répondre avec la capacité nécessaire pour garantir la qualité de l'accueil.
Wat de niet-begeleide minderjarige vluchtelingen betreft, elke NBMV die 's ochtends in de rij staat, is per definitie kwetsbaar. Ze krijgen dan ook voorrang bij de opvang. Er bestaat een samenwerking met het Agentschap Opgroeien en de Services de l'aide à la jeunesse voor de opvang van heel jonge kinderen of jongeren met specifieke profielen.
Betreffende de stakingsactie in het Klein Kasteeltje verwees mevrouw Platteau terecht naar twee belangrijke componenten, enerzijds human resources en anderzijds het aantal opvangplaatsen. Wat hr betreft, heb ik een aantal gesprekken gehad met medewerkers van het Klein Kasteeltje. In het afgelopen jaar ben ik er zes à zeven keer geweest. Het is belangrijk om voeling te hebben met wat er in het Klein Kasteeltje leeft, ook bij het personeel.
We zijn het er hopelijk allemaal over eens dat het Klein Kasteeltje nooit bedoeld was om gebruikt te worden als aanmeldcentrum. Er moet een ander aanmeldcentrum komen, op een andere site. Belangrijke gesprekken hieromtrent zijn lopende, zodat het aanmeldcentrum kan doen waarvoor het is bedoeld. Aanmeldingen moeten in de juiste omstandigheden kunnen gebeuren en het aanmeldcentrum moet kunnen omgaan met de vaak voorkomende fluctuaties. Vandaag is het Klein Kasteeltje enerzijds een aanmeldcentrum, maar anderzijds eigenlijk ook een opvangcentrum, omdat er te weinig plaatsen zijn. Dat levert de huidige problemen op. Hier moet structureel aan gewerkt worden.
Ten tweede moet er ook voor gezorgd worden dat het personeel voldoende naar waarde wordt geschat. Een werknemer vertelde me dat hij al 25 jaar voor Fedasil werkte in het Klein Kasteeltje, en dat hij soms, al jarenlang dus, op vrijdag niet wist of hij op maandag opnieuw zou moeten komen werken. Asiel en migratie houden uiteraard altijd een aantal jobs in die moeten kunnen omgaan met fluctuaties en dynamisch moeten kunnen reageren op de realiteit. Er zijn echter ook veel structurele jobs. Mensen moeten hier gevaloriseerd worden, opdat het personeel en de ervaring op het terrein niet verloren gaan. Mensen die met een structurele job in een aanmeldcentrum al jarenlang met een tijdelijk contract werken, zullen ooit beslissen om te vertrekken. Die ervaring speelt men dan kwijt. Daar moet iets aan gedaan worden.
Ik ben hier heel duidelijk in geweest in mijn contacten met de vakbondsafgevaardigden, maar ook met het personeel. Voor mij kan er zo niet omgegaan worden met mensen die structureel werk leveren op het terrein. Ik ben zo duidelijk als ik maar zijn kan, je moet mensen honoreren, des te meer in deze coronaperiode. Veel mensen konden telewerken, maar deze mensen konden dat niet. Zij zijn ter plaatse moeten blijven werken voor de DVZ en Fedasil. Elke dag moesten ze in moeilijke omstandigheden op het terrein zijn. Die mensen moet je honoreren en het hr-beleid moet daarop gericht zijn. Ik ben dan ook blij dat ik die duidelijkheid heb kunnen geven aan het personeel en dat ik die ook hier in deze commissie kan geven, in alle transparantie. Het is belangrijk dat het personeel inziet dat we 35 jaar lang hebben moeten wachten op de valorisatie, maar dat we nu op dezelfde lijn zitten en er werk van willen maken.
C'était aussi une question posée par M. Rigot, relative au personnel et à la manière dont il est valorisé. Nous travaillons avec des contrats temporaires pour tous. Les contrats temporaires resteront et feront toujours partie de la chaîne Asile et Migration, mais il est important que ceux qui exécutent un travail structurel puissent continuer à le faire. Il y a aussi le fait que chacun doit pouvoir travailler dans des circonstances correctes.
Il faut en outre garantir les places d'accueil à ceux qui en ont besoin. Là aussi, nous avons précisé que le travail est fait quotidiennement sur le terrain pour garantir que, non seulement, nous aurons des places "tampons" à moyen terme, mais qu'à court terme un nombre suffisant de places sera garanti dans notre réseau d'accueil..
Il y a eu des questions relatives au renforcement des effectifs.
Mevrouw Daems, u vroeg of het personeel al versterkt was, na de ondernomen acties. Er komen wekelijks mensen bij, ook in het aanmeldcentrum. Ik was gisteren nog in het Klein Kasteeltje en daar waren drie nieuwe medewerkers bezig aan hun eerste week.
L'Agence a répondu en prenant immédiatement contact avec les permanents syndicaux. Plusieurs réunions se sont tenues avec Fedasil à plusieurs reprises. Le directeur général de Fedasil et moi-même nous sommes rendus sur place plusieurs fois; nous avons écouté les collaborateurs et nous avons procédé à un renforcement du personnel au Petit-Château.
Il s'agit aussi de gérer les heures supplémentaires et les jours de congé. Il y a un plan d'action en vue de soulager les équipes particulièrement impactées par le fonctionnement du centre.
Ook de werkomstandigheden worden dus bekeken.
Er was ook een vraag over een back-up voor het aanmeldcentrum. Dat lijkt mij niet nodig. Op korte termijn is er wel een betere afstemming nodig tussen de verschillende diensten, om de doorstroming in het aanmeldproces te verbeteren. Een back-up van het aanmeldcentrum is niet nodig, wel moet men ervoor zorgen dat mensen ook daadwerkelijk opgevangen kunnen worden. Wij kijken uit naar een andere site, maar dat neemt uiteraard tijd in beslag.
Migratie blijft een internationaal fenomeen en wij blijven op Europees niveau het nodige doen. Er is veel nodig om het migratiepact te verbeteren en werk te maken van een Europees asiel- en migratiepact.
