SÉANCE PLÉNIÈRE

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

21.01 Herman De Croo, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, ik zal het goede voorbeeld geven door te verwijzen naar het schriftelijk verslag.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

22 Projet de loi modifiant l'article 22 de la loi du 7 décembre 1998 organisant un service de police intégré, structuré à deux niveaux, en ce qui concerne le remplacement des membres du conseil de police (1625/1-2)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1683/1)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1683/1)

Le projet de loi compte 2 articles.

Het wetsontwerp telt 2 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 et 2 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 en 2 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

- Proposition de loi complétant, en ce qui concerne le remplacement des membres du conseil de police, la loi du 7 décembre 1998 organisant un service de police intégré, structuré à deux niveaux (231/1-2)

22 Wetsontwerp tot wijziging van artikel 22 van de wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus wat de vervanging van politieraadsleden betreft (1625/1-2)

- Wetsvoorstel tot aanvulling van de wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus wat de vervanging van politieraadsleden betreft (231/1-2)

Projet transmis par le Sénat

Ontwerp overgezonden door de Senaat

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Nathalie Muylle, Leen Dierick

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

22.01 Jan Van Esbroeck, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, ik wil het goede voorbeeld van collega De Croo volgen en ik verwijs naar het schriftelijk verslag.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

23 Projet de loi modifiant la loi du 7 décembre 1998 organisant un service de police intégré, structuré à deux niveaux, en ce qui concerne l'élection des membres du conseil de police (1626/1-2)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1625/1)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1625/1)

Le projet de loi compte 2 articles.

Het wetsontwerp telt 2 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 et 2 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 en 2 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

- Proposition de loi modifiant la loi du 7 décembre 1998 organisant un service de police intégré, structuré à deux niveaux, en ce qui concerne l'élection des membres du conseil de police (233/1-2)

23 Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus wat betreft de verkiezing van leden in de politieraad (1626/1-2)

- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus wat betreft de verkiezing van leden in de politieraad (233/1-2)

Projet transmis par le Sénat

Ontwerp overgezonden door de Senaat

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Jef Van den Bergh, Nathalie Muylle, Stefaan Vercamer, Leen Dierick, Nahima Lanjri, Liesbeth Van der Auwera, Sonja Becq, Hendrik Bogaert, Raf Terwingen, Gerald Kindermans

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

De heer Van Esbroeck verwijst naar zijn schriftelijk verslag.

Quelqu'un demande-t-il la parole? (Non)

Vraagt iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

24 Proposition de loi modifiant l'arrêté royal du 30 mars 2001 portant la position juridique du personnel des services de police (1672/1-4)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1626/1)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1626/1)

Le projet de loi compte 2 articles.

Het wetsontwerp telt 2 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 et 2 sont adoptés article par article, avec des corrections de texte.

De artikelen 1 en 2 worden met tekstverbeteringen artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

24 Wetsvoorstel tot wijziging van het koninklijk besluit van 30 maart 2001 tot regeling van de rechtspositie van het personeel van de politiediensten (1672/1-4)

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Thierry Giet, Laurent Devin, André Frédéric, Eric Thiébaut, Peter Vanvelthoven, Myriam Delacroix-Rolin, Ben Weyts, Jacqueline Galant

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

De heer Van Esbroeck verwijst naar zijn schriftelijk verslag.

Quelqu'un demande-t-il la parole? (Non)

Vraagt iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

25 Proposition de loi modifiant la législation en vue de résoudre la crise de l’asile (813/1-14)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1672/4)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1672/4)

La proposition de loi compte 3 articles.

Het wetsvoorstel telt 3 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 3 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 tot 3 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

25 Wetsvoorstel tot wijziging van de wetgeving met het oog op het bezweren van de asielcrisis (813/1-14)

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Bart Somers, Carina Van Cauter, Gwendolyn Rutten, Sabien Lahaye-Battheu, Ine Somers

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

25.01 Franco Seminara, rapporteur: Monsieur le président, chers collègues, cela a été un vrai bonheur d'avoir pu participer à ce débat qui a permis de dépasser des différences. J'aime rappeler que la différence est complémentaire à notre humanité. Je suis très heureux de partager cette tâche avec ma collègue Annick Van Den Ende.

La commission de la Santé publique et de l'Intégration sociale a consacré sept réunions à l'étude de la proposition de loi modifiant la législation en vue de résoudre la crise de l'asile.

Au cours de l'exposé introductif, M. Bart Somers a insisté sur sa volonté de réserver le droit d'asile aux personnes qui en ont véritablement le droit et de veiller à ce que davantage de demandeurs d'asile déboutés soient renvoyés dans leur pays. Selon l'auteur, l'afflux de demandeurs d'asile continue de croître alors que les départs se font attendre, provoquant la saturation des centres d'accueil. Pour remédier à cette situation de crise, il a proposé les six mesures suivantes:

- la suppression de l'aide financière;

- la transposition de la directive européenne relative à l'accueil;

- la limitation de l'accueil à la première demande d'asile;

- l'exclusion des ressortissants européens de l'accueil;

- la centralisation des compétences asile et accueil entre les mains d'un seul ministre;

- le transfert des compétences liées à la loi sur l'accueil du tribunal du travail vers le Conseil du Contentieux des étrangers (CCE).

En réaction à cet exposé, M. Theo Francken a souligné que la proposition présentée allait dans la bonne direction et correspondait aux changements souhaités par la N-VA. Il a toutefois estimé qu'il fallait aller encore plus loin et discuter de la régularisation et de la mise sur pied d'une task force sur l'expulsion, d'où ses amendements n^os 2 à 10.

Pour Mme Galant, Mme Lanjri et Mme Van Den Ende, la saturation des centres est une pénible réalité à laquelle il faut apporter une solution. Évaluer la loi sur l'accueil et l'adapter est une nécessité.

Le PS a rappelé que, si les demandeurs d'asile séjournent pendant plus d'un an dans les centres, c'est en raison de la durée de traitement de leur demande. Il faut donc mettre les moyens financiers et humains suffisants pour raccourcir cette procédure. Cette position a été soutenue par Mme Genot.

Mme De Bont a affirmé que cette proposition ne résoudrait rien et qu'il fallait avant tout réviser la Convention de Genève.

Selon M. Somers, la proposition de loi ne touche pas, à dessein, à l'essence de la législation sur l'asile. Cette politique d'asile doit garantir que quiconque ayant des raisons de demander l'asile doit avoir la possibilité de se réfugier en Belgique et d'y être accueilli.

J'en viens au maintien, dans la loi, de l'aide financière. Mme Van Den Ende, Mme Genot et M. Madrane ont plaidé pour et ont rappelé qu'il était plus opportun d'activer ce plan de répartition lors de situations exceptionnelles que d'être condamnés à payer des astreintes. Ils ont également rappelé la situation délicate dans laquelle se trouve le CPAS de Bruxelles et ont appelé à davantage de solidarité en la matière.

Mme Lanjri a rappelé que la loi de 2007 avait été adoptée pour contrer les effets négatifs de l'aide financière. Non seulement, celle-ci avait un effet d'aspiration, mais elle handicapait les grandes villes. M. Somers a réaffirmé sa volonté de supprimer l'aide financière, qui constituerait un facteur attirant pour les migrants au détriment d'une aide matérielle correcte et honorable.

En ce qui concerne l'accueil, durant la procédure de la seule première demande, la N-VA pourrait accepter de voir l'accueil prolongé si le demandeur d'asile s'engage à rentrer volontairement. Le retour, volontaire ou forcé, doit pour lui être la priorité. Mme Lanjri a estimé que, durant la période où l'Office des Étrangers examine la recevabilité de la deuxième demande, le demandeur d'asile ne devrait pas être expulsé du centre.

Avec Mme Van Den Ende, nous avons rappelé que la directive "accueil" permet certes de limiter le droit à l'accueil, mais stipule que ce genre de décision doit être pris au cas par cas.

Mon collègue M. Madrane a insisté sur l'importance, pour son groupe, de garantir l'accueil durant toute la deuxième demande. Mme Genot a regretté que la proposition ne prévoie pas l'obligation, pour toutes les villes et communes, de créer des ILA.

M. Somers a estimé qu'il était possible de trouver un accord pour n'assurer l'accueil, en principe, que durant la première demande, à moins que la deuxième soit déclarée recevable. M. Somers a rappelé qu'un équilibre devait être trouvé entre, d'une part, l'octroi de nouvelles opportunités aux personnes concernées, et, d'autre part, la lutte contre les abus de procédure.

En ce qui concerne l'accueil des citoyens européens, la N-VA a estimé que ces derniers ne pouvaient en bénéficier. Mme Lanjri a fait remarquer que cette exclusion ne permettait certainement pas de réduire la pression sur le réseau de l'accueil et a surtout insisté sur le respect du délai durant lequel la procédure doit être traitée pour les Européens.

Elle a souligné que les centres d'accueil ne pouvaient devenir des centres de transit pour les citoyens européens à la recherche d'un emploi. Mme Van Den Ende a fait remarquer que le refus de l'accueil des citoyens de l'Union européenne ne touche que des demandeurs d'asile roumains et bulgares. Comme ils ne bénéficient pas encore de la libre circulation des travailleurs, ils ne sont pas en mesure de subvenir à leurs besoins.

Mon collègue Rachid Madrane a attiré l'attention de la commission sur la problématique particulière des Roms.

Mme Genot a insisté sur le fait que certaines catégories de personnes étaient malheureusement encore en danger au sein de l'Union européenne et devaient en conséquence être accueillies dans la dignité.

M. Somers a répondu que la Belgique était le seul pays de l'Union européenne à avoir souscrit à la clause d'exception prévue par le Traité d'Amsterdam.

En ce qui concerne le transfert de la compétence - un seul ministre responsable de l'accueil et de l'asile -, l'ensemble des membres ont marqué leur accord sur le principe. Mme Lanjri a toutefois précisé que Fedasil devait continuer à relever du SPP Intégration sociale.

Enfin, en ce qui concerne le transfert de compétence du tribunal de travail vers le Conseil du Contentieux des étrangers, les membres de la commission ont à l'unanimité rejeté cette disposition. Face à ce consensus, M. Somers a annoncé renoncer à ce point.

Pour tenir compte des remarques ainsi formulées, M. Somers et Mmes Lanjri, Smeyers, Temmerman et Galant ont déposé l'amendement global n°15, après consultation de l'Office des Étrangers, Fedasil, le Haut commissariat des Nations unies pour les Réfugiés, l'Union des villes et des communes de Wallonie, conjointement avec le Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, et également le CIRÉ et le Vluchtelingenwerk Vlaanderen, ils ont déposé à nouveau un amendement global n°18.

Le président: Je tiens à rappeler que le rapporteur n'a aucune obligation de lire un rapport; il est autorisé à renvoyer à un rapport écrit.

Je me permets d'interrompre brièvement le débat pour annoncer la composition de la commission spéciale Dexia.

Commission spéciale chargée d'examiner les circonstances qui ont contraint au démantèlement de la Dexia SA

Bijzondere commissie die ermee wordt belast de omstandigheden te onderzoeken die geleid hebben tot de ontmanteling van de NV Dexia

Je vous propose de nommer les membres qui feront partie de la commission spéciale chargée d’examiner les circonstances qui ont contraint au démantèlement de la Dexia SA.

Ik stel u voor de leden te benoemen die deel zullen uitmaken van de bijzondere commissie die ermee wordt belast de omstandigheden te onderzoeken die hebben geleid tot de ontmanteling van de NV Dexia.

Il s'agit de 15 membres effectifs et 15 membres suppléants.

Het gaat over 15 vaste leden en 15 plaatsvervangers.

Pas d'observation? (Non)

Il en sera ainsi.

Geen bezwaar? (Nee)

Aldus wordt besloten.

Je rappelle que conformément à l'article 158 du Règlement la répartition est la suivante:

Ik herinner er u aan dat overeenkomstig artikel 158 van het Reglement de verdeling de volgende is:

- N-VA: 3

- PS: 3

- MR: 2

- CD&V: 2

- sp.a: 1

- Ecolo-Groen!: 1

- Open Vld: 1

- VB: 1

- cdH: 1

Les présidents des groupes politiques m'ont fait parvenir les candidatures des membres de leur groupe qui seront membres de cette commission.

De voorzitters van de politieke fracties hebben mij de kandidaturen doen toekomen van de leden van hun fractie die deel zullen uitmaken van deze commissie.

- N-VA:

effectifs / vaste leden: Peter Dedecker, Jan Jambon, Veerle Wouters;

suppléants / plaatsvervangers: Siegfried Bracke, Steven Vandeput, Bert Wollants;

- PS:

effectifs / vaste leden: Laurent Devin, Yvan Mayeur, Christiane Vienne;

suppléants / plaatsvervangers: Guy Coëme, Thierry Giet, Alain Mathot;

- MR:

effectifs / vaste leden: Philippe Goffin, Marie-Christine Marghem;

suppléants / plaatsvervangers: David Clarinval, Kattrin Jadin;

- CD&V:

effectifs / vaste leden: Hendrik Bogaert, Raf Terwingen;

suppléants / plaatsvervangers: Jef Van den Bergh, Servais Verherstraeten;

- sp.a:

effectif / vast lid: Dirk Van der Maelen;

suppléant / plaatsvervanger: Bruno Tuybens;

- Ecolo-Groen!:

effectif / vast lid: Georges Gilkinet;

suppléant / plaatsvervanger: Meyrem Almaci;

- Open Vld:

effectif / vast lid: Gwendolyn Rutten;

suppléant / plaatsvervanger: Patrick Dewael;

- VB:

effectif / vast lid: Bruno Valkeniers;

suppléant / plaatsvervanger: Hagen Goyvaerts;

- cdH:

effectif / vast lid: Joseph George;

suppléant / plaatsvervanger: Annick Van Den Ende.

Étant donné que le nombre de candidatures recevables correspond au nombre de places à conférer aux groupes politiques ayant présenté des candidats, il n'y a pas lieu à scrutin conformément à l'article 157.6 du Règlement.

Daar het aantal ontvankelijke kandidaturen overeenstemt met het aantal te begeven plaatsen aan de politieke fracties die kandidaten hebben voorgedragen moet, overeenkomstig artikel 157.6 van het Reglement, niet gestemd worden.

En conséquence, je proclame élus les candidats présentés.

Dienvolgens verklaar ik verkozen de kandidaten die voorgedragen werden.

Je propose aux membres élus de rejoindre la salle européenne afin que l'on puisse installer la commission spéciale.

Poursuivons maintenant la discussion de la proposition de loi n° 813.

25.02 Annick Van Den Ende, rapporteur: Monsieur le président, chers collègues, effectivement, nous avons tenu de nombreuses réunions. Le rapport étant scindé en deux, je termine mon intervention au niveau de ce dernier.

À la suite des remarques, des préoccupations, des suggestions, des avis écrits ont été rendus notamment par l'Office des Étrangers, le CGRA, Fedasil, le HCR, la fédération des CPAS, les ONG sur l'amendement n° 15.

Plusieurs de ces avis s'inquiétaient du report de la charge liée à l'accueil vers les CPAS. Certaines dispositions risquaient de transformer l'aide matérielle en une aide financière, alors qu'il ne s'agissait aucunement de l'objectif poursuivi. Dès lors, cet amendement fut remplacé par l'amendement n° 18. Monsieur Somers, vous avez été accompagné dans la signature de cet amendement par la N-VA, le CD&V, le sp.a et le MR.

Ce nouvel amendement prévoit plusieurs modifications législatives que je résumerai en sept points.

1. Préciser que les ressortissants des États membres de l'Union européenne ne relèvent plus du champ d'application de la loi accueil, à l'exception des ressortissants des États qui ne bénéficient pas de la libre circulation des travailleurs sur le territoire belge.

2. Regrouper, sous la compétence d'un seul ministre, migration, asile et accueil des demandes d'asile.

3. Limiter le droit à l'accueil à la première demande d'asile. Toutefois, si la deuxième demande d'accueil est considérée comme recevable, le droit à l'accueil serait maintenu. Cet article étend également de cinq à dix jours, à compter de l'ordre de quitter le territoire, la fin de l'aide matérielle en vue de faire coïncider la date de la décision sur la recevabilité avec la date de fin éventuelle du droit à l'accueil, les institutions consultées ayant indiqué qu'un délai de dix jours devait suffire pour statuer sur la recevabilité d'une demande d'asile.

4. Insérer un nouvel article qui a trait au trajet de retour. Il s'agit d'offrir la possibilité d'organiser un trajet de retour volontaire lorsque la décision de refus est définitive. Dans ce cas, le droit à l'accueil est maintenu pour une durée d'au moins 30 jours. Si un ordre de quitter le territoire est signifié, ce trajet devrait être géré conjointement par l'Office des Étrangers et Fedasil. En cas de collaboration insuffisante de l'intéressé, le dossier serait alors repris par l'Office des Étrangers en vue d'un retour forcé.

Président: André Frédéric, vice-président.

Voorzitter: André Frédéric, ondervoorzitter.

5. Insérer un nouvel article qui prévoit une solution à la situation où le demandeur d'asile dispose de ressources suffisantes, c'est-à-dire au moins égales au revenu d'intégration, l'objectif étant d'éviter que cette personne ne tombe à charge de la collectivité.

6. Exclure du droit à l'aide sociale, d'une part, les demandeurs d'asile appelés No show et, d'autre part, les ressortissants d'un État membre de l'Union et les membres de leur famille. Cette exclusion réfère à l'article 24 de la directive européenne en la matière.

7. Insérer deux dispositions transitoires qui prévoient, d'une part, la réorganisation ministérielle à un prochain gouvernement et, d'autre part, de permettre temporairement à Fedasil de refuser l'accueil prolongé en cas de saturation du réseau d'accueil.

Voilà les sept points qui étaient inclus dans l'amendement n° 18.

La N-VA a introduit, quant à elle, deux sous-amendements nouveaux, les sous-amendements n^os 19 et 20 qui ont trait au droit à l'accueil lors de la procédure devant le Conseil d'État. À l'unanimité, la commission a demandé l'avis du Conseil d'État sur l'amendement n° 18 et les sous-amendements n^os 19 et 20 sous bénéfice de l'urgence.

L'avis du Conseil d'État a été rendu le 11 juillet 2011. Deux observations y sont formulées, notamment quant à la constitutionalité et au respect du droit européen de certaines limitations proposées. Compte tenu de cet avis, les dépositaires de l'amendement n° 18 ont introduit un nouvel amendement n° 24 qui vise à remplacer les amendements n^os 1 à 23 qui sont, dès lors, devenus sans objet.

Le nouvel amendement n° 24 reprend la globalité de l'amendement n° 18 tout en tenant compte des remarques qui ont été formulées sur les ressortissants des États membres de l'Union européenne et sur la cohésion du test proposé avec la directive Retour. Cet amendement cosigné par le cdH est le résultat d'une très large concertation soutenue par le secrétaire d'État à la Politique d'asile et d'immigration qui a su fédérer les points de vue vers un compromis équilibré intégrant des solutions humaines en matière de retour.

Je renvoie au rapport écrit pour de plus amples précisions.

Le président: Merci, madame le rapporteur, je vous donne maintenant la parole pour votre intervention.

25.03 Annick Van Den Ende (cdH): Depuis 2008, Fedasil est en proie à une grave crise de l'accueil des demandeurs d'asile. Rien que pour le mois de septembre, entre 800 et 1 000 décisions de non-désignation des structures d'accueil ont encore été prises. Cette crise engendre des situations humaines difficiles. Compte tenu de la persistance de ce problème, et étant donné que l'hiver approche, nous devons prendre les mesures nécessaires pour garantir immédiatement une place à tous les bénéficiaires de la loi sur l'accueil. Il faut qu'ils soient clairement identifiés.

Comme le rappelle, à juste titre, le médiateur fédéral, les modalités doivent être conformes aux droits fondamentaux et à la dignité humaine des personnes hébergées. Le gouvernement n'a pas manqué de prendre des initiatives, par exemple en ouvrant 2 500 places d'accueil d'urgence, en renforçant les instances d'asile afin que le traitement des dossiers soit plus rapide en vue de libérer des places d'accueil pour les nouveaux arrivants ou encore en incitant les communes à créer 2 000 places dans les initiatives locales d'accueil gérées par les CPAS. Malgré tout, d'autres solutions doivent encore être trouvées pour désengorger le réseau d'accueil. C'est dans cette perspective que la proposition de loi à l'examen a vu le jour.

Notre groupe, pour sa part, est satisfait du travail mené à l'initiative de notre collègue Bart Somers, qui a tenu compte d'une partie de nos remarques et qui a pu fédérer les différentes opinions. En effet, le cdH peut se réjouir d'avoir vu des dispositions qui permettront, conformément à l'avis du Conseil d'État, aux demandeurs d'asile européens de continuer à bénéficier du droit à l'accueil.

La disposition relative au plan de répartition est maintenue. En effet, il existe ainsi une soupape en cas de manque chronique de places d'accueil. Le tribunal du travail reste compétent pour les recours, au regard de sa grande expertise. Sous certaines conditions, le demandeur d'asile peut continuer à bénéficier d'une aide matérielle s'il introduit une deuxième requête recevable.

Le mécanisme du trajet de retour volontaire bénéficie désormais d'une assise légale. Grâce aux nouvelles dispositions, une personne déboutée se verra offrir un trajet d'accompagnement individualisé par Fedasil. L'ordre de quitter le territoire qui est utilisé comme symbole de départ pour le travail sur le trajet de retour volontaire est d'application. Dès lors qu'une personne a reçu un avis négatif, elle sait qu'elle a trente jours, en principe, pour décider de son retour volontaire et le mettre en œuvre. À défaut, l'Office des Étrangers sera désormais chargé d'organiser son retour.

La disposition en matière de retour volontaire fait ainsi correspondre les textes légaux avec la directive Retour de l'Union européenne qui sera très prochainement transposée en droit belge.

Je souhaite également mentionner l'arrêt de la Cour constitutionnelle du 27 juillet 2011. Le législateur poursuit un objectif légitime s'il entend briser le mécanisme de carrousel des demandes d'asile successives introduites dans le seul but de prolonger le séjour dans le centre d'accueil. Un tel mécanisme entraîne en effet non seulement une surcharge procédurale pour les instances d'asile mais également une saturation des centres d'accueil qui ont une capacité limitée, empêchant ainsi l'accueil des personnes qui y ont droit.

