SÉANCE PLÉNIÈRE

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

De rapporteur is de heer Vermeersch, hij verwijst naar zijn schriftelijk verslag.

09.01 Vanessa Matz (cdH): Madame la présidente, dans l'attente impatiente de nos collègues, je débute.

Le projet de loi concrétise l'accord de coopération ente l'État fédéral, la Communauté flamande, la Région flamande, la Région wallonne, la Région de Bruxelles-Capitale, la Communauté française et la Communauté germanophone concernant l'utilisation de SURE, l'instrument européen de soutien temporaire à l'atténuation des risques de chômage en situation d'urgence.

Le 5 février dernier, le Conseil d'État remettait son avis sur l'accord de coopération entre les entités précitées. Suite à celui-ci, à en croire l'exposé des motifs du projet de loi, les rédacteurs de l'accord de coopération ont entamé un dialogue. Compte tenu, d'une part, du pouvoir des parlements respectifs de ratifier en tout état de cause l'accord de coopération et, d'autre part, la nécessité de progresser rapidement, il a été décidé d'un commun accord avec toutes les parties concernées de poursuivre le processus législatif de ratification. Cette poursuite des ratifications a été décidée d'un commun accord par toutes les entités signataires, à la lumière de l'urgente nécessité pour les entités fédérées de pouvoir faire appel à l'instrument SURE.

Deux remarques relevées dans l'avis du Conseil d'État méritent toutefois que l'on s'y attarde.

Premièrement, pourquoi la COCOF n'est-elle pas associée à l'accord de coopération? Elle a, en effet, adopté le décret du 26 novembre 2020 accordant des pouvoirs spéciaux au Collège de la Commission communautaire française dans le cadre de la pandémie de covid-19 qui permet notamment la prise en charge des effets socioéconomiques de la pandémie dans le cadre des compétences de la Commission communautaire française et des institutions qui en dépendent. Or, selon l'article 1^er, § 2, du règlement (UE) 2020/672, l'assistance doit être destinée au financement à titre principal des dispositifs de chômage partiel ou des mesures similaires visant à protéger les travailleurs salariés et les travailleurs indépendants et à réduire ainsi l'incidence du chômage et de la perte de revenu ainsi qu'au financement à titre accessoire de certaines mesures liées à la santé en particulier sur le lieu de travail.

Dès lors, selon le Conseil d'État, on pourrait ainsi considérer que l'arrêté du Collège de la Commission communautaire française n° 2020/2145 du 17 décembre 2020, modifiant l'arrêté n° 2020/618 du Collège de la Commission communautaire française du 11 juin 2020 relatif à l'adoption de mesures exceptionnelles en faveur des maisons d'accueil dans le cadre de la pandémie de covid-19 entre dans les prévisions du règlement. Pourquoi la COCOF n'a-t-elle donc pas été associée à cet accord de coopération?

Deuxièmement, en cas de moyens devant être récupérés auprès d'une entité fédérée signataire, l'avant-dernière phrase de l'article 5 de l'accord de coopération dispose que cette récupération peut prendre la forme d'une retenue sur les moyens financiers à transférer, en vertu de la loi, à l'entité fédérée concernée. Il convient de souligner que l'accord de coopération à l'examen ne peut porter atteinte aux montants qui reviennent aux Communautés et Régions, en vertu de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative à leur financement. Il n'appartient pas à l'autorité fédérale de modifier unilatéralement des moyens attribués sur la base de cette loi spéciale. Même lorsque c'est le cas par l'effet de l'accord de coopération examiné, les Communautés et Régions consentent à cette diminution unilatérale des moyens financiers qui leur reviennent de plein droit par/en vertu de la loi spéciale de financement.

Nous notons que les signataires de l'accord de coopération estiment que l'article 5 précité n'a pas de valeur jurisprudentielle de précédent, mais là n'est pas la question. Ce texte, dont la valeur légale dans l'arsenal juridique fédéral sera celle d'une loi, modifiera dans son application le principe d'une loi spéciale – norme qui est légalement supérieure. Quel précédent nous apprêtons-nous à créer!

Pourtant, malgré ces deux remarques fondamentales soulevées par le Conseil d'État, le cdH – qui ne souhaite pas faire prendre de retard à la mise en œuvre du programme SURE – votera en sa faveur, mais, d'une part, avec le sentiment de la propreté et de la sécurité juridique bafouées et, d'autre part, en regrettant l'oubli d'un partenaire francophone essentiel: la COCOF.

09.02 Sander Loones (N-VA): Mijnheer de minister, verontschuldiging voor mijn lichte vertraging. Het gaat nochtans over een bijzonder belangrijk dossier. U weet dat alle Europese debatten onze extra aandacht vragen, zowel in de commissie als in plenaire vergadering. Collega Van Bossuyt is ook zeer betrokken bij het gehele Europese debat.

In de politiek zijn er plezante en moeilijke debatten. De moeilijke debatten vat men meestal samen in twee fases. Er is de fase waarin de regels van het spel worden afgesproken. In een tweede fase wordt het spel gespeeld. De eerste fase is meestal de plezantste: het afspreken van de regels van het spel. Dat gaat dan over de grote, ideologische debatten. Waar staat iedereen voor? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de afspraken zo scherp en duidelijk mogelijk worden vastgelegd, zodat de spelregels zijn bepaald? De tweede fase is dan, eenmaal alles vaststaat, de meer realpolitieke beslissingen nemen. Wat gaan we daar nu mee doen? Waar positioneren we ons, eenmaal men vaststelt dat misschien niet alles gelopen is zoals men wil? Het klinkt abstract, maar ik maak het concreet.

Een aantal weken geleden hebben we hier in de Kamer een debat gevoerd over het Europese eigenmiddelenbesluit. We hebben zeer duidelijk gemaakt dat wij daar een aantal heel sterke, principiële bezwaren bij hebben. Dat gaat vooral over de vaststelling van een aantal partijen dat er een vorm van Europese fiscaliteit moet worden uitgebouwd, dat er Europese belastingen moeten komen boven op de nationale en andere belastingen die er al zijn, ook in dit land.

U weet dat wij daar heel sterk en principieel bezwaar tegen hebben gemaakt en nog altijd maken. Wij zijn daar geen voorstander van. Tot onze grote spijt hebben wij dat pleit niet gewonnen. De meerderheid in dit Parlement vindt het blijkbaar een goede zaak dat er nieuwe Europese belastingen komen. Ik vind dat bijzonder jammer.

De regels van het spel zijn bij deze vastgelegd, waardoor we nu in de tweede fase komen, het spel zelf dat moet worden gespeeld binnen het kader zoals dat is bepaald. We stellen vast dat de Europese Unie hier nu met een voorstel komt, waarbij de lidstaten leningen kunnen afsluiten om hun werkloosheidsuitkeringen deels mee te financieren. Dat is een bijzonder systeem en er wordt 100 miljard euro voor uitgetrokken op Europees niveau.

Dat zijn leningen. Daaraan zitten zowel goede punten als punten van kritiek. Ik begin met de kritiek, zodat ik positief kan eindigen. Het hele ideologische debat dat wij in het kader van het Europees eigenmiddelenbesluit hebben gevoerd en de kritiek die daar werd geformuleerd, blijft bestaan en zal ik niet herhalen. Eerste nadeel, er wordt een systeem opgezet van risicodeling, van garantiestelling waarvoor wij heel wat geld zullen betalen. Dat is Belgisch belastinggeld dat wordt betaald door mensen in Vlaanderen, Wallonië en Brussel en waarover voortaan niet meer in dit land zal worden beslist, maar waarover Europees zal worden beslist. Dat is een garantiestelling die ook risico's voor ons inhoudt. Dat is het tweede nadeel.

Derde nadeel, het is zonneklaar voor welke Europese lidstaten dit systeem is opgezet, vooral voor de Zuid-Europese lidstaten. Ik heb wat statistieken bekeken. Als we bekijken wie intekent op dit SURE-mechanisme, zien we dat bijvoorbeeld België dat doet en dat het ons een voordeel van 2,4 % oplevert als we kijken naar de intrestbesparing die we daarmee doen. Dat genereert een voordeel van 2,4 % voor onze begroting.

In vergelijking met wat de andere landen ontvangen, is dat eigenlijk geen gigantisch voordeel. Griekenland bijvoorbeeld heeft met dit nieuwe Europese systeem een profijt van 9,7 %. Dat is vier keer meer dan voor België. Voor Griekenland betekent dat een besparing van 264 miljoen euro. Voor Spanje is dat 7,7 %, een besparing van 850 miljoen euro en Italië bespaart met dit systeem 2,8 miljard euro.

Bij het opsommen en overlopen van het lijstje kan worden vastgesteld dat de besparingen en het voordeel vooral gesitueerd zijn bij een aantal landen in het zuiden van Europa. Het valt ook heel sterk op welke landen geen beroep doen op het systeem. Duitsland is nergens te bespeuren; Finland is niet te zien; Denemarken komt niet voor in de statistieken; Nederland komt er ook niet in voor net zomin als Oostenrijk. Ook Zweden doet er geen beroep op. Alle Noord-Europese landen beslissen om niet in te tekenen op het project.

Het is op zich jammer dat wij niet tot die groep behoren. Dat zou immers de groep moeten zijn waarmee wij ons het meest zouden moeten associëren binnen de Europese Unie, namelijk de Unie van de noordelijke lidstaten binnen de Europese Unie.

Inzake de negatieve punten is er een principieel bezwaar tegen een systeem dat is opgezet in een transferlogica veeleer dan in het profijt van Noord-Europese landen. Ik verheel echter niet dat er een licht budgettair voordeel is, waarop wij een beroep kunnen doen. Dat is onmiddellijk een eerste klein voordeel, namelijk dat wij er budgettair winst mee maken.

Voor het overige zie ik drie andere punten die aanleiding geven tot een enigszins positiever oordeel.

Ten eerste, wij praten hier over leningen en niet over giften. Het gaat dus om geld dat zal moeten worden terugbetaald, ook al betreft het een systeem van garantstelling. Principieel gaat het echter wel degelijk over leningen, wat een belangrijk verschil is.

Ten tweede, er zit enige subsidiaire logica in het model. Het klopt niet dat de Europese Unie rechtstreeks werkloosheidsuitkeringen zal betalen. Het zijn de lidstaten die dat zullen moeten doen. De bevoegdheden blijven op dat vlak onveranderd. Dat betekent in ons land, in België, dat Vlaanderen bevoegd blijft voor bijvoorbeeld het activeringsbeleid en dat de federale overheid bevoegd blijft voor het uitkeringsbeleid. Dat is trouwens de reden waarom wij hier vandaag een debat hebben, omdat daarover een samenwerkingsakkoord moet worden gesloten.

Het klopt echter niet dat de Europese Unie rechtstreeks zal ingrijpen op Vlaamse bevoegdheden en trouwens ook niet op federale bevoegdheden. Er is dus nog enigszins een notie van subsidiariteit verweven in het model.

Ten derde, er blijft een gedeeltelijk confederalisme verworven in het systeem, omdat in eerste instantie de deelstaten of de lidstaten van de Europese Unie zelf verantwoordelijk blijven voor de terugbetaling van de leningen.

Het is dus een genuanceerd verhaal. We willen het systeem eigenlijk niet, want het geeft een aantal ideologische bezwaren aan de andere kant en een pragmatischere, realistischere, ook wat mercantielere houding. Als het spel dan toch gespeeld moet worden, waarom zouden we dan niet meespelen? Als we de nadelen dan toch moeten aannemen, waarom zouden we dan ook niet de voordelen aannemen? Als alle elementen in dit dossier worden samengebracht, vertaalt zich dat voor de N-VA-fractie in een onthouding. We zijn ideologisch niet heel erg tevreden, maar we stellen wel vast dat er een aantal voordelen gehaald kan worden. Dan zegt de West-Vlaming in mij dat het misschien geen kwaad kan als er wat mercantiel gedacht kan worden.

Vanochtend hadden we hier een communautair debat. Ook hier zit er weer deels een communautaire as in. Dit systeem zal in België immers vooral gebruikt worden door de federale overheid en door Vlaanderen. Het is zeer opmerkelijk dat de Franstalige overheden eigenlijk heel wat minder een beroep doen op dit systeem. Dit systeem zal dus meer in het voordeel spelen van Vlaanderen om bijvoorbeeld coronahinderpremies te betalen, compensatiepremies te betalen, ondersteuningspremies verder te financieren, weliswaar in een leningslogica.

Onze stemhouding is dus niet gewijzigd ten opzichte van de commissie. Wij blijven onze principiële bezwaren handhaven, maar staan open om een mercantiele benadering niet geheel uit te sluiten.

09.03 Wouter Vermeersch (VB): Mevrouw de voorzitster, ik was iets te laat om verslag uit te brengen, wat op een misverstand berustte. Ik probeer dat recht te zetten.

SURE is het zoveelste nieuwe fonds van de Europese Commissie. Ze wil hiervoor 100 miljard euro ophalen op de kapitaalmarkt en ook België moet zich hiervoor garant stellen. Dat hebben wij hier in het Parlement intussen ook gedaan. België zal in het kader van SURE garant staan tegenover de Europese Unie en tegenover andere lidstaten. Dat is bijzonder verregaand en ingrijpend. Uit de bepalingen van SURE blijkt immers dat de financiële risico's niet in de begroting van de Europese Unie terechtkomen, maar wel in die van de lidstaten. Daar komt nog eens bovenop dat een lidstaat niet alleen garant moet staan voor het eigen aandeel maar eventueel ook voor het aandeel van andere lidstaten, als die niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. De mogelijke financiële gevolgen, ook voor België, kunnen dus bijzonder omvangrijk zijn. Overigens geldt bij het Europees herstelfonds een soortgelijke redenering.

Artikel 125 van het verdrag betreffende de werking van de Europese Unie bevat een zogenaamde no-bail-outclausule. Op grond daarvan kunnen lidstaten niet aansprakelijk gesteld worden voor de verbintenissen van een andere lidstaat en kunnen ze die verbintenissen ook niet overnemen. Door de wederzijdse garantstelling, onder andere bij het Europees herstelfonds maar ook hier bij SURE, wordt daar echter op grote schaal van afgeweken. De Europese verdragen worden dus aan de kant geschoven, maar daar kraait geen haan naar, ook niet in het Parlement.

Ik heb vanmorgen al gezegd dat Duitsland zich vorige week leek te voegen bij het twintigtal lidstaten, waaronder België, dat zijn zegen al gaf aan het eigenmiddelenbesluit. Het constitutioneel hof kwam inmiddels echter tussenbeide. Het hof in Karlsruhe wil zich namelijk eerst buigen over de bezwaren van tegenstanders, onder wie leden van onze zusterpartij Alternative für Deutschland.

Die stelt namelijk, net zoals het Vlaams Belang, dat het Europees herstelfonds, maar ook SURE, de deur openzet om gemeenschappelijke Europese schulden aan te gaan en dat laten de Europese verdragen simpelweg niet toe. Die partij is, door hiertegen in verzet te gaan, voor ons ook een lichtend voorbeeld in Europa.

Maar er is nog meer. Op basis van de staatsgaranties van de 27 Europese landen zal het SURE-fonds geld lenen op de financiële markten en dat weer uitlenen aan landen die daarom vragen. Dat principe staat ook in de samenwerkingsovereenkomst ingeschreven. In feite geeft SURE dus een soort van euro-obligaties uit, coronabons, omdat alle Europese landen samen garant staan voor de overheidsleningen. Ook op dat vlak wordt dus de coronacrisis misbruikt. Die Europese obligaties komen er natuurlijk niet om corona te bestrijden, maar wel om de eurozone te stabiliseren. Wij verwerpen elke poging om de coronacrisis aan te grijpen voor de bevordering van een steeds nauwere integratie in de eurozone, door middel van de wederzijdse waarborging van schulden.