Ondertussen mogen we niet stilzitten en moeten we ervoor zorgen dat we de structurele maatregelen die al veel te lang niet genomen zijn, vandaag wel nemen. Excuseer mij dat ik zolang spreek, maar het is gewoon een feit dat er heel veel structurele maatregelen gedurende lange tijd niet genomen zijn. Daarom moeten we ze vandaag nemen. Ik hoop dat dit kan vermijden dat we dergelijke problemen ieder jaar opnieuw moeten meemaken.
De voorzitter: Mijnheer de staatssecretaris, als ik u zo lang heb laten spreken, was dat vooral opdat u niet het verwijt zou krijgen dat uw antwoord onvolledig was. Dat zou men namelijk zeggen als ik u halverwege zou onderbreken. Dat betekent uiteraard wel dat ik de interpellanten en de indieners van de vragen nu ook de nodige spreektijd wil geven.
01.12 Theo Francken (N-VA): Mijnheer de staatssecretarijs, men zegt soms dat als men zoveel tijd nodig heeft om een en ander uit te leggen, dat een teken is dat men in diepe ellende zit en het misschien allemaal niet meer uitgelegd krijgt.
Persoonlijk ben ik geschokt door wat u allemaal zei. U zei dat u zolang moest spreken omdat er nu eindelijk structurele maatregelen zullen worden genomen, die gedurende jaren niet genomen zijn. Dat heeft u wel zo'n twintig keer herhaald. Voor de eerste keer in 35 jaar beleid zal het personeel van Fedasil nu echt gevaloriseerd worden. Dat zegt u.
U zei dat de jarenlange onderinvesteringen
in migratie en asiel er de oorzaak van zijn dat u nu in de problemen zit. Wat
een arrogantie! Er waren 35 jaar onderinvesteringen in het personeel.
Volgens u is het personeel 35 jaar lang niet op waarde geschat. Dat
betekent dat uw voorgangers allemaal amateurs waren, zowel de heer Courard als
mevrouw Arena van de PS en de heer Wathelet van cdH enzovoort. Nu u er bent,
gaat u eindelijk voor een structurele valorisatie zorgen van het personeel en
de diensten. Oh my
god!
Er was tweemaal in één week een staking in uw aanmeldcentrum. Dat heb ik nog nooit meegemaakt. In de grootste asielcrisis ooit in 35 jaar, met name die van 2015, heb ik nooit meegemaakt dat er in het aanmeldcentrum twee stakingen plaatsvinden van de vakbonden, die hun woorden niet sparen. Dat heeft de mevrouw van de PVDA geciteerd. Veel beloftes, weinig daden, daar komt het eigenlijk op neer.
Ik ben er echt van geschrokken dat u daar zo vlotjes over gaat, jarenlange onderinvesteringen. Mijnheer Mahdi, honderden miljoenen euro's, alleen voor bed, bad en brood, dat betekent een bedrag van 15 à 20 miljard Belgische frank dat op een jaar besteed is aan asiel en migratie. U durft het hier te hebben over de jarenlange onderinvestering in asiel en migratie. Ik weet echt niet wat ik hoor. Waar stopt het? Uw enige antwoord is meer personeel. We zullen wel zien, u zit met stakingen en een asielcrisis, ik niet. U kunt het alleszins niet ontkennen.
U zegt dat men het niet mag hebben over een dagelijks quotum, dat het niet zo genoemd mag worden. Elke dag wordt er nochtans bepaald hoeveel mensen er binnen mogen. Ik hoor van mevrouw Platteau dat er blijkbaar gezinnen met kinderen op straat moeten slapen. U heeft hier niets over gezegd. Is dat waar? Ik dacht dat het enkel alleenstaande mannen betrof. Toch wordt dat beweerd door een collega uit uw eigen meerderheid. Het is een straffe uitspraak, graag wat meer duidelijkheid hierover.
U moet meer moed tonen, u moet durven zeggen dat het op is, dat het niet meer kan. Werk met een quotum. U zegt dat het onwettelijk is, maar ik heb dat wel gedaan in 2015 en het heeft de wettelijke toets doorstaan. Het kan dus perfect. Communiceer ook dat u het niet meer doet, omdat men het niet meer aankan. Van uw coalitiepartners mag u natuurlijk niet zeggen dat u met een quotum werkt, anders is het kot te klein. U moet echter structurele maatregelen nemen, dat is wat u nodig heeft. U moet ervoor zorgen dat mensen begrijpen dat België minder aantrekkelijk is, dat België niet het land van melk en honing is. Dat is immers het probleem.
Keur de gezinsherenigingswetgeving goed en bepaal de termijn op drie maanden. Zorg ervoor dat er een inschrijvingsstop is op het vlak van gezinshereniging voor subsidiair beschermden. Neem de maatregelen die Duitsland heeft getroffen. U zegt dat we van de buurlanden iets kunnen leren, doe dat dan ook. Ik vraag niet meer dan dat u leert van wat de buurlanden hebben gedaan op het vlak van de aanpak van de asielcrisis in 2015 en 2016. Die maatregelen, waar uw partij zich tegen kantte toen ik staatssecretaris was, zijn nog altijd nodig.
Eén van de grote structurele aantrekkingspolen is dat men weet dat gezinshereniging makkelijker is in België. Men weet dat, en dat is een van de factoren die ervoor zorgen dat België als aankomstland wordt gekozen. U moet daar veel duidelijker in zijn, vecht het Dublinonderzoek juridisch aan. Mevrouw De Block had plaatsen genoeg, maar door de crisis is dat voor u niet meer het geval. U hebt een heel sterk nieuw juridisch element om het te proberen. Toon dan ook meer moed in die zin. Wat u nu doet, is het allemaal over u heen laten komen en eigenlijk niets structureel veranderen. Dat is nochtans nodig. Kijk naar de buurlanden en doe wat zij doen. Kom met die wetsontwerpen en zet ons op dezelfde lijn. Ik vraag niet om strenger te zijn, doe gewoon precies hetzelfde als de buurlanden, meer vraag ik niet. Dan zal de instroom al verminderen. Nu zijn we immers nog het afvoerputje van Europa.