C'est dans cette optique que mon groupe soutiendra cette proposition de loi, étant donné qu'il estime qu'elle vise à établir différentes balises qui devront permettre à notre pays de maintenir une politique d'accueil humaine tout en décourageant les abus.

25.04 Sarah Smeyers (N-VA): Mijnheer de voorzitter, collega’s, het verslag is gegeven. De situatie werd geschetst. We hebben, na bijna anderhalf jaar werken, een minimaal deel van de bestrijding van de asielcrisis kunnen realiseren. Ik kijk ook even naar de staatssecretaris en ik ben blij dat hij luistert naar wat het Parlement intussen heeft gerealiseerd, straks meer daarover. Na anderhalf jaar werken kwam een minimale verwezenlijking tot stand in de bestrijding van de asielcrisis, met name sleutelen aan die opvangwet, sleutelen aan de bepalingen welke asielzoeker recht heeft op opvang en onder welke condities.

Ik kijk terug naar de constructieve houding van alle medewerkers. Ik dank ook de heer Somers om altijd iedereen op een constructieve manier erbij te betrekken, ook al was dit in de politieke context niet zo evident. Ik denk ook dat de N-VA nodig was in het debat en dat wij hierop goed onze stempel hebben kunnen drukken.

Ik wil toch ook nuanceren. Mijnheer de staatssecretaris, reeds van bij de start heb ik gezegd dat het probleem zo ruim is en zoveel materie omvat dat wij met deze wetswijziging alleen de asielcrisis niet zullen bezweren. Nu is het oktober. We staan voor een derde asielcrisis volgende winter en die zal met deze wetswijziging alleen niet opgelost worden.

Deze nuance wil ik toch aanbrengen. Mijnheer Somers, u weet ook dat wij van bij de start gepleit hebben voor het behandelen van de opvangwet en de asielprocedures samen, omdat het een met het ander moet worden aangepakt. Zo niet, komen we er niet. De asielprocedure ligt nog steeds ter bespreking, in een andere commissie weliswaar, en dat heeft het er niet gemakkelijker op gemaakt. Ik hoop toch dat we er snel werk van kunnen maken, anders zal dit dode letter blijven.

Ten eerste, het goedgekeurde voorstel stelt dat we vanaf nu één minister voor Asiel en Migratie zullen hebben. Dat is ook meteen het goede eraan: één beleid, één bevoegde minister die alle verschillende instanties onder zijn bevoegdheid heeft, zoals de Dienst Vreemdelingenzaken en Fedasil. Dit is een heel goed principe dat eindelijk in de wet wordt ingeschreven. Ik hoop dat de toekomstige premier Di Rupo daar ook oren naar heeft en dit ook doorvoert. Het zal een hele toffe ministerpost zijn.

Er moet een beleid komen. Het volstaat niet dat er één minister bevoegd wordt, er moet ook één duidelijke visie zijn. Dat is de minimale voorwaarde om dit tot een goed einde te brengen. Ik hoop dat de aanwezigen goed geluisterd hebben.

Mijnheer Somers, u hebt erop gehamerd dat de opvang beperkt wordt tot de eerste asielaanvraag, weliswaar met een nuance die in de pers niet goed weergegeven werd, namelijk dat de opvang heropend wordt indien de tweede asielaanvraag ontvankelijk is. Dat wilde N-VA eigenlijk niet. Wij hebben van in het begin gezegd dat de opvang beperkt moest worden tot de eerste volledige asielaanvraag, daarna niet meer.

Er is een compromis gesloten. Wij hebben ons daarnaar geschikt. Dit is een reden te meer om nu de asielprocedure snel te herbekijken. Een tweede asielaanvraag is immers pas ontvankelijk wanneer er nieuwe feiten zijn. De definitie van “nieuwe feiten” staat in de andere wet. Met die nuance moeten wij dus rekening houden.

Zeer goed vinden wij het principe van de vrijwillige terugkeer. Mijn collega Francken, die daar zeer actief mee bezig is, zal er straks misschien nog iets over zeggen. Dit principe wordt nu in de wet ingeschreven. Het blijft geen dode letter.

Wij zijn altijd voorstander geweest van de vrijwillige terugkeer. In een humane samenleving is dat veel beter dan een gedwongen terugkeer. Het is trouwens de logica zelve dat iemand die vrijwillig terugkeert naar het land van herkomst, een duurzamere oplossing vormt dan iemand die gedwongen terugkeert. Dat weet iedereen.

Het terugkeertraject wordt nu in de gewijzigde opvangwet ingeschreven. Gedurende maximaal 30 dagen kan iemand verlengd opvangrecht krijgen, op voorwaarde dat hij zich inschrijft voor het vrijwillige terugkeertraject.

Wij zijn uiteraard voorstander van vrijwillige terugkeer, maar wij mogen niet naïef zijn. Uiteraard zal elke uitgeprocedeerde asielzoeker initieel intekenen op het vrijwillige terugkeertraject, maar er zal een goede opvolging moeten zijn van de bereidheid om terug te keren. Op geregelde tijdstippen moet de bereidheid gecontroleerd worden door de Dienst Vreemdelingenzaken of door Fedasil. De operationele samenwerking tussen die beide instanties moet dus goed zijn. Anders zal er van vrijwillige terugkeer weinig sprake zijn.

Ik wil nog even ons principe aanhalen met betrekking tot de opvang van EU’ers. De Raad van State heeft zich niet akkoord verklaard met onze initiële bedoeling om aan EU’ers geen opvang te geven. De Raad van State steunde dit op de logica dat asiel en opvang constant aan mekaar moeten worden gekoppeld. Asiel is een Europese verplichting en wij zijn daar ook voorstander van. EU’ers moeten asiel kunnen krijgen. Het is volgens ons alleen nog de vraag of zij te allen tijde van opvang moeten genieten. EU’ers leven in de Schengenzone, genieten van vrij verkeer van goederen, werknemers en personen en zijn dus volledig bij machte om hier met of zonder een arbeidskaart aan de slag te gaan om in hun eigen onderhoud te voorzien. Ik betreur dat wij de visie van de Raad van State blindelings hebben gevolgd. Ik wil daar dan ook enig voorbehoud bij maken. Het gaat weliswaar over een kleine groep mensen. Dit zal dus het verschil niet maken, maar het zijn toch allemaal kleine signalen waar ik vragen bij heb.

Mijnheer de staatssecretaris, ik wil mij tot slot tot u richten. U zit nu te luisteren naar iets waaraan het Parlement anderhalf jaar heeft gewerkt, terwijl u al meer dan twee jaar bevoegd bent voor dit beleid. Iedereen die actief heeft meegewerkt aan dit wetsvoorstel, heeft u week na week ondervraagd over de initiatieven die u zou nemen om de asielcrisis in de winter te bezweren. Er werd u gevraagd wat u zou doen om te vermijden dat mensen op straat moesten slapen en dat asielcentra bevolkt zouden worden door mensen van wie eigenlijk op voorhand vaststaat dat zij geen asielzoekers zijn of dat de kans zeer groot is dat zij een negatieve beslissing zullen krijgen. Week na week ondernam u niets en zei u dat deze zaak niet tot uw bevoegdheid alleen behoort, dat het gaat om verschillende domeinen en dat u afhangt van heel wat andere ministers. Impliciet gaf u hiermee te kennen dat in deze aangelegenheid op regeringsniveau moet worden beslist om een goed beleid te kunnen voeren.

Nu heeft het Parlement dat gedaan. Ik hoop dat u straks, als u zult repliceren, zult zeggen dat dit een eerste kleine stap is in de goede richting. Ik wil die nuance aanbrengen om de euforie al wat te temperen die de heer Somers straks aan de dag zal leggen.

Ik hoop dat u nu niet op uw lauweren rust, mijnheer de staatssecretaris. De lopende zaken mogen u niet beletten om op andere punten met betrekking tot de asielprocedure maatregelen te nemen en u mag niet liegen. In dat verband durf ik te verwijzen naar de fameuze communicatie van de heer De Crem in antwoord op een vraag van de heer Francken of er kazernes zullen worden gesloten. Daaruit bleek dat er volgende maand duizend mensen op straat zullen staan, wat bijzonder inhumaan is. Als die beslissing op 20 juni werd genomen, moet men dat nu niet aankondigen zonder dat parallelle maatregelen worden genomen om dergelijke toestanden te vermijden. Tegelijk kondigde u aan dat er gezocht wordt naar driehonderd extra opvangplaatsen, terwijl daar helemaal niets van aan zou zijn. Alweer het zoveelste voorbeeld dat de huidige regering geen eensgezind beleid voert.

Collega’s, hopelijk hebben wij kunnen voorkomen of vermijden dat in de toekomst een dergelijk versnipperd beleid wordt gevoerd met de invoering van die ene minister.

25.05 Rachid Madrane (PS): Monsieur le président, cela fait près d'un an que nous analysons, que nous décortiquons ce texte, les propositions des uns et des autres, la loi du 12 janvier 2007, les directives Accueil et Retour. Certains d'entre vous, M. Somers plus que d'autres, le savent. Nous avons vraiment travaillé sur les propositions des uns et des autres pour essayer de trouver une solution structurelle à l'engorgement des centres Fedasil.

Mme Smeyers, il serait malhonnête de dire que rien n'a été fait. Il faut rappeler que le secrétaire d'État Courard a obtenu la création d'un peu moins de 8 400 places depuis le mois de mars 2009. Il est vrai que cela n'a pas suffi. Nous en sommes tous conscients: la crise de l'asile est bien réelle, et nous le déplorons.

Par ailleurs, je vous signale que ce n'est pas M. Courard qui a la compétence de renvoyer les demandeurs d'asile, mais l'Office des Étrangers; vous le savez très bien.

Il y a quelques semaines, l'État a une énième fois failli à ses obligations en ne pouvant octroyer, suite à une demande d'asile, la place d'accueil, l'accompagnement social et juridique auxquels le demandeur d'asile avait droit.

25.06 Sarah Smeyers (N-VA): Mijnheer de voorzitter, mijnheer Madrane, (…) aantallen. U geeft nu aan dat er constant naar de bevoegdheid van een andere minister wordt verwezen. U doet het nu net even zelf. Een en ander is dus een reden te meer dat met een dergelijke houding komaf moet worden gemaakt.

Ik wou er toch even aan herinneren dat de heer Courard wel voor de vrijwillige terugkeer bevoegd is. Hij had van de vrijwillige terugkeer dus werk kunnen maken.

25.07 Rachid Madrane (PS): Je poursuis. Ces non-désignations à répétition posent, avant toute autre considération, la question du respect de la dignité des demandeurs d'asile et de leurs familles, qui se retrouvent à la rue, complètement démunis. Mais elles nous renvoient aussi à nos obligations légales, qu'elles soient nationales, européennes ou internationales en matière d'accueil. Ce non-respect du droit humanitaire nous expose légitimement à la sanction juridique. C'est ainsi que l'État est régulièrement condamné; on se souviendra de ces astreintes dont il a beaucoup été question en commission. Ce non-respect du droit humanitaire pose donc problème à l'État et engendre des astreintes.

La résorption de la saturation du réseau est une priorité. C'est pourquoi nous nous sommes tous investis, des mois durant, pour que le texte soumis au vote d'aujourd'hui apporte une vraie réponse aux problèmes rencontrés sur le terrain et pour que ces réponses ne soient plus des sparadraps appliqués sur les maux les plus voyants mais peut-être pas les plus profonds.

Franchement, le texte initial comportait de nombreux problèmes. Le principal et le plus scandaleux, selon le groupe socialiste, était de faire peser tout le poids de la réforme envisagée sur les CPAS. Ils allaient hériter de toute la charge: par exemple, lorsqu'on proposait de supprimer le droit à l'accueil des demandeurs d'asile dont la procédure était toujours en cours, les auteurs exposaient l'État belge à des condamnations juridiques, mais, en plus, ils ne faisaient que renvoyer le problème vers les CPAS.

Pour nous, ces mesures ne constituaient qu'un transfert de charge du fédéral vers les communes: supprimer l'aide matérielle à un demandeur d'asile toujours en procédure, quelles qu'en soient les raisons, aurait libéré des places en centres d'accueil, mais surtout reporté tout le poids sur les CPAS.

Le texte initial prévoyait également la suppression du plan de répartition. Nous ne pouvions accepter de renoncer à une telle disposition. Au fond, quand l'État fédéral faillit à ses obligations, cela permet de garantir un minimum de respect, un minimum de dignité aux demandeurs d'asile. Le maintien dans la loi de cette disposition à laquelle l'État fédéral peut recourir lors de situations exceptionnelles est, pour nous, une grande satisfaction.

En la matière, la solidarité entre toutes les villes et entre toutes les communes de notre pays est un élément auquel nous attachons une très grande importance. Chers collègues, après de longues et rudes discussions, après avoir sollicité les différentes instances et entendu leurs avis, dont pour rappel la Fédération des CPAS, je peux affirmer que le texte proposé aujourd'hui comporte de bonnes dispositions. Les modifications proposées s'inscrivent dans un souci d'efficacité, d'échange d'informations entre Fedasil et l'Office des Étrangers et il y a surtout une volonté de responsabilisation du demandeur d'asile.

Par ailleurs, le choix qui a été posé dans ce texte – et je reviens à ce qu'a dit Mme Smeyers – d'avoir un ministre unique qui soit compétent tant pour l'accueil que pour l'asile traduit notre volonté de rationaliser cette politique. Attention, madame Smeyers et chers collègues, rationalisation et amélioration de l'échange des informations sont évidemment des objectifs à atteindre mais ils ne peuvent pas se faire au détriment de la protection des données personnelles des demandeurs d'asile. Le respect de la vie privée de chacun, même pour un demandeur d'asile, est pour nous un élément fondamental qui ne peut pas être remis en question.

Monsieur le président, chers collègues, un accent tout particulier a aussi été porté sur le trajet retour. On en a parlé. Cette disposition – on peut même parler de nouveau concept – entend donner aux concernés la possibilité d'être accompagnés dans l'élaboration d'un trajet qui débouchera, soit sur un départ volontaire – pour le Parti Socialiste, il faut toujours privilégier le départ volontaire –, soit un départ forcé, si nécessaire. Cet élément s'inscrit dans une politique de retour cohérente dont le cadre est bien plus large que celui de l'accueil, comme cela a déjà été dit.

Si certains éléments nous semblent positifs, certaines dispositions nous satisfont évidemment moins. Je l'ai dit en commission. Je doute, par exemple, de la pertinence du retrait de l'aide entre le moment où la procédure relative à la première demande du demandeur d'asile prend fin et le moment où la seconde demande de ce dernier sera jugée recevable par l'Office des Étrangers. En tout cas, ce qui est important, et c'est d'ailleurs la gageure de ce texte, c'est que le traitement de la recevabilité des dossiers se fasse le plus rapidement possible. Tout l'enjeu est là!

Je conclurai mon intervention par un appel au prochain gouvernement. Notre pays ne pourra garantir un accueil digne de ce nom et inconditionnel que si, et seulement si, le traitement des demandes a lieu rapidement. N'oublions pas que la solution à la crise actuelle passe par une politique d'asile et de migration cohérente et homogène au niveau européen.

C'est pourquoi mon groupe et moi-même sommes satisfaits que la proposition de loi, que nous appuierons, s'inscrive dans la transposition des directives Accueil et Retour.

25.08 Theo Francken (N-VA): Mijnheer de voorzitter, mijnheer Madrane en ook mijnheer Courard, ik hoor het u heel graag zeggen. De PS noemt dit een stap in de goede richting. U weet dat wij ons van bij het begin heel constructief hebben opgesteld. Ik ben ervan overtuigd dat de heer Di Rupo het in zijn nota echt wel meent. Een andere aanpak voor het migratiebeleid is absoluut nodig. Dat leeft heel sterk in Vlaanderen, maar ik ben ervan overtuigd dat het ook heel sterk leeft bij veel van de PS-kiezers in Brussel en Wallonië.

Wat mij enorm stoort, is wat er nu op ons af zit te komen. Iedereen weet dat we 30 % meer asielzoekers hebben dan vorig jaar, en toen hadden we er al 30 % meer dan het jaar daarvoor. Er is tot nu toe geen enkele crisismaatregel aangekondigd. Over deze wet wordt vandaag gestemd. Wij hebben voor de wet op de gezinshereniging meer dan honderd dagen moeten wachten vooraleer hij van kracht werd en toen moesten de besluiten nog opgesteld worden. Voor de winter 2011-2012 zal er geen enkele impact zijn van deze wet. Daarvoor is het spijtig genoeg te laat. De wet zal pas van kracht worden ongeveer begin of einde februari, als de winter bijna voorbij is. De eerste winterprikken komen er binnen enkele weken waarschijnlijk aan. Wat zal de regering dan maken van de crisisopvang?

Er moet mij iets van het hart, mijnheer Courard. Ik begrijp iets niet. De heer Somers is vorige week ook tussenbeide gekomen. Alles is rekbaar en het einde van de regering van lopende zaken is duidelijk ook bereikt. Ik heb vorige week minister De Crem ondervraagd. Hij heeft gezegd dat de kazernes op 30 november zullen gesloten worden. U zegt dat de kazernes opengehouden worden tot 31 mei 2012. Zonder de kazernes loopt het sowieso fout af. Dat is een element.

Het tweede element dat ik enorm frappant vind, is dat minister De Crem mij zegt nog geen enkele vraag te hebben gekregen om de kazerne in Ans open te houden, met 300 plaatsen. U communiceert dezelfde dag dat er 300 plaatsen bijkomen in de kazerne in Ans. U spuit mist. Er is geen enkele duidelijkheid.

Ik weet dat deze wet een goede wet is, maar au fond is er geen enkele duidelijkheid. Ik hoop dat het Parlement eindelijk duidelijkheid kan krijgen wat er de komende maanden op ons afkomt.

Le président: En principe, les intervenants qui ne sont pas inscrits sont censés poser des questions à ceux qui interviennent à la tribune. Certes, on peut lancer un grand débat, mais ce n'est pas le but. Le but du jeu est d'interroger ceux qui s'expriment à cette tribune et non de faire de la théorie. Si vous vouliez le faire, il fallait vous inscrire!

25.09 Nahima Lanjri (CD&V): Mijnheer de voorzitter, dames en heren ministers, collega’s, de asiel- en opvangcrisis in ons land, waarmee we al langer geconfronteerd worden, vraagt om oplossingen en om moed. Er is nood aan een aantal wettelijke aanpassingen voor de opvang van asielzoekers. Het afgelopen jaar hebben wij in het Parlement op basis van het voorstel van Bart Somers hard en lang gewerkt om voor de problematiek een oplossing te vinden. Uiteindelijk vonden bijna alle fracties een consensus over een amendement.

Mevrouw Smeyers, tot spijt van wie het benijdt, ook de regering in lopende zaken heeft van de opvangproblematiek een prioritair aandachtspunt gemaakt. Tussen 2007 en 2011 is de capaciteit met 10 000 opvangplaatsen gestegen, bijna een verdubbeling. U zegt, samen met mij, dat we ook niet eindeloos opvangplaatsen kunnen creëren. Op vier jaar tijd is er een verdubbeling. Wat kunnen we nog meer doen? Moeten we honderdduizend plaatsen creëren? Dan staan er morgen tweehonderdduizend asielzoekers voor de deur. Er zijn al enorme inspanningen geleverd door sociale organisaties, ngo’s en het Rode Kruis. Ik wil het Rode Kruis trouwens absoluut danken voor de geleverde inspanningen, onder meer op de terreinen van Defensie.

In die periode is ook een budget vrijgemaakt van 100 miljoen euro. Wie dus zegt dat er tijdens de opvangcrisis niets is gebeurd, dwaalt of probeert de zaken verkeerd voor te stellen. Dat is natuurlijk het volste recht van de oppositie, maar de waarheid heeft haar volste recht. De belangrijke inspanningen van de lopende regering mag men niet negeren.

Wil dat nu zeggen dat alles koek en ei is? Neen. Wil dat nu zeggen dat er geen problemen zijn? Neen, want wij zien ze dagelijks.

Ondanks alle inspanningen blijven er nog altijd personen die een asielaanvraag hebben ingediend, in de kou staan en hebben ze nog steeds geen opvangplaats. Dat is des te schrijnender wanneer het gaat om gezinnen met kinderen. Dat doet mij als moeder veel pijn. Het is heel pijnlijk te moeten vaststellen dat wij de situatie niet helemaal onder controle hebben.

Om de problemen het hoofd te bieden, zullen verschillende maatregelen nodig zijn. Dat werd hier al gezegd. Niet alleen de wet die wij vandaag zullen goedkeuren, is belangrijk. Er zal ook moeten worden gewerkt aan de instroom van de asielzoekers. Wij moeten de instroom, die de voorbije tijd enorm is toegenomen, hoe dan ook beperken. Dat zal onder meer via ontradingscampagnes moeten gebeuren.

Er zal ook werk moeten worden gemaakt van een snellere afhandeling van de dossiers. Ik doe alvast een oproep aan de volgende regering om de asielprocedures in te korten. Door de procedures in te korten, verschaffen we niet alleen meer en sneller duidelijkheid aan de asielzoeker, die daarop ook recht heeft, wat meer rechtszekerheid brengt. Bovendien creëert men daardoor ook meer plaatsen. Men bezet de plaatsen bijvoorbeeld maar half zolang. Een asielprocedure duurt nu ongeveer een jaar. Als wij naar zes maanden kunnen gaan, kan men dubbel zoveel personen opvangen, op voorwaarde natuurlijk dat men ook de derde stap realiseert, de uitstroom.

Laat ik het evenwel nog even hebben over de tweede stap, de snellere doorstroom. Ik wil mijn dank betuigen aan het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, dat een tandje heeft bijgestoken. De afgelopen maand heeft het CGVS het aantal dossier dat het heeft afgehandeld, met 71 % verhoogd. Het heeft 1 741 dossiers afgehandeld. Dat lag vorig jaar rond deze tijd heel wat lager.

Zoals ik ook gezegd heb, en dit is niet onbelangrijk, moet men aan die asielprocedure – aan elke aanvraag komt nu eenmaal een einde – een sluitstuk bouwen en dat is het terugkeerbeleid.

De regering heeft momenteel een wetsontwerp klaar dat voorziet in de omzetting van de terugkeerrichtlijn. Hopelijk kunnen wij dat na de vakantie van volgende week in het Parlement bespreken en ook goedkeuren. Het zal een en-enverhaal zijn, met onderhavig voorstel, dat wij vandaag zullen goedkeuren, en met het ontwerp van de regering. Dat is immers ook absoluut nodig.