Normaal gezien kan de Europese Commissie hoogstens 60 miljard euro zelf lenen op de financiële markten. Maar dan kwam daar nog eens 100 miljard euro bij via SURE, via de samenwerkingsovereenkomst. Uiteindelijk is er ook nog eens 750 miljard euro via het Europees Herstelfonds. Eerst ging het om 60 miljard euro, daarna kwam er nog eens 100 miljard euro en intussen is er sprake van 750 miljard euro extra, waarvoor hier in België al goedkeuring is gegeven.

Het zou voor de minister intussen al duidelijk moeten zijn. Wat ons betreft, mag hij deze boodschap ook meenemen naar Ecofin in Europa: geeft men een vinger aan de Europese Unie, dan pakt de Europese Unie uiteindelijk een hele arm. SURE vormt ook een eerste stap naar een Europese sociale zekerheid. Die 100 miljard euro waarvan sprake, zal vooral worden besteed aan werkloosheidsuitkeringen in Spanje en Italië, twee landen die toch in een moeilijk financieel vaarwater verzeild zijn geraakt.

Spanje heeft al een lening van zeker 15 miljard euro toegezegd gekregen. Italië wil zeker 20 miljard euro uit het fonds halen. Zo gaat de Europese sneltrein razend snel vooruit. We moeten de samenwerkingsovereenkomst hier nog goedkeuren, maar het meeste geld werd ondertussen al verdeeld om een Europese sociale zekerheid te kunnen uitbouwen.

Als corona en de aankoop van de vaccins iets hebben aangetoond, dan is het wel dat de Europese Unie geen deel is van de oplossing maar net de oorzaak van heel wat problemen.

De sleutel tot het herstel van onze economie ligt natuurlijk bij de lidstaten zelf. Dat bewijzen de vele coronamaatregelen die wij hier met het Vlaams Belang hebben meegestemd

De Europese Unie heeft niet alleen veel te laat op de coronacrisis gereageerd, de recepten waarmee de Europese elite vandaag naar voren komt is ook nieuwe wijn in oude zakken: investeringsfondsen, garantiefondsen, coronafondsen, een herstelfonds met miljarden aan subsidies en leningen, het pakket van de eurogroep met SURE, het covidpakket van de ESM, de EIB en alle andere afkortingen die ze in de Europese Unie blijven verzinnen.

De Europese Unie is ondertussen specialist geworden in het herverpakken van oude ideeën. De aloude wensdromen van de Europese elite voor het gemeenschappelijk maken van schulden en eigen belastingen wil men er dus onder het mom van corona doordrukken en invoeren. Dat kunnen wij hier niet voldoende benadrukken.

Ook de positie van de N-VA is opvallend. De N-VA heeft gisteren over exact dezelfde samenwerkingsovereenkomst voorgestemd in het Vlaams Parlement en zal zich voor exact dezelfde overeenkomst in dit Parlement onthouden.

Ik was nog meer verbijsterd toen ik verslag van de discussie in Vlaams Parlement las, want ik heb die ook gevolgd. Minister Diependaele zei daar het volgende: "Daardoor ontleent de Europese Commissie tegen iets betere voorwaarden dan de voorwaarden die momenteel gelden voor Vlaanderen, met andere woorden 20 tot 30 basispunten goedkoper dan de Vlaamse overheid die zelf kan financieren".

Dan vraag ik mij af waarom Vlaanderen dan instapt, als het toch weinig verschil maakt? Er is wel degelijk een precedentwaarde. Dat hebt u heel duidelijk onderbouwd en uitgelegd, mijnheer Loones. Vervolgens zei Diependaele: "De minister verzekert dat er geen precedentwaarde is".nNochtans is er wel degelijk een drieledige precedentwaarde.

Ten eerste, sinds het herstelfonds en SURE kan Europa voor het eerst een eigen schuldenberg opbouwen.

Ten tweede, met SURE wordt voor het eerst een aanzet gegeven tot een Europese sociale zekerheid. Wij staan in Vlaanderen mee garant voor werkloosheidsuitkeringen tot in Spanje en Italië.

Ten derde, met SURE staan wij garant tegenover de Europese Unie, maar ook tegenover de andere lidstaten. Die garantstelling heeft ook een belangrijke precedentwaarde in dit ontwerp.

Daarom stellen wij vragen bij de manier waarop er gestemd wordt. Voor ons is het alvast duidelijk: wij zullen het ontwerp niet steunen.

09.04 Sander Loones (N-VA): Mevrouw de voorzitster, het Vlaams Belang blinkt graag uit in oppositie voeren tegen de oppositie – ieder zijn stijl en aanpak – maar ik wil graag twee punten maken.

Ten eerste, het is wat verwonderlijk dat het Vlaams Belang zijn kar heeft gekeerd. In de commissie hebt u zich onthouden, net zoals wij, maar blijkbaar bent u teruggefloten door uw fractie, mijnheer Vermeersch. Het is bijzonder dat u uw stemgedrag wijzigt.

Ten tweede, er is inderdaad een verschil tussen uw partij en de mijne. Wij doen ook op een ideologische manier aan politiek, maar tegelijkertijd zijn wij niet naïef. Uw partij vindt blijkbaar dat wij het nadeel mogen krijgen, maar niet mogen profiteren van het voordeel. U staat blijkbaar voor een partij die vindt dat Vlaanderen mag betalen, maar dat wij niet ook voor een stuk profijt mogen halen uit een bestaande regeling. Dat is een verschil.

Wij vinden dat men keihard het debat moet voeren over de spelregels, maar wij gaan niet aan de kant staan wanneer Vlaanderen een voordeel kan doen. U gaat liever wel aan de kant staan: Vlaanderen kan daar profijt uit halen, maar u wil daar geen gebruik van maken. U hebt liever dat onze centen alleen worden gebruikt door Griekenland, Spanje en Italië en dat Vlaanderen daar geen beroep op doet. Dat is het verschil.

09.05 Wouter Vermeersch (VB): Mijnheer Loones, sta me toe om kort te reageren, want ik vind dat we intellectueel eerlijk moeten zijn. Gisteren vond in het Vlaams Parlement een stemming over exact hetzelfde plaats. Bij het gegeven dat er nu compleet anders gestemd wordt, stel ik mij gewoon vragen. Dat mag toch?

In de parlementaire commissie zegt de minister van Financiën dat er geen precedentswaarde is, terwijl iedereen die het dossier kent, weet dat er een drieledige precedentswaarde is aan wat er hier voorligt. Ik vind dat dit dus toch even moet worden rechtgezet en benoemd mag worden.

Het is geen spel van oppositie tegen oppositie, wel van intellectuele eerlijkheid. Het mag benoemd worden dat er hier anders wordt gestemd dan in het Vlaams Parlement. Sommige van de zaken die gezegd worden, zijn niet volledig correct, niet meer, niet minder.

Vanmorgen heb ik overigens het tegenovergestelde gedaan. Vanmorgen zei ik dat Vlaanderen zijn centen beter op orde heeft dan de rest van het land. Als wij bloemen kunnen gooien naar de Vlaamse minister van Financiën, dan doen we dat, maar als er zaken verkeerd uitgelegd worden, dan zeggen wij dat evenzeer. Dat is een kwestie van inhoudelijke consequentie. In het Parlement mogen de zaken juist benoemd worden.

09.06 Minister Vincent Van Peteghem: Mevrouw de voorzitster, ik merk dat er een ideologisch debat op gang komt in de bespreking over SURE, wat op zich natuurlijk niet vreemd is, aangezien de bespreking inderdaad deels een ideologische inhoud heeft en ook draait rond de vraag welke rol wij aan Europa willen geven.

Soms wordt Europa erg negatief belicht, maar ik denk dat SURE een voorbeeld is van een project van samenwerking en solidariteit in Europa. Deze methode, het opgericht fonds, werkt namelijk. Dat zien we heel duidelijk aan het feit dat wij goedkoop kunnen leven door samen te werken en zodoende verder geraken.

Mijnheer Loones, dat is dan inderdaad de pragmatische kant om naar dit verhaal te kijken. Het klopt echt wel dat wij goedkoper lenen vanuit de positie van Europa dan wanneer België of een van de deelstaten van ons land leent.

Mevrouw Matz, ik heb twee korte antwoorden op uw vragen.

Waarom zit de COCOF niet mee in dat samenwerkingsakkoord? Welnu, wij hebben ervoor gekozen om de vraag te stellen aan elke regio en elke mogelijke entiteit in ons land om meer in te tekenen. Namens de COCOF heeft noch mijn kabinet, noch het Agentschap enige vraag gekregen om middelen te mogen opvragen van het SURE-programma. Daardoor is de COCOF ook niet betrokken bij het samenwerkingsakkoord.

De andere deelstaten hebben dat wel gedaan. Vlaanderen voor 1,2 miljard euro, het Waalse Gewest voor bijna 600 miljoen euro, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor 95 miljoen euro, de Franstalige Gemeenschap voor 86 miljoen euro, de Duitstalige Gemeenschap voor 13 miljoen euro en de federale Staat voor 6,2 miljard euro. Er is in totaal meer dan 8 miljard euro opgehaald, aan een zeer voordelige rentevoet. Maar, zoals gezegd, is de vraag van de COCOF niet gekomen. Vandaar dat zij niet meegenomen is in het samenwerkingsakkoord.

U stelde een vraag over de terugbetaling. Dat is natuurlijk een opmerking die door de Raad van State gemaakt is en waar wij in de commissie heel duidelijk naar verwezen hebben. Dat is iets wat wij afgesproken hebben met de verschillende ondertekenaars van het samenwerkingsakkoord. Wij hebben eigenlijk aangegeven dat dit geen jurisprudentiële waarde heeft. De afweging die wij moesten maken was: lossen wij dit probleem op tot in de details, of gaan wij snel vooruit om die middelen effectief te kunnen ophalen? Zonder dit samenwerkingsakkoord kan het Agentschap immers niet aan de slag en kunnen wij dus die middelen niet krijgen.

Ik meen dat wij erop moeten rekenen dat elke deelstaat en elke entiteit zijn deel van de lening zal terugbetalen. Dat is ook de afspraak die wij gemaakt hebben. Dit project, dit samenwerkingsakkoord en het gebruik van SURE is een heel mooi voorbeeld van het samenwerkingsfederalisme in ons land.

09.07 Sander Loones (N-VA): Mijnheer de minister, het is inderdaad goed dat er vanuit verantwoordelijkheid wordt samengewerkt. Dat is de beste garantie om tot betere akkoorden te komen.

U zegt dat dit een supergoed voorstel is omdat, ik citeer: "we kunnen genieten van een zeer voordelig tarief." Zeer voordelig is het toch niet helemaal. De cijfers bewijzen dat dit model vooral een voordeel is voor de landen in het zuiden van Europa. In Italië is het 13% goedkoper, in Griekenland en Spanje is dat ongeveer 10% goedkoper. Voor ons is dat maar 2%. Dit instrument is dus opgezet voor andere landen, niet voor ons.

Daarnaast had de federale overheid wel voor heel wat extra geld ingetekend, als dat echt aan zo'n zeer voordelig tarief zou zijn. Dat hebt u echter niet gedaan. U hebt in de commissie ook gezegd waarom u dat niet doet. U zei dat we wel enig voordeel doen, maar ook niet gigantisch veel voordeel. U kadert het eerder in een politiek van risicospreiding, waarbij gewoon een diversificatie wordt toegepast van financieringsprojecten van de federale staatsschuld en –tekorten. Zo kan het risico wat gespreid worden.

We doen hier wat voordeel mee, inderdaad, en dat verklaart onze onthouding. Het zou echter niet correct zijn om te stellen dat dat echt zeer voordelig is voor ons. Dat is het wel voor andere landen, maar niet voor ons.

09.08 Wouter Vermeersch (VB): Mijnheer de minister, als in deze zaal een fakenewsalarm zou staan, was het zeker afgegaan tijdens uw uiteenzetting. U zegt dat wij goedkoper kunnen lenen dankzij SURE. Dat is absoluut fake news. Er is amper een verschil. Dat werd ook letterlijk zo benoemd door de heer Diependaele in de commissie in het Vlaams Parlement. Er is amper een verschil van 20 basispunten. Dat is verwaarloosbaar.

Daartegenover staat natuurlijk een enorme prijs. De prijs die we zullen betalen, is dat er voortaan Europese schulden worden opgebouwd. Daarnaast is er een garantiestelling ten opzichte van andere lidstaten, schuldzieke landen die nog schuldzieker zijn dan België, zoals Spanje en Italië.

Ten slotte is er een aanzet tot een Europese sociale zekerheid. Vlamingen staan voortaan garant voor werkloosheidsuitkeringen tot in Spanje en Italië. Dat is natuurlijk een onaanvaardbare prijs voor enkele basispunten verschil. Dat is een prijs die de Vlaams Belangfractie alleszins nooit zou willen betalen.

09.09 Benoît Piedboeuf (MR): Madame la présidente, où s'arrêtera-t-il? Après la Wallonie, l'Europe! Bientôt il s'en prendra au monde entier!

09.10 Sander Loones (N-VA): Mevrouw de voorzitster, het volgende zal misschien een aantal leden interesseren. Ik verneem hier net dat de Vlaams Belangfractie zich zal onthouden. Wij krijgen hier dus een gigantisch kritisch betoog dat alles slecht, ideologisch en verfoeilijk is, dat Vlamingen moeten betalen voor Griekenland, dat er principieel tegen alles bezwaar is en dat de heer Diependaele een halve rover is. Dat vertaalt zich voor het Vlaams Belang in een onthouding, waarvoor trouwens goede argumenten zijn. Wij onthouden ons immers ook.

Mijnheer Vermeersch, het zou misschien goed zijn om in dat geval uw betoog meer in lijn te brengen met uw stemgedrag.

09.11 Minister Vincent Van Peteghem: Mijnheer Vermeersch, ik dank u voor uw uiteenzetting.

Ik draai op dergelijke momenten graag het verhaaltje even om. Ik vraag mij altijd af wat uw reactie zou zijn, mocht blijken dat wij dergelijke bedragen op de markt zouden gaan lenen, waar ze twintig basispunten duurder zijn dan wat wij vandaag lenen. In dat geval zou u staan roepen dat wij veel te duur lenen.

Wat wij nu doen, is er net voor zorgen dat wij onze risico's spreiden. Op dat punt geef ik u volledig gelijk, mijnheer Loones. Wij proberen echter inderdaad op die manier ook de kostprijs voor onze leningen zo laag mogelijk te houden. Wij lenen goedkoper dan wat de federale Staat vandaag leent. Wij moeten dat voordeel zeker en vast meenemen.

09.12 Wouter Vermeersch (VB): Mevrouw de voorzitster, de N-VA weet soms niet van welk hout pijlen maken. Eerst wordt ons verweten dat wij ons stemgedrag aanpassen. Nu wordt ons verweten dat wij ons stemgedrag gelijk houden. De essentie is dat wij tegen het ideologische principe zijn. Het werd ook door de minister onderschreven dat het hier om een inhoudelijke uiteenzetting gaat. Ideologisch zijn wij tegen het principe van SURE.

Hier gaat het over een samenwerkingsovereenkomst en een concrete verdeling. Er is geen verdeelsleutel afgesproken, wat ook duidelijk naar voren is gekomen in de commissie. Het zijn de deelstaten die hebben aangegeven welk deel van de koek zij willen. Vlaanderen vroeg 1 miljard euro en heeft, als ik het goed heb begrepen, ook 1 miljard euro gekregen. In andere samenwerkingsovereenkomsten inzake Europa wordt Vlaanderen echter systematisch benadeeld ten opzichte van de andere deelstaten. In dit geval is dat absoluut niet het geval gezien de bottom-upbenadring.