De ontradingscampagne moet voor mij niet gefocust zijn op één land, in dit geval Eritrea, waar de mensen volgens u echt bescherming nodig hebben. Een ontradingscampagne is een algemene campagne waarmee duidelijk wordt gemaakt dat de opvang bijzonder sober is en dat niet iedereen een huis of appartement krijgt. De dingen die mensensmokkelaars zeggen, moeten worden ontkracht. U zegt dan dat dat terminologie is, ontradingscampagne of informatiecampagne, quotum of geen quotum. Er kunnen oeverloze discussies worden gevoerd over wat dat juist is. U moet wel degelijk veel meer inzetten op ontrading. Kom met die wetgeving, ga juridisch het gevecht aan, onder andere over het weigeren van Dublinopvang of meervoudige aanvragen voor opvang. Dat is veel meer nodig en dat hoor ik niet.
Ik wens u veel succes met het valoriseren van het personeel voor de eerste keer in 35 jaar. Daar heb ik allemaal geen probleem mee, u mag daar honderden miljoenen tegenaan gooien om extra personeel aan te nemen. Er kunnen zeker maatregelen worden genomen, maar het personeel alleen is niet zaligmakend. De N-VA-fractie heeft tien voorstellen ingediend en we zullen daar in de komende weken de stemming over vragen. Het zijn zaken die volgens de N-VA echt noodzakelijk zijn om dit tij te doen keren, zodat vooral de instroom vermindert. Dan zal de opvang weer georganiseerd raken en de uitstroom ook.
De burgemeester van Spa heeft een burgemeesterbesluit genomen om te beperken tot maximaal 200 plaatsen, voor een centrum van 300 plaatsen. In Spa wilde u naar 450 tot zelfs 550 plaatsen gaan. Dat is dus een serieuze streep door de rekening. Misschien kunt u duidelijk maken wat er juist moet gebeuren met die 100 mensen die daar nu in overtal zijn. Hebben die een opvangplaats vanavond of moeten zij op straat slapen? Dat nieuws loopt juist binnen.
Ik heb een motie ingediend. Die hebt u intussen al.
01.13 Hervé Rigot (PS): Monsieur le président, je vais essayer d'être bref et de répliquer calmement. Avant tout, ici, j'ai l'impression que nous sommes dans un cours de cuisine, depuis le début. Nous avons un grand chef coq qui nous propose depuis tout à l'heure, et depuis hier même, une recette à dix bons ingrédients pour sortir de la crise. Je me permets de dire cela, puisque vous avez quelque peu titillé, il y a quelques instants, le PS. La crise est ici évidemment la responsabilité du secrétaire d'État. C'est votre faute, monsieur le secrétaire d'État, si nous sommes en crise. Alors qu'en 2015, ce n'était pas la faute du secrétaire d'État d'alors mais celle de son prédécesseur. Quelque chose est ici un peu particulier. Je continue. Je ne vous ai pas interrompu tout à l'heure, monsieur Francken. On m'a dit qu'il n'y avait pas de fait personnel. C'est magnifique et je resterai donc très correct, mais je vais intervenir. Vous étiez alors le grand restaurateur, monsieur Francken.
01.14 Theo Francken (N-VA): (…)
01.15 Staatssecretaris Sammy Mahdi: Ik ken dat riedeltje en hoor het ook van uw partijvoorzitter. Het klopt niet. Maar goed, het is de schuld van Angela Merkel.
01.16 Hervé Rigot (PS): Je disais que M. Franken avait été, à l'époque, le grand restaurateur. Force est de reconnaître qu'il fallait mettre vos ingrédients dans le potage à ce moment-là pour que ça prenne. Qu'avez-vous laissé, monsieur Francken? Vous tapez toujours sur le PS, je vais aussi taper sur vous! Des casseroles! L'afbouw, c'est vous! Le manque de flexibilité, c'est vous! La perte de confiance dans les CPAS via la fermeture des ILA, c'est vous! Et aujourd'hui, il faut tout reconstruire: le climat, la confiance des villes qui l'ont perdue. Il faut recommencer à zéro parce que du personnel compétent a été licencié et qu'on ne l'a plus. Il faut retrouver des nouveaux sites alors que l'option bufferplaatsen aurait pu être prise. On ne l'a pas fait, désolé! Les places "tampons" n'ont pas été activées.
Aujourd'hui, c'est la recette que vous proposez peut-être mais, aujourd'hui, vous n'êtes pas le cuistot. Un autre cuistot, c'est celui qui propose toujours la recette à un seul ingrédient. J'aime beaucoup cette recette. En gros: on ferme toutes les portes. Je rappelle qu'une recette à un seul ingrédient… Essayez! Prenez juste de l'eau pour cuisiner ou juste du sucre, … C'est immangeable!
Heureusement, nous avons ici des garde-fous par rapport à ces recettes. Quels sont-ils? Les cadres légaux nationaux et internationaux qui empêchent cette recette immangeable à un seul ingrédient. Il faut donc arrêter de la vendre et de faire croire à tout le monde que c'est la recette miracle parce qu'elle ne peut pas exister! Elle est illégale!
Le cuistot aujourd'hui, monsieur le secrétaire d'État, c'est vous. Vous avez mis en évidence les perspectives pour le personnel. C'est essentiel. Il en faut des perspectives, car c'est ce personnel qui est volontariste et au cœur de l'action et qui, aujourd'hui, dans sa grève (je suis allé à leur rencontre et je les ai tous les jours au téléphone, vous le savez, je viens de Fedasil, je les connais bien) fait part de son ras-le-bol par rapport à une situation qui perdure et de sa volonté d'avoir des perspectives d'avenir. Ce n'est pas un ras-le-bol à l'égard de Fedasil, non, ni à l'encontre du secrétaire d'État. C'est de dire à un moment donné: quand et comment en sort-on?
Ils veulent une vision claire qui doit venir de vous et du management de Fedasil.