25.10 Sarah Smeyers (N-VA): (…)

25.11 Nahima Lanjri (CD&V): Dat heb ik ook gezegd, mevrouw Smeyers; die zes maanden. U hebt niet geluisterd, maar een babbeltje geslagen. Het is u vergeven, maar ik heb daarover uitdrukkelijk van alles gezegd.

Het is dus absoluut nodig dat wij het wetsvoorstel hier goedkeuren, zodat wij ook voor andere doelgroepen toepassingen in de terugkeerrichtlijn kunnen vinden. Het betreft doelgroepen die moeilijker te overtuigen zijn of al voor de zevenentwintigste keer het bevel hebben gekregen het grondgebied te verlaten, maar dat nog niet doen. Voormelde richtlijn omschrijft niet alleen de groepen, maar ook de kwaliteit en het stringente karakter van wat voor bepaalde groepen kan worden gedaan.

Het voorliggende voorstel moeten wij dus echt in samenhang met het ontwerp van de regering zien. De basis voor het recht op opvang wordt bepaald door de uitvoerbaarheid van het bevel om het grondgebied te verlaten.

De materiële hulp aan de asielzoekers, die wij ook in het voorstel opnemen, wordt gedurende de hele asielprocedure gegarandeerd, tot het moment dat het uitwijzingsbevel uitvoerbaar wordt. Als de asielprocedure dus afloopt en de asielzoeker krijgt het bevel om het grondgebied binnen dertig dagen te verlaten, is binnen die periode van dertig dagen de opvang ook gegarandeerd.

Afhankelijk van de samenwerking tussen de betrokken diensten en het vrijwillig instappen van de asielzoeker in het traject, is het eventueel, indien nodig, zelfs mogelijk de periode te verlengen. De verlenging kan er voor allerlei omstandigheden komen. Ze kan er komen, omdat het gaat over een zwangere vrouw die op bevallen staat. Ze kan er komen, omdat een vliegtuig pas later beschikbaar is. De verlenging kan er dus om allerlei redenen komen. Zolang maar aan de vrijwillige terugkeer wordt meegewerkt, wordt de opvang gegarandeerd.

Voor wie niet meewerkt, is er een samenwerking tussen Fedasil en DVZ, om de betrokkene meer te dwingen. Wie niet vrijwillig wil terugkeren, zal gedwongen worden gerepatrieerd.

Met het voorstel willen we één minister bevoegd maken voor alles wat met asiel te maken heeft. Dat wil niet zeggen dat we de diensten zullen samenvoegen. De Dienst Vreemdelingenzaken, het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen en Fedasil worden georganiseerd, zoals dat vandaag het geval is, maar een minister zal het beleid coördineren. Hiermee leggen we een heel belangrijk principe vast in een wettekst en wordt een betere coördinatie mogelijk tussen de diensten die de asieldossiers behandelen, zij die voor de opvang zorgen en zij die voor de verwijdering instaan.

Voortaan is ook de automatische verlenging van de opvang bij meervoudige aanvragen niet meer vanzelfsprekend. Er is opvang bij de eerste aanvraag, eventueel bij de tweede en de derde ook, maar enkel en alleen voor zover de aanvraag ontvankelijk is verklaard door DVZ. Dat is om te vermijden dat personen onterecht aanvragen indienen om opvang te genieten. Hier is duidelijk een filter ingebouwd, zodat men enkel opvang garandeert aan zij die terecht een tweede aanvraag indienen.

Achtenvijftig procent van degenen die een tweede aanvraag hebben ingediend, krijgt een ja, omdat men terecht een tweede aanvraag heeft ingediend. Dat cijfer kunnen wij niet verwaarlozen. Men kan die personen niet buitenzetten, om hen een week later te moeten heropnemen. Dat zou heel wat problemen teweegbrengen in het opvangcentrum.

Tot slot zullen we ook, zoals enkele OCMW-voorzitters en een procureur-generaal hebben gevraagd, een aantal misbruiken aanpakken. We waren inderdaad niet te spreken over de toon waarop een en ander werd gezegd, maar we erkennen dat er problemen zijn op het terrein. Ik denk aan het misbruik van het sociaal systeem en de sociale bijstand.

Daarom is het goed dat we van de gelegenheid gebruik hebben gemaakt om te verbieden dat EU-inwoners – dat heeft niets te maken met asielzoekers – naar het OCMW kunnen, zodra zij ingeschreven zijn. Zij kunnen pas na een wachtperiode eventueel steun krijgen van het OCMW.

Overigens, als een EU-inwoner een onredelijke belasting vormt voor het OCMW, heeft dat OCMW het recht om dat te melden aan DVZ. De persoon in kwestie kan dan zijn verblijfsvergunning verliezen.

Kortom, dit voorstel – het wetsvoorstel van de heer Somers vormde hiervoor de basis en wij hebben het samen geamendeerd – moet worden samengenomen met het ontwerp van de regering. Dat zal ervoor zorgen dat wij aan betrokkenen de mogelijkheid geven om vrijwillig terug te keren. Vrijwillig betekent echter niet vrijblijvend. Als het kan zal het vrijwillig gebeuren, maar als het moet zal de terugkeer worden verplicht; dat is dan de enige resterende optie.

Ik denk niet dat wij daarvoor het verwijt moeten krijgen dat wij onmenselijk of hard zouden zijn. Het zijn gewoon noodzakelijke en logische maatregelen, als wij de asielprocedure sluitend willen maken, als wij opvang willen blijven bieden aan iedereen die daarop recht heeft, als wij mensen op die manier willen beschermen en als wij ervoor willen zorgen dat daarvoor een draagvlak blijft bestaan. Wij moeten mensen beschermen die daarop recht hebben, maar wij moeten ook misbruiken uitsluiten. Dit wetsvoorstel levert daartoe een belangrijke bijdrage.

Ik wil tot slot de collega’s, en in het bijzonder de initiatiefnemer van dit voorstel, de heer Somers, bedanken, alsook alle collega’s die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van het amendement en aan de wijzigingen die wij samen hebben doorgevoerd. Het bewijst nogmaals dat wij vanuit het Parlement wel degelijk werk kunnen verrichten. Ik hoop dat wij dat in de toekomst kunnen blijven doen, bijvoorbeeld op het vlak van de nationaliteitswetgeving. Ik nodig u daartoe uit, maar dat is voor na het verlof.

25.12 Jacqueline Galant (MR): Monsieur le président, chers collègues, en décembre 2010, la commission de la Santé publique, de l'Environnement et du Renouveau de la Société entamait l'examen de la proposition de loi de M. Somers modifiant la législation en vue de résoudre la crise de l'asile. Le taux d'occupation des centres d'accueil est actuellement de l'ordre 96 %.

Vu le manque de places d'accueil et les nombreux problèmes qui en découlent, il fallait prendre des mesures pour résoudre ce qu'il est convenu d'appeler la crise de l'accueil. Certaines mesures ont d'ailleurs été prises dans l'urgence, mais elles n'ont pas résolu le problème. Davantage de mesures étaient nécessaires et il appartient au législateur d'aider le gouvernement à mettre sa politique correctement en œuvre.

Au cours des travaux de la commission, cette proposition de loi a été modifiée à plusieurs reprises, avant d'aboutir à un texte que la majorité de nos collègues soutiennent aujourd'hui. Je ne vais pas revenir en détail sur les modalités du texte mais je souhaite attirer votre attention sur quelques modifications importantes de la loi sur l'accueil.

L'objectif de cette proposition de loi est double. Il s'agit d'accorder l'asile aux personnes qui y ont droit, car l'essence de la politique d'asile est qu'une personne qui a des raisons de demander l'asile doit avoir la possibilité de se réfugier et d'être accueillie en Belgique. Il s'agit tout autant de veiller à ce que les demandeurs d'asile déboutés soient effectivement renvoyés dans leur pays d'origine. Il est établi que si les procédures étaient suivies et respectées et si les personnes déboutées quittaient définitivement le territoire, la situation serait moins critique qu'elle ne l'est.

L'asile ne doit plus constituer une porte d'entrée pour forcer l'accès à un séjour artificiel. La proposition de loi permet de favoriser le retour des étrangers déboutés de leur procédure d'asile vers leur pays d'origine dans le cadre d'un retour volontaire.

L'un des problèmes majeurs de la crise de l'asile est que le flux entrant de demandeurs d'asile est beaucoup trop important par rapport au flux sortant. Le volet retour, volontaire ou forcé, doit être la priorité pour les prochains mois. C'est pourquoi l'inscription dans la loi d'une procédure de retour volontaire et du trajet de retour constitue une avancée.

Le trajet de retour est un accompagnement individuel offert par Fedasil en vue du retour de l'étranger. Cet accompagnement est offert à tous les demandeurs d'asile déboutés au plus tard dans les cinq jours après la décision négative du CGRA et permet, dans une certaine mesure, de prolonger l'accueil de ceux qui coopèrent et participent activement à leur retour.

Tout le monde est d'accord pour dire que le retour forcé doit rester une solution subsidiaire. Mais, pour la première fois, le retour volontaire n'est plus un vague principe, puisqu'il est coulé dans une loi. J'espère que les demandeurs d'asile concernés comprendront l'intérêt que représente ce trajet de retour, même si je ne pousse pas la candeur jusqu'à croire que tous les demandeurs en fin de procédure s'intégreront dans un trajet de retour volontaire.

Président: André Flahaut, président.

Voorzitter: André Flahaut, voorzitter.

Il faudra donc des contrôles et, le cas échéant, des sanctions.

L'aide matérielle octroyée aux demandeurs d'asile est, à présent, mieux encadrée, ce qui répond à une nécessité devenue impérieuse depuis pas mal de temps. Soulignons ici qu'il apparaît évident que l'aide matérielle a été un facteur déterminant dans l'attraction de la migration en Belgique.

Les conditions d'octroi de cette aide sont à présent plus claires, ce dont nous nous réjouissons.

Tant que le demandeur d'asile reste dans la procédure d'asile et fait preuve de collaboration, il pourra compter sur l'aide matérielle. Cependant, il est clairement indiqué dans la proposition de loi que seules les demandes fondées sur des éléments entrant réellement dans le cadre de la protection des réfugiés pourront ouvrir les droits d'aide et d'accueil correspondant.

Dès la deuxième demande, sans élément nouveau, ces droits seront dorénavant suspendus tant que le dossier n'est pas mieux fondé. On met ainsi fin également aux illusions de certains, encouragés par la loi actuelle, qui espéraient que la multiplication des procédures puisse, à terme, les mener à une régularisation.

C'est essentiellement en raison de ces balisages clairs que notre groupe soutiendra ce texte, lequel est, par ailleurs, en accord avec les directives européennes en vigueur. Il s'agit d'un premier pas constructif qu'il paraît nécessaire de soutenir.

Cela étant dit, nous ne perdons pas de vue que la proposition de loi qui est aujourd'hui soumise au vote de cette assemblée n'est pas la solution miracle. Comme l'auteur le reconnaît d'ailleurs bien volontiers, cette seule proposition ne répond pas à tous les enjeux de la migration et de l'asile. Pour ce faire, il faudrait d'autres mesures et, en premier lieu, une réforme complète de la politique de retour.

La politique d'asile doit être adaptée dans sa totalité afin d'obtenir de meilleurs résultats.

En outre, les choses seraient beaucoup plus faciles si un seul ministre était compétent pour tous les aspects de la politique d'asile et d'immigration, pour l'accueil, l'asile, le séjour et la politique de retour dans le pays d'origine. En effet, la crise de l'asile est aussi une crise de management que l'on ne pourra résoudre qu'en adoptant une politique unique et cohérente de la problématique dans son ensemble.

Une meilleure coopération entre les autorités compétentes pour le séjour et l'accueil est également indispensable. Elle serait grandement facilitée si, comme nous l'espérons, ce ministre savait assurer la concertation entre tous les acteurs concernés. Il s'agira donc là d'une des tâches du prochain gouvernement.

25.13 Karin Temmerman (sp.a): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, collega’s, niets doen is zeer zelden een juiste oplossing. Dit gaat zeker op voor de problematiek van de asielzoekers. Asielzoekers verdwijnen niet uit het gezichtsveld als men de andere kant uit kijkt. Integendeel, het probleem wordt alleen groter, onoverzichtelijker en chaotischer, net als de frustratie.

Het gaat dan om de frustratie van diegenen die hier het land binnenkomen, de asielzoekers zelf. Vergis u niet, niemand vindt het prettig om zijn land en geboortestreek te verlaten voor een toekomst zonder perspectief en houvast in een vreemd land waarvan men de taal noch de gewoontes kent, waar men duizenden kilometers verwijderd is van alles wat tot dan toe vertrouwd was, een plek waar men geen familie, vrienden of sociaal netwerk heeft om op terug te vallen. Er is echter ook frustratie bij de diensten die instaan voor het onthaal en de opvang van de asielzoekers. Het is geen prettig vooruitzicht om dag in dag uit het slechte nieuws te moeten brengen aan mensen die niets bij zich hebben dan een koffer vol met hoop. Voor vele mensen die in deze opvangcentra werken eindigt dit met een burn-out, laat ons dat ook niet vergeten. Er zijn ook frustraties bij de burgers in dit land. De publieke opinie schippert tussen, enerzijds, compassie met de asielzoekers, zeker tijdens de koude wintermaanden, en, anderzijds, ergernis over de overlast die ze met zich meebrengen in bepaalde buurten. De frustratie leeft ook hier, collega’s, in dit halfrond. Het is frustratie over een dossier dat maar blijft aanslepen, over een crisis die al drie jaar duurt. Ik geef nog enkele cijfers. Vorige week maandag werden 180 asielzoekers niet toegewezen, dinsdag waren het er 78, woensdag 55, donderdag 24 enzovoort. De tragische kaap van 10 000 niet-opgevangen asielzoekers sinds 2009 werd op 27 september – ondertussen ruim – overschreden.

Ik wil hier zeker niet ontkennen dat de huidige regering in lopende zaken niets heeft gedaan. Integendeel, er is een aantal zaken gebeurd. Er zijn inderdaad plaatsen gecreëerd, maar wij blijven toch met het probleem zitten.

Collega’s, ons land erkent het recht van mensen om een veilig heenkomen te zoeken wanneer ze door oorlog, geweld en onderdrukking worden bedreigd.

Het is echter niet voldoende om dit recht te erkennen. Er moeten ook daden worden gesteld om dat recht in de praktijk waar te maken. Zeker als door de grote toestroom van vluchtelingen en mankementen in het bestaande systeem een crisis bezig is die als een olievlek dreigt uit te deinen.

Er moeten rechtvaardigere regels worden opgesteld zodat mensen die hier een nieuw en beter leven komen zoeken snel weten of hun geluk inderdaad hier ligt, of ze hier daadwerkelijk kunnen blijven of niet.

Het moet ook duidelijk zijn dat wij niet alle leed van de hele wereld op ons kunnen nemen. We moeten ervoor zorgen dat de mensen worden opgevangen zolang zij in de procedure van erkenning zitten.

Dit akkoord heeft alvast een grote verdienste, het voordeel van de duidelijkheid op een aantal vlakken.

Ten eerste, dit akkoord verstrekt het recht op opvang voor mensen die er nood aan hebben. Het recht op materiële opvang – geen financiële steun, maar materiële opvang – gedurende de hele procedure en dus tot de eventuele negatieve beslissing van het CGVS of van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, wordt nogmaals formeel bevestigd.

Wij zouden echter verder willen gaan, collega’s. Het recht op materiële opvang zou ook van kracht moeten zijn bij de procedure van het administratieve cassatieberoep bij de Raad van State. Het gaat hier inderdaad over zeer weinig personen, maar deze personen zijn reeds door een filter geraakt en we vinden dat we, zolang ze op het grondgebied verblijven, toch in een opvang moeten kunnen voorzien. Ik vraag de collega’s dan ook om ook dit probleem verder te bekijken en het in de toekomst op te lossen.

Een tweede duidelijkheid is de nadruk op de vrijwillige terugkeer. Deze vrijwillige terugkeer wordt momenteel in de wet verankerd. Dit is een cruciaal element in het opvangverhaal.

Mensen die naar ons land komen om hier een beter leven op te bouwen, hebben er alle baat bij om snel te weten of ons land hen die toekomst wil bieden. In het geval dat antwoord neen is, in het geval de aanvraag wordt geweigerd, heeft iedereen, zowel de afgewezen asielzoeker, ons land, als wij allemaal, er alle belang bij dat de vrijwillige terugkeer rimpelloos verloopt.

Het is daarom goed dat de wet in begeleiding en bijstand voorziet bij terugkeer naar het land van herkomst. Een duurzame herintegratie is immers van levensbelang voor de afgewezen asielzoeker en in het belang van alle partijen.

Daarnaast bepaalt het akkoord dat de tijd die de afgewezen asielzoekers krijgen om de terugkeer voor te bereiden, wordt verlengd met maar liefst 25 dagen. In totaal krijgen de mensen dus 30 dagen om hun terugreis te organiseren en te voltrekken. Dit is een grote verbetering in vergelijking met de huidige situatie, waarbij men eigenlijk het bevel krijgt om op 5 dagen het grondgebied te verlaten.

Een derde aspect heeft betrekking op een aantal striktere regels in het akkoord, zoals de loskoppeling van de automatische verlenging van het recht op opvang bij een tweede aanvraag, tenzij deze tweede aanvraag ontvankelijk wordt verklaard, want dan heeft men opnieuw recht op opvang. Zoals ik al eerder heb gezegd, is het in ieders belang dat asielzoekers zeer snel duidelijkheid krijgen, zodat de hoop waarvan sommigen misbruik maken, niet langer een hoop moet zijn maar zij zeer snel een beslissing krijgen.

Ten vierde, de EU-burgers. EU-burgers kunnen nog altijd een asielaanvraag indienen. Een tweede aspect is echter minstens net zo belangrijk. De eerste drie maanden van hun verblijf kunnen EU-burgers geen beroep meer doen op OCMW-steun. Dit is belangrijk omdat alle OCMW’s nu op dezelfde manier kunnen handelen en er op dit vlak geen concurrentie of doorschuifoperaties meer zullen zijn.

Ten slotte, er komt een minister die zal instaan voor heel het asiel- en migratiebeleid. Op die manier kunnen er geen achterhoedegevechten meer plaatsvinden en moet de zwarte piet niet langer worden doorgeschoven. Die ene minister zal een gecoördineerd en coherent beleid kunnen voeren.

Collega’s, voor ons is dit akkoord een stap in de goede richting, maar het is zeker geen eindpunt. Wij hebben nog heel wat werk voor de boeg. Wij moeten de asielprocedure in ons land zeker nog verder op punt stellen. Dit akkoord is ook zeker niet het walhalla. Het is geen wondermiddel waardoor de problemen die nu al jaren aanslepen, in een-twee-drie zullen verdwijnen. Op korte termijn zullen wij iets moeten doen aan de crisis die zich nu voltrekt en die zeker morgen, als het winter wordt, opnieuw voor de deur zal staan.

De toekomstige regering – of als die er nog niet is, de huidige regering in lopende zaken – zal een aantal maatregelen voor tijdelijke opvang moeten nemen zodat de asielzoekers deze winter kunnen doorkomen.

Wij hopen dat er met deze wetgeving een structurele oplossing komt voor de toekomst. Daarom zullen wij het wetsvoorstel en de amendementen met volle overtuiging steunen. Mij rest enkel de indiener, de heer Somers, en alle collega’s die er gedurende maanden hard aan hebben gewerkt, te bedanken omdat wij tot deze tekst konden komen.

25.14 Bart Somers (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, geachte collega’s, een van de essentiële taken van het Parlement bestaat erin een antwoord te bieden op de problemen en uitdagingen waar onze samenleving mee wordt geconfronteerd. Wij moeten dat doen via het aanpassen of vernieuwen van wetgeving.

Dat is precies wat wij het voorbije anderhalf jaar probeerden te doen voor een verschrikkelijk moeilijk maatschappelijk domein waarin verschrikkelijk moeilijke problemen bestaan. Wij hebben het gedaan – en dat is opmerkelijk – met heel veel partijen, ter linker- en ter rechterzijde van het politieke halfrond, die bereid bleken de handen in elkaar te slaan. Goed beseffend dat wij rekening moesten houden met de uitgewerkte internationale regelgeving en met de bestaande rechtspraak, zijn wij op zoek gegaan naar gemeenschappelijke antwoorden. Misschien konden wij het doen, precies omdat er geen regering was en omdat wij meer vrijheid hadden om bruggen te bouwen, compromissen te zoeken en een nieuw evenwicht te vinden.

Ik ben reeds twaalf jaar lid van deze Assemblee. Voor mij was het een van de boeiendste momenten om samen met collega’s van verschillende politieke formaties over de partijgrenzen heen soms hard te discussiëren, maar altijd in een open en correcte sfeer.

Ik hoop dat met de nieuwe regering iets van die openheid, iets van die mogelijkheden om in het Parlement aan nieuwe regelgeving te werken, behouden blijft. Ik meen dat ik dat mag stellen namens alle mensen die hieraan gewerkt hebben. Ik wens hen dan ook allemaal te bedanken voor de collegiale en correcte manier van samenwerken.

Dit wetsvoorstel probeert antwoorden te formuleren op twee verschillende maatschappelijke problemen die ons land en de bevolking al heel lang beroeren. Ze confronteren ons ook met schrijnende en vaak onmenselijke toestanden. Ze zetten onze sociale bescherming onder druk, brengen al veel te lang de onmacht van de overheid in beeld en brengen de geloofwaardigheid van de Staat in het gedrang. Wat zijn die twee problemen?

Het eerste maatschappelijk probleem is dat van onze OCMW’s in steden, met Gent als meest bekende voorbeeld – dat zal, naar ik vermoed, te maken hebben met de populariteit en de welsprekendheid van de lokale burgemeester – maar niet als enige stad, die worden geconfronteerd met een oneigenlijke migratiestroom van mensen uit EU-landen die hier aankomen en zeer snel hun weg vinden naar het OCMW, om daar een beroep te doen op de sociale bescherming die wij te bieden hebben. Door een aanpassing van de OCMW-wet proberen wij dat een halt toe te roepen en een oneigenlijke migratiestroom te stoppen. Drie maanden lang, wat de Europese regelgeving ons toelaat, ontzeggen wij mensen die steun voor hun verblijf. Voor werkzoekenden is dat nog iets langer. Dat is het eerste maatschappelijk probleem dat we binnen een Europees kader proberen te beantwoorden.