Ideologisch en inhoudelijk hebben wij zowel tegen het eigenmiddelenbesluit als tegen het herstelfonds en SURE gestemd. Wij zijn immers tegen. Kijk het gerust na in de documenten van het Parlement. Op 15 juli 2020 is hier over de garantiestelling vanuit België voor SURE gestemd. Wij hebben toen tegengestemd, omdat in dat geval een land garant staat tegenover de andere landen. Kijk het gerust na in de documenten van de Kamer. Wij zijn de enige partij die inhoudelijk consequent stemt. Het is de N-VA die in het Vlaams Parlement voorstemt en zich hier onthoudt. Trouwens, bij het eigenmiddelenbesluit hebben jullie in het Europees Parlement voorgestemd, hebben jullie zich in het Vlaams Parlement onthouden van enig commentaar en hebben jullie in de Kamer tegengestemd.

09.13 Sander Loones (N-VA): Enerzijds Vlaams belang, anderzijds Vlaams Belang. Principieel een gigantisch commentaar en daarom dus een onthouding. Waarvan akte.

La présidente: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

10 Projet de loi portant assentiment à l'accord de coopération du 24 mars 2021 entre l'État fédéral, la Communauté flamande, la Région wallonne, la Communauté germanophone et la Commission communautaire commune concernant le transfert de données nécessaires aux entités fédérées, aux autorités locales ou aux services de police en vue du respect de l'application de la quarantaine ou du test de dépistage obligatoires des voyageurs en provenance de zones étrangères et soumis à une quarantaine ou à un test de dépistage obligatoires à leur arrivée en Belgique (1882/1-3)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1827/1)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1827/1)

Le projet de loi compte 2 articles.

Het wetsontwerp telt 2 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 et 2 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 en 2 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

10 Wetsontwerp houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 24 maart 2021 tussen de Federale Staat, de Vlaamse Gemeenschap, het Waalse Gewest, de Duitstalige Gemeenschap en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie betreffende de gegevensoverdracht naar de gefedereerde entiteiten, de lokale overheden of politiediensten met als doel het handhaven van de verplichte quarantaine of testing van de reizigers afkomstig uit buitenlandse zones bij wie een quarantaine of testing verplicht is bij aankomst in België (1882/1-3)

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

10.01 Laurence Zanchetta, rapporteur: Madame la présidente, j'ai opté pour la version synthétique de ce rapport. J'espère qu'il conviendra.

Pour résumer, dans le contexte de la crise sanitaire que nous traversons, et afin d'enrayer la poursuite de la propagation du virus et de ses variants, le Comité de concertation a été chargé de prendre des mesures concertées. Afin de mieux faire respecter l'application de ces mesures, un transfert de données vers les entités fédérées, les autorités locales et les services de la police est indispensable.

Le 22 janvier dernier, le Comité de concertation a invité le ministre de la Justice et la ministre de l'Intérieur à examiner, en concertation avec les autorités compétentes, comment optimiser le flux d'informations vers les autorités policières et judiciaires.

Les ministres de la Justice, de l'Intérieur et de la Santé publique ont exposé les articles de l'accord de coopération. À la suite de cet exposé introductif, un débat a eu lieu. Les membres suivants ont pris la parole: Mme Matz, Mme Thibaut, Mme De Wit, Mme Gilson, Mme Bury, M. D'Haese, M. Boukili et M. De Caluwé.

Les trois ministres ont ensuite répondu aux différentes questions posées. Les thèmes abordés au cours de la discussion ont concerné notamment les modalités de la transmission des données des voyageurs aux autorités locales et de police; le délai de conservation des données des voyageurs et les modalités d'effacement de celles-ci; le rôle du Comité de sécurité de l'information; les aspects de prévention et de répression en matière de suivi de la quarantaine d'une part, et de testing d'autre part; enfin, le rôle des entités fédérées.

À la suite de la discussion, les articles ont été successivement adoptés. L'ensemble du projet de loi a été adopté par un vote nominatif par 14 voix et 2 abstentions. Le résultat du vote nominatif est le suivant. Ont voté pour: M. D'Haese, Mme De Wit et Mme Van Vaerenbergh (N-VA); Mme Hugon, Mme Thibaut et M. Van Hecke (Ecolo-Groen); M. Aouasti, Mme Özlem et moi-même (PS); M. Goffin et Mme Gilson (MR); M. Geens (CD&V); M. De Caluwé (Open VLD); M. Segers (sp.a). Se sont abstenus: Mme Bury (Vlaams Belang) et M. Boukili (PVDA-PTB). Personne n'a voté contre.

La présidente: Madame Zanchetta, merci pour ce rapport succinct.

10.02 Nabil Boukili (PVDA-PTB): Madame la présidente, madame la ministre, monsieur le ministre, ce texte vise à instaurer un traitement massif de données sensibles des citoyens sous la forme du transfert aux autorités locales et à la police des données des formulaires PLF ainsi que des données relatives au testing obligatoire. L'objectif est d'assurer le contrôle de la bonne réalisation de ce test et du suivi de la quarantaine.

Ce texte pose un problème au regard du principe de légalité. Je rebondis ici sur l'actualité récente qui a été abondamment discutée cet après-midi. Le tribunal de première instance de Bruxelles a jugé illégales les mesures prises par arrêté ministériel. Il s'agit notamment de ces mesures de quarantaine et de testing obligatoires au retour d'une zone rouge. L'accord de coopération qu'on nous demande aujourd'hui de voter vise à assurer le respect de ces mesures. Mais peut-on, en toute connaissance de cause, réaliser de tels transferts de données visant à assurer le respect de mesures dont l'illégalité a été constatée par un tribunal? Le gouvernement est-il prêt à assumer le risque de réaliser des transferts de données illégalement si le jugement était confirmé en appel?

Enfin, mon groupe regrette à nouveau une approche répressive pour laquelle on opte dans ce texte. Il ne s'agit pas ici de contester en bloc les mesures. Je pense qu'il faut mettre des mesures en place et qu'il est nécessaire qu'elles soient respectées. Il faut des mesures pour lutter contre le coronavirus, des mesures de soutien, des investissements dans les soins de santé, des mesures visant à renforcer l'adhésion des citoyens et non uniquement des mesures de sanction.

S'est-on déjà demandé dans ce Parlement pourquoi les gens ne respectent pas la quarantaine pour déterminer quelles en sont les causes et voir si on peut agir sur ces causes? Ne pensez-vous pas que cela peut avoir un lien avec la baisse de revenus de 30 % pour ceux qui doivent subir une quarantaine? Mon groupe plaide depuis longtemps pour que les travailleurs en quarantaine bénéficient de 100 % de leur salaire. Voilà un exemple de mesure qui permettrait une adhésion de la population.

La logique de cette proposition nous pose problème. C'est la raison pour laquelle nous nous abstiendrons.

10.03 Vanessa Matz (cdH): Madame la présidente, madame la ministre, monsieur le ministre, nous avons déjà eu l'occasion de discuter abondamment, il y a quelques jours, de cet accord de coopération. Je vous redis que la forme nous pose problème, même si je sais que vous rétorquerez qu'il est exceptionnel d'avoir pu le conclure en six semaines. Mais cet accord de coopération arrive beaucoup trop tard, évidemment, par rapport à des mesures restrictives des libertés de déplacement. Il aurait dû venir avant les vacances de Noël. Cela rend difficile l'adhésion et la situation est compliquée concernant la base légale.

Aucun des trois ministres présents – puisque le ministre Vandenbroucke assistait à nos travaux également – n'a répondu concernant la base légale sur laquelle est pris cet accord de coopération. Je ne suis pas monomaniaque, je vous rassure, mais 48 heures après, un tribunal signalait qu'il n'y avait pas de base légale suffisamment robuste pour prendre toute une série de mesures restrictives de liberté. Je pense que la base légale est essentielle dans un dossier comme celui-ci.

Je vous rappelle que, selon le Conseil d'État, on ne peut pas prendre un arrêté pour base légale. Ce n'est pas une base légale assez forte. Vous avez l'air de vous justifier en disant que le règlement sanitaire international signé à Genève le 23 mai 2005 est une base légale suffisante pour ce PLF. Je me permets de vous interroger à nouveau tous les deux quant aux doutes juridiques que j'ai à ce sujet. En effet, même si ce règlement a été publié au Moniteur belge, il n'a jamais fait l'objet d'un assentiment parlementaire, alors que c'est requis par l'article 167 de la Constitution, qui prévoit que les traités n'ont d'effet qu'après avoir reçu l'assentiment de la Chambre des représentants. Il ne saurait donc en aucun cas créer par lui-même des obligations dans le chef des Belges.

La formulation de l'article 23 n'impose rien aux États parties. Il dit simplement qu'un État partie "peut à des fins de santé publique, à l'arrivée et au départ, interroger les voyageurs au sujet de". Ce faisant, le règlement ne semble pas imposer une obligation mais bien une faculté. Il faut donc un acte juridique de niveau approprié dans l'ordre juridique interne pour instaurer une obligation en la matière. Je peux vous fournir, comme je l'ai dit en commission, la doctrine française à ce propos. Elle signifie que ce n'est pas un acte suffisant et qu'il n'est pas dans l'ordre juridique interne par lui-même.

À ce titre, pour notre accord de coopération, il ne peut pas être une base légale suffisante. Je me permets d'insister parce que c'est sur cela notamment que le tribunal à Bruxelles a statué hier. On a déploré le fait que vous n'ayez pas soumis au Conseil d'État la question de savoir si, au fond, ce règlement est suffisant pour constituer une base légale. Le Conseil d'État vous a dit, en tout cas, que ce n'était pas un arrêté ministériel. Ici, on ne sait pas si c'est suffisant. Le Conseil d'État ne le dit pas. Il s'agit d'un problème juridique dont certains n'ont cure, ai-je entendu. Comme légaliste, comme démocrate, comme juriste, je suis particulièrement attentive, avec mon groupe, lorsque des mesures sont restrictives. Nous devons asseoir cet accord de coopération sur une base légale solide; ce n'est, à notre sens, pas le cas actuellement sur la base du règlement de l'OMS. Il faut savoir aussi que ces mesures permettront, à un moment donné, à nos concitoyens de voyager à nouveau; c'est en cela que c'est également important.

C'est en synthèse ce que je voulais dire sur la base que nous devons prendre. Je voudrais redire aussi que cet accord de coopération a l'air de se décharger pas mal sur les entités fédérées et, plus particulièrement, sur les communes, sur les pouvoirs locaux qui ont beaucoup de travail à réaliser dans cette pandémie. Vous me direz probablement que c'est l'affaire des entités fédérées et de ces communes. Je souhaite néanmoins rappeler que c'est à elles qu'on doit énormément dans la gestion de crise. Les bourgmestres, les Collèges et conseils communaux, les services communaux et la police sont mobilisés dans cette crise. On les sollicite beaucoup.

Dès lors, il importe également, pour leur demander ces choses, que la base légale soit forte et robuste. Je me permets donc de vous réinterroger sur la fragilité – à notre sens – de ce règlement de l'Organisation mondiale de la Santé (OMS), afin que vous puissiez me rassurer sur le plan juridique et me préciser qu'il s'agit d'une base légale suffisamment solide.

10.04 Katleen Bury (VB): Ik ben eigenlijk blij dat ik een beetje later aan het woord mag komen. In de commissie ging het ook zo: we kregen maandagmiddag voor onderhavig wetsontwerp anderhalf uur de tijd om het op een drafje te behandelen met de boodschap dat het deze week in alle parlementen aan de orde zou komen en erover zou worden gestemd. Er kwam zelfs geen antwoord op het zeer goede betoog van mevrouw Matz over het verdrag als wettelijke basis. Dat zal alleszins aanleiding geven tot heel wat geschillen voor de rechtbank. Ik meende dat de minister nu zijn lesje zou hebben geleerd, zeker na wat er de jongste dagen in de kranten is verschenen. Maar neen, men begaat hier gewoon dezelfde fout.

Het kan gewoon niet dat een initiatief inzake de verwerking van persoonsgegevens zo snel door onze strot geramd wordt in de verschillende commissies en nu in de plenaire vergadering. Wij staan voor voldongen feiten. Wij moeten daarmee instemmen. Er was enkel een bespreking in de commissie voor de Justitie, zonder dat experts of het middenveld in hoorzittingen aan het woord kwamen.

Bovendien moeten we vaststellen dat, gelet op de korte verwerkingstermijn, verschillende opmerkingen van de Raad van State, de Gegevensbeschermingsautoriteit en het Controleorgaan op de politionele informatie gewoon niet werden verwerkt.

Is de rol van het Informatieveiligheidscomité GDPR-conform, luidde een vraag van collega D'Haese, die hier nu niet aanwezig is? Moet dat comité zich beperken tot het bepalen van de technische modaliteiten? Is de gegevensoverdracht aan derden, aangezien het zelf niet over beleidsmarge beschikt om daar toelating voor te geven, wel GDPR-conform? Ik heb maandag goed geluisterd, maar ik heb op al die vragen geen antwoord gekregen. Dat verontrust mij.

Vandaar dat wij ons bij de stemming zullen onthouden.

10.05 Sophie Rohonyi (DéFI): Madame la présidente, on l'a dit, cet accord de coopération vise à assurer un meilleur respect de la quarantaine ou du test de dépistage obligatoire, avec la transmission des données recueillies grâce au fameux Passenger Locator Form (PLF), dans un premier temps aux entités fédérées, et ensuite aux autorités locales ainsi qu'aux services de police.

Sur le plan de la santé publique et de la gestion du risque sanitaire, cet accord de coopération a bien évidemment tout son sens. Il n'en demeure pas moins que le traitement des données à caractère personnel des citoyens dans le cadre de la lutte contre le coronavirus continue de poser question, à l'instar du premier accord de coopération, qui portait sur le suivi des contacts et qui avait, à l'époque, fait l'objet de vifs débats.

Votre gouvernement n'a eu de cesse d'être interpellé par la société civile et les constitutionnalistes vous faisant part de leurs craintes quant au droit à la vie privée qui, malgré sa consécration à l'article 22 de notre Constitution, est plus que jamais malmené, voire entravé. Mon collègue François De Smet a d'ailleurs interrogé tout récemment votre collègue, le secrétaire d'État Mathieu Michel, sur des dérives attestées en la matière, qu'il s'agisse de la régionalisation larvée de la protection des données par le gouvernement flamand, du recours à la plate-forme Doclr pour les convocations vaccinales, du sinistre projet Putting Data at the Center ou encore de la sous-traitance par l'Office national de Sécurité sociale (ONSS) des données des travailleurs.

À chaque fois, les réponses étaient évasives, donnant ainsi le sentiment que les règles relatives à la protection des données à caractère personnel sont aujourd'hui en proie à un affaiblissement qui est dangereux pour nos libertés fondamentales. À cet égard, ayez l'honnêteté, cher collègue, de reconnaître que les remarques pertinentes et du Conseil d'État et de l'Autorité de protection des données, suscitent un certain malaise en termes de définition des concepts, de délai de conservation des données, de processus décisionnel, de carence de réglementations servant de base au traitement des données, mais aussi de délégation de pouvoirs au très controversé Comité de sécurité de l'information.

Tant le Conseil d'État que l'Autorité de protection des données ont mis en évidence que le principe de légalité n'était pas rempli en tous points par cet accord de coopération. Il suffit de s'en référer au principe de finalité – à savoir, "lutter contre la propagation du covid, assurer le traçage et le suivi des contacts" – pour comprendre à quel point il est libellé de manière trop générale. Trop d'aspects relatifs à la collecte, au traitement, voire au partage des données communiquées dans le cadre des PLF restent flous.

Je n'aurai donc qu'une seule question à vous poser, madame et monsieur les ministres: la fin justifie-t-elle les moyens?

La lutte contre le covid doit, bien évidemment, requérir notre énergie à tous, mais au moyen de balises juridiques sûres. Or, force est de constater que l'accord de coopération n'offre pas cette indispensable sécurité juridique. C'est pourquoi mon parti s'abstiendra sur ce projet de loi. Je vous remercie de votre attention.