Il faut recréer le lien de confiance avec les communes. Ce ne sera pas simple. Il le faut parce qu'on ne peut pas faire porter le poids à chaque fois aux mêmes communes, aux mêmes provinces. Dans ce poids, il faut aussi voir les conséquences de l'ouverture de centres; il faut donc créer un climat de confiance et donner des moyens supplémentaires, entendre les réalités de terrain. Il y a peut-être un besoin de classes passerelles, de scolarité, de renforcement des services de population…
Cela demande des accords avec des entités fédérées, des moyens supplémentaires du fédéral, de votre collègue de l'Intérieur… Mais dans tous les cas, il faut communiquer, tenir compte de la réalité et répondre par des moyens. Je retiendrai que vous offrez des perspectives pour le personnel et que vous avez entendu le message de "stabilité" du personnel qui veut des contrats durables. Il faut leur dire que nous savons qu'ils sont là, que l'on reconnaît leur expertise que nous voulons garder. C'est essentiel.
Vous répondez aussi à la question du futur du centre d'arrivées. C'est important. Il y a des perspectives. Vous répondez par ailleurs à la flexibilité nécessaire du réseau dans le futur, flexibilité qui sera structurelle. Elle doit l'être. On doit être capable d'ouvrir, fermer, diminuer, augmenter. C'est une réalité, c'est aussi cela la migration aujourd'hui.
Je n'ai pas la recette miracle, même si j'ai travaillé plus de 20 ans dans la maison, mais ce que je sais, c'est que le meilleur ingrédient est le personnel de Fedasil. Vous pouvez compter dessus. Utilisez-le mais soutenez-le et tendez-lui la main. Prenez en bien soin!
01.17 Vanessa Matz (cdH): Monsieur le secrétaire d'État, je vous remercie pour cette réponse exhaustive.
Contrairement à certains collègues, je ne pense pas que la longueur de votre réponse implique que vous soyez dans l'embarras pour un dossier. La balle pourrait être directement renvoyée à la personne qui a énoncé ces propos. Elle est souvent extrêmement longue dans ses interventions. Est-ce à dire qu'elle serait en difficulté au moment où elle pose ses questions?
C'est un dossier compliqué qui implique que vous puissiez répondre de manière complète, comme vous l'avez fait, parce qu'on ne se cache pas derrière une phrase ou l'autre en disant qu'on va fermer, ouvrir, restreindre. Il ne s'agit pas de cela ici!
J'ai bien entendu votre volonté d'être à l'écoute - je pense que c'est le facteur numéro un -, de ne pas parler de quotas et de choses inconciliables avec nos engagements internationaux, d'essayer d'être flexible, adaptable à la situation qui évolue de jour en jour, nous le savons.
Le personnel a eu son moment de grogne qui était, selon moi, nécessaire pour rappeler toutes les missions qu'il doit remplir et la charge de travail importante qui a été engendrée par toute une série de situations comme le covid, l'arrivée plus importante de demandeurs d'asile, etc.
Nous comptons sur votre engagement pour continuer à être à l'écoute du personnel Fedasil, être attentif aux besoins et ne pas adopter une posture de restriction mais plutôt une posture d'adaptabilité et d'écoute de ce qui se passe sur le terrain. J'espère que vous pourrez poursuivre dans cette voie.
Nous ne manquerons pas de revenir régulièrement sur ce dossier important pour lequel le personnel est un maillon essentiel de l'ensemble des procédures, sur lequel nous devons pouvoir compter mais qui doit être reconnu à sa juste valeur.
01.18 Eva Platteau (Ecolo-Groen): Mijnheer de staatssecretaris, mijn vragen gingen vooral over de staking van het personeel in het Klein Kasteeltje.
Ik heb u heel veel zaken horen zeggen.
De heer Francken stelt nooit een staking te hebben meegemaakt. Ik weet niet of zijn bewering waar is. De reden is echter dat het personeel daar doorgaans heel gemotiveerd en gedreven is. Zij zijn nu echter aan het einde van hun Latijn en zijn overgegaan tot een staking. Wij debatteren hier vandaag in de commissie over de opvangcrisis, maar zij staan op dit moment op het terrein en kijken mensen in de ogen die een oplossing vragen of zich aanmelden. Dat is echt geen gemakkelijke opdracht.
Ik heb u een aantal goede zaken horen uiteenzetten. U bent heel erg bezig met de aanwervingscampagne. U bent ook van plan maatregelen te treffen om het personeel van Fedasil te waarderen. Ik heb u horen verklaren dat u iets zult doen aan de arbeidsvoorwaarden en aan de tijdelijke contracten, teneinde ze meer structureel te maken. Dat zijn goede zaken.
Voor de personen die op dit moment worden geweigerd en in de rij staan en over wie ik u heb horen stellen dat noodopvang mogelijk is, is het mij niet helemaal duidelijk waar ze op dit moment noodopvang krijgen. Gaat het over daklozenopvang in Brussel? Dat lijkt mij alleszins niet de meest geschikte opvang voor de meeste betrokkenen, maar uiteraard gaat het om een noodsituatie.
U hebt ook de redenen voor de opvangcrisis toegelicht, zoals de overstromingen en de operatie Red Kite. Ik vraag mij daarover echter het volgende af.
Het betreft mensen die wij via screening hebben geselecteerd voor evacuatie en voor wie we ervan uitgaan dat ze kans maken op internationale bescherming. Misschien moeten wij mensen van wie we weten dat ze veel kans hebben dat hun asielaanvraag wordt goedgekeurd, opvangen in een kleinschaligere opvang om op die manier de grote opvangplaatsen te kunnen ontlasten.
Het is al veel gegaan over de bufferplaatsen waarin in het regeerakkoord is voorzien. De bedoeling is dat wij dergelijke situaties kunnen vermijden. Het is heel jammer dat we dat niet hebben kunnen doen en dat die plaatsen niet op tijd geactiveerd zijn kunnen worden. Het gaat echter niet alleen over infrastructuur en gebouwen. Ik ben mij ervan bewust dat er ook een personeelsbezetting voor nodig is en dat een en ander niet op een-twee-drie is gerealiseerd. Helaas is het personeel daar op dit moment het slachtoffer van. Misschien hadden wij dat eerder kunnen voorzien. Ik ben heel blij dat u structureel wilt investeren in het personeel.