Het tweede, nog fundamenteler en moeilijker probleem, is de opvangcrisis. Die duurt al veel te lang en moet, in alle eerlijkheid, ons allen het schaamrood op de wangen brengen. Mevrouw Temmerman, mevrouw Lanjri, ik herinner mij een debat van een jaar geleden in De Zevende Dag op de VRT. We waren daar allen samen. Ik ben daar buitengegaan met een archislecht gevoel, het gevoel waarbij politici met elkaar discussiëren en elkaar in de haren vliegen, terwijl buiten honderden of duizenden mensen in de kou staan. Onmachtig, niet in staat om in een van de welvarendste landen van de wereld op een humane manier om te gaan met wie op ons grondgebied verblijven.

Er is evident wel wat gebeurd. We hebben het aantal opvangplaatsen uitgebreid van 16 000 naar 23 000. Doch, ondanks al onze inspanningen stellen we vast dat vandaag 47 asielzoekers opnieuw op straat werden gezet. Soms zijn dat gezinnen, soms alleenstaande mensen, die nu op straat staan. Dat is onze samenleving onwaardig. Ik ben daarover beschaamd. Tegelijk zien we dat het aantal asielzoekers dag na dag stijgt. Vorig jaar 20 000, dit jaar, mijnheer de staatssecretaris, waarschijnlijk meer dan 30 000.

De vraag is wat wij als Parlement daaraan kunnen doen. Ik denk dat we met deze wet hebben geprobeerd niet een alomvattend antwoord te geven, maar wel om binnen het kader van de opvangwet een aantal belangrijke, fundamentele wijzigingen door te voeren die jaren heel moeilijk bespreekbaar waren. Jaren zijn we soms gebotst op onze eigen vooroordelen en dogma’s, laten we daar eerlijk in zijn. We hebben daar doorbraken gerealiseerd en fundamentele wijzigingen aangebracht. Ik onthoud er vier.

Ten eerste, we hebben er principieel voor gekozen om de opvang te beperken en op die manier capaciteit te sparen tot principieel de eerste opvang. Wanneer een tweede opvang gegrond en ontvankelijk wordt verklaard, geldt dat ook voor de tweede opvang. We beperken daarmee het appel op het opvangnetwerk.

Ten tweede, we proberen via deze wet het bevel om het grondgebied te verlaten, terug geloofwaardigheid te geven. Vandaag is dat, spijtig genoeg, al te vaak een nietszeggend papiertje, ietwat brutaal gezegd een vodje papier, dat afgegeven wordt zonder effectieve gevolgen op het terrein.

Hoe proberen wij dat te doen? Wij proberen dat te doen door het bevel om het grondgebied te verlaten opnieuw een uitvoerbaar karakter te geven en door heel duidelijk te maken dat wie afgewezen wordt onmiddellijk het bevel krijgt om het grondgebied te verlaten. Wij koppelen beide en wij geven de mensen dan 30 dagen om zich te organiseren om effectief het grondgebied te verlaten. Gedurende die 30 dagen loopt het recht van opvang. Op die manier versterken wij weer de geloofwaardigheid van onze rechtsstaat. Wij geven ook een duidelijk signaal aan zij die geconfronteerd worden met het moeilijke gegeven dat zij moeten terugkeren, zodat zij dat in een goede context kunnen begrijpen en doen.

Ten derde, in die 30 dagen zetten wij in op een effectieve terugkeer. Mijnheer Madrane, u hebt daarstraks gezegd: “Wij socialisten van de PS verkiezen op de allereerste plaats een vrijwillige terugkeer.” Welnu, op dat punt denken u en ik exact hetzelfde. Een vrijwillige terugkeer is altijd te verkiezen. Het is humaan. Het is veel menselijker. Het is efficiënter. Het garandeert veel meer kansen voor de persoon om zich in het land van herkomst te re-integreren. Het maakt het ook veel gemakkelijker om een effectief uitwijzingsbeleid in de praktijk mogelijk te maken.

Wij schrijven in de wet in dat bij het begin van de periode van 30 dagen de DVZ onmiddellijk alle informatie krijgt om de terugkeer te begeleiden en voor te bereiden. Een van de problemen – laten wij daarover niet flauw doen – was het gebrek aan informatiedoorstroming tussen de verschillende diensten van onze staat. De twee staatssecretarissen zullen dat ongetwijfeld beamen. Door dat nu in de wet in te schrijven, wordt de informatie onmiddellijk doorgegeven.

Voor zij die niet willen meewerken aan een vrijwillig terugkeertraject, voor zij die dat weigeren of na verloop van tijd afhaken, volgt de spijtige, de door mij absoluut niet te verkiezen en moeilijke, maar noodzakelijke gedwongen terugkeer naar het land van herkomst.

Ten vierde, de laatste wijziging waarvoor ik de aandacht vraag, is de toegang tot het overbelaste opvangnetwerk, die wij willen beperken door onder meer vormen van misbruik aan te pakken en door mensen te responsabiliseren. Wie zelf voldoende financiële middelen heeft, moet volgens de wet zelf instaan voor zijn opvang. Van wie financiële middelen heeft, maar die achterhoudt, kan de Staat die terugvorderen. Wie zonder reden zijn opvangplaats verlaat of weigert, kan van het recht op opvang worden uitgesloten.

Ten slotte, ook niet onbelangrijk is het feit dat hij of zij die liever bij vrienden, familie of kennissen terecht wil en aldus het opvangnetwerk ontlast, doordat anderen voor hem of haar kunnen zorgen, de mogelijkheid moet krijgen, zoals bij wet is bepaald, om, wanneer de vrienden, kennissen of familieleden niet langer in staat of bereid zijn voor de opvang te zorgen, opnieuw van officiële opvang te genieten.

Ik heb aldus vier fundamentele veranderingen aangegeven.

Zal de voorliggende verandering in de opvangwet de asielcrisis tijdelijk of structureel bezweren? Laten wij ter zake eerlijk zijn. De asielcrisis wordt niet alleen met wetgeving opgelost, maar met het voeren van een beleid. Wat wij kunnen doen, is de uitvoerende macht het wettelijk kader geven dat haar moet toelaten beter met de opvang om te gaan. Wij, Parlementsleden, zijn echter niet in staat de crisis op het terrein zelf op te lossen. Dat is onmogelijk.

Niettemin geven wij het beleid een kader en zetten wij een stap verder dan onze hoedanigheid van wetgever ons eigenlijk oplegt. Wij zullen in de voorliggende wet immers de manier bepalen waarop de uitvoerende macht zichzelf zou moeten organiseren. Als jurist vind ik dat een gedurfde en zeer verregaande ingreep, die erg dicht bij de vraag komt of wij ter zake niet de scheiding der machten provoceren.

Wat doen wij immers? Wij wijzen de uitvoerende macht op een van haar basisproblemen, namelijk dat de bevoegdheden die met opvang en asiel te maken hebben, over verschillende ministers verspreid zijn. Wij zullen de desbetreffende bevoegdheden nu organiseren en in één hand concentreren. Wij bundelen ze, onder de verantwoordelijkheid en de bevoegdheid van één minister. Dat is wat het Parlement nu bepaalt, om de regering ertoe aan te zetten, te overtuigen, te motiveren en eigenlijk te dwingen om in de toekomst op een meer uniforme en meer gestructureerde manier het probleem in kwestie aan te pakken.

De asielcrisis is immers niet alleen een probleem van wetgeving, maar is vooral een managementprobleem en een probleem van geloofwaardigheid van het beleid. Ik verduidelijk mij.

25.15 Jean Marie Dedecker (LDD): Mijnheer Somers, het is misschien sterk wat ik nu verklaar, maar ik feliciteer u met het wetsontwerp. Het is een kentering ten opzichte van wat de voorbije jaren is gebeurd.

Volgens mijn bescheiden mening is uw partij al sinds 1999 aan de macht. Wij hebben sindsdien toch een paar generale pardons meegemaakt, of een paar verdoken generale pardons. Wij hebben de snel-Belgwet meegemaakt, het migrantenstemrecht, de gezinshereniging en wij hebben ons paspoort in de solden gezet.

Mij verwondert het volgende. U sprak over ontdubbeling. Welke regeringen hebben de ontdubbeling doorgevoerd? Ik heb, bijvoorbeeld, uw fractievoorzitter gekend als minister van Binnenlandse Zaken, indertijd ook verantwoordelijk voor het asielbeleid.

De ontdubbeling is gebeurd tijdens het beleid van de Open Vld die toch gedurende twaalf jaar in de regering zat. Ik voeg er meteen aan toe dat men in de hemel veel gelukkiger is met één bekeerling dan met tien gelovigen. Het kunnen er ook twaalf zijn.

Het is dus een stap in de goede richting en ik zal het wetsvoorstel goedkeuren. Verwijzend naar het beleid in het verleden, meen ik evenwel dat u de hand in eigen boezem moet steken en moet toegeven dat de verantwoordelijkheid voor een groot deel bij u ligt.

25.16 Bart Somers (Open Vld): Mijnheer Dedecker, daarop wil ik het volgende antwoorden.

Eerst en vooral verheugt het mij dat u erkent, inziet, toegeeft en ondersteunt dat dit een belangrijke kentering is in het beleid. Ik verheug mij ook over uw steun daarvoor, want ik ben blij als een politieke partij, een fractie, zich mee achter een wetsvoorstel schaart.

Ten tweede, u hebt niet zo goed geluisterd. Ik ben mijn redevoering namelijk begonnen met te zeggen dat wij allemaal de hand in eigen boezem moeten steken met betrekking tot de crisis. Zelf schaam ik mij daar ook over, maar het beleid moet worden veranderd.

Ten derde, ik herinner u eraan dat wij anderhalf jaar geleden begonnen te werken aan het voorliggend wetsvoorstel. Enkele Parlementsleden lachten dat toen weg. Zij meenden dat het toch niets zou worden en kwamen niet meer naar de commissievergaderingen; het wetsvoorstel was volgens hen een doodgeboren kind, het was voor de façade.

Ik zal niet zeggen wie dat allemaal gezegd heeft, mijnheer Dedecker, maar hij is toen vertrokken. Ik ben blij dat wij hem vandaag terugzien in de plenaire vergadering om te horen dat hij nu tevreden is met het werk dat wij gedurende anderhalf jaar verricht hebben.

Er zijn twee houdingen mogelijk. Ofwel staat men aan de zijkant – en daar staan de beste stuurlui, wat de mensen uit Oostende zouden moeten weten – ofwel zit men in de boot en probeert men een haven te bereiken. Dat is wat wij gedaan hebben. Wij waren geen stuurlui aan wal; wij hebben getracht met de boot ergens naartoe te varen. U erkent zelf dat wij ergens zijn uitgekomen dat de moeite loont.

25.17 Jean Marie Dedecker (LDD): Mijnheer Somers, ik ben god de vader niet, dus mijn alomtegenwoordigheid is redelijk moeilijk. Ik kom nu pas van de vergadering met betrekking tot de oprichting van een bijzondere commissie inzake Dexia. Ik kan moeilijk naar andere personen van mijn fractie wijzen om mijn plaats in te nemen.

Het is niet altijd evident om in de Kamer, waar er zestien commissies zijn, alle zaken helemaal alleen te volgen. Vandaar dat ik hier mijn opmerkingen formuleer. Immers, alles wat in de commissievergaderingen gezegd wordt, komt hier nog eens naar voren in de plenaire vergaderingen. Van die gelegenheid maak ik gebruik om daarover hier mijn mening te verkondigen.

25.18 Bart Somers (Open Vld): Ik was bij het punt gekomen dat de asielcrisis in belangrijke mate eigenlijk ook een managementcrisis is. Wat bedoel ik daarmee? Een van de grote problemen om de asielcrisis onder controle te krijgen, is, zoals wij allemaal weten, dat wij met verschillende departementen, verschillende organisaties en overheidsdiensten zitten die verkokerd zijn, moeilijk of slecht met elkaar communiceren en onvoldoende in elkaar geïntegreerd zijn. Iedereen heeft dat eigenlijk al toegegeven, van links tot rechts. Hierdoor haken procedures onvoldoende op elkaar in en ontstaan er vertragingen, rechtsonzekerheid en openingen om procedures te voeren. De absolute taak voor de toekomstige minister van Asiel en Migratie is dit beter te managen, beter op elkaar af te stemmen en te proberen, zoals in Zweden, via een audit te achterhalen waar men dat proces kan versnellen, waar men de procedures beter op elkaar kan laten inhaken en waar men misschien nog technische wijzigingen moet aanbrengen aan de KB’s en de wetgeving.

Er is een tweede, nog meer fundamentele opdracht en dat is de geloofwaardigheid van het beleid. Zolang wij er niet in slagen een geloofwaardig, humaan maar efficiënt terugkeerbeleid te realiseren en waar te maken op het terrein, zolang wij er niet in slagen voldoende mensen die uitgeprocedeerd zijn en hier bijgevolg zonder wettige papieren verblijven humaan terug te brengen naar hun landen van herkomst, zolang zal die asielcrisis blijven bestaan. Op dit moment worden wij in belangrijke delen van de wereld gezien als een land waar men terechtkan. Collega’s, dat is voor mij een van de meest fundamentele uitdagingen om aan dit dossier te werken. Daar ontstaan immers de grootste sociale drama’s en de grootste menselijke onrechtvaardigheden.

Wat is immers het beste verkoopargument dat de georganiseerde misdaad en de mensenhandelaars hebben wanneer zij in een derde land mensen geld uit de zakken kloppen, hen ervan trachten te overtuigen om have en goed achter te laten en te migreren naar ons land? Wanneer is hun argumentatie het sterkst, wanneer krijgen zij dat het beste verkocht? Als zij aan de mensen kunnen zeggen dat zij naar België kunnen gaan en er asiel kunnen aanvragen, dat zij er opgevangen worden en dat, als hun asielaanvraag op een bepaald moment geweigerd wordt, zij nog eens kunnen proberen om zich te laten regulariseren. Zij zeggen hun dat zelfs indien zij heel de procedure hebben doorlopen, indien zij worden afgewezen en zijn uitgeprocedeerd en zonder wettige papieren zitten, zij zelfs dan nog in dat land kunnen blijven. Als zij er lang genoeg blijven, dan komt er misschien wel weer een collectieve regularisatie. Dat is het sterkste verkoopargument voor de georganiseerde misdaad en de mensenhandelaars.

Een tweede belangrijke zaak heb ik zelf ondervonden als burgemeester. Zolang men de geloofwaardigheid van het beleid niet herstelt voor het terugkeerbeleid, stelt men mensen voor een onmogelijke keuze. Mensen die uitgeprocedeerd zijn, staan voor de keuze om vrijwillig of begeleid terug te keren of om onder te duiken in de illegaliteit.

Ze hebben de keuze om hier te blijven in de illegaliteit. Het zijn schrijnende toestanden voor onder andere gezinnen met kinderen, die reeds een tijd op school zitten. Het is een verscheurende keuze. Wel, wij maken die keuze alleen maar moeilijker. Wij doen die mensen kiezen voor de illegaliteit, in de hoop dat men toch kan blijven, toch kan overleven en men op termijn misschien kan geregulariseerd worden. Wij ontnemen de kracht van de argumentatie om begeleid en humaan terug te keren wanneer men uitgeprocedeerd is.

Ik kom aan mijn derde punt. De klanten van de illegale economie en van de uitbuiting, die in de meest mensonwaardige omstandigheden, die doen denken aan de tijd van Daens, moeten leven en werken, zijn de uitgeprocedeerden. Dat zijn de mensen in de illegaliteit.

Waar halen de huisjesmelkers hun klanten? Die halen hun klanten bij degenen die uitgeprocedeerd zijn en nergens heen kunnen. Dus heel dat verhaal van een effectief terugkeerbeleid is absoluut geen klassieke links-rechtstegenstelling. Het is een humane opdracht om dat te doen, om juist mensen te beschermen tegen uitbuiting, tegen mensenhandel, tegen huisjesmelkers, tegen het feit dat ze terechtkomen in de illegale economie.

Ten slotte, dergelijke situaties ondergraven ook de daadkracht voor een multiculturele samenleving. Het geeft een verkeerd beeld van wat een samenleving in diversiteit zou kunnen zijn.

Collega’s, daarom moet er een effectief terugkeerbeleid komen, naast een beter management van de asielprocedures, naast het wetgevend kader. Dat is de opdracht. Dat is geen hard rechts beleid, dat is een humaan beleid, dat mensen kansen en perspectief geeft en voorkomt dat mensen in handen komen van mensenhandelaars en anderen die hen uitbuiten.

Ik besluit. Collega’s, met onderhavig voorstel hebben wij als Parlement ons deel van het werk gedaan. Het wettelijk kader is er. Het is nu aan de regering, de toekomstige regering, aan die ene minister van Asiel en Migratie, om nu op het terrein een krachtig, geloofwaardig en humaan beleid waar te maken.

25.19 Sarah Smeyers (N-VA): Mijnheer Somers, u heeft mij een beetje geprikkeld. U doet altijd verontwaardigd over het terugkeerbeleid, dat wordt ondergraven door het huidige asiel- en migratiebeleid.

U hebt terecht verwezen naar het regularisatiebeleid, dat een domper is op de mogelijkheid om een goed terugkeerbeleid te voeren. Ik hoop dat Open Vld in een volgende regering geen tweede keer een algemene regularisatie zal toestaan.

25.20 Meyrem Almaci (Ecolo-Groen!): Mijnheer de voorzitter, het spijt mij dat ik een groot deel van de discussie heb gemist, want het onderwerp ligt mij na aan het hart. Ik heb vandaag al een paar keer op het spreekgestoelte gestaan voor andere thema’s, maar ook aan onderhavig dossier heb ik – de heer Somers kan dit bevestigen – naar best vermogen gewerkt, hoewel ik er pas laat bij betrokken geraakte.

Ik deel de bezorgdheid van de vorige spreker. Ik merk te velde bij de bevolking en ook bij asielzoekers zelf de gevolgen. Het is heel belangrijk dat wij een constructief, menselijk en tegelijk zakelijk en zeer duidelijk beleid voeren.

Het voorliggende geamendeerde wetsvoorstel heeft onder andere tot doel dat een bevel om het grondgebied te verlaten, niet langer zomaar een blaadje papier is en niet langer zonder gevolg blijft. Laat ik duidelijk zijn: mijn fractie onderschrijft dat volledig. Wij hebben dat in de commissie ook gezegd. Wanneer iemand aan het einde van zijn procedure komt, is het de bedoeling dat hij terugkeert, idealiter vrijwillig, en als het niet anders kan, via een goede procedure, gedwongen.

Dat is een zeer belangrijk principe. Waarom begin ik daarmee? Dit is voor ons de kern van het voorstel waaraan gewerkt is: de vrijwillige terugkeer, waarop de nadruk wordt gelegd.

25.21 Theo Francken (N-VA): Mevrouw Almaci, ik heb begrepen dat u de nieuwe woordvoerder bent voor het migratiedossier. Mevrouw Brems is blijkbaar niet meer te bespeuren.

25.22 Meyrem Almaci (Ecolo-Groen!): Zij is in China.

25.23 Theo Francken (N-VA): Ik heb de indruk dat het niets met China te maken heeft, maar dat er veeleer is ingegrepen, omdat haar visie op bijvoorbeeld gezinshereniging van wereldvreemdheid getuigde.

Ik hoor u zeggen dat het bevel om het grondgebied te verlaten voor u geen vodje papier mag zijn. U zegt dat namens uw voltallige fractie. Heb ik het goed begrepen dat de ondeelbare Ecolo-Groen!-fractie afstapt van het Ecolopartijprogramma van 2010, dat de afschaffing van de gesloten centra wou en geen gedwongen terugkeer? Klopt het dat u een nieuwe lijn hebt, een meer Antwerpse lijn, met de hete adem van Patrick Janssens en Bart De Wever in de nek, namelijk dat gedwongen terugkeer en gesloten centra kunnen?

25.24 Meyrem Almaci (Ecolo-Groen!): Ten eerste zal ik u duidelijk maken dat ik me door niemand enige hete adem in mijn nek laat geworden. Ten tweede, u mag uw conclusies trekken, maar mevrouw Brems is nog steeds werkzaam aan de universiteit en zij is in het raam van de mensenrechtenactiviteiten een heel belangrijke adviseur. Zij is belangrijk voor mij, die dit van haar heeft overgenomen, omdat zij het erg druk heeft.

Met betrekking tot het standpunt van de fractie in dit dossier kan ik het volgende meedelen. In de vergaderingen hebben we heel duidelijk gezegd dat we absoluut voorstander zijn van vrijwillige terugkeer. We geloven veel meer in terugkeerhuizen dan in gesloten centra. Als stok achter de deur – wanneer andere procedures gefaald hebben – kan men beslissen tot een procedure die veel minder vrijwillig is, namelijk een gedwongen procedure.

Of de gesloten centra daarvoor het beste middel zijn, daarover hebben we een ander idee en we kijken naar voorbeelden uit het buitenland die aantonen dat het ook anders kan, mits goede begeleiding. Dat is het standpunt van onze fractie. Hier, vandaag en ondeelbaar. Ik weet dat dit niet altijd gemakkelijk is voor jullie om hierin mee te gaan. Toch is het zo en dat is ook het standpunt dat wij in de commissie op dat vlak hebben ingenomen.

25.25 Theo Francken (N-VA): Mijnheer de voorzitter, mevrouw Almaci, het is me niet duidelijk. U zegt dat u voorstander bent van vrijwillige terugkeer. Mijnheer Madrane en mijnheer Somers zijn het ook eens over vrijwillige terugkeer. Wij, nationalisten, zijn het ook eens. Wij zijn ook voorstander van vrijwillige terugkeer. We weten ook dat dit meer gebeurt in Zweden. Ik heb er geen problemen mee om daar ook naartoe te werken.

U moet goed beseffen dat, als op het einde van een proces de vrijwillige terugkeer geen optie is, er een gedwongen terugkeer moet zijn. Zonder gesloten centra heeft u geen gedwongen terugkeer. Dat is heel duidelijk. Men kan geen gedwongen terugkeer organiseren zonder de mensen in kwestie minstens vierentwintig uur voor vertrek op te sluiten. U kan me veel wijsmaken, maar dat kan niet.

Ik neem er akte van dat de Ecolo-Groen!-fractie – en dus ook mevrouw Genot – haar standpunt heeft gewijzigd en voorstander is van gedwongen terugkeer en van gesloten centra. Dat is een hele interessante wijziging van het standpunt en van uw ideologische stroming.