10.06 Vincent Van Quickenborne, ministre: Chers collègues, je ne vais pas refaire le débat que nous avons eu en commission. En ce qui concerne l'ordonnance du tribunal de Bruxelles, j'ai l'impression que certains d'entre vous tirent des conclusions qui n'en sont pas. Monsieur Boukili, vous dites que les mesures sont annulées par l'ordonnance. Pas du tout!

L'ordonnance dit au gouvernement qu'il faut une base légale pour l'arrêté ministériel au plus tard dans trente jours, sous peine d'astreintes. Les mesures ne sont pas annulées – et ne le seront pas non plus après le 30 avril – sur la base de cette ordonnance. Le fait de dire que tout l'accord de coopération tombe à l'eau…

Eerlijk gezegd slaan die redeneringen nergens op.

Quelle est la base légale de cet accord de coopération? Cet accord de coopération équivaut, dans la hiérarchie des normes juridiques, à une loi. Selon la jurisprudence constante de la Cour constitutionnelle, la loi doit fixer les éléments essentiels du transfert de données. C'est précisément ce que fait l'accord de coopération, madame Matz. Cet accord de coopération constitue donc bien une base juridique pour le transfert des données en question.

10.07 Nabil Boukili (PVDA-PTB): Monsieur le ministre, j'ai dit que le tribunal a remis en question la légalité des mesures. Il ne se positionne pas sur le fond des mesures, mais sur la manière dont ces mesures ont été prises, c'est-à-dire par arrêté ministériel.

Je vous ai posé une question. Vu l'ordonnance du tribunal sur la légalité de ces mesures, sur la manière dont elles ont été prises, est-il opportun aujourd'hui de discuter d'une loi qui aura une action sur des mesures faisant partie de cet arrêté ministériel? C'est une question que je vous pose. Prenez-vous ce risque d'apposer une loi sur des mesures qui sont remises en question par la justice? J'ai lu le jugement. Il remet en question la base légale de ces mesures.

Ou alors, ni le juge ni la presse n'ont compris!

10.08 Vincent Van Quickenborne, ministre: L'ordonnance du tribunal s'est attaquée à un arrêté ministériel. La question qui se pose est de savoir s'il y a une base légale. C'est le débat. Mais ici, une loi est prise car un accord de coopération équivaut à une loi. On est ici au Parlement avec les parlementaires. Nous allons bientôt voter, espérons-le. On ne peut pas dire qu'il n'y a pas de débat parlementaire! Il y en a un à l'instant où je vous parle! C'est différent d'un arrêté royal. La nature en est tout à fait différente.

Je voudrais aussi ajouter ce que le Conseil d'État a explicitement dit. Je m'excuse de devoir le citer en néerlandais.

"De federale overheid kan maatregelen nemen in de strijd tegen de pandemie in het kader van haar residuaire bevoegdheid inzake onder meer civiele bescherming, civiele veiligheid en algemene politie. De federale overheid is eveneens bevoegd voor de controle van de buitengrenzen, wat inhoudt dat de toegang tot het grondgebied kan worden geweigerd omwille van de aanwezigheid of dreiging van besmettelijke ziekten."

En ce qui concerne les avis du Conseil d'État, de l'Autorité de protection des données et du COC, nous avons bien répondu. Nous avons tenu compte de ces remarques en grande majorité et pour celles dont nous n'avons pas tenu compte, nous l'avons expliqué dans le memorie van toelichting.

Nous avons travaillé vite, certes, mais nous l'avons fait d'une manière substantielle. Nous avons introduit cet accord de coopération avec les cinq autres gouvernements de ce pays. Nous en avons discuté au sein du Comité de concertation à plusieurs reprises. Depuis le début de cette semaine, les différents gouvernements et parlements – sauf le parlement bruxellois – se sont mis d'accord.

Mme Rohonyi a posé une question sur la proportionnalité. Là aussi, nous avons traité différemment les mesures de quarantaine et le testing. Pour le testing, quelques données vont directement à la police tandis qu'avec la quarantaine, c'est en cascade. Nous avons bien tenu compte de la proportionnalité. Il y a eu des voyages pendant les vacances de Noël. Si un quart des personnes ne se font pas tester, que voulez-vous que nous fassions? On ne peut les laisser ramener le virus, il faut que les autorités puissent intervenir. D'abord d'une manière préventive, c'est-à-dire en appelant les gens et ensuite avec le testing, monsieur Boukili. Si une personne refuse le testing, cela équivaut à un refus de porter un masque. Si les règles ne sont pas respectées, je pense qu'une amende pourrait finalement être opportune. Si vous croyez que la lutte contre la pandémie se fait sans amende, sans procès-verbal, vous êtes dans un monde complètement différent.

10.09 Annelies Verlinden, ministre: Madame la présidente, s'agissant de la question de Mme Matz, il y a une base légale: l'article 23 du International Health Regulations. Il a été transposé en droit belge et a été publié au Moniteur le 18 juin 2007. C'est la base juridique pour cet accord de coopération.

Ik heb nog twee aanvullende opmerkingen.

Zoals de minister van Justitie al gezegd heeft, is er wel degelijk rekening gehouden met alle opmerkingen van onder andere de Raad van State, de Gegevensbeschermingsautoriteit en het COC.

Bovendien hebben we een akkoord bereikt met alle regeringen van het land, niet op basis van zomaar een tekst, maar op basis van de oprechte overtuiging dat dit samenwerkingsakkoord noodzakelijk is om de pandemie te bestrijden. Het moet het sluitstuk vormen van de controlemaatregelen. We hebben deze regels immers omdat we menen dat ze noodzakelijk zijn en daarbij vormt de handhaving het sluitstuk.

Het Informatieveiligheidscomité is wettelijk geregeld en ook in dit samenwerkingsakkoord wordt er niet afgeweken van de wettelijke rol ervan. Er is dus geen beleidsmarge, het enige wat dat comité zal doen is de gegevensmededeling machtigen voor de doeleinden in de bestaande regelgeving, uiteraard op basis van het evenredigheidsbeginsel. Als men suggereert dat er verder wordt gegaan dan wat door het Parlement eerder wettelijk voorzien was, dan wordt dat tegengesproken door teksten zoals ze vandaag voorliggen.

10.10 Nabil Boukili (PVDA-PTB): Madame la présidente, je tiens à apporter une petite clarification.

Monsieur le ministre, si, à chaque fois, vous déformez mes propos avec autant de panache, cela ne va pas enrichir le débat. Je n'ai pas dit qu'il ne fallait pas du tout de sanction. Vous dites que 25 % des gens ne respectent pas la quarantaine. Je posais la question de savoir pourquoi. Pourquoi ne le font-ils pas? La solution serait que tout le monde respecte les règles. Il faut dès lors se poser la question. Ne serait-ce pas dû au fait qu'ils ont peur de perdre 30 % de leur salaire? Si on garantissait les salaires à 100 %, les gens ne seraient-ils pas plus volontaires pour se mettre en quarantaine? Pourquoi les règles ne sont-elles pas respectées? S'est-on posé cette question dans ce Parlement?

Vous dites qu'à un moment donné, il faut les sanctionner. Mais, avant de les sanctionner, a-t-on mis en place toutes les conditions nécessaires pour que les mesures soient respectées, suivies et qu'il y ait une adhésion de la population? Voilà la question!

10.11 Vanessa Matz (cdH): Madame la présidente, je suis très interrogative. J'entends le ministre de la Justice qui me dit que la base légale, c'est l'accord de coopération, tandis que la ministre me dit que non, que la base légale est le règlement de l'OMS.

Monsieur le ministre, pourquoi consacrez-vous une page d'exposé des motifs dans votre projet de loi pour dire que la base légale c'est le règlement de l'OMS si vous me dites que c'est l'accord de coopération lui-même? Non! Il faut une base légale à l'accord de coopération dans lequel est contenu un certain nombre de choses.

La réponse que Mme la ministre me donne me semble juridiquement plus probante, sauf que, comme je vous l'ai dit, bien qu'il ait été publié au Moniteur, il n'a pas reçu l'assentiment des assemblées. Par conséquent, suivant l'article 167 de la Constitution, il n'est pas une loi au sens juridique du terme. Madame la ministre, nous avons donc une divergence d'appréciation. Je continue de penser que cette base juridique n'est pas une base légale suffisante parce que ce règlement n'est pas devenu une loi.

Mais il est vrai que je suis un peu perturbée, monsieur le ministre, de vous entendre dire qu'au fond, l'accord de coopération est lui-même la base légale de l'accord de coopération. Pourquoi consacrez-vous une page entière de votre exposé à expliquer que c'est en fait le règlement sanitaire international qui l'est?

Je pense que nous ne lèverons pas ce différend, en tout cas sur la valeur juridique. Mais nous continuons de penser que, quelque part – je m'excuse d'une expression un peu triviale – vous vous êtes fait avoir une fois sur une base légale insuffisante pour prendre des mesures. Il ne faudrait pas que vous vous fassiez avoir une deuxième fois, avec une base juridique qui n'est pas assez robuste.

Voilà ce par quoi je voulais conclure; parce qu'on peut se tromper une fois, mais pas persister.

10.12 Sophie Rohonyi (DéFI): Madame la présidente, monsieur le ministre, j'aimerais quand même qu'on ne caricature pas mes propos. D'ailleurs, je pense que vous avez confondu mes questions, qui portaient davantage sur le principe de légalité, avec celles posées par M. Boukili, qui portaient plutôt sur le principe de proportionnalité.

En aucun cas, je ne plaide pour une absence de suivi pour ce qui concerne les personnes qui reviennent de voyage. Ces personnes doivent bien évidemment se conformer aux règles et doivent pouvoir se faire tester et se mettre en quarantaine.

Ce sur quoi j'ai mis le doigt, c'est que les remarques formulées par le Conseil d'État et par l'Autorité de protection des données n'ont pas été suivies.

J'ai encore un exemple pour vous, qui concerne la définition du PLF. Les données à caractère personnel qui doivent être réclamées ne sont énumérées nulle part de manière exhaustive dans la réglementation. Le contenu du formulaire, tel qu'il est disponible sur le site du SPF Affaires étrangères, est donc susceptible d'être modifié à tout moment. C'est une insécurité juridique à laquelle vous ne répondez pas.

C'est un autre exemple de craintes légitimes qui ont été émises et qui n'ont pas été prises en compte. C'était vraiment ce sur quoi je voulais mettre le doigt. Je n'ai malheureusement toujours pas obtenu de réponses à ces questions. Je vous remercie.

10.13 Vincent Van Quickenborne, ministre: Madame Matz, vous avez posé une question au sujet de la base légale. Le transfert des données se fonde à présent sur l'accord de coopération. Par ailleurs, ma collègue de l'Intérieur a répondu à propos du fameux PLF qui s'appuie, lui, sur l'article 23 de l'International Health Regulations que le Moniteur belge a publié en 2007. Il ne faut pas confondre ces différents volets.

Monsieur Boukili, vous proposez que les gens qui ont les moyens de partir en voyage soient rémunérés à 100 % pendant leur quarantaine. C'est bien votre proposition? Vous me dites que les gens ne vont pas respecter la quarantaine parce qu'ils vont alors perdre de l'argent. Monsieur Boukili, cette mesure en faveur de quelqu'un qui dispose de moyens financiers pour partir en voyage – ce qui est pourtant fortement déconseillé par le gouvernement – je la qualifie de "justice de classes"!

Dat is klassenjustitie! De gewone man die niet kan reizen, zit in quarantaine en geniet tijdelijke werkloosheid, maar van iemand die op reis gaat, zegt u dat wij hem voor honderd procent moeten betalen. Dat is de klassenjustitie van deze communist. Ondertussen kennen we dat. We weten hoe het is afgelopen in die andere landen. Dat is wat u voorstaat, maar dat is niet waar wij voorstaan.

10.14 Nabil Boukili (PVDA-PTB): C'est incroyable, monsieur le ministre, de vous voir vous emporter de telle manière! Et vous m'accusez de justice de classes, vous! Alors que je vous ai posé de nombreuses questions en commission de la Justice. Il suffit d'aller les consulter pour voir qui est du côté de la justice de classes.

Monsieur le ministre, vous parlez des gens qui ont de l'argent et qui partent en voyage. Ne connaissez-vous personne qui voyage pour des raisons familiales, pour rendre visite à un membre de sa famille qui est malade, ou pour des raisons de travail? Ne connaissez-vous pas ces gens-là? N'ont-ils pas le droit de se demander s'ils vont ou non subir une perte de salaire?

Ce que je vous demande ici est: accompagnez-vous les mesures que vous mettez en place, dans votre politique, par des mesures de soutien, des mesures de mise en place d'une logistique garantissant que ces mesures soient suivies et respectées? Lorsqu'il y a un refus du respect des mesures, se pose-t-on la question: la faute n'est-elle pas du côté du gouvernement qui n'a pas mis les moyens nécessaires pour que ces mesures soient respectées?

Je prends l'exemple de la vaccination. Quand un centre de vaccination s'ouvre mais que les convocations ne sont pas envoyées, de qui est-ce la faute? Des gens qui ne veulent pas se faire vacciner? Non, c'est la faute du gouvernement qui n'envoie pas les convocations! Vous posez-vous ces questions-là, quand vous imposez des sanctions adossées à des mesures?

Franchement, vous me faites le coup de "ceux qui vont en voyage ont de l'argent". Vous êtes déconnecté de la réalité. Ne connaissez-vous personne qui part en voyage pour rendre visite à une personne malade ou mourante, surtout en cette période-ci? Celui-là doit-il être sanctionné via son salaire s'il se met en quarantaine? Vous ne vous posez jamais la question.

10.15 Nadia Moscufo (PVDA-PTB): Monsieur le ministre, merci pour votre honnêteté. Vous avez montré, encore une fois ici, la vision libérale qui est la vôtre. Lundi, les travailleuses et les travailleurs de ce pays se sont mis à l'arrêt. Nous avons visité des dizaines et des dizaines de piquets de grève. Savez-vous ce qui ressortait, monsieur le ministre? Ces gens demandent le respect, parce que ce sont eux qui font tourner le pays. Et vous, aujourd'hui, vous osez dire ici que quelqu'un, dont vous resserrez déjà les moyens en lui octroyant un chômage à 70 %, n'aurait pas le droit de partir en vacances! Mais pour qui vous prenez-vous, monsieur le ministre? Cela fait un an que nous vivons avec la pandémie. Vous n'avez pas perdu un franc, et vous venez donner des conseils, et porter un jugement de valeur sur ces travailleurs! Oui, j'espère bien qu'il y a encore des travailleurs dans ce pays qui, malgré qu'ils gagnent 70 % de leur salaire, auront quand même un peu le droit de respirer. Mais merci: au moins votre vision libérale sur la question est claire!

10.16 Vanessa Matz (cdH): Monsieur le ministre, je voudrais insister sur deux points qui me semblent essentiels.

Premièrement, je pense que vous ne devez pas, et vous le savez probablement au fond de vous-même, tomber dans des raccourcis qui reviendraient à dire que parce qu'à un moment donné, on interroge juridiquement les choses, on serait, sur le fond, opposé aux mesures. Ce n'est pas le cas. Vous le savez très bien. Le but de nos interventions non seulement sur l'avant-projet de loi pandémie examiné hier mais aussi sur ce dossier important qui nous est soumis aujourd'hui, c'est de blinder juridiquement le dispositif et de pouvoir débattre de la question de savoir si cette législation est suffisamment robuste.

Deuxièmement, nous continuons de penser – et nous en reparlerons peut-être plus tard – que l'article 23 du RSI ne constitue pas une base suffisante parce qu'il n'a pas été intégré en droit belge et n'a pas reçu l'assentiment. Toute la doctrine française, notamment sur cette question, tend à signifier que ce n'est pas une loi en tant que telle, et donc pas une base juridique pour le PLF.