Ik heb u horen aangeven dat er problemen zijn met de grootschalige opvang en dat u er ook niet echt een voorstander van bent. Het is daarom ook heel moeilijk om dergelijke opvang te openen en medewerking te krijgen van de lokale besturen, die dergelijke opvang niet graag zien komen omdat dit gepaard gaat met allerlei problemen.
De heer Francken heeft een motie van aanbeveling. Hij is niet meer aanwezig. Ik wil ze zeker lezen, maar ik vraag mij af, samen met collega Rigot, die er ook reeds naar verwees, of daarin ook in samenwerking is voorzien met lokale besturen. Alle politieke partijen moeten immers hun burgemeesters aanspreken, want wij hebben op dit moment alle hulp nodig om die plaatsen, waarnaar u naarstig op zoek bent, te kunnen realiseren.
01.19 Simon Moutquin (Ecolo-Groen): Monsieur le secrétaire d'État, je vous remercie pour toutes vos réponses. Parfois, quand on fait de la politique, on est un peu désespéré d'un débat qui dure une heure et demie et au cours duquel très peu de nos collègues apportent des solutions.
Le personnel de Fedasil est épuisé. Des gens dorment dans la rue. Des demandeurs d'asile sont stressés, inquiets et fatigués. Et dans une commission, pendant une heure et demie, beaucoup préfèrent faire du show, apporter des réponses qui n'ont en fait rien à voir avec les questions posées. Je ne vois pas en quoi le regroupement familial a à voir avec la situation aujourd'hui au Petit Château et l'épuisement du personnel. Je pourrais citer d'autres exemples comme celui-là. C'est dommage et dommageable.
Il y a des solutions auxquelles il faut pouvoir réfléchir. Des contacts ont été pris avec la Défense. On vous rejoint tout à fait sur cette solution-là. Elle n'est pas idéale. De grands centres collectifs ne sont pas idéaux, les casernes ne sont pas idéales, surtout à l'approche de l'hiver mais c'est une solution d'urgence. La confiance avec les communes a été rompue ces dernières années. Il faut la reconstruire et c'est très compliqué. Je sais que vous vous y attelez, que vous allez sur le terrain, que vous faites des rencontres et je vous encourage à continuer. Il est certain que les ILA étaient une solution. Pourquoi n'est-ce plus le cas aujourd'hui? Il faut donc pouvoir faire ce que vous faites, écouter, dialoguer et soutenir des associations de terrain. Elles connaissent les enjeux locaux. Je sais qu'elles sont parfois taxées par certains, de manière assez stupide, de gauchistes. On les résume à cela, mais en vérité, quelle que soit leur position politique, elles ont une connaissance des personnes qui demandent l'asile.
Par contre, un point me rend très inquiet. Peut-être ne pouvez-vous pas le dire, mais je vais le dire aujourd'hui. On ne peut pas laisser des bourgmestres décider seuls de réduire de 50 % les places dans les centres. Si tous les bourgmestres, avec tout le respect que j'ai pour eux, prennent demain des décisions comme celle-là, que se passera-t-il? À Mouscron, on ne veut plus de MENA, à Spa on divise par deux. Je reconnais la situation compliquée à Spa, y compris pour les autorités locales. On ne va pas y arriver. On ne peut pas ajouter du chaos au chaos, de la crise à la crise. C'est une forme de quota que nous devons par contre dénoncer. On ne peut pas laisser faire cela, même s'il faut dialoguer avec ces bourgmestres-là, mais on ne peut pas continuer à les laisser prendre des décisions qui ont un impact sur toute la structure de Fedasil, y compris sur le personnel qui est déjà épuisé. Je vous remercie.
01.20 Greet Daems (PVDA-PTB): Mijnheer de staatssecretaris, ik wil toch even iets nuanceren. Het aantal aanmeldingen is ongeveer opnieuw op het niveau van voor de coronacrisis. Toen was er geen sprake van een opvangcrisis. Er is dus iets helemaal anders aan de hand, namelijk dat er getalmd is. Nu bent u in allerijl aan het zoeken naar opvangoplossingen, maar u had maanden geleden al kunnen ingrijpen. Er zouden nu onder andere legerkazernes ingezet worden, maar dat is geen duurzame oplossing, voor alle duidelijkheid.
Wij vragen structurele oplossingen, zoals een uitbreiding van de opvangcapaciteit en bufferplaatsen die geïntegreerd worden in bestaande permanente opvangcentra. Zo vermijdt men een jojobeleid, zoals er nu een gevoerd wordt, waarbij om de haverklap centra moeten openen en weer sluiten, en waarbij men een hoop nieuwe medewerkers moet opleiden die na een paar maanden toch weer worden afgedankt.
Er is nood aan meer kleinschalige opvangplaatsen. Daarnaast moet de individuele opvang die door uw voorgangers werd afgebouwd, opnieuw worden uitgebouwd.
Structurele oplossingen zijn goedkoper en zullen de integratie zeker ten goede komen. Ik geef u het advies te stoppen met talmen. Ik heb vanmorgen aan het Klein Kasteeltje schrijnende situaties gezien. Het is in het belang van iedereen.
01.21 Dries Van Langenhove (VB): Geachte staatssecretaris, ik heb u gevraagd naar structurele maatregelen. U hebt dat woord een aantal keren in de mond genomen in uw antwoord, maar ik heb eigenlijk weinig echt structurele maatregelen gehoord, jammer genoeg.
Ik heb u wel horen spreken over hervestiging en over een tiental urgente evacuaties dat nog uitgevoerd zal worden.
Ik vraag mij af of u bijkomende opvangcapaciteit kunt creëren op het moment dat er minder druk op zou komen. Zult u dan nog meer evacuaties uitvoeren, of niet? Zult u nog meer hervestigingen uitvoeren, of niet? Ik zal daar wellicht in een volgende vraag op moeten terugkomen, ergens in de komende weken, wanneer het eindelijk past.