25.26 Meyrem Almaci (Ecolo-Groen!): Uw interesse in het programma van anderen is bewonderenswaardig. Ik deel weinig van uw opvattingen. Het is geen vodje papier. Er schort heel wat aan de procedure, aan middelen, personeel, performantie en efficiëntie. Daarover zijn we het eens. Op het einde moet er een duidelijk traject zijn voor terugkeer, vrijwillig met begeleiding en als dat niet lukt, dan is er de stok achter de deur. Onze visie op de gesloten centra en de toegepaste methodiek verschilt van de uwe. Dat is vandaag niet het voorwerp van discussie. Binnenkort is er de omzetting van de richtlijn. Ik wil daarover met u uitgebreid in debat gaan. Ik merk dat u daar nood aan heeft. Ik nodig u uit op de vergadering van onze fractie met betrekking tot die thema’s, want het is net iets ingewikkelder dan dat. Ik ben bereid om u over ons programma in te lichten. Onze fractie heeft de voorbije jaren heel wat voorstellen tot meer performantie in de asielprocedure ingediend.

De discussie van vandaag hoort samen met de omzetting van de richtlijn waarnaar ik net heb verwezen. Ik betreur dat de discussies niet worden samengevoegd. Ze treden samen in voege. Als het advies van de Raad van State verwijst naar een richtlijn, is het raar dat men tijdens het debat niet over die richtlijn beschikt. In verdere discussies wordt er vaak naar verwezen.

Voor ons moet een opvangbeleid humaan en doeltreffend zijn. Vandaag staan tienduizend mensen op straat. Het is dus niet humaan en duidelijk niet doeltreffend. In hun belang is het nodig om de juiste keuzes te maken. Uit de uiteenzetting van de heer Somers merk ik heel duidelijk op dat het niet alleen een debat is over een betere opvangwet en een snellere procedure, maar ook over het aanpakken van diegenen die de mensen effectief uitbuiten op de arbeids- en woningmarkt.

Wat dat betreft, mijnheer Francken, hebben wij ook voorstellen. Ik nodig u uit om onder meer over de hoofdelijke aansprakelijkheid heel binnenkort met ons een boom op te zetten, want tot nu toe is ter zake niet al te veel werk verricht.

Wat dit betreft, wil ik mijn bezorgdheid uiten ten aanzien van de oefening die wij hebben gedaan. Ze is bijzonder constructief geweest en er is een hele lange weg afgelegd in de commissie van begintekst tot het einde.

Van de acht vragen waarmee wij waren begonnen en die allemaal zijn opgelost, zijn twee vragen overgebleven waarover op het einde ook de partijen die het wetsvoorstel uiteindelijk hebben goedgekeurd, niet helemaal dezelfde visie deelden. Die twee vragen hebben zelfs geleid tot een schorsing van de commissievergadering.

Het ging eerst en vooral over het recht op opvang in de periode tussen de eerste en de tweede aanvraag. Wij gingen er in commissie van uit dat men een betekening tot verlaten van het grondgebied krijgt wanneer de eerste aanvraag is verworpen. Die termijn zou dertig dagen bedragen. Men kan altijd een tweede aanvraag doen. Wat als iemand die tweede aanvraag indient op de negenentwintigste dag? Wij hebben de vraag gesteld. Wij hadden een amendement ingediend om de mensen opvang te verlenen in de periode tussen de eerste en tweede aanvraag. Er is toen terecht gezegd dat men het zo tot in het oneindige kan rekken.

Mevrouw Lanjri, laat mij even mijn redenering afmaken. Ik weet dat u daarover graag het woord wil.

Men kan die tweede aanvraag indienen. Er is gezegd dat de inoverwegingneming van die tweede aanvraag door de Dienst Vreemdelingenzaken zeven dagen in beslag zal nemen. Wij hebben dan gezegd: als dat het uitgangspunt is, willen wij gerust geloven dat dit zeven dagen zal duren.

Laten we dan voor alle duidelijkheid zeggen, ter bescherming van de mensen die niet altijd goed op de hoogte zijn van procedures met een scherpe deadline, dat zij tot de drieëntwintigste dag de tijd hebben om beroep aan te tekenen. Dan hebben zij immers zeven dagen binnen die dertig dagen waarop de Dienst Vreemdelingenzaken hun tweede aanvraag kan bekijken, zodat zij niet zonder materiële steun vallen. Collega’s, de helft van die tweede aanvragen wordt goedgekeurd.

Mevrouw Lanjri heeft gezegd dat mensen altijd een uitzondering kunnen krijgen. Dat is inderdaad het geval. Mensen kunnen altijd een andere uitzondering aanvragen bij de Dienst Vreemdelingenzaken. Dit is evenwel willekeur.

25.27 Nahima Lanjri (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mevrouw Almaci, wij hebben bijna een jaar aan dit voorstel gewerkt. U bent daarbij pas later betrokken. Wij hebben daar in de commissie uren over gedebatteerd. De opmerkingen die u nu maakt, hebben wij daar al besproken.

Wij hebben van de heer Seminara en mevrouw Van Den Ende een schitterend verslag gekregen waarin u ook wordt geciteerd en waarin al uw vragen en suggesties die u vandaag opnieuw formuleert, al door de heer Seminara zijn vermeld.

Ik heb er geen probleem mee dat elke fractie hier vandaag opnieuw kort een statement brengt en de accenten voor haar fractie benadrukt, maar ik hoop dat wij hier vanavond niet opnieuw het hele debat in de commissie gaan overdoen, mevrouw Almaci.

U zegt nu ook zelf dat u dit en dat hebt gezegd en wat ik heb gezegd. Dat weten we en dat staat in het verslag. Ik hoop dat u zich bij de kern van de zaak houdt en dat wij verder kunnen gaan. Het is niet de bedoeling om het debat in de commissie hier opnieuw te voeren. Anders zijn wij weer voor een jaar vertrokken.

Le président: Essayons quand même d'avoir des interventions plus courtes. Il ne sert à rien de recommencer les débats de commission. Je vous signale, à titre informatif, que deux orateurs doivent encore intervenir. De plus, il y a un rapporteur et deux intervenants pour le débat suivant, puis un rapporteur et trois intervenants, et enfin deux rapporteurs et six intervenants. Personnellement, j'ai le temps!

25.28 Meyrem Almaci (Ecolo-Groen!): Mijnheer de voorzitter, collega Lanjri, sta me toe om vandaag in mijn uiteenzetting aan te geven waar ik obstakels zie. Ik weet dat u dit niet graag heeft. Ik weet dat de commissie daarvoor werd geschorst. Ik heb evenwel het recht om in een plenaire vergadering te zeggen wat volgens mij een billijke oplossing is voor dat probleem.

Als u onze amendementen, die wij straks opnieuw zullen indienen, over de periode tussen de eerste en de tweede aanvraag zou goedkeuren, dan creëert dit duidelijkheid, vermijdt dit willekeur en is dit zeer scherp qua timing. Wat ons betreft, sluit dit ook perfect aan bij de geest van deze wetswijziging. Ik meen dit oprecht en daarom dien ik dit opnieuw in. Wij hebben dit debat gevoerd tijdens de schorsing van die commissie omdat wij erkenden dat daar een probleem ontstond. Wij hebben niet gevraagd om dit tot in het oneindige te verlengen. Wij hebben heel duidelijk gezegd mee te willen gaan in de geest van het amendement en de constructieve sfeer. Wij waren het ermee eens om de mensen diets te maken dat zij een tweede aanvraag kunnen doen. De 23^e dag is echter de grens, omdat de meerderheid ons heeft bezworen dat de Dienst Vreemdelingenzaken binnen de zeven dagen een antwoord kan geven. Ik denk dat dit een heel redelijke vraag is die perfect aansluit bij de geest van uw wet.

Mijn tweede opmerking is fundamenteler. Ik zal het kort houden omdat u het allemaal al hebt gelezen en het grote publiek het ongetwijfeld ook wel zal lezen. Ik heb het over artikel 6b. Er was heel wat commotie toen ik de vraag stelde over de voorgestane regeling die het recht op materiële hulp toekent tijdens de asielprocedure en na het verstrijken van die procedure elk recht op materiële hulp doet vervallen. Daar is een probleem. Ik neem aan dat het gaat om een ongewild gevolg, gelet ook op de reacties die ik in de commissie heb gekregen van onder meer de N-VA. Het gaat hier om de 1 % asielzoekers die instapt in een zware procedure, namelijk de zware filter van de Raad van State, en ook geen recht meer heeft op materiële opvang. Wie deze filter kent, weet dat het niet evident is om erdoor te geraken. Het is een kleine groep, maar het is volstrekt onlogisch dat deze groep geen materiële opvang meer zou krijgen. Het antwoord daarop was dat dit zou worden opgelost in de toekomstige richtlijn die er op dit moment nog niet is. Ik ben heel erg bereid om ver te gaan, maar straks stemmen wij over een budgetwijziging waarin de middelen voor de opvang verminderen met meer dan 2 miljoen euro op een moment dat 10 000 mensen op straat staan en u in deze wetgeving – zoals u weet, zit ik niet rond de tafel bij de onderhandelingen, en tot op vandaag heb ik niets in handen – enkel een woordelijk engagement hebt opgenomen om hieraan iets te doen.

Wie de puzzelstukken naast elkaar legt, stelt vast dat dit onrechtvaardig is. Dat is niet menselijk en ook niet zakelijk.

Ik wacht hoopvol de volgende wetgeving af om het engagement te zien. De eerste tekst van de omzetting van de richtlijn die ik heb gezien, maakt daarvan echter geen gewag. Er staat geen oplossing in.

Mevrouw Lanjri, het spijt me dat ik dat thema opnieuw ter bespreking voorleg, maar net jullie waren bijzonder ongerust op het moment dat wij dat thema aanhaalden in de commissie. Ik zeg dat in dezelfde constructieve sfeer. De twee punten die ik hier heb aangehaald, creëerden voldoende consternatie binnen de partijen die rond dat wetsvoorstel hebben gewerkt, om de vergadering lang genoeg te schorsen.

Om de ongerustheid aan te tonen, wil ik even aanstippen dat de heer Madrane, ondanks het feit dat hij het geheel heeft goedgekeurd, zich op dat punt heel duidelijk onthouden heeft. Ook mevrouw Smeyers heeft een uitlating in die zin gedaan aangaande dat punt.

Ik vind dat jammer voor de constructieve werking en de twee voorstellen die wij hebben geformuleerd. Ook daarom dienen wij vandaag een amendement in. Wij hadden twee voorstellen ingediend om de wet beter te maken, maar op het einde van de rit – mogelijk onder tijdsdruk, dat weet ik niet en dat proces wil ik zelfs niet maken – kon dat niet worden geregeld. Dat vind ik spijtig. Ik hoop dat het engagement nagekomen wordt in het licht van de richtlijn. De eerste tekst die ik heb gezien, maakt daarvan echter geen gewag.

Geachte collega’s, zet de puzzelstukken naast elkaar. Met het wetsvoorstel waarover wij straks stemmen, gaan er heel wat minder middelen naar opvang. Er bestaat nu een onzekerheid. Twee amendementen die redelijk zijn, werden nochtans niet goedgekeurd. Er heerst dus duidelijk onzekerheid bij degenen die dat wetsvoorstel hebben gemaakt. Ook is er consternatie op het werkveld zelf.

Ik geef toe dat dit wetsvoorstel een enorme gedaanteverandering heeft ondergaan, op zeer korte tijd. Ik heb daar naar best vermogen toe bijgedragen. Een sterk werk.

Echter, van in de namiddag ervoor tot de ochtend om 09 u 40, heeft de tekst nog vier tot vijf wijzigingen ondergaan. Wanneer men alles naast elkaar zet en toch nog die twee opmerkingen maakt, dan denk ik dat het logisch is dat wij toch even nadenken en temporiseren, gelet op het feit dat de wet pas op 31 maart 2012 in voege treedt, samen met de richtlijn. We hadden nog de tijd, we hadden het kunnen doen. Ikzelf vind dat we het ook hadden móeten doen: die technische knelpunten wegnemen, duidelijkheid creëren, de mensen de tools geven binnen een scherpe timing en tegelijk menselijk zijn. Het had gekund.

Onze twee amendementen liggen voor. Ik hoop dat u ze alsnog goedkeurt. In dat geval kunnen wij het wetsvoorstel mee goedkeuren. Als u onze amendementen niet goedkeurt, sta me dan toe om te zeggen dat deze discussie voor een stuk virtueel is, want we beschikken vandaag niet over de richtlijn.

25.29 Rita De Bont (VB): Mijnheer de voorzitter, collega’s, mijnheer de staatssecretaris, wij hebben het al een paar keer gehoord: al enkele jaren volgen de crisissen in de asielopvang elkaar op. Wij kennen allemaal de beelden van zwangere vrouwen of moeders met kinderen die, zelfs in barre weersomstandigheden, op straat terechtkomen. Wij zijn op de hoogte van de noodopvang in hotelkamers en kazernes, veel langer dan wettelijk is toegestaan, en van de veroordelingen van Fedasil, tot 500 euro boete per persoon per dag, als geen opvang kan worden aangeboden.

Eind 2010 hadden al 82 asielzoekers, van de 600 die dat jaar een proces tegen de Belgische Staat hadden aangespannen, een totaalbedrag van 330 000 euro aan dwangsommen ontvangen. Wij weten het allemaal, want hier in dit Parlement werden daarover tot vervelens toe vragen gesteld aan de diverse verantwoordelijke ministers en staatssecretarissen.

Ik weet niet of u ook het interessante artikel op Knack Online, over de elfendertigste aflevering van de asielcrisis, gelezen hebt. Het was hun 229^eartikel. Wij zijn er dus al een tijdje mee bezig. Ondanks al die toestanden heeft men in het Parlement al bijna een jaar gekibbeld over een wetsvoorstel tot wijziging van de wetgeving met het oog op het bezweren van de asielcrisis.

Ik ben ervan overtuigd – wij hebben het daarjuist kunnen horen – dat de ondertekenaars en indieners van het wetsvoorstel er heel trots op zijn en het wellicht een schoolvoorbeeld noemen van de democratische parlementaire werking, over alle partijgrenzen van meerderheid en oppositie heen, in de mate dat men daarover kan spreken in afwezigheid van een regering. Men kan misschien beter spreken over een compromis of een spagaat van links tot rechts, zoals de heer Somers het heeft genoemd, met uitzondering van de stouten van het Vlaams Belang, want die mochten niet meedoen. Daarom wil ik toch nog enkele minuten van uw tijd vragen.

Wij hebben dat wetsvoorstel en de problematiek dan ook grondig bestudeerd en hebben gebruikgemaakt van ons democratisch recht om amendementen in te dienen, maar het heeft allemaal niet veel mogen baten. Het uiteindelijke wetsvoorstel, het zoveelste amendement, werd slechts een heel mager beestje, ook in verhouding tot het oorspronkelijke voorstel van de heer Somers en het daarvoor ingediende voorstel van mevrouw Sarah Smeyers van de N-VA.

Het werd nochtans aan de media verkocht als een aanzienlijke verstrenging en de media, onder andere Gazet van Antwerpen en De Morgen, namen dit natuurlijk klakkeloos over van de heer Bart Somers. "De opvangwet voor asielzoekers wordt aanzienlijk verstrengd en de verplichte opvang van asielzoekers wordt beperkt tot de eerste asielaanvraag", stond er in de kranten te lezen.

Nochtans, in de toelichting bij artikel 4 van het wetsvoorstel stond heel duidelijk: “Indien zij”, de asielzoekers, “omwille van een latere aanvraag die in overweging wordt genomen wederom een verblijfsrecht bekomen, kunnen zij opnieuw een beroep doen op het recht op opvang.” De Raad van State zegt trouwens zelf in zijn advies dat er in concreto voor de asielzoeker heel weinig verandert.

Het is wel zo dat het indienen van een tweede aanvraag niet langer automatisch het recht op opvang verlengt, maar een beperking van de asielopvang wil nog niet zeggen dat er een beperking komt in het aantal keren dat men een asielaanvraag kan indienen.

Men pakt hiermee een van de symptomen aan, namelijk de overvolle asielcentra, maar niet de kwaal, namelijk het misbruiken van het asielrecht.

Er zitten ongetwijfeld ook positieve elementen in het voorstel, elementen die verder strekken en die wij uiteraard ook kunnen goedkeuren. Ik denk, bijvoorbeeld, aan het voorstel om één minister verantwoordelijk te maken voor het volledige asiel- en migratiedossier. Ik denk dat iedereen het erover eens is dat dit een absolute noodzaak is om het dossier te deblokkeren. Het is echter nog geen garantie.

Een ander positief element is de inperking van het recht van EU-onderdanen op sociale bijstand tijdens de eerste drie maanden van hun verblijf. Deze mogelijkheid wordt in de Europese richtlijn van 29 april 2004 expliciet aan de EU-lidstaten geboden. Het is noodzakelijk dat wij gebruikmaken van deze mogelijkheid, willen wij ons socialezekerheidsstelsel niet helemaal ondergraven.

Ik denk, bijvoorbeeld, aan de woorden tijdens de mercuriale ter gelegenheid van de opening van het gerechtelijk jaar in Antwerpen.

Het Vlaams Belang heeft trouwens in deze zin ook een wetsvoorstel ingediend, los van de asielopvang. Eigenlijk heeft een en ander immers niet zoveel met asielopvang te maken. De EU-onderdanen vormen slechts een hele kleine fractie van het totaal aantal asielzoekers. De meesten onder hen vragen ook geen asiel aan. Zij zijn hier in het kader van het vrije verkeer van personen in de Europese Unie.

Het effect van deze maatregelen zal dus slechts heel beperkt zijn. Het zal in ieder geval niet opwegen tegen de problemen waarmee wij als gevolg van het lakse optreden inzake asiel en migratie nog zullen worden geconfronteerd. Het is precies tegen deze gevolgen en gevaren dat wij willen waarschuwen.

Het voorstel overschrijdt, zoals daarnet ook al is vermeld, het kader van de asielopvang. De bedoeling van het wetsvoorstel is plaats vrijmaken in centra voor materiële steun. Uitgeprocedeerde asielzoekers wordt daartoe een vrijwillig terugkeerproject aangeboden. Daarmee heeft de overheid tot nu toe echter, jammer genoeg, nog niet veel succes gekend. Ik vrees dat het verankeren in de wet hieraan niet veel zal veranderen.

Op het einde van het traject, vooraleer de afgewezen asielzoeker het centrum moet verlaten om terug te keren naar zijn land van herkomst, verlaat hij wellicht, zoals nu vaak het geval is, het asielcentrum, om in de natuur te verdwijnen en er op een regularisatie te wachten.

Men heeft immers in ons land nog altijd veel meer kans om geregulariseerd te worden dan om daadwerkelijk uitgewezen te worden. Een voorbeeld hiervan is dat tussen 2005 en 2010 tegenover meer dan 80 000 regularisaties, 48 503 uitwijzingen stonden. Voor de meeste uitgeprocedeerde personen weet men echter niet wat de gevolgen waren van het bevel dat zij kregen om het grondgebied te verlaten.

Een tweede maatregel in het voorstel om wat plaats vrij te maken, is de beperking van de materiële hulp, onder andere aan degenen die de door de bevoegde instantie vastgestelde verblijfplaats weigeren, aan degenen die het opvangcentrum zonder geldige reden verlaten en bij niet tijdig ingediende meervoudige asielaanvragen, waarover Ecolo/Groen! bezorgd is. Asielzoekers die geen opvang meer krijgen, zullen dan gewoon op straat terechtkomen. Dat is inderdaad geen benijdenswaardige situatie, noch voor de maatschappij die dan weer met heel wat overlast zal worden geconfronteerd, noch voor de asielzoeker zelf. De indieners van het wetsvoorstel gaan ervan uit dat dit een enorm ontradingseffect zal hebben, al is de uitsluiting uit deze asielcentra maar voor heel korte tijd. Ik heb daar mijn twijfels over.

De vraag is waar de asielzoeker die op straat terechtkomt, dan de middelen zal halen om een bestaan te leiden. Wellicht in de illegaliteit. Of zal hij dan toch gaan aankloppen bij een OCMW? CdH, PS en Ecolo/Groen! hebben er immers altijd op aangedrongen om de mogelijkheid van financiële steun, gekoppeld aan een spreidingsplan, open te laten. Anders zouden zij het voorstel zeker afwijzen. Financiële steun aan asielzoekers moet men, wegens het enorme aanzuigeffect dat ervan uitgaat, altijd uitsluiten. Het Vlaams Belang heeft geprobeerd het wetsvoorstel in die zin te amenderen, maar tevergeefs.

Om tegemoet te komen aan de bekommernis over de mogelijkheid om bij OCMW’s aan te kloppen, heeft men dan wel de organieke wet op de OCMW’s aangepast: ze zijn geen maatschappelijke dienstverlening verschuldigd aan asielzoekers die om de redenen waarnaar ik zojuist verwezen heb, op straat gezet worden. Men heeft de financiële steun echter niet volledig kunnen of willen uitsluiten. Dat is onaanvaardbaar.

Dat wij onderhavig wetsvoorstel niet steunen, wil absoluut niet zeggen dat we tegen het principe van uitsluitend materiële steun zijn. Integendeel, het Vlaams Belang blijft er voorstander van om asielzoekers voor de hele duur van hun zo kort mogelijke procedure onder te brengen in humane gesloten centra, zodat ze bij afwijzing van hun aanvraag ook zo snel mogelijk effectief kunnen worden gerepatrieerd. Dus geen asielzoekers of uitgeprocedeerden op straat.

Voor zover Europese en verdragsrechtelijke normen hiervoor in de weg staan, moet de regering de nodige initiatieven nemen om die normen te herzien. Men kan altijd uitzonderingen verkrijgen. Zolang dat niet gebeurt, zolang er geen werk gemaakt wordt van de toepassing van een veel strenger en correcter asiel- en migratiebeleid en men er niet op toeziet dat asiel werkelijk wordt aangevraagd in het land waar men de Europese Unie binnenkomt, zolang de kans op regularisatie in dit land aanzienlijk groter blijft dan de kans op een daadwerkelijke uitwijzing, desnoods gedwongen, zolang men – zoals mevrouw Brepoels van de N-VA, samen met de linkse fracties – op Europees niveau aandringt op een status voor milieu- en klimaatvluchtelingen, zullen onze asielcentra overspoeld blijven door vreemdelingen die de asielprocedure misbruiken om in België voet aan de grond te krijgen, terwijl de instroom nu al de draagkracht overschrijdt.