La présidente: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

11 Projet de loi portant des mesures de soutien temporaires en raison de la pandémie du COVID-19 (1851/1-14)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1882/3)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1882/3)

L’intitulé en néerlandais a été modifié par la commission en "wetsontwerp houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 24 maart 2021 tussen de Federale Staat, de Vlaamse Gemeenschap, het Waalse Gewest, de Duitstalige Gemeenschap en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie betreffende de gegevensoverdracht van noodzakelijke gegevens naar de gefedereerde entiteiten, de lokale overheden of politiediensten met als doel het handhaven van de verplichte quarantaine of testing van de reizigers komende van buitenlandse zones bij wie een quarantaine of testing verplicht is bij aankomst in België".

Het opschrift in het Nederlands werd door de commissie gewijzigd in "wetsontwerp houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 24 maart 2021 tussen de Federale Staat, de Vlaamse Gemeenschap, het Waalse Gewest, de Duitstalige Gemeenschap en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie betreffende de gegevensoverdracht van noodzakelijke gegevens naar de gefedereerde entiteiten, de lokale overheden of politiediensten met als doel het handhaven van de verplichte quarantaine of testing van de reizigers komende van buitenlandse zones bij wie een quarantaine of testing verplicht is bij aankomst in België".

Le projet de loi compte 2 articles.

Het wetsontwerp telt 2 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 et 2 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 en 2 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

11 Wetsontwerp houdende tijdelijke ondersteuningsmaatregelen ten gevolge van de COVID-19-pandemie (1851/1-14)

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

De rapporteurs zijn de heren Laaouej en Vanbesien en de dames Thémont en Jirofléé. Ik zie dat het een mondeling verslag is. Ik geef het woord aan mevrouw Jiroflée.

11.01 Karin Jiroflée, rapporteur: Mevrouw de voorzitster, de bespreking in de commissie voor Gezondheid en Gelijke Kansen van het wetsontwerp houdende tijdelijke ondersteuningsmaatregelen ten gevolge van de COVID-19-pandemie beperkte zich tot de artikelen 22 en 23.

Op artikel 22 werd een amendement ingediend door het cdH. Het amendement werd weerlegd door de minister en later verworpen in de stemming, waarna de artikelen 22 en 23 met eenparigheid van stemmen werden aangenomen.

11.02 Björn Anseeuw (N-VA): Mevrouw de voorzitster, collega's, met onderhavig wetsontwerp worden vooral heel wat steunmaatregelen in het kader van de aanpak van coronapandemie verlengd.

Wij steunen veel van die maatregelen, zoals we dat de voorbije maanden ook hebben gedaan. Dat doen wij niet voor onder andere het quarantaineverlof voor werknemers die zogezegd op hun kerngezonde 17-jarige koter moeten passen, om er maar eentje te noemen. Dat steunen wij niet, want die kan gerust voor zichzelf zorgen, maar dat hebben we al eerder gezegd.

De nood aan de steunmaatregelen ontstaat niet door het coronavirus, maar wel door de resem aan coronamaatregelen die de regering aan heel veel mensen, onze kmo's en onze middenstand oplegt, zonder dat die wetenschappelijk onderbouwd zijn of minstens daarover transparantie is. Dat is toch wel kwalijk.

Daarom wil ik hier het pleidooi van andere leden van mijn fractie en mezelf voor meer transparantie over de wetenschappelijke onderbouw van coronamaatregelen herhalen. Onze economie en onze middenstand bloeden vandaag en dat gaat ten koste van heel wat mensen en gezinnen. Daarover gaat het.

Komt daar nog eens bij dat de manier waarop de regering met mensen en ondernemers omgaat, onaanvaardbaar is. Vorige week zagen wij een heel pijnlijk voorbeeld. Sinds afgelopen weekend mogen niet-essentiële winkels enkel nog op afspraak werken of met click & collect. Meteen bleek dat heel wat winkeliers met een omzetdaling van 75 tot 85 % worden geconfronteerd, omdat de drempel voor de klanten door de extra coronamaatregel die hun werd opgelegd, veel te hoog is om nog te gaan winkelen. Die winkelier heeft intussen heel wat kosten gedaan om alles in goede coronabanen te leiden en om tegemoet te komen aan al die extra maatregelen, zoals de ingebruikname van een afsprakensysteem en de inzet van extra personen voor het onthaal in de winkel, zodat alles ordentelijk zou verlopen.

Maar er volgde na het weekend nog een tweede koude douche. Het dubbel overbruggingsrecht dat voor het weekend voor de winkeliers werd aangekondigd, bleek na het weekend iets om te lachen te zijn. Eerder deze week stelde ik daarover in de commissie voor Sociale Zaken vragen aan minister Clarinval en het enige antwoord dat de arme man kon geven, was dat als men dubbel overbruggingsrecht wil krijgen, men zijn winkel maar moet sluiten. Dat is natuurlijk onbegonnen werk, want een winkelier blijft open omdat zijn concurrent aan de overkant openblijft en vice versa. Commercieel komt het neer op zelfmoord, als men sluit, terwijl de concurrent openblijft. Men stoot dan klanten af en die gaan ergens anders heen. Dat is het laatste wat een winkelier wil.

Zo voert u geen ordentelijk beleid, nog wel nu onze middenstand, ook in Vlaanderen, het ontzettend moeilijk heeft. Minister Clarinval kon natuurlijk niet anders dan het antwoord geven dat hij heeft gegeven. De voorbije maanden hebben voldoende aangetoond dat minister Clarinval inderdaad wel strijdt voor onze zelfstandigen, voor onze kmo's en voor onze middenstand, maar kennelijk mocht hij dat nu niet meer, want iemand moest blijkbaar iemand anders een lesje leren.

De voorbije weken hebben we het wel gezien. Vooral bij de PS, maar ook bij Open Vld vond men dat Georges-Louis Bouchez al te vaak zijn boekje te buiten ging en dus moest de MR worden gestraft. Wie wordt hier eigenlijk echt gestraft door een plat politiek spel, onder andere van Open Vld? Dat is onze middenstand. In Vlaanderen hebben we wel nogal wat van die middenstanders en kmo's. Het is eigenlijk zeer kwalijk dat zij het slachtoffer worden van een plat politiek spel, omdat er onenigheid is in de regering, terwijl de bevoegde minister van de MR alles uit de kast haalt om de middenstanders en winkeliers te ondersteunen.

Mijn eerste oproep aan de regering luidt dan om te stoppen met onderlinge politieke spelletjes. Geef steun aan wie die nodig heeft. Zorg voor fijnmazige maatregelen, zodat degenen die het hardst lijden onder de corona-aanpak, het best ondersteund worden. Dat doet u alleszins niet ten aanzien van de middenstanders. Nogmaals, ik roep dus op tot eensgezindheid en tot het stoppen van politieke spelletjes op de kap van onze middenstand.

Overigens, het is allemaal wel goed en wel om steunmaatregelen te nemen, maar als men een en ander bekijkt in het licht van de politieke spelletjes, kan men daar toch vragen bij stellen. Hoe dan ook – daarover gaat mijn tweede oproep –, moet u het probleem bij de wortels aanpakken. Dat betekent voortaan dat u enkel coronamaatregelen neemt die wetenschappelijk aantoonbaar het gewenste effect sorteren. Vandaag weet blijkbaar niemand echt goed welke maatregel in welke mate wel of niet zou werken.

Ik verwijs naar de onverkwikkelijke uitspraken van een paar dagen geleden van minister Verlinden dat nog eens goed moet worden nagekeken of de niet-essentiële winkels al dan niet een rol spelen in de cijfers van de besmettingen. Die uitspraken deed ze wel, nadat men de winkeliers het werken nagenoeg onmogelijk had gemaakt. Dat is echt onverantwoord beleid, dat is echt een onverantwoorde manier van besturen. Het is zeker onverantwoord om de vele kmo's, de vele middenstanders, de vele winkeliers en hun werknemers zomaar het bos in te sturen zonder enige steun die naam waardig, met vooral heel wat extra verplichtingen die hun het werken onmogelijk maken.

Ik rond af met mijn twee oproepen. Ten eerste, stop met platte politieke spelletjes te spelen in de regering. U hoeft de MR niet te straffen. U mag zeker onze middenstand niet straffen. U moet de winkeliers daarentegen steunen door, ten eerste, inderdaad te voorzien in een overbruggingsrecht dat in verhouding staat tot het inkomen dat ze verliezen – het is inderdaad een vervangingsinkomen – en door, ten tweede, op te houden met het opleggen van coronamaatregelen waarvan niemand weet, ook de regering zelf kennelijk niet, of ze eigenlijk wel werken of niet.

11.03 Dieter Vanbesien (Ecolo-Groen): Mevrouw de voorzitster, collega's, op dit ogenblik woekert de gezondheidscrisis nog altijd in onze samenleving. Er zijn nog altijd ondernemingen die gedwongen worden om hun activiteiten neer te leggen of sterk te beperken. Het is bijzonder belangrijk dat wij de ondernemingen blijven ondersteunen. Dat is precies wat wij vandaag met de voorliggende maatregelen zullen doen, want de economie bloedt, zoals de heer Anseeuw terecht zegt.

Ik weet dat sommige collega's bezorgd zijn over het steeds weer geld uitgeven in dit kader en ik begrijp die bezorgdheid, maar we mogen een aantal zaken toch niet uit het oog verliezen. Het gaat hier over bedrijven die in se gezond zijn, maar die omwille van een gedwongen sluiting of een beperking van de activiteiten steun krijgen omdat ze het nu moeilijk hebben.

Het gaat ook om steun die tijdelijk is. Het is geen structurele, blijvende steun. Het gaat ook niet over het in stand houden van zombiebedrijven, bedrijven die geen kans maken, bedrijven in moeilijkheden. We hebben van in het begin gezegd dat de steun gaat naar bedrijven die vóór de crisis gezond waren. Het is de bedoeling dat we die bedrijven door de crisis loodsen.

Zowel economen als de Nationale Bank verzekeren ons dat tijdelijke eenmalige maatregelen misschien wel pijn doen aan de openbare financiën, maar op langere termijn niet zo'n problemen zijn. Met eenmalig wordt hier bedoeld: gedurende de periode van de gezondheidscrisis, die dus nog altijd bezig is. Als we tijdelijke maatregelen kwartaal per kwartaal verlengen, omdat we voorzichtig blijven, dan beschouwen we dat nog altijd als eenmalige maatregelen. Het zijn geen structurele maatregelen die blijvend wegen op de overheidsfinanciën.

De heer Leysen heeft daarover vanmorgen nogmaals zijn bezorgdheid geuit, maar we zijn het daarover eens. We moeten waken over die tijdelijkheid.

Het gaat trouwens niet alleen over de tijdelijkheid. De maatregelen moeten ook doelgericht zijn. Dat zijn ze ook, mijnheer Anseeuw. Dat wordt ons bevestigd door de gouverneur van de Nationale Bank. We schieten niet zomaar in het wilde weg. De steun is gericht op die sectoren die het nodig hebben. Daarmee verzekeren we dat elke euro die wordt uitgegeven een goed en verstandig uitgegeven euro is.

We zijn ook niet de enigen met dergelijke maatregelen, mijnheer Anseeuw. Alle andere Europese landen nemen gelijkaardige maatregelen. Als alle andere Europese landen ook maatregelen nemen zonder enige wetenschappelijke achtergrond, dan gaan we allemaal richting de afgrond, maar we zijn daarin niet alleen.

Een tweetal weken geleden vond een vergadering van de Eurogroep plaats en een van de duidelijke statements die daar werd gemaakt, is dat de landen van de Eurogroep het erover eens zijn dat fiscale ondersteuning van de economie, van de bedrijven en van onze inwoners, waarmee wij nu bezig zijn, behouden moet blijven zolang de gezondheidscrisis niet voorbij is en het herstel duidelijk begonnen is. De Eurogroep zegt dat het prematuur intrekken van fiscale maatregelen te allen prijze moet worden vermeden.

Wij vragen veel inspanningen aan onze bevolking. Telkens opnieuw moeten wij de bevolking vragen om die inspanningen vol te houden. Op bepaalde momenten moet er zelfs opnieuw verstrengd worden. Welnu, ook voor ons, voor de overheid, geldt dat wij de inspanningen moeten blijven volhouden, ook als ze pijn doen, voor het welzijn van onze inwoners, voor het welzijn van onze bedrijven en ook om een nog groter economisch en financieel bloedbad te vermijden.

Zodra de gezondheidscrisis onder controle is en het economisch herstel duidelijk is ingezet, moeten wij bekijken hoe wij onze koers kunnen aanpassen. Dat zal onder andere moeten gebeuren met een ambitieus investeringsplan. Vanmorgen bespraken wij al dat de regering een investeringsplan had opgesteld tot 130 % van het herstelbudget dat wij van Europa zullen krijgen. De regering heeft beslist om die 30 % extra niet te schrappen, maar daar zelf investeringsmiddelen voor in te zetten. Vanmorgen liet de heer Loones uitschijnen dat dat onverantwoord was, maar ik ben het daar niet mee eens. Investeringen in infrastructuur en digitalisering zullen een sleutelelement zijn in de relance en in de heropbouw van onze samenleving.

Echter, tot zolang, tot wanneer wij daaraan kunnen beginnen, moeten wij de huidige inspanningen volhouden. Onze fractie zal de nu voorliggende maatregelen dan ook volmondig steunen.

11.04 Björn Anseeuw (N-VA): Mijnheer Vanbesien, met alle respect maar ik pleit voor coronamaatregelen die een wetenschappelijke onderbouwing kennen. Er moet bovendien enige transparantie zijn over die wetenschappelijke onderbouwing. U haalt eigenlijk het flauwste argument aan dat men kan aanhalen. U zegt namelijk dat er wetenschappelijke onderbouwing is want als die er niet was, dan hadden alle andere Europese landen geen soortgelijke maatregelen genomen. Bewijs uit het ongerijmde dus. Als dat uw sterkste argument is, dan rijst de vraag waarom nagenoeg alle Europese landen op een bepaald moment gestopt zijn met het toedienen van AstraZeneca terwijl België het wel bleef gebruiken. Uw argument snijdt dus geen hout.

Verder zegt u dat we een inspanning vragen van de bevolking. Dat klopt echter niet, we vragen niets van de bevolking, we leggen de bevolking echter wel heel wat vrijheidsbeperkende maatregelen op. Als men de pretentie heeft om dat te doen, in de mate waarin daar een wettelijke basis voor bestaat, dan moet men dat goed kunnen uitleggen, met objectieve gegevens en een wetenschappelijke onderbouwing. Die onderbouwing is er vandaag niet want anders was die uitleg al lang gegeven. Het is dan voor alle duidelijkheid ook geen wonder dat het draagvlak voor die maatregelen smelt als sneeuw voor de zon. Dat is geen toeval, het draagvlak verdwijnt omdat er geen transparante wetenschappelijke onderbouwing is.

We zijn gestart met een aantal vrijheidsbeperkende maatregelen in het kader van de corona-aanpak, zonder dat er wetenschappelijke evidentie was. Er waren vermoedens en een goed ontwikkeld buikgevoel maar een echte wetenschappelijke onderbouwing was er niet. Dat is ook de reden waarom het nu zo moeilijk is om hiervan af te stappen. Men kan nu immers ook geen wetenschappelijke onderbouwing voorzien om de maatregelen af te bouwen. Dat is bijzonder kwalijk. Het is dus meer dan ooit nodig om daar wel klaarheid over te scheppen. Uw flauw argument dat de anderen het ook doen snijdt geen hout, AstraZeneca is daar het mooiste bewijs van.

11.05 Sander Loones (N-VA): Mevrouw de voorzitster, ik voelde mij persoonlijk aangesproken door de heer Vanbesien. Ik wil een korte repliek geven, want ik zou niet willen dat er geen debat is in het Parlement.