U sprak over best practices. Ik gebruik die woorden ook zeer graag. Er zijn heel veel best practices in Europa waar wij beter eens naar zouden kijken. Het Benelux-akkoord is wel heel mooi, maar ik vrees dat het netto-effect ervan niet al te groot zal zijn. Het is wel een mooie stap. Laten wij daar dus een vervolg aan breien.
Als u op zoek bent naar best practices, kijk dan alstublieft ook eens naar onze buurlanden. Of kijk naar Denemarken. In onze buurlanden wordt het Europese kader, dat al niet superbreed is, ten minste volledig uitgeput om zaken als bijvoorbeeld gezinshereniging strenger te maken. Maar België weigert dat te doen.
Als het gaat over creatieve maatregelen om de instroom te beperken, kunt u kijken naar heel wat best practices in Denemarken.
Wat betreft de nefaste gevolgen van uw beleid, of zeg maar wanbeleid, en meer bepaald de onveiligheid zowel binnen als buiten de asielcentra, kreeg ik net een bericht van een medewerker van de fractie dat er tien minuten geleden een nieuw artikel verscheen over een zoveelste incident in Koksijde. Het tweede in een week, met opnieuw gewonden, opnieuw een daad van geweld in de asielcentra. Zo zijn er ieder jaar tientallen, honderden incidenten van verbaal en fysiek geweld in onze centra en daarbuiten.
U spreekt keer op keer over meer personeel. Dat is allemaal goed en wel in een crisissituatie, voor een tijdelijk fenomeen. We weten echter dat dit niet tijdelijk zal zijn, want dit is geen unieke situatie, dit is geen tijdelijke crisis, dit is een systeemcrisis, zoals ik al zei. Als u dan keer op keer pleit voor meer personeel, maak ik me zorgen dat we die nooit zullen kunnen laten afvloeien omdat er heel wat partijen in uw coalitie zitten die eigenlijk gewoon keer op keer meer migratie willen.
Een quotum is geen wonderoplossing, want de kraan blijft dan openstaan. Men zet er gewoon een emmertje onder. Die emmer stroomt ook gewoon over en het water blijft in uw huis zitten. Quota zijn dus ook geen optie. De enige optie is om de instroom eindelijk te beperken, de kraan eindelijk dicht te draaien. Daarvoor hebben we structurele maatregelen nodig die ik in mijn motie van aanbeveling uitgebreid opsom. Het gaat dan over een verstrenging van de gezinshereniging voor asielzoekers, de opschorting van gezinshereniging voor subsidiair beschermden, de uitbreiding en intensivering van de ontradingscampagne, een echte wet op woonstbetredingen, de tijdelijke onderbrenging van gezinnen met kinderen in aangepaste terugkeerunits, visumsancties, ontwikkelingshulp koppelen aan de bereidheid van staten om hun onderdanen terug te nemen, economische sancties, bondgenootschappen enzovoort. Allemaal structurele maatregelen die ik erg gemist heb in uw antwoord.
Er wordt vaak verwezen naar de burgemeesters en naar de solidariteit die er zou moeten zijn. Als de burgemeesters maar zouden willen, dan kunnen we al die mensen opvangen. Dat is allemaal goed en wel als het over iets uitzonderlijks en tijdelijks gaat. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen – alle Vlamingen, Walen, Brusselaars, van links tot rechts – bereid is om mensen op te vangen in een uitzonderlijke situatie. Dan zouden weinig burgemeesters weigeren opvang te bieden. Als men keer op keer rekent op de solidariteit van diezelfde mensen, als zij beginnen te zien dat het niet gaat om een uitzonderlijke situatie maar om een systeemcrisis die tientallen jaren blijft aanslepen, dan is het heel normaal dat die burgemeesters zeggen: tot hier en niet verder, genoeg is genoeg.
De voorzitter:
Tot
besluit van deze bespreking werden volgende moties ingediend.
En
conclusion de cette discussion les motions suivantes ont été déposées.
Een motie van aanbeveling werd ingediend door de heer Theo Francken en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Theo Francken en Dries Van Langenhove
en het antwoord van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, belast met de Nationale Loterij, toegevoegd aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing,
- gelet op de asielcrisis waarmee de regering momenteel wordt geconfronteerd;
- gelet op het acute tekort aan opvangplaatsen;
- gelet op de blijvende volgmigratie van vluchtelingen en subsidiair beschermden;
- gelet op de continue hervestigingspolitiek van de regering;
- gelet op het toekennen van de vluchtelingenstatus aan personen die hun land ontvluchten omwille van oorlog;
- gelet op het niet toepassen van het tijdelijk statuut van erkende vluchteling en subsidiair beschermden gedurende de eerste vijf jaren na hun erkenning en gelet op de mogelijks gewijzigde situatie in het herkomstland;
- gelet op de asielfraude van erkende vluchtelingen die terugkeren naar het herkomstland om op vakantie te gaan of op familiebezoek;
- gelet op de secundaire migratiestromen ais gevolg van niet correcte toepassing van de Dublinregels;
- gelet op de weigering nog langer gezinnen met kinderen gedwongen te verwijderen van het grondgebied;
- gelet op de weigering om enkel nog collectieve opvangplaatsen te voorzien;
- overwegende dat de regering ondertussen een ontradingscampagne startte in Albanië, nota bene een veilig land;
- overwegende dat men met mondjesmaat asielquota invoert bij de aanvragen tot internationale bescherming bij het Klein Kasteeltje;
- overwegende dat de regering nauwer zal samenwerken met Nederland en Luxemburg om de Dublinregels strikter toe te passen;
- overwegende dat deze maatregelen kleine stapjes in de goede richting zijn, maar de asielcrisis niet zullen afremmen;
- overwegende dat een totaalpakket aan doortastende maatregelen zich opdringt om de asielcrisis aan te pakken;
vraagt de
regering
- de illegale migratie een halt toe te roepen en de betrokkenen naar veilige opvangplaatsen buiten de EU te brengen;
- opnieuw asielquota in te voeren;
- aanvragen voor gezinshereniging van subsidiair beschermden op te schorten gedurende 24 maanden in navolging van Duitsland en te werken met een maximaal quotum van goedgekeurde aanvragen per maand;
- brede en duidelijke ontradingscampagnes te voeren in alle landen die geen of nauwelijks kans maken voor internationale bescherming;
- het hervestigingsprogramma stop te zetten zolang de asielcrisis aanhoudt;
- een duidelijk onderscheid te maken tussen wie recht heeft op de vluchtelingenstatus en wie in aanmerking komt voor het statuut van subsidiaire bescherming;
- na te gaan in welke landen de situatie dusdanig is verbeterd zodat verblijf gekoppeld aan internationale bescherming niet langer nodig is in België en het beleid inzake de tijdelijkheid van de beschermingsstatus uit te voeren;
- asielfraude te onderzoeken en maatregelen te nemen wanneer vastgesteld wordt dat erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden terugkeren naar hun herkomstland voor vakantie en/of familiebezoek;
- secundaire migratiestromen strenger aan te pakken en akkoorden te sluiten met landen die weigeren de Dublinverordening toe te passen, in sobere opvang voor Dublingevallen te voorzien;
- ervoor te zorgen dat gezinnen terug kunnen opgevangen worden in gesloten terugkeercentra en het aantal gedwongen terugkeerplaatsen uit te breiden;
- werk te maken van het masterplan Terugkeercentra;
- te voorzien in enkel nog collectieve opvang omdat individuele opvang de latere eventuele terugkeer enkel maar bemoeilijkt."