25.30 Theo Francken (N-VA): Mijnheer de voorzitter, het is al laat, dus ik zal het kort houden.

Ik wil iets rechtzetten. Ik heb het persbericht van het Vlaams Belang vandaag gezien waarin een beschuldigende vinger wordt uitgestoken naar mevrouw Brepoels, die met haar linkse fractie zou hebben gestemd voor een passage over de invoering van klimaatvluchtelingen.

Ik heb dat even nagevraagd bij mevrouw Brepoels. Zij heeft zich gisteren bij de stemming over de resolutie ter zake in het Europees Parlement onthouden. Zij heeft daar niet voor gestemd. Ik weet niet vanwaar u uw informatie haalt. Wanneer u hier de N-VA en mevrouw Brepoels beschuldigt van de invoering van de status van klimaatvluchteling, moet u uw bronnen controleren. Mevrouw Brepoels heeft daar helemaal niet voor gestemd.

25.31 Rita De Bont (VB): Mijnheer Francken, ik ben blij met uw opmerking. Ik hoop dat dat inderdaad het geval is. Ik denk dat de EVA-fractie heeft voorgestemd. Ik hoop dat mevrouw Brepoels zich heeft onthouden, maar er worden in die fractie nog standpunten gesteund, ook door mevrouw Brepoels, waarmee een ander deel van de N-VA het niet eens is. Het is natuurlijk moeilijk om die spreidstand aan te houden. Ik zal het nakijken en er later op terugkomen. In ieder geval zijn er andere fracties die aandringen op een status voor milieu- en klimaatvluchtelingen.

Als wij niet correcter en strenger optreden tegen misbruik van de asielwetgeving, zullen onze asielcentra blijven overspoeld worden door vreemdelingen die de asielwetgeving misbruiken.

Ons land kan dat niet dragen. De instroom overstijgt de draagkracht van het land. België krijgt vandaag al op duizend inwoners viermaal meer asielaanvragen dan het Europees gemiddelde. Wij komen daarmee op de tweede plaats in de wereld. Maak u geen illusies. Wij krijgen twee aanvragen op duizend inwoners, terwijl het Europees gemiddelde een half is. Wij staan per duizend inwoners op de tweede plaats in de wereld. Sla onze waarschuwingen niet in de wind.

Er worden voortdurend plaatsen bij gecreëerd. Wij kunnen in geen geval toestaan dat wie geen materiële hulp meer kan genieten in de overvolle asielcentra, op straat terechtkomt en weer bij de OCMW’s moet aankloppen, en het sociale leven in onze steden en gemeenten verder ontwricht.

In het vandaag ter stemming voorgelegde voorstel wordt uiteindelijk vaker gebruikgemaakt van de mogelijkheden die de Europese richtlijn en de internationale verdragen ons bieden om ons asielbeleid aan te scherpen. Too little too late.

De indiener van het aanvankelijke wetsvoorstel, de heer Somers, beseft dat zelf. Hij heeft net zelf gezegd dat er nog meer nodig zal zijn. De ondertekenaars moeten nu eenmaal zoete broodjes bakken met Di Rupo en co en tegelijk de indruk scheppen dat zij het probleem oplossen. Zij zullen spoedig merken dat de asielcrisis hiermee niet bezworen is. Het Vlaams Belang heeft hier al lang voor gewaarschuwd. Het wordt ons niet altijd in dank afgenomen, maar wij zullen onze bezorgdheid blijven uiten over het totaal uit de hand gelopen asiel- en migratiebeleid met alle maatschappelijke en sociale gevolgen van dien. Ik denk dat dat geoorloofd is.

Wij kunnen onderhavig symboolwetsvoorstel, dat iedereen probeert te sussen maar uiteindelijk niets oplost, niet steunen. Wij zullen ons op het geheel wel onthouden, aangezien het enkele punten bevat die wij al veel vroeger hebben voorgesteld en die wij nu uiteraard verwelkomen.

25.32 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): Monsieur le président, commençons par le texte! En effet, le texte s'est bien amélioré. Vous n'avez pas eu connaissance des premières moutures mais, heureusement, des auditions de multiples acteurs, qu'il s'agisse des milieux associatifs, de l'administration, des CPAS, des communes, a découlé un travail qui a permis au texte d'être plus calibré. Ainsi, on a retiré l'interdiction faite aux Européens d'avoir droit à l'accueil. Les Européens peuvent être des demandeurs d'asile et quand ils le sont, ils ont droit à l'accueil comme tous les demandeurs d'asile. On a également retiré du texte l'interdiction faite à de nombreuses catégories qui bénéficiaient d'un droit de séjour d'avoir droit à l'accueil et d'être donc renvoyées vers les CPAS, ce qui aurait donné lieu à un transfert vers les communes totalement inapproprié.

Néanmoins, il reste certaines catégories qui émargeront aux CPAS. La première catégorie est constituée des personnes qui introduisent un recours auprès du Conseil d'État. Le sujet a été débattu en commission. Vous vous rappellerez que nous avons durci la possibilité de faire appel au Conseil d'État en établissant un filtre particulièrement complexe. Le nombre de personnes de cette catégorie est restreint, mais elles bénéficient d'un droit de séjour pendant ce recours.

25.33 Bart Somers (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, ik wil het debat niet nodeloos rekken, maar het is inderdaad juist dat wij in de commissie op dat specifieke probleem zijn gestoten. Zelfs met een verstrengde filter blijft het mogelijk dat mensen, nadat zij onontvankelijk werden verklaard, met hun cassatieberoep bij de Raad van State terechtkomen. Wij weten dat die procedure niet opschortend werkt. Met andere woorden, die mensen kunnen wel degelijk uit het land worden gezet. Zolang zij hier zijn – het gaat over een tweehonderdtal mensen –, rijst er echter een probleem. Wat doen wij daarmee?

Wij hebben in de commissie gezegd dat wij daarvoor een oplossing zouden zoeken. Dat is ook mijn engagement. Ik wil eraan meewerken dat de volgende regering voor dat heel specifieke probleem een oplossing zoekt, zonder dat ik van mening ben dat het opschortende en niet-opschortende karakter moet worden gewijzigd. Dat was ook een vraag van de sp.a. Wij hebben ons bereid verklaard om mee te zoeken naar een oplossing voor dat heel specifieke probleem. Wij zullen dat ook doen.

25.34 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): J'entends vos propos avec plaisir. Mais pourquoi retirer ce petit bout de phrase: "en ce compris pendant le recours introduit devant le Conseil du Contentieux des étrangers". Il suffit de ne pas retirer ces quelques mots, et donc de ne pas voter cette portion de l'article aujourd'hui, comme nous l'avions soulevé en commission, et tout sera réglé.

Ces personnes qui disposent d'un droit de séjour parce qu'elles ont introduit un recours continueraient à avoir droit à l'accueil. Pourquoi faire quelque chose de mauvais aujourd'hui pour le réparer demain? Il est tout à fait possible de retirer ce minuscule morceau de phrase pour que le travail ne soit pas à corriger demain. J'avoue que vos arguments ne m'ont pas convaincue.

Pour moi, un deuxième problème se pose. Il relève plus du fond que de la technique. C'est la question des deuxièmes demandes d'asile. Nous avons beaucoup entendu parler des abus, des fraudes etc. Les chiffres parlent: 58 % des demandes d'asile multiples sont considérées comme recevables. Après avoir franchi le filtre de l'Office des Étrangers, 58 % de ces dossiers sont considérés comme ayant amené de nouveaux éléments méritant un réexamen. La majorité de ces gens sont de bonne foi et apportent de nouveaux éléments lors de leur deuxième demande. Faut-il les exclure de l'accueil?

Une fois qu'un premier refus avait été opposé, les personnes avaient 30 jours pour s'intégrer dans l'un ou l'autre processus de départ. Il n'a pas été souhaité qu'elles utilisent cette procédure pour allonger exagérément, si je puis dire, leur droit à l'accueil. Nous avons modifié notre amendement pour prévoir une exception pour les personnes qui introduisent leur deuxième demande d'asile dans les 23 jours qui suivent l'ordre de quitter le territoire; ainsi, l'Office des Étrangers aurait le temps d'examiner, pendant les sept jours qui suivent, leur deuxième demande d'asile. Si l'Office des Étrangers devait traîner davantage que sept jours, en effet, ces personnes pourraient rester dans un centre. Cet amendement n'a pas été accepté et je le regrette.

Que va-t-il se passer? Des personnes de bonne foi vont introduire de nouveaux éléments, s'adjoindre les services d'un avocat qui rédigera une demande et réintroduire celle-ci. L'Office des Étrangers va la réexaminer. Pour certains, cela durera sept jours. Pour d'autres, cela se passera moins rapidement: les avocats me parlent plus souvent d'un délai de deux mois! Les personnes se trouveront dehors pendant deux mois et devront ensuite se trouver un autre avocat pour intenter une action contre Fedasil et espérer rentrer à nouveau dans le système. Elles courront le risque de se voir renvoyées à un autre endroit. Certaines familles qui auraient, par exemple, entamé la scolarisation de leurs enfants en Flandre, se retrouveraient dans les Ardennes. On ne peut pas parler de bonne gestion.

Pour nous, ces deux problèmes sont importants. Ils auraient pu être évités et ne l'ont pas été.

Plus généralement, comme beaucoup d'intervenants l'ont dit, ce texte ne va résoudre en rien la crise de l'accueil, laquelle était prévisible. En 2007, nous avons voté le texte énonçant que les personnes auparavant accueillies dans des centres ouverts puis dans les communes allaient désormais rester dans des centres ouverts. Fatalement, comme on n'a pas doublé leur nombre, très vite ils ont été saturés.

Or le nombre de demandeurs d'asile a augmenté, si bien que plus de 2 000 personnes ont essuyé un refus alors qu'elles avaient le droit d'être accueillies.

La situation humanitaire se dégrade. Ce matin encore, la Cour européenne des droits de l'homme a interpellé la Belgique au sujet du cas d'une dame afghane qui est à la rue avec ses trois enfants depuis plus d'une dizaine de jours. L'avocat a obtenu gain de cause. Fedasil lui a donné rendez-vous pour le 25 novembre. Comme la Cour a constaté un problème, elle a interrogé le ministre qui, par miracle, a tout à coup trouvé une place pour cette famille. D'autres qui connaissent la même détresse sont toujours dehors.

Selon nous, il faut travailler sur deux plans pour améliorer cette situation. D'abord, il importe d'accélérer les procédures. C'est pourquoi nous avons systématiquement soutenu les augmentations de moyens pour le CGRA. Or, actuellement, les procédures ne sont pas plus rapides. M. Van den Bulck propose plutôt de bâcler certains dossiers, et cela m'inquiète. Ensuite, quand il y a saturation, il faut pouvoir répartir dans l'ensemble des communes pour éviter les situations que nous connaissons et qui sont de véritables dénis de droit tels que des avocats sont nécessaires pour faire respecter la loi. Cela nous paraît totalement inacceptable.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

26 Projet de loi contenant le premier ajustement du Budget général des dépenses pour l'année budgétaire 2011 (1783/1-3)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (813/13)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (813/13)

L'intitulé a été modifié par la commission en "proposition de loi modifiant la législation concernant l’accueil des demandeurs d’asile".

Het opschrift werd door de commissie gewijzigd in "wetsvoorstel tot wijziging van de wetgeving met betrekking tot de opvang van asielzoekers".

La proposition de loi compte 14 articles.

Het wetsvoorstel telt 14 artikelen.

* * * * *

Amendements déposés ou redéposés:

Ingediende of heringediende amendementen:

Art. 4

▪ 28 - Zoé Genot cs (813/11)

Art. 6

▪ 29 - Zoé Genot cs (813/14)

* * * * *

La discussion des articles est close. Le vote sur les amendements et les articles réservés ainsi que sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over de aangehouden amendementen en artikelen en over het geheel zal later plaatsvinden.

* * * * *

Conclusion de la discussion des articles:

Besluit van de artikelsgewijze bespreking:

Réservé: le vote sur les amendements et les articles 4 et 6.

Aangehouden: de stemming over de amendementen en artikelen 4 en 6.

Adoptés article par article: les articles 1 à 3, 5, 7 à 14.

Artikel per artikel aangenomen: de artikelen 1 tot 3, 5, 7 tot 14.

* * * * *

26 Wetsontwerp houdende eerste aanpassing van de Algemene uitgavenbegroting voor het begrotingsjaar 2011 (1783/1-3)

Conformément à l’article 116 du Règlement, ce projet de loi fait l’objet d’une discussion générale limitée.

Overeenkomstig artikel 116 van het Reglement wordt een beperkte algemene bespreking gehouden.

Discussion générale limitée

Beperkte algemene bespreking

La discussion générale limitée est ouverte.

De beperkte algemene bespreking is geopend.

M. Goffin, rapporteur, s'en réfère à son rapport écrit.

26.01 Theo Francken (N-VA): Mijnheer de voorzitter, beste collega’s, mijnheer de minister, mijnheer de staatssecretaris, er is blijkbaar geen opvangcrisis. De federale regering neemt 2,7 miljoen euro van uw budget, mijnheer Courard. Zij neemt 2,7 miljoen euro van Fedasil weg en herverdeelt dat naar andere migratieposten binnen de begroting.

Blijkbaar is er voor de regering geen probleem, want uw budget wordt verminderd met 2,7 miljoen euro, terwijl er een gigantische crisis is op het veld. Dit is het budget voor de lokale opvanginitiatieven, de LOI’s, die zogezegd niet ingevuld geraken. U heeft gezegd dat u ambieert om tweeduizend extra plaatsen in die LOI’s te creëren, maar u geraakt helemaal niet aan uw doelstelling. Veel OCMW’s zijn niet zo enthousiast om asielzoekers op te vangen. De federale regering neemt dus 2,7 miljoen euro van Fedasil weg. Blijkbaar is er geen probleem, want dit wordt niet intern herverdeeld. Het wordt niet verdeeld naar andere posten binnen Asiel om de opvangcrisis aan te pakken, maar het wordt herverdeeld over andere zaken.

In dit wetsontwerp staan een aantal goede zaken, een aantal slechte zaken en een aantal dwaasheden.

Een goede zaak is het feit dat er extra geld wordt uitgetrokken voor personeel om meer botscans te doen voor minderjarige vreemdelingen. Heel veel minderjarige vreemdelingen liegen over hun leeftijd. Ik denk dat dit 70 % is. Mevrouw Smeyers heeft de cijfers opgevraagd. Er wordt een botscan gedaan door de dienst Voogdij van Justitie van de FOD Justitie en hieruit blijkt dat er een foutenmarge is tot eenentwintig jaar. Als men ouder is dan eenentwintig jaar, is men pas echt meerderjarig en komt men niet meer in aanmerking voor subsidiaire bescherming op basis van de wetgeving ter zake.

Op zich is het een goede zaak dat extra personeel wordt aangeworven, aangezien er een heel grote wachtlijst is voor de botscans als controle op de leeftijd van de minderjarige vreemdelingen. N-VA steunt dit en wij – mevrouw Dumery, mevrouw Smeyers en andere collega’s – komen hierover wekelijks tussen.

Mijnheer de minister van Begroting, we zijn minder enthousiast over de gesloten centra. U stelt dat we extra geld nodig hebben voor de gesloten centra, zoals asielcentrum 127bis. No Border Network en extreemlinks is in deze wereld en vooral in België heel actief en heeft er plezier in om in de gesloten centra te betogen, de mensen op te jutten zodat er brandstichtingen en ontsnappingspogingen zijn enzovoort. Ze hebben in maart heel hard huisgehouden in die gesloten centra, namelijk in asielcentrum 127bis te Steenokkerzeel. Er zijn twee vleugels volledig afgebrand. U zegt dat u extra geld nodig heeft om die vleugels te renoveren en om daar personeel aan te werven.

Mijnheer de staatssecretaris, drie weken geleden heb ik u de vraag gesteld of het centrum van Steenokkerzeel weer open was. U hebt ontkennend geantwoord. Er is wat vertraging. De Regie der Gebouwen wenst niet mee te werken. Het zal ten vroegste in maart 2012 weer open zijn.

In uw begrotingsaanpassing stelt u voor in extra budgetten te voorzien voor een centrum waarvan u nu al weet dat het niet klaar zal zijn vóór maart 2012. Die zijn dus totaal nutteloos. Deze wetswijziging heeft totaal geen zin. Daar verzetten wij ons uiteraard tegen. Wij zijn er voorstander van de gesloten centra uit te breiden, de renovatie zo snel mogelijk te doen en desnoods extra personeel aan te werven, maar het moet zin hebben.

U zegt ook dat u extra geld nodig hebt voor de Caricole, een nieuw centrum dat in Steenokkerzeel komt. U hebt vorig jaar beloofd dat de Caricole op 1 februari 2011 open zou zijn. Wij mochten gerust zijn, dat kwam in orde. Het is nu acht maanden later en de opening is absoluut niet in het vooruitzicht. In de commissie hebt u gezegd dat het centrum op 1 december 2011 zou opengaan. U vraagt 509 000 euro aan middelen extra om de Caricole te openen.

Mijnheer de staatssecretaris en mijnheer de minister van Begroting, ik ben hier nog niet zo lang, en ik hoef u geen lessen te leren. U zult wel weten dat het loon van een personeelslid dat aangeworven wordt na 1 december, wordt verrekend in het volgende jaar.

26.02 Minister Guy Vanhengel: Mijnheer Francken, u zegt net hetzelfde als in de commissie. U kunt net zo goed het verslag van de commissie voorlezen.

26.03 Theo Francken (N-VA): U luistert niet.

26.04 Minister Guy Vanhengel: Ik luister wel, maar ik ken het al.

26.05 Staatssecretaris Melchior Wathelet: Wij mogen blijkbaar alleen luisteren, niet reageren.

26.06 Theo Francken (N-VA): Ik heb het nu over het open terugkeercentrum. Het idee om zo snel mogelijk een open terugkeercentrum te openen komt van N-VA. Uiteraard steunen wij het.

Opnieuw haalt u de deadline niet. U haalt ze trouwens nooit, mijnheer Wathelet. U belooft veel, maar in de praktijk verandert er zo goed als niets.

Dinsdag 1 november zou het open terugkeercentrum opengaan. Ik ben ervan overtuigd dat het dinsdag niet opengaat. Dat weet iedereen. U zit midden in een geweldige discussie met eerste minister Leterme over de locatie. U wil het centrum in Sint-Pieters-Leeuw hebben. Spijtig genoeg hebben ze daar een markante CD&V-burgemeester die zich met hand en tand verzet. Wij steunen mevrouw Vanlinthout absoluut. Vlaams-Brabant doet immers zijn part al. Verwijt mij niet aan het NIMBY-syndroom te lijden. Het is inderdaad mijn kieskring, maar Vlaams-Brabant heeft al 4 gesloten centra.

Mijnheer Wathelet, ik stel voor dat u misschien eens een gesloten centrum in Waals-Brabant of elders in Wallonië, dus in uw democratie opent.

Dit miljoen euro krijgt wel onze steun. Wij zijn ervan overtuigd dat het open terugkeercentrum in kwestie effectief het terugkeerbeleid ten goede kan komen. Van dit punt zijn wij principieel voorstander. Het centrum mag echter niet in Vlaams-Brabant komen. Zoek maar een locatie in La Hulpe of bijvoorbeeld in Lasne, de gemeente van mevrouw Onkelinx en de heer Uyttendaele. Ginds een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen een centrum openen, lijkt mij geen slecht idee.

Ten vijfde, ik richt mij nu tot de liberale leden in de zaal. Mijn vijfde punt betreft de gezinshereniging. Ter zake heerst echt dwaasheid tot en met.

Mijnheer Vanhengel, blijkbaar hebt u geen voldoende cabinetards meer. De IKW’s worden niet meer opgevolgd. U hebt zich ter zake volledig in de zak laten zetten.

U vraagt 450 000 euro extra voor acht fulltime, onmiddellijk statutaire ambtenaren – dus geen contractuele maar statutaire ambtenaren – op basis van de redenering dat er een nieuwe wet op de gezinshereniging is, die een extra taakbelasting met zich brengt. Doordat er immers een inkomensvoorwaarde is, is er meer werklast per dossier.

Deze redenering op zich, volg ik. Ze klopt ook. Moeten daartoe echter extra ambtenaren worden aangeworven? Dat is absoluut niet het geval. Ik zal u drie goede redenen geven die aantonen dat de liberalen zich ter zake totaal in de zak hebben laten zetten.

Minder en niet meer ambtenaren zijn nodig. U bent op zoek naar acht tot tien miljard euro. U gooit hier echter 450 000 euro te grabbel. U hebt daarover niet nagedacht. Ik ben ook benieuwd wat minister Q of minister Kafka van het voorgaande zou vinden. Hij gaat immers voor minder in plaats van voor meer ambtenaren.

Ten eerste, door het arrest-Zambrano bepaalt de nieuwe wet op de gezinshereniging dat illegalen die ouder van een Belgisch kind zijn, niet langer via een regularisatieprocedure of via de dienst Regularisaties moeten passeren. Zij moeten onmiddellijk via gezinshereniging en dus via de dienst Gezinshereniging passeren. U hebt dus op de dienst Regularisaties ambtenaren te veel.

Mijnheer de staatssecretaris, ik heb u een schriftelijke vraag gesteld over het aantal personeelsleden op de Dienst Vreemdelingenzaken per dienst.

Mijnheer de staatssecretaris, onder uw bewind is het aantal ambtenaren op de dienst Regularisatie verdrievoudigd, namelijk van 50 ambtenaren naar 150 fulltime equivalenten. Het betreft ter zake uw eigen cijfers. Op de dienst Gezinshereniging zijn er 50 ambtenaren. De dienst Gezinshereniging is de grootste migratiepoort, maar telt 50 ambtenaren. De dienst Regularisatie is helemaal geen grote migratiepoort, maar telt 150 fulltime equivalenten. Zij zijn er onder uw beleid gekomen.

Mijn stelling is dat u perfect een aantal ambtenaren kan verschuiven in plaats van nog eens acht nieuwe, onmiddellijk statutaire ambtenaren aan te werven. U kan ze intern op een andere dienst onderbrengen. Neem acht ambtenaren weg van de dienst Regularisatie – 150 ambtenaren op voornoemde dienst zijn er veel te veel – en breng ze onder op de dienst Gezinshereniging.