De heer Vanbesien zegt dat ik deze ochtend bezwaar zou hebben gemaakt tegen het feit dat deze regering wil investeren. Aanvankelijk was een Europees investeringsprogramma van 130% van de voorziene budgetenveloppe uitgewerkt. Nu is dat teruggebracht tot 100 %. De regering heeft echter besloten om daar niet in te gaan snoeien en de resterende 30 % te financieren via de gewone begroting.

Het punt dat ik vanochtend gemaakt heb, is blijkbaar niet goed overgebracht, dus ik probeer het graag nogmaals toe te lichten. Ik stel vast dat de Europese Centrale Bank zegt dat België het slechter doet dan alle buurlanden. Ons tekort omwille van corona is groter dan dat van alle anderen. Boven op die slechte budgettaire toestand omwille van corona, stelt de Europese Centrale Bank dat België een extra nadeel oploopt omdat hier een uitdaging rond vergrijzing is. Die uitdaging is hier veel groter dan in een aantal andere landen. De Europese Centrale Bank maakt zich daar zorgen over.

Onder andere de minister van Financiën Van Peteghem repliceert dat paniek niet nodig is en dat dit opgelost zal worden door hervormingen. Zo kunnen overheidsmiddelen beter besteed worden, waar mogelijk kan er bespaard worden om beter te kunnen investeren. Volgens de minister mag de Europese Commissie daar zelfs gigantisch streng op toezien: dat hervormingsbeleid zal effectief gerealiseerd worden. De Europese Centrale Bank slaat alarm, minister Van Peteghem zegt dat het allemaal in orde komt. Tot daar de woorden, nu moeten de daden komen.

In het Parlement stellen we vast dat de regering gewoon geld uitgeeft. Er wordt voordurend geld uitgegeven, maar van die hervormingsagenda zien we niks. Er wordt gewoon meer en meer gefinancierd, maar er wordt niet hervormd. Daar maak ik mij zorgen om, mijnheer Vanbesien. Ik vind het goed dat er geïnvesteerd wordt, dat er productieve investeringen worden gedaan, maar die moeten gepaard gaan met een hervormingsbeleid. Ik zie enkel een regering die het blikje voor zich uit schopt. De regering gebruikt het Europees geld als excuus om niet te moeten hervormen, omdat ze weer een tijdje verder kan. Dit punt maakte ik vanmorgen.

11.06 Dieter Vanbesien (Ecolo-Groen): Dank u wel voor uw verklaring, mijnheer Loones.

Ik onthoud dat het hier gaat hier om investeringen die onze infrastructuur zullen verbeteren en die ook tot doel hebben om de productiviteit te verbeteren. Dat is dus met andere woorden geld dat geïnvesteerd wordt en waar ook een return op komt. Dat geld zijn we dus niet kwijt. Het is evident dat ook hervormingen nodig zijn. Dat staat ook in het regeerakkoord. Die hervormingen zullen ook wel komen. Dat betekent niet dat die investeringen niet moeten gebeuren.

Mijnheer Anseeuw, wat wetenschappelijk bewijs betreft, meen ik dat iedereen het er wel over eens dat wat ervoor zorgt dat mensen ziek worden, contact is met andere mensen die de ziekte hebben. Dat is hoe het virus overgedragen wordt. Maatregelen die contacten beperken en contacten verminderen, zijn maatregelen die helpen tegen de verspreiding van het virus. Het bewijs dat zij werken, kunt u zien in de curven van de besmettingen.

11.07 Björn Anseeuw (N-VA): De ene maatregel die het contact beperkt, is de andere niet, natuurlijk. De vraag is of de mate waarin men strengere maatregelen neemt evenredig meer effect sorteert, of niet. Ik meen dat het antwoord daarop minstens bijzonder onduidelijk is. Dat debat moet worden gevoerd in alle transparantie.

Als men natuurlijk alles op een hoop gooit, is het makkelijk om dat debat niet te moeten voeren. Ik stel alleen vast dat heel wat maatregelen die worden opgelegd aan de bevolking steeds minder worden nageleefd. En als men met die realiteit ook geen rekening houdt, maakt men alleen zichzelf iets wijs, maar maakt men voor heel wat middenstanders het werken en het leven onmogelijk.

11.08 Sophie Thémont (PS): Madame la présidente, chers collègues, nous traversons une crise inédite depuis plus d'un an. Elle creuse les inégalités présentes dans notre société et il fallait donc des mesures inédites mais également exceptionnelles pour contrer ce mouvement et maintenir à flot les travailleurs, les personnes précarisées et les étudiants. Avec mon groupe, nous nous réjouissons que ce projet de loi apporte des réponses concrètes aux personnes impactées d'une façon ou d'une autre, d'abord en prolongeant et en étendant certaines mesures antérieures comme le congé de quarantaine. Le droit pour les parents de s'absenter du travail en cas de fermeture d'une école a été étendu à toutes les quarantaines d'enfants et les annulations de stages de Pâques seront assimilées à une fermeture d'école. Il y a également la prolongation d'une prime de 50 euros aux bénéficiaires du revenu d'intégration sociale, de la GRAPA et d'allocations de remplacement.

En outre, de nouvelles dispositions sont mises en place. Je pense aux jeunes fragilisés par la crise avec la décision d'augmenter la subvention octroyée aux CPAS dans le cadre du projet individualisé d'intégration sociale. Les jeunes disposeront de plus de moyens pour affronter cette période difficile. Je pense aussi aux secteurs de la culture et de l'événementiel, qui pourront limiter leurs coûts salariaux pour faire face à la réouverture sans avoir tiré de bénéfices de la saison précédente.

Je voudrais conclure en ajoutant qu'il est aujourd'hui important d'insister sur le fait que toutes ces mesures sont et doivent être temporaires. Elles devront être évaluées pour envisager des changements plus structurels des dispositifs à long terme pour que la relance soit le levier d'une plus grande justice sociale.

11.09 Ellen Samyn (VB): Mevrouw de voorzitster, aangezien de meeste noodmaatregelen die de regering nam om de sociaal-economische gevolgen van de coronacrisis te verzachten gisteren ten einde liepen, worden zij logischerwijs met het voorliggend wetsontwerp verlengd. Het spreekt voor zich dat onze fractie dat wetsontwerp tot verlenging van de tijdelijke covidondersteuningsmaatregelen zal goedkeuren, maar wij hebben wel wat kritische bemerkingen bij een aantal principiële kwesties.

De economische gevolgen van de lockdownmaatregelen opgelegd door de regering zijn voor heel wat zelfstandigen en bedrijven levensbedreigend. Bovendien zijn bepaalde genomen maatregelen spartaans te noemen en de ondersteuning is wat ons betreft maar minimaal. Als er dan nog eens loze beloften worden gedaan door de regering – ik verwijs in deze, net zoals collega Anseeuw, naar de discussie over het dubbele overbruggingsrecht voor zelfstandigen die op afspraak werken – is het toch ontstellend hoe men de ene week een maatregel kan afkondigen om die een week later zonder verpinken en zonder enige schaamte weer in te trekken. De ondersteuning – dat moeten wij vlakaf zeggen – is dus volstrekt onvoldoende voor de meeste handelaars. Veel van die zelfstandigen zien op een jaar tijd hun levenswerk kapotgaan en zien het letterlijk niet meer zitten, met alle droevige gevolgen van dien.

De betaling van de jaarlijkse bijdragen ten laste van vennootschappen bestemd voor het sociaal statuut der zelfstandigen mag iets later gebeuren, namelijk uiterlijk tegen eind 2021. Dit soort forfaitaire belasting is een doorn in het oog van de bedrijven, zeker nu veel bedrijven, onder andere in de horeca en de toeristische sector, niet kunnen openen. Voor die specifieke sectoren blijft het overigens nog steeds de vraag wanneer zij überhaupt zullen kunnen openen. Ook zij zitten al meer dan een jaar te wachten op perspectief, op een lichtpuntje.

Wij mogen bovendien niet vergeten dat een bedrijf dat geen omzet kan genereren, belastingen blijft betalen: gemeentetaks, provincietaks, onroerende voorheffing, sociale bijdragen, SABAM, verplichte bijdragen aan de diensten voor bescherming en preventie op het werk enzovoort. Bedrijven die min of meer in staat zijn hun gewone bedrijfactiviteit voort te zetten, kunnen dat betalen, maar bedrijven die verplicht gesloten zijn, moeten dat betalen met de steun die zij krijgen. Dat is een vestzak-broekzakoperatie voor die zelfstandigen en bedrijven. Wij betreuren dus dat de maatregel totaal geen rekening houdt met de specifieke problemen die zich stellen voor de verplicht gesloten bedrijven. Wie verplicht gesloten is, zou in dezen op zijn minst pro rata niet hoeven te betalen.

Ik kom bij het schadeloosstellingfonds voor vrijwilligers die het slachtoffer zouden zijn van hun engagement in de covidcrisis. Het fonds werd reeds in juni 2020 opgericht.

Met de desbetreffende artikelen wordt de werking van het fonds verlengd tot 1 januari 2022.

Het is een goede zaak dat een en ander reeds preventief werd geregeld. Wij vernamen echter helaas in de commissie dat er een slachtoffer te betreuren is.

Inzake de aangeboden kapitalen plus de maximaal 1.020 euro begrafeniskosten blijven wij erbij dat die bedragen aan de lage kant zijn.

Het is spijtig dat minister Vandenbroucke hier niet aanwezig is, maar in de commissie wees ik op het, weliswaar administratief, feitje dat op de webstek van Fedris nog melding wordt gemaakt van een foutieve einddatum. Ook vandaag nog staat de datum van 1 juli 2020 op de webstek. Om te verhinderen dat er een non-take-up zou plaatsvinden, lijkt het aangewezen de datum aan te passen.

Ik ga door naar de artikelen 38 en 39. De commissie voor Sociale Zaken vatte veel ministers en het ging dus ook om veel artikelen. Met die artikelen uit het wetsontwerp wordt de regeling waarbij vrijwilligers ook in de privaatcommerciële sector aan de slag kunnen, verlengd tot eind juni 2021.

Het is de bedoeling de vrijwilligers niet enkel actief te laten zijn in de organisaties die als vzw geboekstaafd staan, maar ze ook actief te laten zijn in de commerciële rusthuizen.

Zoals ik in de commissie reeds aangaf, zonder de maatregel in vraag te stellen, hebben wij toch enkele bezorgdheden. Minister Vandenbroucke moest het antwoord schuldig blijven op de vraag hoeveel vrijwilligers in die organisaties actief zijn.

De vraag blijft nog steeds in welke mate de regel wordt gecontroleerd en opgevolgd dat de betrokken vrijwilligers de reguliere tewerkstelling niet mogen innemen. De minister erkende dat een evaluatie van de huidige maatregel nuttig kan zijn en dat eventuele klachten over misbruik steeds zullen worden onderzocht.

Ik mag dus hopen dat dat ook daadwerkelijk zal gebeuren en worden opgevolgd.

In de commissie benadrukte de minister evenwel dat het vrijwilligerswerk in de commerciële rusthuizen ook voor die regeling een uiterst uitzonderlijke maatregel is en dus tijdelijk van aard.

Ik verwees in mijn uiteenzetting ook naar het feit dat door de hoge sterftecijfers wegens COVID-19 de bezettingsgraad van de kamers in de betrokken zorginstellingen een flink stuk lager ligt dan vóór de crisis. De leegstand loopt volgens cijfers van begin februari 2021 op van 10 tot 20 %.

De vraag blijft dus of dat een invloed heeft op het vast personeelsbestand binnen die instellingen. Met andere woorden, als de reguliere tewerkstelling in die instellingen daalt door de lagere bezetting, dan lijkt het inzetten van vrijwilligers een contradictie. Voor alle duidelijkheid, wij zijn niet tegen die maatregel, maar wij wensen toch te benadrukken dat verder moet worden ingezet op het behoud van reguliere tewerkstelling.

Mevrouw de minister, ik ben blij dat u hier aanwezig bent. Betreffende de verlenging van de coronapremie, toegekend aan gerechtigden van bepaalde socialebijstandsuitkeringen, wijzen wij er, zoals in de commissievergadering, op dat een deel van de personen met een handicap van die regeling werd uitgesloten, namelijk diegenen die een invaliditeitsuitkering krijgen via het ziekenfonds. Naar onze mening gaat het nog steeds om een onrechtvaardigheid ten opzichte van die groep, omdat de personen met een handicap die via de FOD een uitkering genieten, die premie van 50 euro wel krijgen. Ik kaartte dat reeds enkele keren aan en u beaamde overigens dat die regeling onrechtvaardig is, maar ik vermoed dat er daarover geen consensus werd bereikt binnen de regering. Volgens ons is dat nog steeds een gemiste kans. Om die reden hebben wij bij dat artikel opnieuw ons amendement ingediend om aan de verzuchtingen van die mensen gevolg te geven. Wij hopen dan ook op steun voor ons amendement om die sociale ongelijkheid recht te zetten.

Een amendement, ingediend door mijn collega's uit de commissie voor Financiën, zal ik eveneens toelichten. Het uitsluiten van de maatregel van vennootschappen die als gevolg van de COVID-19-crisis in moeilijkheden zijn geraakt, zou betekenen dat de vennootschappen die dringend herkapitalisatie nodig hebben, buiten het toepassingsgebied van de maatregel vallen. Wij stellen dus vast dat ondernemingen die in moeilijkheden verkeren, geen beroep kunnen doen op de belastingvermindering in het kader van het verwerven van nieuwe aandelen. Ook daarover hebben wij dus opnieuw een amendement ingediend.

Zoals ik in het begin al zei, onze fractie zal, niettegenstaande onze kritische opmerkingen, dit wetsontwerp mee steunen in het belang van de rechthebbenden.

11.10 Marie-Christine Marghem (MR): Il s'agit d'un ensemble de mesures cohérentes, certaines étant nouvelles, d'autres prolongées. Comme tout le monde l'a dit, nous souffrons tous – beaucoup moins dans cette enceinte qu'à l'extérieur – de la crise sanitaire qui se prolonge, avec toutes les conséquences dommageables que l'on connaît.

Il nous tarde bien évidemment de pouvoir participer et travailler au redémarrage réel de notre économie, au travers de réformes structurelles telles qu'une réforme fiscale, qui est prévue durant cette législature et qui doit faire en sorte que nous disposions d'un système fiscal plus simple et plus juste. Aujourd'hui, nous sommes dans le tourbillon de la crise, et nous devons poursuivre et augmenter nos aides ainsi que les mesures de soutien que nous avons lancées depuis le début de cette crise dans notre pays.

D'aucuns l'ont dit, ces mesures sont destinées à tous les segments de la société touchés par la crise, et ils sont nombreux, que ce soit dans les secteurs de soins, dans l'enseignement, auprès des étudiants, des CPAS et des pensionnés, mais aussi, soulignons-le, auprès de nos indépendants, de l'horeca et de l'événementiel, qui connaissent d'immenses difficultés depuis plus d'un an et que nous ne pouvons pas non plus – bien au contraire – laisser au bord du chemin, parce qu'ils sont le sel et le liant de toute notre société et de son activité économique.

Nous souhaitons remercier le gouvernement et les collègues au sujet de l'amendement qui concerne la possibilité d'une nouvelle modification des conventions-cadres dans le cadre du tax shelter pour les secteurs de l'audiovisuel et des arts de la scène. Il s'agit d'une mesure simple, mais qui va aider énormément ce secteur qui en a vraiment besoin.

Malgré toutes les critiques que l'on entend de part et d'autre dans cet hémicycle, je crois que tout le monde – et cela a encore été dit il y a quelques instants – reconnaît le besoin de soutien, que ce besoin de soutien est essentiel, ne peut cesser et doit se poursuivre dans l'intérêt de notre économie et de notre société, pour que nous puissions relancer le plus rapidement possible notre économie.