Une motion de recommandation a été déposée par
M. Theo Francken et est libellée comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu les interpellations de MM. Theo Francken et Dries Van Langenhove
et la réponse du secrétaire d'État à l'Asile et à la Migration, chargé de la Loterie nationale, adjoint à la ministre de l'Intérieur, des Réformes institutionnelles et du Renouveau démocratique,
- vu la crise de l’asile à laquelle est confronté le gouvernement actuellement;
- vu le manque crucial de places permettant d’accueillir les migrants;
- vu la migration secondaire incessante de réfugiés et de personnes bénéficiant de la protection subsidiaire;
- vu la politique de réinstallation continue menée par le gouvernement;
- vu l’octroi du statut de réfugié à des personnes qui quittent leur pays pour fuir la guerre;
- vu la non-application du statut temporaire de réfugié reconnu et de protection subsidiaire durant les cinq premières années suivant la reconnaissance et vu l'évolution possible de la situation dans le pays d'origine;
- vu les fraudes à l'asile commises par des réfugiés reconnus retournant dans leur pays d'origine pour y passer des vacances ou rendre visite à leur famille;
- vu les flux de migrations secondaires résultant de la mauvaise application des règles de Dublin;
- vu le refus de poursuivre l'expulsion forcée du territoire de familles avec enfants;
- vu le refus de ne plus prévoir que des structures d’accueil collectif;
- considérant que le gouvernement a entre-temps lancé une campagne de dissuasion en Albanie, un pays qui, faut-il le préciser, est sûr;
- considérant que des quotas pour les demandes de protection internationale au Petit Château sont instaurés avec parcimonie;
- considérant que le gouvernement coopérera plus étroitement avec les Pays-Bas et le Luxembourg en vue d’une application plus stricte des règles de Dublin;
- considérant que ces mesures constituent de petits pas dans la bonne direction mais ne permettront pas d'endiguer la crise de l'asile;
- considérant qu'un ensemble de mesures décisives s’impose afin d’affronter la crise de l'asile;
demande au gouvernement
- de mettre un terme à la migration clandestine et d’amener les personnes concernées en lieu sûr hors de l'UE;
- de réintroduire des quotas d’asile;
- de suspendre durant 24 mois les demandes de regroupement familial de personnes bénéficiant de la protection subsidiaire, à l'instar de l'Allemagne, et de respecter un quota maximum de demandes approuvées par mois;
- de mener de larges campagnes de dissuasion claires dans tous les pays dont les ressortissants n’auront pas ou peu de chance de bénéficier de la protection internationale;
- de suspendre le programme de réinstallation tant que la crise de l'asile persiste;
- d’établir une distinction claire entre les personnes ayant droit au statut de réfugié et celles qui sont éligibles au statut de protection subsidiaire;
- de procéder à une vérification afin de déterminer les pays où la situation s'est améliorée au point de ne plus nécessiter un séjour de leurs ressortissants en Belgique dans le cadre d’une protection internationale et de mettre en œuvre la politique relative au caractère temporaire du statut de protection;
- d’enquêter et de prendre des mesures en cas de fraude à l'asile lorsqu'il est établi que des réfugiés reconnus et des personnes bénéficiant de la protection subsidiaire retournent dans leur pays d'origine pour y passer des vacances et/ou rendre visite à leur famille;
- de lutter plus fermement contre les flux de migrations secondaires et de conclure des accords avec les pays qui refusent d'appliquer le Règlement de Dublin; d’accueillir sobrement les "cas Dublin";
- de veiller à ce que les familles puissent à nouveau être accueillies dans des centres de retour fermés et d’augmenter le nombre de places d’accueil pour les retours forcés;
- de s’atteler au Masterplan centres de retour;
- de ne plus prévoir que des accueils collectifs dès lors que l'accueil individuel ne fait que compliquer un éventuel rapatriement."