Mijnheer Wathelet, u verklaart vandaag zelf in Le Vif/L’Express dat u voor 2011 55 % minder regularisatieaanvragen hebt. Ik zeg chapeau.

26.07 Minister Guy Vanhengel: Ik wil daar toch iets over zeggen, omdat ik vind dat u een redeneringsfout maakt.

U zegt: zoveel duizend regularisatiedossiers minder, is zoveel ambtenaren minder. Zo werkt dat natuurlijk niet. De dienst Regularisaties heeft nog een hele hoop achterstand aan dossiers weg te werken. Als u wilt dat die achterstand wordt ingehaald en men haalt personeel weg, dan stijgt de achterstand opnieuw. Zo eenvoudig is dat.

Dat is een redenering die niet opgaat. Men kan pas personeel verschuiven als de achterstand is ingehaald en dat is vooralsnog niet het geval. Ik verdenk u ervan dat u wilt dat wij ambtenaren verschuiven, om dan te zeggen dat er terug achterstand komt.

26.08 Staatssecretaris Melchior Wathelet: Mijnheer de voorzitter, ik wil ook mijn engagement in de regering respecteren. Met deze regularisatie beoogden wij het wegwerken van de achterstand. Ik wil de personen die nu bezig zijn om de achterstand in de regularisatiedossiers weg te werken, aan het werk laten.

Wij moeten de regularisatieprocedure korter maken om zeker te zijn dat er nooit een nieuwe regularisatiecampagne moet komen en wij moeten de regularisatie op een zo kort mogelijke termijn kunnen behandelen. Dat is mijn doelstelling. Ik zal daar geen afstand van nemen.

26.09 Theo Francken (N-VA): Mijnheer de minister, mijnheer de staatssecretaris, de liberalen hebben zich in dit dossier laten doen. Waarschijnlijk heeft niemand op uw kabinet dat zelfs opgemerkt.

Waarom neemt u onmiddellijk acht statutairen in dienst voor de gezinshereniging en geen contractuelen? Waarom onmiddellijk statutairen? Er is geen enkele verklaring. Dat is niet nodig. In Nederland heeft de strengere wet op de gezinshereniging tot 37 % minder aanvragen op vijf jaar tijd geleid.

Ik begrijp uw redenering dat er meer werk per dossier is, maar er zullen minder dossiers zijn. U kunt dus perfect met het aantal personeelsleden dat u nu hebt, rondkomen.

Als u toch extra personeel gaat aanwerven, neem dan contractuelen aan voor twee, drie, vier of maximum vijf jaar, maar toch geen statutairen. U verhoogt uw ambtenarenapparaat met acht statutairen. Dat is dwaas. Dat is onverstandig. U hebt daar onvoldoende over nagedacht.

26.10 Minister Inge Vervotte: Mijnheer Francken, u moet een beetje correct blijven. U kent de cijfers ook. U kunt ze opvolgen op data.be. Als er iets is wat u deze federale overheid niet zult kunnen verwijten, is dat het aantal ambtenaren niet is gedaald.

Als de andere entiteiten het voorbeeld van de federale overheid zouden volgen, dan zou het totaal aantal ambtenaren in België veel lager zijn geweest.

26.11 Theo Francken (N-VA): Mevrouw de minister, ik weet niet welke ambtenaren u bedoelt. Op Vlaams niveau zijn er eveneens minder ambtenaren. Er werken minder mensen in de kabinetten en er zijn minder ambtenaren, zeker en vast. Ik weet dus niet wat u juist insinueert.

Mijn stelling is de volgende. U hebt niet voor 450 000 euro extra personeel op gezinshereniging nodig. U kunt perfect intern herschikken. De taakbelasting binnen de dienst Regularisaties wordt namelijk minder, omdat de illegalen die ouder zijn van een Belgisch kind, nu allemaal onder de dienst Gezinshereniging vallen. Zij gaan naar de dienst Gezinshereniging en niet meer naar de dienst Regularisaties, door het arrest-Zambrano. U weet dat er minder aanvragen, minder dossiers zullen zijn. Op termijn zou daar dus sowieso minder volk moeten komen. U hebt dus geen enkele reden om die extra personeelsleden onmiddellijk statutair te benoemen. Neem dan contractueel personeel aan, maar niet onmiddellijk statutair. Dat voorstel is absoluut onverstandig, niet doordacht. U gaat daarmee uit de bocht.

Wij hebben amendementen ingediend. Ik kan maar hopen dat er daarvoor steun komt, zeker van de liberale collega’s.

26.12 Hendrik Bogaert (CD&V): Kort en bondig. Het gaat over 4 miljard.

26.13 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): Pour une fois, je partage partiellement la position de M. Francken. En effet, quand je lis le procès-verbal de la réunion de commission, je constate que M. Francken estime que le gouvernement ne perçoit pas la gravité de la crise de l'accueil.

En septembre de l'année passée, des mesures de crise supplémentaires ont été annoncées pour accueillir les demandeurs d'asile durant les mois d'hiver. À l'époque, 2 500 places supplémentaires avaient été prévues dans les casernes et 2 000 dans les ILA.

Comment se fait-il que cette année le gouvernement ne fasse rien et que, ce faisant, des gens vont à nouveau se retrouver dans une situation humanitaire critique?

Il est incompréhensible de voir le gouvernement transférer des moyens de Fedasil à d'autres organes d'asile, précisément au moment où cet organisme va devoir fournir des places d'accueil supplémentaires.

Pour une fois, je suis tout à fait d'accord avec M. Francken.

Retirer 2,7 millions d'euros à M. Courard au moment où dix mille personnes ne se sont pas vu désigner une place d'accueil est totalement incompréhensible.

Comme M. Somers le disait encore tout à l'heure, aujourd'hui, 47 personnes qui, venant d'arriver en Belgique, demandaient l'asile pour la première fois se sont vues renvoyées dans la rue.

La Cour européenne des droits de l'homme a tiré, aujourd'hui, les oreilles de M. Courard car une institutrice afghane, seule avec ses trois enfants, s'est retrouvée à la rue malgré une condamnation du tribunal du travail.

Vu la situation, je suis incapable de comprendre la décision qui consiste à retirer 2,7 millions du budget de M. Courard, d'autant plus qu'une partie conséquente de ce montant – 1,3 million – sera versée au budget des centres fermés rien que pour le mois de décembre. Il s'agit là, selon moi, de structures qui coûtent très très cher!

26.14 Melchior Wathelet, secrétaire d'État: Monsieur le président, je voudrais simplement dire à Mme Genot qu'il ne sert à rien, dans le cadre d'une discussion budgétaire, de donner une vision caricaturale.

Madame Genot, pouvez-vous me citer le cas d'une personne qui n'aurait pas bénéficié d'une place d'accueil pour des raisons budgétaires?

26.15 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): On sait pour quelle raison ces gens sont dehors?

26.16 Melchior Wathelet, secrétaire d'État: On le sait. La difficulté, c'est la création de places. Cela n'a jamais été pour des questions budgétaires.

Vous savez comme moi quelle est la difficulté liée aux initiatives locales d'accueil (ILA) en tant que telles. C'est qu'on a offert la possibilité d'avoir un cadre volontaire pour que les communes rentrent dans le cadre des ILA. Malheureusement, autant de communes que prévu n'ont pas assumé leur charge de solidarité dans le cadre de la création de places ILA. Ces montants d'allocation de base ILA ne pouvaient pas être utilisés à d'autres fins que la création de places ILA. Madame Genot, on ne peut pas non plus utiliser de l'argent qui était prévu pour Fedasil pour créer des places.

Que fait-on ici? On prend le problème à la base, c'est-à-dire dans le cadre des procédures d'asile en tant que telles. Dans ce cadre, plus on va vite dans les décisions des procédures d'asile, plus on décharge rapidement les institutions d'accueil et on crée des places pour des personnes.

Le fait d'utiliser de l'argent pour aller plus vite dans les procédures permet de libérer des places d'accueil plus rapidement que si on créait de nouveaux centres, avec toutes les difficultés que cela entraîne. Ce n'est pas un problème budgétaire qui empêche de créer des places. Plus la procédure sera rapide, moins on aura de difficultés avec les places d'accueil.

26.17 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): Si vous voulez accélérer la procédure d'asile, il faut qu'il y ait plus de personnel au CGRA. Combien de fonctionnaires supplémentaires ont-ils été affectés au CGRA dans ce budget?

26.18 Melchior Wathelet, secrétaire d'État: Quarante-six.

26.19 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): Ce n'est pas suffisant. Il y a 10 000 dossiers en retard!

26.20 Melchior Wathelet, secrétaire d'État: On n'a jamais eu une si grande productivité au CGRA. Il y aura 46 personnes en plus.

26.21 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): Il y a 10 000 dossiers en retard au CGRA, et certains datent de deux ou trois ans. Vous voyez bien qu'avec 46, ce ne sera pas suffisant. Dans cette rectification budgétaire-ci, il n'y a pas de personne en plus pour le CGRA. Votre explication n'est pas correcte.

Vous dites qu'on ne peut pas utiliser les moyens des ILA pour accueillir des demandeurs d'asile dans d'autres types de structure. En effet. Mais c'est à cela que sert un ajustement budgétaire: à bouger les budgets d'une ligne budgétaire à l'autre. Ici, vous avez refusé d'investir dans de l'accueil. C'est clairement dû à un manque de volonté politique.

Nous avons déposé une proposition de loi pour obliger toutes les communes à participer et à donner des places en ILA. La volonté politique est absente. Ce n'est pas à cause d'un manque d'argent, mais bien d'un refus de financer suffisamment ce type de projet.

Le président: Merci, madame. Je n'ai plus d'inscrits dans la discussion générale.

Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale limitée est close.

De beperkte algemene bespreking is gesloten.

27 Projet de loi contenant le deuxième ajustement du Budget général des dépenses pour l'année budgétaire 2011 (1811/1-3)

Nous passons à la discussion des articles du projet de loi contenant le premier ajustement du budget général des Dépenses pour l’année budgétaire 2011. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1783/1)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan van het wetsontwerp houdende eerste aanpassing van de Algemene Uitgavenbegroting voor het begrotingsjaar 2011. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1783/1)

Le projet de loi compte 5 articles et 1 annexe.

Het wetsontwerp telt 5 artikelen en 1 bijlage.

* * * * *

Amendements déposés:

Ingediende amendementen:

Art. 2

▪ 1- Theo Francken cs (1783/3)

▪ 2- Theo Francken cs (1783/3)

* * * * *

La discussion des articles est close. Le vote sur les amendements et le tableau en annexe ainsi que sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over de aangehouden amendementen en tabel in bijlage en over het geheel zal later plaatsvinden.

* * * * *

Conclusion de la discussion des articles:

Besluit van de artikelsgewijze bespreking:

Réservé: le vote sur les amendements, l’article 2 et le tableau en annexe.

Aangehouden: de stemming over de amendementen, artikel 2 en de tabel in bijlage.

Adoptés article par article: les articles 1, 3 à 5.

Artikel per artikel aangenomen: de artikelen 1, 3 tot 5.

* * * * *

27 Wetsontwerp houdende tweede aanpassing van de Algemene uitgavenbegroting voor het begrotingsjaar 2011 (1811/1-3)

Conformément à l’article 116 du Règlement, ce projet de loi fait l’objet d’une discussion générale limitée.

Overeenkomstig artikel 116 van het Reglement wordt een beperkte algemene bespreking gehouden.

Discussion générale limitée

Beperkte algemene bespreking

La discussion générale limitée est ouverte.

De beperkte algemene bespreking is geopend.

27.01 Veerle Wouters (N-VA): Mijnheer de voorzitter, de heer Vandeput laat zich verontschuldigen en verwijst naar het schriftelijk verslag.

27.02 Hendrik Bogaert (CD&V): Mijnheer de voorzitter, beste collega’s, wat hier voorligt, is de tweede aanpassing van de begroting 2011 met 4 miljard euro voor Dexia. Dat is toch een zeer ernstige zaak. Wij hebben lang gedebatteerd over de bijzondere commissie. Hier gaat het over het feit dat België is tussengekomen en heeft geïnvesteerd in de bank.

Het is belangrijk om te weten hoe een bank geld verdient. Een bank verdient geld op vier manieren. Zij rekent, ten eerste, allerlei kosten, die wij te hoog vinden, aan de klanten aan. Ten tweede rekent zij een marge aan op duration. Men kan, bijvoorbeeld, geld naar de bank brengen om het een jaar te beleggen. De bank kan dat geld doorgeven en ook voor een jaar uitzetten bij klanten. De marge daarop wordt verdiend door de bank. Ten derde, een bank kan aan tradingactiviteiten doen. Die tradingactiviteiten kunnen klein en groot zijn. Een vierde manier waarop een bank geld verdient, is door het transitieresultaat. Het transitieresultaat is het geld van korte naar lange termijn brengen. Als de rentecurve klassiek is en klein begint bij korte termijn en groter wordt bij lange termijn, dan brengt men het geld van de korte naar de lange termijn en zo ontstaat het transitieresultaat. Het betekent dat geld op 1 maand tijd 1 % opbrengt, maar op 20 jaar 4 % kan opbrengen.

In die context had Dexia een bijzonder veilig businessmodel. Het nam deposito’s op korte termijn binnen van de mensen – spaarboekjes en dergelijke meer – en zette die op lange termijn uit, 20 of 30 jaar, aan lokale besturen. De heer Coene wees gisteren in de commissie op de ongelooflijke internationale vertaktheid van Dexia. Dexia had na verloop van tijd helemaal niets meer te maken met het verhaal van het Gemeentekrediet België. Het was een andere bank geworden. Er heerste in die bank op tien jaar tijd een andere corporate culture.

Die bedrijfscultuur van Dexia is anders geworden. Bovendien was de bedrijfscultuur in Frankrijk nog helemaal anders dan de veilige Gemeentekredietcultuur. Ik heb de vier manieren beschreven waarop een bank geld verdient. In Frankrijk werkt men enorm op de tradingactiviteiten en het transitieresultaat. Zoiets loopt natuurlijk een tijdje goed. Op zichzelf lijkt het logisch dat men het Crédit communal erbij heeft genomen. Men haalde immers veel deposito’s binnen, waardoor er een overschot aan deposito’s was. Crédit communal was ergens compatibel, want daar had men geen deposito’s. Op zichzelf was dat dus een logische, bedrijfseconomische beslissing. Men moet echter de verhouding waarop men dat heeft gedaan, in ogenschouw nemen.

Men kan opwerpen dat het samengaan met Crédit communal logisch was, maar het is wel heel onlogisch dat men vervolgens de balans compleet heeft opgeblazen. Op het ogenblik waarop Lehman Brothers failliet gaat, is er een soort cash gap van 200 miljard euro bij Dexia Bank. Van het veilige Gemeentekrediet schakelt men over naar een andere bedrijfscultuur en plots stelt men vast dat men 200 miljard euro niet ingedekt heeft.

Bijzonder nefast is dat Dexia tussen augustus 2007, toen de crisis volgens de heer Coene al heel duidelijk was, en oktober 2008 haar balans nog verder opgetrokken heeft. Dat opent natuurlijk heel wat verantwoordelijkheden van de toezichthouder, denk ik. Hoe helderder het betoog was van de vertegenwoordiger van de Nationale Bank, hoe meer vragen er zijn inzake het toezicht in België. De toezichthouder zegt daarop dat hij niet over de instrumenten beschikte om de balans klein te houden. Dit is een van de vragen die moeten worden onderzocht in onze commissie: had de toezichthouder de middelen om in te grijpen? Wanneer men ziet hoe de balans tussen augustus 2007, toen al duidelijk was dat we op een crisis afstevenden, en oktober 2008 opzwol, dan was er, mijns inziens, ter zake toch een grote verantwoordelijkheid van de toezichthouder.

Dan redt de overheid de bank voor de eerste keer. Het is dat of het faillissement van de bank. Achteraf zijn er heel wat beschouwingen. Men heeft ervoor gekozen om Dexia niet failliet te laten gaan en dat was een verstandige keuze, ook al in 2008. Door zijn internationale vertakkingen was Dexia ook al een systemische bank, een soort Lehman Brothers op Europees niveau. De overheid heeft daarbij dezelfde lijn aangehouden als in het Fortisdossier. Ze liet zich leiden door het principe dat als men de keuze heeft wie men moet redden, men voor de depositohouders en het personeel kiest en niet voor de aandeelhouders. Dat is in 2008 gebeurd. Het verschil met het dossier-BNP Paribas is dat men bij Dexia wel een management en aandeelhouders vindt die nog wat extra willen bijsteken. Die aandeelhouders doen dat op eigen verantwoordelijkheid en naar eigen inzichten, of zo zou dat toch moeten zijn.

Bij de tweede redding, die vandaag voorligt, merk ik dat die lijn aangehouden wordt. Men kiest voor de depositohouders en voor het personeel, maar niet voor de aandeelhouders, wie zij ook zijn, de Gemeentelijke Holding of een andere aandeelhouder. Daar zit de consistentie helemaal.

Er wordt een speciale commissie opgericht inzake Dexia, terwijl sommigen een andere commissie willen. Het is volgens mij een dossier van corporate governance. Als ik de verklaringen hoor van de heer De Gucht en anderen, die zeggen dat zij in de raad van bestuur zaten en niets wisten van 45 miljard aan renteswaps, dan heeft men te maken met een dossier van corporate governance. Dat betekent dat men ook intern moet kijken bij de bank wat de raad van bestuur wist en wat er in die verschillende divisies zat, wat er internationaal allemaal verborgen zat bij Dexia en hoe die informatie is doorgesijpeld naar boven.

Ik heb daarnet in de net opgerichte speciale commissie gevraagd om ook een Franse expert aan te stellen. De reden is dat er heel wat is misgelopen in Frankrijk. Er is daar een andere bedrijfscultuur die er veel meer op gericht is om een rendement op eigen vermogen te halen van 15 of 20 %, dus iets compleet anders dan wat het Gemeentekrediet voor ogen had.

Het zou interessant zijn om ook met de Fransen in contact te komen, eventueel met de commissie die zich buigt over het Dexiadossier, om na te gaan hoe wij onze informatie kunnen samenbrengen met de informatie van Frankrijk.

In verband met de redding zelf wil ik nog vier punten aanhalen.

Ten eerste, wat de risico’s betreft, er zitten nog steeds omvangrijke risico's in Dexia Bank België en wij moeten ons daarvan bewust zijn. Men laat in de publieke opinie uitschijnen dat alles in de restbank zit en dat de rest uitgezuiverd is, maar volgens mij zijn er nog belangrijke risico’s in de Dexia Bank België. In dat verband denk ik, bijvoorbeeld, aan de Griekse obligaties. Men noemt dat eufemistisch een haircut van 50 %, maar dat betekent dat men 50 % mag afschrijven van die obligaties. Het zijn belangrijke risico’s.

Er zitten risico’s in de bad bank. De heer Coene zegt daarover dat de Nationale Bank dat ondersteunt in cash en dat zo'n operatie goed moet komen, als men dat bekijkt op een termijn van 20 jaar. Ik hoop dat het goed komt, maar het moet ons niet verbazen als er voor die restbank toch wat extra geld nodig zal zijn om dat op termijn helemaal in goede banen te leiden.

Ten tweede, is de prijs van 4 miljard verantwoord? Wij zijn bezorgd om onze schuldratio. Voor wie koopt is het zoals altijd te veel en voor wie verkoopt is het zoals altijd te weinig. Wij moeten de prijs vergelijken met het bedrag van 10 miljard euro dat wellicht nodig was om Dexia België in 2008 uit te kopen. Sommigen vragen zich af waarom men toen niet het splitsingsscenario heeft gehanteerd. De Belgen en de Fransen hadden een wederzijds veto. Het is interessant om in te schatten wat de prijs was geweest in 2008 in vergelijking met 2011.

Ten derde, experts schatten de winstgeneratie van Dexia Bank België op een half miljard euro per jaar in normale omstandigheden. Als men elk jaar een cashflow van een half miljard kan genereren, dan is de aankoopprijs van 4 miljard euro te verantwoorden. Het is natuurlijk ook te relateren aan het risico. Ik lees uw gedachten. Daarbij komt ook nog het geld dat men al heeft toegestoken. Voor het federale niveau is het absoluut niet die 4 miljard.

Tot slot, Dexia België heeft het fameuze bedrag van 26 miljard euro aan Dexia Frankrijk geleend. Het is belangrijk om te weten dat Dexia België dat geld ook niet had en dat heeft moeten lenen. Het is niet omdat die 26 miljard euro vanuit Frankrijk terug naar België zal komen dat Dexia dan beschikt over 26 miljard om kredieten te verstrekken. Dat bedrag van 26 miljard moet worden aangewend voor het financieren van de eigen leningen. Wij mogen dus niet al onze hoop daarop vestigen. Dat bedrag van 26 miljard was weliswaar belangrijk voor de prijsvorming van de 3,8 miljard netto dat België uitgeeft.

Ik was heel blij dat ook de N-VA in de commissie zei dat het een goede operatie was. Deze operatie is belangrijk voor de depositohouders en het personeel. De mensen die zich daarvoor hebben ingezet verdienen alle krediet.

27.03 Hagen Goyvaerts (VB): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister van Begroting, mijnheer de staatssecretaris van Begroting, op dit ietwat gevorderd uur wil ik wat commentaar geven op de tweede begrotingsaanpassing.

Om het met de woorden van de heer Leterme te zeggen, voor u staat een lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers, weliswaar niet met de wedde van een eerste minister, maar een lid van de Kamer, die in deze politiek onstabiele tijd een poging doet om zijn controlefunctie ten opzichte van de regering op een ernstige manier uit te voeren. U zult het met mij eens zijn dat het niet evident is om al meer dan vijfhonderd dagen in een toestand van lopende zaken te werken.

Collega’s, deze vergadering van de volksvertegenwoordiging, deze vergadering van de vertegenwoordigers van de belastingbetalers, wij als vertegenwoordigers van het volk, moeten voor de tweede keer in een periode van drie jaar Dexia van de ondergang redden. Na de kapitaalinbreng van de federale regering en de gewestregeringen in 2008 ter waarde van 1 miljard euro en ondanks de vele aanbevelingen van de bijzondere bankencommissie van 2008 over de aanpak van de financiële crisis en de manier waarop de banken zich zouden moeten organiseren, zijn sommige bankiers hardleers geweest en heeft de prille economische groei hen verleid om opnieuw de speculatietoer op te gaan, met alle gevolgen van dien. Daarom zitten wij hier opnieuw met de gebakken peren, daarom zitten wij vandaag met het reddingsplan van het reddingsplan.