11.11 Steven Matheï (CD&V): Mevrouw de voorzitster, ook onze fractie zal dit wetsontwerp houdende tijdelijke ondersteuningsmaatregelen steunen. Het ontwerp omvat de verlenging van bepaalde maatregelen die we in het recente verleden reeds hebben genomen, maar voegt er nog een aantal belangrijke, nieuwe steunmaatregelen aan toe. Ik onderstreep dat het tijdelijke maatregelen zijn, die als dusdanig een voorbode moeten zijn van bepaalde relancemaatregelen voor bepaalde sectoren wanneer deze opnieuw open kunnen, zoals de horeca.

Die steunmaatregelen situeren zich in een heel specifiek economisch klimaat. Een aantal weken geleden hebben we Pierre Wunsch van de Nationale Bank het relaas horen brengen van de economische effecten van deze crisis. Kort samengevat, dit is een zware, maar ook atypische economische crisis. Zwaar omdat met een pennentrek drie jaar economische groei verloren gaat en bepaalde sectoren bovenmatig hard worden getroffen, zoals de dienstensectoren, waar er direct contact met de consument is. De crisis is ook atypisch omdat de particuliere consumptie daalt, terwijl de spaarquota globaal gezien spectaculair de hoogte ingaan.

Pierre Wunsch zei toen ook dat dankzij de maatregelen die vorig jaar en in de loop van dit jaar werden genomen de economische effecten heel goed zijn gemanaged en opgevangen, en dat een instorting van ons economisch systeem daardoor is vermeden. Dat is net de bedoeling van steunmaatregelen, dat is net de bedoeling van de steunmaatregelen in dit wetsontwerp.

Wij moeten echter ook goed beseffen dat na de steunmaatregelen op een bepaald moment de stap moet worden gezet naar echte steun- en relancemaatregelen, die we hier waarschijnlijk heel uitgebreid zullen bediscussiëren.

Niet alleen wij nemen steunmaatregelen. Ook de lokale besturen en de deelstaten zijn zeer actief. Het federale niveau kon dus niet achterblijven. In dit ontwerp worden heel wat maatregelen doorgetrokken. Denk maar aan de 6 % op handgels, de 15 % bedrijfsvoorheffing voor de tijdelijke werklozen, de vrijstelling voor de steunmaatregelen die door de deelstaten en de lokale besturen zijn gegeven. Kortom, deze maatregelen treffen velen van ons: zelfstandigen, burgers, kmo's, vrijwilligers enzovoort.

Ik wil een aantal maatregelen belichten. Een maatregel gaat over een belastingvermindering voor het verwerpen van nieuwe aandelen. Dit is een belangrijk maatregel voor de ondersteuning van onze kmo's, omdat het inwerkt op de solvabiliteit en de liquiditeit. Het zet onze burgers tegelijkertijd aan om hun spaargeld te investeren in onze eigen kmo's.

Een andere belangrijke, nieuwe maatregel is het belastingvoordeel voor het kwijtschelden van huur. Dat is een maatregel die wij zeer genegen zijn, want wij hadden daarvoor zelf ook voorstellen gedaan. Wij zijn blij dat dit in dit ontwerp ook terugkomt. Dat is een maatregel waarbij de huur en de huurvoordelen door de verhuurders kunnen worden kwijtgescholden, wat de verhuurders dan als een belastingvoordeel kunnen inbrengen. Dat is een heel concrete maatregel die voor bepaalde sectoren, die hard getroffen zijn en die vaste kosten hebben die blijven doorlopen zoals het betalen van de huur, een groot effect kunnen genereren. Belangrijk hierbij is dat hierover ook de nodige communicatie zal gebeuren, zodat de maatregel op het terrein zal worden toegepast. Als deze maatregel immers veel wordt toegepast, zal het effect ervan des te groter zijn.

Nog een maatregel die ik even wil toelichten, naast de vele andere waardevolle maatregelen, is de doelgroepvermindering voor de hotelsector en de toeristische sector, zodat zij ook een deel van de vaste kosten voor het personeel, dat zij moeten inschakelen om in een minimumbezetting te voorzien, kunnen recupereren.

Dit zijn dus heel wat belangrijke, tijdelijke steunmaatregelen die voortbouwen op de steun die het afgelopen jaar al werd opgezet. Het is belangrijk dat we die steunmaatregelen opvolgen, evalueren en eventueel bijsturen. Het is ook belangrijk dat daaraan de nodige communicatie wordt verbonden.

Onze fractie zal dit wetsontwerp ten volle steunen.

11.12 Gaby Colebunders (PVDA-PTB): Mevrouw de voorzitster, ik wil het graag hebben over een paar punten.

Ten eerste, de uitbreiding van het aantal vrijwillige overuren voor 2020 in de cruciale sectoren. Die regel wordt nu al voor de derde keer op rij verlengd, zonder overloon, zonder inhaalrust, zonder socialezekerheidsbijdrage. Als iemand mij als jonge snotter en beginnend vakbondsafgevaardigde in een kartonbedrijf, had voorspeld dat ik 30 jaar later in het Parlement zou zetelen, had ik die persoon gek verklaard. Als iemand mij toen had voorspeld dat ik 30 jaar later de afgang van de betaling van overuren en het vrijwillig toestaan van overuren zou meemaken, had ik hem nog gekker verklaard.

Wij moeten echt beseffen hoeveel mensen hiervoor op straat zijn gekomen, hoeveel jaren van sociale strijd er zijn geweest om de overuren meer betaald te krijgen, en dat op een moment dat het goed gaat in een bedrijf. Wij snappen dat het nu wat moeilijk gaat in bepaalde sectoren, maar als er iets is wat ik op die 30 jaar heb geleerd, dan is dat dat er geen normaal is. Er is altijd wel een reden om iets goedkoper te maken voor de werkgevers. Ik herinner mij – ik kom uit Limburg – het tijdelijk goedkoper maken van de overuren in de fruitsector en daarna in de automobiel- en de staalsector. Als ik juist heb geteld, dan zijn er in België al 83 loonsystemen. De afwijkingen inzake de overuren wil ik helemaal niet tellen, want ik denk dat zij gewoon niet meer bij te houden zijn.

Na deze epidemie zal het leven weer verder gaan en mijn angst is dat dit het nieuwe normaal zal zijn. Ik hoop van niet, maar welk signaal geven wij trouwens? Terwijl de Nationale Bank van België een verlies van 100.000 jobs verwacht, staat u toe dat mensen zonder werk blijven zitten en dat wie aan het werk is in de cruciale sectoren, zich dubbel moet plooien.

Ik ben de jongste weken veel op het terrein geweest bij de vakbonden, onder andere in een voedingbedrijf in Genk. Eind vorig jaar hebben de personeelsleden daar te horen gekregen dat het voedingbedrijf in november van dit jaar zal sluiten. Zij hebben daar tegen de sterren op gewerkt in de eerste coronagolf en dat in de tweede coronagolf herhaald, ook al zullen zij in november geen werk meer hebben. Hoe vrijwillig zijn de overuren dan nog? Ik wil dat wel graag weten. De werknemers werken er aan hongerlonen en draaien overuren om toch nog iets te kunnen meepikken, ook al was er de ene uitbraak na de andere en wisten ze niet of hun leven wel veilig was. Als wij dat normaal beginnen te vinden, maak ik mij echt ongerust.

En wat doet men dan met het dubbel overbruggingsrecht? Afgelopen week hadden we al discussies met de minister over de beslissing dat het dubbel overbruggingsrecht niet wordt toegekend aan niet-essentiële bedrijven die op afspraak klanten ontvangen. Laat het duidelijk zijn in het halfrond: daar kunnen wij absoluut niet mee akkoord gaan. Na de eerste klap voor de niet-essentiële winkels, die enkel nog op afspraak mogen werken, volgde enkele dagen later de tweede klap: het dubbel overbruggingsrecht zal uiteindelijk toch niet worden toegekend aan de niet-essentiële winkels die op afspraak klanten ontvangen.

Wij hebben hier vandaag al enkele keren de cijfers gehoord: men spreekt van een omzetverlies van 65 % tot 80 %. Vele van die winkeliers hebben mij al aangeschreven en duidelijk gemaakt dat ze zijn blijven strijden, maar dat het voor hen met zo'n beleid stopt.

Ik doe nogmaals een oproep om het juiste te doen en het dubbel overbruggingsrecht ook te verlenen aan winkeliers die op afspraak open zijn.

De verlenging van de tijdelijke werkloosheid wegens de sluiting van de klassen is een goede maatregel. Dat geef ik toe. Dat gaat evenwel gepaard met inkomensverlies. Daarom hebben wij een amendement ingediend om het inkomensniveau te handhaven. Waarom? Dat is heel duidelijk. De scholen sluiten om de epidemie tegen te gaan. Maar als ouders hierdoor hun kinderen massaal bij grootouders of andere familieleden brengen, werken ze de verspreiding van het virus in de hand. De crisiswerkgroep inzake de sociale impact van COVID-19 heeft in zijn jongste nota trouwens vastgesteld dat hoe lager het inkomen is, hoe minder de ouders coronaouderschapsverlof opnemen. Dat betekent dat de laagste inkomens minder gebruikmaken van dat verlof, waarop zij recht hebben, omdat zij niet over de nodige middelen beschikken. Dat is onzes inziens niet eerlijk. Iedereen moet in staat zijn voor zijn kind te zorgen op uitzonderlijke momenten, zoals wij die nu meemaken.

Ten slotte, wat de tijdelijke premie voor uitkeringsgerechtigden betreft, wij vinden dat de sociale uitkeringen inderdaad moeten worden opgetrokken, maar de verhoging moet structureel, duurzaam en aanzienlijk zijn. Een eenmalige, tijdelijke en onvoldoende bonus zoals in onderhavige tekst wordt voorgesteld, is naar onze mening absoluut onvoldoende. Zelfs met de premie blijven veel uitkeringsgerechtigden nog steeds onder de armoedegrens. De crisis is over drie maanden echt nog niet gedaan. De sociale gevolgen zullen misschien nog veel zwaarder zijn. Daarom dringen wij aan op een aanzienlijke en langdurige verhoging om de uitkeringsgerechtigden effectief te helpen in plaats van dat ze enkel drie maanden 50 euro op de rekening krijgen.

11.13 Tania De Jonge (Open Vld): Mevrouw de minister, fijn dat u hier bij ons bent. We zijn het er allemaal over eens dat heel wat sectoren momenteel zware tijden doormaken en zwaar onder druk staan. Het is dus enorm belangrijk om de maatregelen te verlengen, bij te sturen en flexibiliteit in te bouwen, om heel snel te kunnen schakelen. Het wetsontwerp werd uitvoerig toegelicht door de bevoegde ministers en onze fractie steunt het.

Ik ga even in op een paar elementen die we besproken hebben in de commissie voor Sociale Zaken. Voor de zelfstandigen is het positief dat de forfaitaire bijdrage voor het sociaal statuut pas in de maand december moet worden vereffend, in plaats van in de maand juni. Dat is een goede maatregel die enige ademruimte creëert voor onze zwaar getroffen ondernemers. Verder zijn er, zoals eerder al werd aangehaald, voor hen ook heel wat steunmaatregelen van de regionale en lokale overheden.

Wat het domein werk betreft, is het positief dat mensen die tijdelijk werkloos zijn op een eenvoudige manier kunnen bijspringen in bepaalde sectoren. Dat zorgt voor een vlotte organisatie van het werk in de zorgsector en in de privésector maar ook in de vaccinatiecentra en de centra voor contactopsporing. Het is een goede zaak dat werknemers heel vlot ter beschikking kunnen worden gesteld en dat men eenvoudig opeenvolgende contracten van bepaalde duur kan afsluiten met tijdelijk werklozen. Zo doen deze mensen ook ervaring op in andere sectoren, waardoor ze ondervinden dat ze ook daar hun talenten kunnen ontwikkelen. Ik zie zelfs een opportuniteit om daar ook opleidingen te volgen. Wij vinden dat dus heel positief.

Nog een positieve maatregel is dat het schadeloosstellingsfonds voor vrijwilligers operationeel kan blijven. Uiteraard zijn wij ook tevreden dat de verenigingswerkers hieraan toegevoegd werden. De verenigingswerkers, die wij allemaal kennen, zijn aan de slag bij sportverenigingen waar –13-jarigen mogen sporten, waardoor ze toch ook in een heel kwetsbare positie verkeren bij het lesgeven. Verder is het ook zeer goed dat de inzet van vrijwilligers in private woonzorgcentra verder kan worden gezet, omdat de druk door de aanpak van de crisis en de personeelstekorten wel vrij groot was in het verleden. Dat zal ook na corona nog het geval zijn.

Tot slot vinden we het positief dat er bijkomende financiële impulsen zijn voor de OCMW's. De cijfers tonen aan dat in alle OCMW's het aantal aanvragen voor een leefloon gestegen is. De druk op die OCMW's is ook ontzettend groot. Zo is er ook een toename van aanvragen van een leefloon voor jongeren, wat duidelijk maakt dat zij ook heel hard getroffen zijn. De tien procent extra subsidie is vooral bestemd voor de geïndividualiseerde begeleiding en opvolging. Het OCMW is er niet alleen voor het leefloon, maar ook voor andere vormen van hulpverlening. Daar moeten we absoluut ook rekening mee houden. Ik heb het al eens gezegd in een aantal besprekingen in de commissie: ook de maatschappelijk werkers van het OCMW staan in de vuurlinie bij de aanpak van deze crisis.

Mevrouw en heren ministers die ons toelichting hebben gegeven, onze fractie steunt met veel enthousiasme dit wetsontwerp.

11.14 Sander Loones (N-VA): Mevrouw De Jonge, u hebt heel treffend een aantal maatregelen uit het wetsontwerp – maatregelen die wij ook steunen – aangehaald. U hebt het echter op geen enkele manier gehad over de dingen die er niet in staan.

Twee zaken blinken uit door afwezigheid en daarover had ik graag het standpunt van de Open Vld gehoord. Ten eerst, de horeca. Die is nu al maanden toe en smeekt om extra maatregelen. We weten allemaal wel wat er moet gebeuren: de btw moet weer verlaagd worden naar zes procent. Er moeten ook maatregelen worden genomen inzake RSZ-betalingen. We weten dat allemaal, het staat ook in de kranten, verschillende ministers zeggen dat het er komt. Minister van Financiën Van Peteghem zegt keer op keer, week na week, maand na maand, dat hij daaraan werkt, maar het komt er niet.

Waarom wordt die duidelijkheid niet gegeven aan de horecasector? Waarom worden maatregelen voor alle sectoren verlengd maar niet voor de horeca? De minister van Financiën is ermee bezig, maar blijkbaar komt het er niet.

Mijn vraag aan u is dan ook de volgende. Trekt de Open Vld ook aan de kar? Indien het niet bij u stokt, bij wie stokt het dan? Waar ligt het probleem?

Ten tweede, over het dubbel overbruggingsrecht hebben wij het vandaag al een aantal keer gehad. Ook daar heb ik echter een expliciete vraag voor u, want de Open Vld zou toch de partij moeten zijn voor de winkeliers en de kleinhandelszaken.

Wij stellen vast dat minister van Middenstand en Kleine Ondernemingen Clarinval stelt dat de winkels nu moeten werken met een reservatiesysteem, dat echt tot drama's leidt, alsook dat de regering een dubbel overbruggingsrecht zal uitwerken voor de sector. Hij stuurt er zelfs een persbericht over uit. Nadien komt de kern, dus de vice-eersteministers, samen, die beslist het dubbel overbruggingsrecht niet door te voeren.

Waarom hebben minister Van Quickenborne en eerste minister Alexander De Croo, zijnde twee Open Vld'ers, gewoon Clarinval teruggefloten op dat punt? Waarom wil uw partij geen dubbel overbruggingsrecht voor de kleinhandelszaken?

11.15 Tania De Jonge (Open Vld): Mevrouw de voorzitster, ik voel mij rechtstreeks aangesproken.

Het klopt dat een wetsvoorstel voorligt. Het is belangrijk dat wij het wetsvoorstel op zijn inhoud bespreken. Het is evident dat het nooit ver genoeg zal kunnen gaan voor iedereen. Wie in de oppositie zit, kan daar natuurlijk heel hard over roepen.