Een tweede motie van aanbeveling werd ingediend door de heer Dries Van Langenhove en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Theo Francken en Dries Van Langenhove
en het antwoord van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, belast met de Nationale Loterij, toegevoegd aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing,
- gelet op de piekende asielcijfers en de toegenomen illegale immigratie;
- gelet op het feit dat het hier niet gaat om een éénmalig feit en het einde nog niet in zicht is;
- gelet op het feit dat op deze asielcrisis een bijkomende instroom (in het kader van de gezinshereniging) volgt;
- gelet op het feit dat het personeel van Fedasil voor een tweede maal op tien dagen tijd overging tot een staking;
- gelet op het feit dat België zich met een soepel beleid inzake gezinshereniging bijkomend tot een aantrekkelijke bestemming maakt;
- gelet op het feit dat dit land bestemmingsland bij uitstek is geworden voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers en hun aantal zelfs in het coronajaar 2020 steeg;
- gelet op het feit dat van een falend terugkeerbeleid onmiskenbaar een aanzuigeffect uitgaat;
vraagt de
regering
- de regels inzake gezinshereniging voor asielzoekers aan te scherpen en het bestaande Europese kader ter zake maximaal in te vullen;
- de gezinshereniging voor subsidiair beschermden op te schorten en nadien te beperken tot een strikt quotum;
- een vergelijkend Europees onderzoek naar de regelgeving inzake niet-begeleide minderjarige asielzoekers uit te voeren en de Belgische regelgeving ter zake indien nodig te verstrakken;
- de hervestiging op te schorten, minstens zolang de asielcrisis aansleept;
- onmiddellijk via alle mogelijke kanalen – waaronder niet in het minst de sociale media – ontradingscampagnes op te starten in de top 10 van de herkomstlanden van asielzoekers;
- werk te maken van een wet op de woonstbetredingen, zoals recentelijk aanbevolen door de Commissie-Bossuyt;
- het onderbrengen van gezinnen met kinderen – gedurende een zo kort mogelijke periode en in daartoe aangepaste terugkeerunits – opnieuw mogelijk te maken;
- eindelijk en versneld werk te maken van de uitbreiding van de capaciteit in de gesloten terugkeercentra;
- over te gaan tot visumsancties tegen derde landen die manifest weigeren mee te werken in het tegengaan van illegale migratie en het terugnemen van hun uitgewezen onderdanen;
- het verlenen van ontwikkelingshulp te koppelen aan de bereidheid van staten om illegale en criminele onderdanen terug te nemen;
- op Europees niveau te pleiten voor economische sancties tegen voornoemde landen;
- op Europees niveau bondgenootschappen te zoeken met landen die een strikt migratiebeleid voorstaan en een voortrekkersrol te spelen in het aanscherpen van het beleid ter zake;
- op Europees niveau te pleiten voor de (financiële) ondersteuning voor de uitbouw van fysieke grensbarrières aan de buitengrenzen van de Europese Unie (zoals recent door twaalf lidstaten gevraagd);
- op Europees niveau te pleiten voor een duurzame oplossing van de problematiek van de illegale immigratie en te starten met de ontwikkeling van een verbeterde, Europese variant van de Australische aanpak."
Une deuxième motion de recommandation a été
déposée par M. Dries Van Langenhove et est libellée comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu les interpellations de MM. Theo Francken et Dries Van Langenhove
et la réponse du secrétaire d'État à l'Asile et à la Migration, chargé de la Loterie nationale, adjoint à la ministre de l'Intérieur, des Réformes institutionnelles et du Renouveau démocratique,
- eu égard aux statistiques record en matière d’asile et à l’immigration illégale accrue;
- eu égard au fait qu’il ne s’agit pas d’un fait unique et que la fin n’est pas encore en vue;
- eu égard au fait qu’un afflux supplémentaire (dans le cadre du regroupement familial) succède à cette crise de l’asile;
- eu égard au fait que le personnel de Fedasil s’est mis en grève pour la deuxième fois en dix jours;
- eu égard au fait que la Belgique est en outre devenue une destination attractive en raison d’une politique souple en matière de regroupement familial;
- eu égard au fait que ce pays est devenu la destination par excellence des demandeurs d'asile mineurs non accompagnés et que leur nombre a même grimpé au cours de l’année corona 2020;
- eu égard au fait qu’un échec de la politique de retour induit indéniablement un effet d’aspiration;
demande au gouvernement
- de durcir les règles en matière de regroupement familial et d’étoffer autant que possible le cadre européen;
- de suspendre et de limiter ensuite à un quota strict le regroupement familial des bénéficiaires de la protection subsidiaire;
- de réaliser une étude européenne comparative sur la réglementation relative aux demandeurs d’asile mineurs non accompagnés et de durcir la réglementation belge en la matière si nécessaire;
- de suspendre la réinstallation, au moins aussi longtemps que dure la crise de l’asile;
- de lancer immédiatement, par tous les canaux possibles, en particulier les réseaux sociaux, des campagnes de dissuasion dans les dix principaux pays d’origine des demandeurs d’asile;
- d’œuvrer à l’élaboration d’une loi sur les visites domiciliaires, comme l’a récemment recommandé la Commission Bossuyt;
- de réinstaurer la possibilité de loger des familles avec enfants dans des unités de retour adaptées pour une période aussi courte que possible;
- d’étendre enfin et rapidement la capacité des centres de retour fermés;
- de recourir à des sanctions en matière d’octroi de visas contre des pays tiers qui refusent manifestement de coopérer à la lutte contre la migration illégale et au rapatriement de leurs ressortissants expulsés;
- de lier l’octroi de l’aide au développement à la disposition des États à accepter la réadmission des ressortissants illégaux et criminels;
- de plaider au niveau européen pour l’adoption de sanctions économiques contre les pays précités;
- de rechercher des alliances avec des pays qui privilégient une politique migratoire stricte et de jouer un rôle de pionnier dans le durcissement de la politique dans ce domaine au niveau européen;
- de plaider au niveau européen pour le soutien (financier) en vue de l’établissement de barrières physiques aux frontières extérieures de l’Union européenne (comme l’ont récemment demandé douze États membres);
- de plaider pour une solution durable de la problématique de l’immigration illégale et de commencer à mettre en place une variante européenne améliorée de l’approche australienne au niveau européen."
Een
eenvoudige motie werd ingediend door de heer Jan Briers.
Une motion
pure et simple a été déposée par M. Jan Briers.
Over de
moties zal later worden gestemd. De bespreking is gesloten.
Le vote sur
les motions aura lieu ultérieurement. La discussion est close.
De overige vragen worden naar een volgende vergadering uitgesteld.
De openbare commissievergadering wordt gesloten om 17.33 uur.
La réunion publique de commission est levée à 17 h 33.