Deze federale regering in lopende zaken heeft aan het Parlement enkele maanden geleden gevraagd om ten oorlog te trekken in Libië. Deze federale regering in lopende zaken heeft een nieuwe gouverneur van de Nationale Bank benoemd. Op 9 oktober jongstleden heeft deze federale regering in lopende zaken beslist om 4 miljard euro belastinggeld te spenderen aan het opkopen van een bank, waardoor meteen de staatsschuld werd verhoogd met 4 miljard euro, waarmee de staatsschuld opnieuw richting 100 % gaat. Daarmee wil ik maar aanduiden hoe rekbaar het begrip van lopende zaken wel kan zijn.

Deze federale regering in lopende zaken heeft niet alleen met 4 miljard euro belastinggeld Dexia België genationaliseerd, maar heeft zich bovendien borg gesteld voor 60 % van de slechte leningen, waardeloze staatsobligaties en dito rommelkredieten die zich in de zogenaamde restbank bevinden, dat alles met een waarborg voor zo’n slordige 54 miljard euro, zowat 15 % van het bruto binnenlands product.

Op een moment dat hardwerkende mensen, dat hardwerkende Vlamingen hun zuurverdiend geld in rook zien opgaan, maakt de CEO van de Dexia Holding grote sier in tophotel Amigo en slaapt de poenpakker Mariani op kosten van de Dexia-aandeelhouders zijn zorgen weg in een vijfsterrenhotel in het hartje van Brussel voor 1 000 euro per nacht.

Naarmate wij ons steeds grondiger verdiepen in het Dexiadossier, kunnen wij alleen maar vaststellen dat de verwevenheid tussen de nieuwe Dexia Bank België en de zogenaamde restbank, met daarin inmiddels de in vereffening gegane Gemeentelijke Holding, de ARCO-groep en Ethias, een verstrengeld kluwen is geworden.

Wie denkt dat de nieuwe Dexia Bank België een alleenstaande en dus een afgescheiden entiteit is, zal nog moeten wachten tot eind 2012, alvorens de bank uit de hele Dexia Holding is losgemaakt. Naarmate we vanuit het Parlement steeds meer vragen over de afhandeling van het hele dossier-Dexia formuleren, stellen we vast dat er steeds minder antwoorden komen en dat er steeds meer muren en schotten worden opgetrokken. Ik verwijs daarvoor naar de hoorzittingen, die we inmiddels hebben gehad. De hoorzitting met Francis Vermeiren als voorzitter van de raad van bestuur van de Gemeentelijke Holding in het Vlaams parlement was zeer verhelderend. Ook de hoorzitting met de heer Coene van de Nationale Bank van België en de heer Servais van het toezichtorgaan van de banken was een ontluisterend verhaal. Ook toen is de onderste steen nog niet naar boven gekomen. In antwoord op de vele vragen verschuilen beide heren zich al te gemakkelijk achter hun beroepsgeheim, wat ons ertoe noodzaakt te blijven eisen dat er een parlementaire onderzoekscommissie komt. Collega’s, dat is absoluut noodzakelijk om het Belgische ons-kent-ons-systeem open te breken.

Wat Dexia Bank België betreft, naarmate we ons verdiepen in de kleine lettertjes blijk alvast uit de verkoopovereenkomst dat de financiering door de Belgische bank van de Franse Dexia-activiteiten in een eerste fase behouden blijft. Afhankelijk van de bron gaat het om minstens 25 miljard euro tot 40 miljard euro aan Belgische deposito’s, die gebruikt worden om Dexia Crédit local, dat zelf geen depositobasis heeft, te financieren. Het is de bedoeling dat de intragroepfinanciering geleidelijk wordt afgebouwd, maar de geldstroom zal pas volledig stilvallen als de Fransen zichzelf voldoende kunnen financieren. Tot dan houdt Dexia Bank België de Franse tak recht.

Van de historische obligatieportefeuille in afbouw van Dexia NV zit na de afsplitsing nog steeds 20 miljard euro bij Dexia Bank België. Daarvan heeft 1,4 miljard het statuut van non-investment grade, wat zo goed als zeker als rommelkrediet kan worden omschreven. Dexia Bank België bezit liefst 9,4 miljard aan overheidsobligaties uit de zogenaamde PIIGS-landen, Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje. Voor de verkoop van Dexia Bank België was de holding Dexia NV voor 21 miljard euro blootgesteld aan PIIGS-obligaties, na de verkoop is dat cijfer gezakt tot iets meer dan 12 miljard. Dat is goed nieuws voor de Dexia Holding of dat wat er nog van overblijft in de zogenaamde restbank, maar iets minder goed nieuws voor de kersverse staatsbank. Zo is Dexia Bank onder meer de ‘gelukkige’ eigenaar van 1,64 miljard euro aan Griekse overheidsobligaties. Als gevolg van de beslissingen van de eurotop van vannacht wordt de banken ook gevraagd om 50 % van de waarde van de Griekse staatsobligaties als verlies in hun rekeningen en dus in hun boeken in te schrijven.

De Griekse staatsobligaties waren de afgelopen maanden weliswaar al sterk in waarde gedaald, maar door het verlies nu in hun boekhouding op te nemen, moet dat verlies ook worden afgeboekt.

Naar ik verneem zou het verlies voor de Griekse staatsobligaties voor Dexia Bank België een verlies vertegenwoordigen van ongeveer 475 miljoen euro, dus opnieuw een stevige verliespost.

Dexia Bank België draagt ook een fors pakket aan Italiaanse staatsobligaties, voor liefst 5,5 miljard euro, wat neerkomt op 40 % van het Italiaanse overheidspapier dat de groep voorheen in portefeuille had. Wij zijn dus heel benieuwd wat daarmee allemaal zal gebeuren.

Collega’s, het verhaal van collega Bogaert als zou het jaarlijks mogelijk moeten zijn om een winst van 500 miljoen euro te halen uit Dexia Bank, is een verhaal dat tot de fabeltjes mag worden gerekend.

Ook de vereffening van de Gemeentelijke Holding zal niet zonder gevolg zijn voor Dexia Bank België, waardoor zij al meteen een verlies dient te incasseren van 1,6 miljard.

Collega’s, het Vlaams Belang zal zich niet laten verleiden en zich evenmin laten meeslepen onder het motto dat wij niet anders kunnen dan de tekst goedkeuren. De Vlaams Belangfractie zal de tweede begrotingsaanpassing niet goedkeuren, omdat het in de eerste plaats de Vlaamse belastingbetalers zijn, die moeten opdraaien voor de grootheidswaanzin en de hebzucht van de bankiers, die nog steeds niets hebben geleerd uit de bankencrisis van 2008.

Bovendien toont de hele Dexia-affaire nogmaals aan dat het banksysteem en de bankpraktijken in dit land, met zijn doorgedreven politieke verwevenheid, telkens weer tot wanbeleid leiden en dat de factuur voor de hele knoeiboel telkenmale in de schoot van de nietsvermoedende belastingbetaler terechtkomt.

Dat kan niet de bedoeling zijn. Dat kunnen wij bovendien niet aanvaarden. Dat is ook de reden waarom de Vlaams Belangfractie tegen zal stemmen.

27.04 Meyrem Almaci (Ecolo-Groen!): Vier miljard euro – de heer Bogaert heeft er ook al naar verwezen – is niet de eigenlijke prijs die wij hebben betaald. Wij hebben in 2008 ook al een redding gedaan en vele miljarden van toen zijn intussen al verdampt.

Is die bank de prijs waard? Uiteraard. Er was geen andere optie. De spaarders zijn nu veilig.

Sta mij toe een duidelijke vraag te stellen aan de bewindvoerders over de toekomst van deze bank. Zullen wij wachten op Europa of zullen wij eindelijk zelf een aantal ethische principes uitvoeren met betrekking tot risicobeperking, bonussen- en dividendenbeleid, hybride kapitaal, leverage, speculaties enzovoort?

Ik stel voor dat wij niet nog eens jaren verliezen, maar dat u daarvan werk maakt. Ik ben heel benieuwd naar de voorstellen die u nu hebt als huidige eigenaar en bewindvoerder van de bank.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale limitée est close.

De beperkte algemene bespreking is gesloten.

28 Proposition de loi interprétative de l'article 304 du Code judiciaire (1416/1-8)

Nous passons à la discussion des articles du projet de loi contenant le deuxième ajustement du Budget général des dépenses pour l’année budgétaire 2011. Le texte corrigé par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1811/3)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan van het wetsontwerp houdende tweede aanpassing van de Algemene Uitgavenbegroting voor het begrotingsjaar 2011. De door de commissie verbeterde tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1811/3)

Le projet de loi compte 5 articles.

Het wetsontwerp telt 5 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 5 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 tot 5 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

28 Voorstel van interpretatieve wet betreffende artikel 304 van het Gerechtelijk Wetboek (1416/1-8)

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Georges Gilkinet, Stefaan Van Hecke, Juliette Boulet, Raf Terwingen, Carina Van Cauter, Siegfried Bracke

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

Le rapporteur, M. Landuyt, s'en réfère à son rapport écrit.

28.01 Stefaan Van Hecke (Ecolo-Groen!): Mijnheer de voorzitter, ik beloof dat ik mijn betoog kort zal houden. Als ik dat beloof, is dat meestal zo. Had de heer Landuyt het rapport in 5 minuten samengevat, met alle argumenten en tegenargumenten, dan waren wij er al uit. Het rapport is zeer uitvoerig, want de discussies zijn zeer lang geweest.

Wij zijn uiteraard heel tevreden dat het voorstel vandaag ter stemming voorligt. Wij weten allemaal dat fiscale fraude in België een favoriete sport is. Wij weten ook dat de procedures bijzonder lang duren en onderhevig zijn aan felle procedureslagen. De inzet is vaak heel hoog. Ik verwijs, bijvoorbeeld, naar het uitstekende werk van de onderzoekscommissie naar de fiscale fraude. Wij hebben vandaag wel andere dingen gehoord over onderzoekscommissies.

Met deze wet wordt een concrete vertragingstruc ongedaan gemaakt die de jongste maanden in een bepaalde zaak werd toegepast. In de loop van de procedure veranderde men van advocaat, en de nieuwe advocaat bleek familie van de rechter te zijn. Het gevolg daarvan was dat de rechter zich diende terug te trekken. In zulke complexe zaken betekent dit dat er een grote achterstand ontstaat. Zulke vertragingsmanoeuvres gebruikt men uiteraard om, bijvoorbeeld, verjaring na te streven.

Met dit voorstel wordt dat verholpen. Er worden immers twee concrete wijzigingen aangebracht in de wet. Ten eerste, er komt een aanpassing van de niet-toegelaten familierelaties tussen de betrokken advocaten en magistraten. Ten tweede, er komt een wijziging van de regel voor het geval een partij bij de voorbereiding op de hoogte is van de samenstelling van een rechtbank. Ook in dat geval kan men niet zomaar van advocaat wisselen. Als het toch gebeurt, kan de magistraat oordelen dat hij toch blijft zetelen en het proces verder leidt.

Ik wil tot slot opmerken dat de Raad van State geoordeeld heeft dat de voorgestelde regeling niet strijdig is met het recht op de vrije keuze van advocaten. Dat was een van de meest essentiële zaken die uitgeklaard moesten worden.

Ik ben tevreden dat het wetsvoorstel vandaag voorligt. Ik hoop dat de Kamer het met een zeer grote meerderheid zal goedkeuren. Ik dank u.

Le président: Merci d’avoir tenu votre promesse.

28.02 Christian Brotcorne (cdH): Monsieur le président, chers collègues, pourquoi le cdH ne votera-t-il pas ce texte? Parce que ce texte part, certes, de bonnes intentions mais rate manifestement son objectif. C'est une mauvaise réponse à un vrai problème. C'est typiquement le type de mesure qui fait référence à l'inflation législative dont on nous accuse régulièrement et qui est une législation de circonstance.

M. Van Hecke vient de vous rappeler pourquoi son groupe, Ecolo-Groen! a estimé devoir déposer cette proposition, à savoir pour répondre à un problème tout à fait ponctuel dans le cadre d'un dossier bien spécifique, fût-il de fraude fiscale, mais qui était l'un des rares problèmes rencontrés depuis que les tribunaux fonctionnent dans notre pays, soit 1830.

On a considéré qu'il était urgent, indispensable de légiférer au point qu'à un moment donné, on nous a proposé ceci comme étant une loi interprétative applicable immédiatement, même dans une procédure en cours, ignorant par là superbement la séparation des pouvoirs entre le législatif et le judiciaire. Par cette loi interprétative, on aurait voulu modifier le siège ou apporter de nouvelles règles dans le cadre d'un procès en cours.

Heureusement, la sagesse a voulu que l'on évite cette formule. J'ai essayé d'apporter ma pierre à l'édifice. Souhaitant répondre à la problématique, avec le groupe Ecolo-Groen!, j'ai déposé un amendement.

Quand faut-il qu'un avocat renonce à intervenir parce qu'il sait qu'il a un lien de parenté avec un membre du siège qui sera appelé à siéger? Toute la difficulté est là! À partir de quand connaît-on ce moment? La sécurité juridique recommande que l'on puisse le déterminer avec précision. C'est ce que j'avais essayé de faire dans le cadre d'un amendement qui a été déposé mais qui, malheureusement, n'a pas été retenu au bénéfice d'un autre texte qui laisse un flou plus qu'artistique, un flou largement juridique qui ne permettra pas de déterminer ce moment précis où l'avocat, qui devrait se retirer, a connaissance de la composition du siège.

Ainsi, on introduit dans notre système législatif, qui fonctionnait correctement jusqu'à aujourd'hui, un critère d'insécurité à l'encontre de l'objectif poursuivi. Demain, nous risquons de mener des débats comme le point de savoir que tel avocat qui souhaiterait intervenir devait en connaître l'impossibilité parce que la composition du siège rencontrait une problématique liée à un lien de parenté. Il faudra arbitrer pareils nouveaux conflits au lieu de les voir se régler de manière relativement consensuelle par le respect des règles déontologiques.

Outre l'inflation législative, outre cette législation de circonstance, j'ai vraiment l'impression que cette législation est basée sur une méfiance à l'encontre de la déontologie et des ordres respectifs.

Je considère donc que l'on introduit dans notre Code judiciaire un élément d'insécurité alors qu'à l'origine, de manière légitime à mon sens, ce petit problème ponctuel se réglait aisément. On rate une occasion. C'est pourquoi nous ne pourrons pas suivre cette proposition déposée par le groupe Ecolo-Groen!

28.03 Özlem Özen (PS): Monsieur le président, chers collègues, à la suite d'une importante affaire de fraude fiscale présumée, un avocat de la défense a décidé de se retirer après plusieurs mois de procès. Il a laissé la place à un de ses confrères, qui était le beau-frère de la présidente du tribunal. À la suite cela, le groupe Ecolo-Groen!, très rapidement rejoint par d'autres groupes politiques, a décidé, dans un premier temps, de déposer une proposition de loi interprétative.

Celle-ci visait à interpréter l'article 304 du Code judiciaire de manière telle que, si une incompatibilité apparaissait en cours de procès, il reviendrait à l'avocat ou au mandataire, sous peine de sanctions, de se retirer.

Cette initiative, assez curieuse, visant à interpréter l'article 304 du Code judiciaire, a été contestée de toutes parts. Une loi interprétative ne peut ni compléter une loi, ni changer une jurisprudence qui ne convient pas, ni influencer un procès en cours.

Cette proposition de loi interprétative a été remplacée par une proposition de loi modificative. L'initiative était d'autant plus curieuse que l'objectif avoué de cette proposition de loi interprétative était d'influer sur le procès en cours; elle constituait donc, comme mon collègue M. Brotcorne l'a rappelé, une loi "de circonstance", ce qui est rarement opportun.

Entre-temps, l'affaire précitée a été réglée, puisque la cour d'appel de Bruxelles a jugé la requête en récusation de la juge irrecevable. Le Conseil de l'Ordre s'est, de son côté, prononcé en la défaveur de l'avocat, soutenant qu'il manquerait à son devoir de délicatesse, c'est-à-dire à sa déontologie, s'il maintenait son intervention en tant qu'avocat de la défense. Le conflit a donc été réglé en interne par l'application de règles déontologiques existantes.

En fait, c'est seulement en lisant le texte entre les lignes que l'on peut comprendre l'objectif de la loi qui est d'éviter une récusation du juge et d'interdire à l'avocat d'intervenir dans le dossier, ce qui pourrait être considéré comme interférant avec l'image d'impartialité du tribunal ou de la cour.

Pour mon groupe, la proposition à l'examen pose question et ce, à plus d'un titre.

Ainsi, afin d'adapter l'article à l'évolution de la société, on a ajouté, à l'énumération des liens familiaux, les notions de ménage de fait, d'union de fait et de situation comparable à celle naissant de l'alliance au degré prohibé.

Si la notion de ménage de fait apparaît bien dans notre législation, ce n'est pas le cas pour les autres notions. Doit-on établir une différence entre cette notion et la notion d'union de fait? Quand devra-t-on considérer que l'on se trouve face à une situation comparable à celle naissant de l'alliance au degré prohibé?

Par ailleurs, vous savez comme moi que le monde judiciaire belge est très petit et limité et qu'il n'est pas rare que, dans certains arrondissements et même au sein de certains barreaux, tout le monde se connaisse. Avocats et juges vont manger ensemble. On peut se demander quelles sont les limites à respecter dans la grande famille de la Justice?

En outre, comme nous avons déjà eu l'occasion de le souligner, le texte n'étant fondé que sur un sous-entendu, on peut se demander si le juge devra refuser de se récuser ou s'il pourra le faire. L'avocat devra-il refuser le dossier ou pourra-t-il le plaider? L'Ordre devra-t-il invoquer la déontologie et les règles de délicatesse ou pourra-t-il le faire? Nous n'en savons absolument rien!

Dès lors, la législation soumise au vote, aujourd'hui, n'apporte aucune réponse et ne facilite rien.

Je vous épargnerai la discussion sur la détermination du moment charnière. Cependant, ce moment étant presque impossible à fixer en raison des incidents qui se présentent fréquemment dans les dossiers très complexes, nous voudrions demander aux dépositaires de la proposition qui nous est soumise de nous expliquer si, par ce biais, ils comptent imposer une obligation d'information à charge des chefs de corps.

Enfin, même si des exceptions existent dans certaines situations tout à fait spécifiques, le groupe PS estime qu'il ne peut être porté atteinte au libre choix de l'avocat. Notre position est en complète conformité avec les préoccupations qui nous ont été relayées par l'Ordre des barreaux francophones et germanophone (OBFG).

C'est pour toutes ces raisons que mon groupe votera contre ce texte. Même si, nous en convenons, l'objectif poursuivi est légitime, nous pensons que légiférer sur cette question n'est pas indispensable, que du contraire. Le texte proposé au vote va complexifier et amener plus d'insécurité au lieu de faciliter la résolution de certains cas. Il constitue une parfaite fausse bonne idée.

28.04 Carina Van Cauter (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, collega’s, mijn fractie heeft dit wetsvoorstel onderschreven en wij zullen dit straks ook goedkeuren.

Wij zijn immers van oordeel dat met dit wetsvoorstel bijkomende garanties worden geboden voor de onafhankelijkheid en de onpartijdigheid van de magistratuur. Daarnaast draagt dit wetsvoorstel bij tot een efficiëntere Justitie.

Op deze manier, al komt het slechts in een aantal dossiers voor, wordt toch de mogelijkheid geboden om dilatoir rechtsmisbruik uit te sluiten en ervoor te zorgen dat, wanneer een magistraat in een fraudedossier wordt gevat, hij het dossier kan afhandelen zonder dat, wanneer rechtsmisbruik wordt gemaakt, de magistraat in kwestie zich zou moeten recuseren.

Wij steunen dit voorstel omdat absoluut niet geraakt wordt aan het recht van eenieder om vrij zijn raadsman te kiezen. Dit recht kan in bepaalde omstandigheden worden beperkt omdat er wettige redenen zijn. Deze wettige redenen zijn welomschreven in het aangepaste wetsvoorstel en het is voor ons als dusdanig aanvaardbaar.

Ik feliciteer de heer Van Hecke met het initiatief.

Ik ben eigenlijk een beetje verwonderd door de houding van een aantal collega’s en fracties die steeds de mond vol hebben van de strijd tegen de sociale en fiscale fraude. Wanneer het erop aankomt om zelfs maar een klein initiatief te nemen om uitvoering te geven aan een van de aanbevelingen van de fraudecommissie, stellen wij vast dat men niet de moed heeft om tegen het advies van een beroepsfederatie in, te doen wat moet, en dat is recht.

28.05 Stefaan Van Hecke (Ecolo-Groen!): Mijnheer de voorzitter, ik wil heel kort op een aantal gemaakte opmerkingen en gestelde vragen reageren.

Mevrouw Özen, u hebt een aantal concrete vragen gesteld. U hebt echter exacte dezelfde vragen ook in de commissie gesteld. Ik heb ook uitvoerig op uw vragen geantwoord. Ik zou u dus aanraden het exacte, heel uitvoerige en correcte verslag van de heer Landuyt te lezen. Alle antwoorden op de vragen staan immers in het uitstekende rapport, dat ook van de hand van de heer Brotcorne is.

Er is ook nog een punt over de deontologie.

Er wordt gesteld dat de deontologie alle problemen zal oplossen. In het concrete dossier hebben wij echter gemerkt dat de deontologie in eerste instantie niet heeft geholpen. Pas na zware druk van het parket-generaal is het gelukt tot een oplossing te komen.

Alle vragen zijn beantwoord. Wij kunnen tot de stemming overgaan.

28.06 Thierry Giet (PS): Monsieur le président, je suis vraiment désolé de contredire M. Van Hecke. Un débat a eu lieu en commission. Des réponses ont été apportées. Ces réponses ne nous conviennent toujours pas. Aussi, nous renvoyer aux réponses fournies en commission ne sert à rien. Je voudrais également qu'un jour, M. Van Hecke m'explique la différence entre "ménage de fait" et "union de fait". À partir de là, nous pourrons sérieusement commencer à discuter sur un texte valable, ce qui n'est pas le cas actuellement.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.