Ik wil toch even meegeven dat Open Vld een partner is in de regering en uiteraard samen met de regering de ondersteuningsmaatregelen voorbereidt en uitvoerig ondersteunt. Dat staat buiten kijf.

Over het dubbel overbruggingsrecht was minister Clarinval heel duidelijk in de commissie. Wij staan er ook achter. Er is een dubbel overbruggingsrecht voor de middenstand, de horecazaken en de contactberoepen omdat zij volledig gesloten zijn. Dat is duidelijk gesteld. Een enkel overbruggingsrecht is er voor de niet-essentiële winkels voor wie blijkt dat zij meer dan 40 % verlies hebben. Dat is heel duidelijk. Indien die zaken moeten sluiten, kunnen ook zij beroep doen op het dubbel overbruggingsrecht, wat ook duidelijk is gesteld door de minister. Wij ondersteunen dat.

Ik heb in het begin van mijn uiteenzetting ook gezegd dat maatregelen altijd geëvalueerd moeten worden en kunnen worden bijgestuurd. Op dit moment staan wij volledig achter het voorstel dat vandaag op de tafel ligt.

11.16 Sander Loones (N-VA): Het is goed om bevestigd te horen dat Open Vld duidelijk geen voorstander was van een dubbel overbruggingsrecht voor de handelaars die moeten werken met een reserveringssysteem, en waarvan minister Clarinval wel voorstander was. Dat is wel spijtig en pijnlijk.

U stelt de vraag waarom ik in godsnaam begin over de horeca. Wij spreken hier van een verlenging van een aantal tijdelijke ondersteuningsmaatregelen die al lang gelden. Ongeveer alle maatregelen worden verlengd, behalve voor één sector, de horeca. De horeca is hier de grote afwezige. Dan verwijt u mij dat ik vragen stel over de horecasector. Alles wordt verlengd, behalve voor de horeca. Al maanden aan het stuk horen we dat eraan gewerkt zal worden en dat er misschien wel iets komt.

De nacht voordat ze mogen openen, zal er weer een of ander KB'tje worden goedgekeurd. Die nacht zelf zullen al die mensen in de sector hun kassasystemen mogen omschakelen en hun personeel moeten informeren. Toch is het perfect mogelijk om dat op een deftige manier voor te bereiden en nu al zekerheid te geven aan de sector. We weten welke maatregelen er komen. Het staat in de kranten. Minister Van Quickenborne maakte er in De Tijd een aantal weken geleden graag reclame voor. Overal lezen we het, in de kranten en magazines. Alleen hier in het Parlement, waar het er echt toe doet, zien we er niets van. Wanneer er wetsontwerpen komen van de regering wordt door de regering één sector vergeten, en dat is de horecasector.

11.17 Anja Vanrobaeys (Vooruit): Mevrouw de voorzitster, mevrouw de minister, collega's, wie gisteren op Het Journaal de beelden van het UZ zag, weet dat het coronavirus gewoon doorraast. Daarom is het noodzakelijk dat wij de mensen en de sectoren ondersteunen die zwaar getroffen zijn door de maatregelen. Uiteraard kan onze fractie dit wetsontwerp, waarmee ondersteuningsmaatregelen worden verlengd, bijgestuurd en geactualiseerd, ondersteunen. Ik vind het bijvoorbeeld belangrijk dat ouders nu inderdaad kunnen rekenen op tijdelijke werkloosheid tijdens de verlengde paasvakantie. De zelfstandigen, ook de zelfstandige freelancers thuis, zoals de minister bevestigde, kunnen eveneens op ondersteuning rekenen, net zoals mensen die het bijzonder moeilijk hebben op een coronapremie kunnen blijven rekenen, en net zoals wij ondersteuning geven aan de zwaar getroffen cultuursector en de reissector. Daarbij richten wij ons specifiek op behoud van tewerkstelling. Daarmee heb ik een aantal voorbeelden opgenoemd.

Naast de maatregelen die mensen en sectoren verder moeten ondersteunen doorheen deze coronacrisis, signaleer ik nog een drietal aandachtspunten.

Een eerste aandachtspunt betreft de poetshulpen. De poetshulpen werken al een jaar door, in veel gevallen zonder al te veel beschermingsmiddelen, aangezien het gebruik van beschermingsmiddelen in die sector soms moeilijk ligt. Werkgevers zijn blijkbaar niet altijd even overtuigd van het nut van investeringen daarin. Op Vlaams niveau zijn er nu extra maatregelen genomen om de gezondheidsrisico's voor die mensen te beperken, maar ik wil toch ook de federale regering ertoe oproepen – dat doe ik niet voor het eerst, ik zei dit al meermaals in de commissie – om er eens over na te denken hoe wij de controles en de handhaving van de maatregelen kunnen verzekeren en hoe wij daarvoor inspectie kunnen inzetten. Aangezien poetshulpen bij de mensen thuis hun poetswerk verrichten, is controle niet evident, maar toch denk ik dat inspectie belangrijk is, gewoon al uit respect voor het werk dat de poetshulpen al een jaar lang uitvoeren. De poetshulpen zetten zich in opdat andere mensen, veelal kwetsbare oudere mensen, langer thuis kunnen blijven wonen, zelfs in moeilijke omstandigheden.

Een tweede aandachtspunt betreft de overuren. Ik heb vanuit de sector gehoord dat de druk nog altijd heel hoog is en dat het noodzakelijk is om overuren te maken om de toevloed aan te kunnen, maar het moet duidelijk zijn dat dit voor ons een tijdelijke en uitzonderlijke maatregel is. Dat geldt ook voor het hele pakket van maatregelen.

Ik heb gisteren in het UZ verpleegkundigen met tranen in de ogen horen zeggen dat de eerste keer zwaar was, dat de tweede keer zwaarder was en dat de derde keer nog zwaarder is, maar dat ze toch doorzetten. De toevloed aan patiënten is er en ze willen voor hen zorgen en gaan niet naar huis omdat ze hun uren hebben gepresteerd. Ze blijven en doen verder.

Het is belangrijk om dat stelsel te evalueren en te bekijken welke impact dat heeft en op welke manier die impact kan worden opgevangen. Het kan immers niet zijn dat de coronacrisis zou zorgen voor een enorme toename van langdurig zieken en burn-outs omwille van de mentale druk die de werknemers ervaren. We moeten goed bekijken op welke manier we de mentale druk die deze mensen voelen, kunnen opvangen.

Ten derde, de vaccinatiecentra. Dit wetsontwerp bevat een aantal maatregelen die de vaccinatiecentra moeten toelaten om goed te functioneren. Dat is heel belangrijk. We stellen allemaal onze hoop daarop. Ik wil de regering en minister Vandenbroucke bedanken voor het feit dat zij vrijwilligers toelaten om zich tijdelijk 70 dagen in plaats van 40 in te zetten in de vaccinatiecentra. Ook tijdelijk werklozen en zelfstandigen die nu van een overbruggingsrecht leven, krijgen de toelating om zich zonder verlies van uitkering en zonder bijkomende fiscale lasten in te zetten in een vaccinatiecentrum en op die manier mee te helpen aan ons aller bescherming, zodat we die miserie waarin we ons nu al een jaar bevinden achter ons kunnen laten.

Wij steunen dit wetsontwerp, maar het zijn tijdelijke en uitzonderlijke maatregelen. Zolang ze nodig zijn, moeten we die ondersteuning bieden, maar ik hoop, net als iedereen hier, dat we zo snel mogelijk kunnen overgaan tot relance en naar het gewone normaal kunnen terugkeren.

11.18 Maxime Prévot (cdH): Madame la présidente, chers collègues, le projet de loi qui est à l'étude aujourd'hui vise à prolonger toute une série de mesures de soutien temporaire en matière fiscale, sociale et de santé en raison de la pandémie. Il est évident qu'à ce titre, le cdH ne pourra que le soutenir.

Pourtant, nous le ferons avec un certain regret: celui d'assister continuellement à un jeu majorité contre opposition dans des moments aussi délicats que ceux que nous traversons. Et pour cause, alors que le cdH s'est voulu constructif au cours des débats en commission des Finances et du Budget, en commission des Affaires sociales et en commission de la Santé, en proposant une série d'amendements destinés à améliorer la portée du texte au profit de citoyens durement touchés par la crise, ces propositions ont été jugées dénuées de tout intérêt par une majorité se prétendant omnisciente et qui aura à peine pris le temps de lire ces propositions d'amélioration avant de les balayer d'un revers de main.

Que souhaitions-nous? Tout d'abord, donner un coup de pouce au tissu associatif. De nombreuses organisations et ASBL d'un intérêt social important ont vu leurs revenus diminuer ces derniers mois, entre autres parce que les activités qu'elles organisent pour récolter des fonds n'ont pu être poursuivies à cause de la pandémie de la covid-19, parce qu'elles ont simplement été privées de leurs recettes ou ont dû augmenter leurs dépenses pour ces mêmes raisons.

Plus de libéralités pourraient compenser cette perte de revenus et cette augmentation des dépenses. Afin d'encourager les libéralités en faveur des institutions agréées pour l'année 2020, deux mesures ont été introduites par le biais de l'article 3 de la loi du 15 juillet 2020 portant diverses mesures fiscales urgentes en raison de la pandémie du covid-19.

Premièrement, le pourcentage de la réduction d'impôt de 45 % a été porté à 60 % pour les libéralités faites en 2020. Deuxièmement, le montant total des libéralités pour lesquelles une réduction d'impôt peut être octroyée est en principe limité à 10 % de l'ensemble des revenus nets du contribuable qui sont imposés globalement avec un maximum de 397 850 euros, montant indexé pour l'exercice d'imposition 2021.

Ce taux de 10 % a été porté à 20 % pour les libéralités versées en 2020 par des personnes physiques. Deux de nos amendements comportaient des mesures identiques pour celles qui seront versées au cours de cette année, en raison de la poursuite de la pandémie et de ses effets délétères sur les bénéficiaires des libéralités. Comme déjà mentionné, ces propositions furent rejetées par la majorité, qui a préféré ainsi abandonner le tissu associatif à son sort. Nous en prenons acte.

D'autres amendements visaient à préserver le principe d'équité dans les relations entre État et redevable, notamment en matière de charges d'intérêts de retard ou moratoires dus par l'un ou l'autre. À nouveau, la majorité a préféré conserver des taux distincts et a balayé nos amendements d'un revers de main.

En ce qui concerne l'exonération de cotisations à l'AFSCA pour le secteur horeca, nous la soutenons, puisque Catherine Fonck avait proposé la même mesure en septembre dernier au travers d'un amendement au projet de loi n° 1513 modifiant l'arrêté royal du 10 novembre 2005 fixant les contributions visées à l'article 4 de la loi du 9 décembre 2004 relative au financement de l'AFSCA. Une fois encore, l'amendement fut rejeté. Pour rappel, son objectif était d'étendre à l'exercice 2021 l'exonération prévue pour 2020 pour les secteurs de l'horeca et du commerce de détail ambulant. Néanmoins, nous souhaitions étendre cette exonération à cette dernière activité, car elle traverse également de grandes difficultés – bien qu'elle puisse officiellement ouvrir, contrairement à l'horeca. C'est pourquoi nous déposons un amendement demandant que le secteur du commerce ambulant puisse bénéficier de la même exonération que l'horeca pour 2021. Nous considérons en effet que l'accompagnement à la relance en sortie de crise est essentiel.

S'agissant du volet examiné en commission des Affaires sociales, le projet de loi vise à prolonger certaines aides dans le contexte pandémique. Ces mesures sont nécessaires, mais insuffisantes à nouveau.

Ma cheffe de groupe Catherine Fonck avait plaidé en commission en faveur d'une compensation à 100 % des bas salaires lorsqu'un travailleur est mis en quarantaine pour avoir été testé positif ou pour raison de contact à risque. Cette disposition nous paraît de nature à favoriser un meilleur respect des mesures d'isolement – respect qui est essentiel dans le cadre de la gestion de la pandémie.

Elle avait également plaidé pour des mesures plus égalitaires entre les différents secteurs: le secteur des voyages, de l'événementiel et des hôtels.

Elle avait enfin déposé un amendement visant à prolonger la suspension du dispositif selon lequel la période d'incapacité de travail des indépendants ne peut débuter que le jour de la signature du certificat médical au plus tôt. En effet, à la suite de la troisième vague, il ne sera pas toujours possible de consulter un médecin dès le premier jour d'incapacité de travail des indépendants. Les indépendants risquent donc d'en être à nouveau préjudiciés.

Il nous a été répondu que le ministre des Indépendants le ferait en tout état de cause, mais il nous semblait plus prudent de le prévoir dans le projet de loi, tant on n'est jamais à l'abri d'une fausse promesse. Nous l'avons encore vu récemment. C'est pourquoi nous redéposons cet amendement aujourd'hui, ainsi que celui supprimant définitivement la disposition anti-abus en question, puisqu'elle nous paraît excessive.

En ce qui concerne l'octroi du double droit passerelle aux commerces victimes de l'arrêté ministériel du 26 mars dernier, il semble désormais clair qu'une fausse promesse a été faite aux indépendants. En effet, le gouvernement a décidé la fermeture des magasins non essentiels tout en leur permettant de fonctionner selon un mécanisme de rendez-vous. Face à cette situation, le ministre Clarinval, en charge des Classes moyennes, Indépendants et PME, annonçait que ces commerces non essentiels pourraient bénéficier du double droit passerelle.

Quelques jours plus tard: bardaf, c'est l'embardée! Sans doute rappelé à l'ordre par le gouvernement, et en tout cas par la secrétaire d'État au Budget, en commission des Finances et du Budget à l'occasion de l'examen du deuxième ajustement, voici que le même ministre revient sur son annonce et précise que ce n'est que dans le cas où il s'avère impossible pour un commerce non essentiel de travailler sur rendez-vous, et qu'il doit donc cesser ses activités ou se reposer uniquement sur le Click & Collect ou la livraison, que le commerçant pourra alors avoir droit au double droit passerelle pour les mois de mars et avril 2021.

Pire, pour y accéder, il devra même fournir les preuves justifiant l'impossibilité d'ouvrir sur rendez-vous à sa caisse d'assurance sociale, a même précisé le ministre.

C'est une obligation supplémentaire de devoir se justifier pour des indépendants qui rament déjà. C'est une claque additionnelle à l'égard du tissu économique.

Face à cette situation, nous ne pouvons tout d'abord que déplorer une nouvelle fois la cacophonie du gouvernement dans ses annonces aux secteurs touchés par ses décisions de fermeture, avec une furieuse tendance à ce que cela vienne toujours des mêmes partenaires.

Ensuite, au niveau du cdH, nous estimons que qui décide de fermer doit décider de payer. Si le gouvernement prend des mesures restrictives vis-à-vis de un ou plusieurs secteurs, c'est à lui à dédommager le préjudice économique qu'il crée vis-à-vis de ces secteurs. C'est pourquoi nous avons déposé un amendement qui vise à concrétiser les annonces initiales du ministre. On veut lui faire plaisir et sauver le soldat David!

Un double droit passerelle pour les commerces non essentiels qui ouvrent sur rendez-vous depuis le 27 mars dernier, nous ne doutons pas du fait que les députés du parti qui avait initialement revendiqué cette mesure, tout comme ceux qui prétendent défendre les intérêts des indépendants dans cette assemblée, y souscriront. Cet amendement devrait donc bénéficier d'un large soutien. Nous nous en réjouissons déjà. Nous compterons donc les votes des uns et des autres. Nous sommes sûrs que les indépendants en feront de même.

Voilà, madame la présidente, ce qui clôture mon intervention.

11.19 Sophie Rohonyi (DéFI): Madame la ministre, chers collègues, cela fait plus d'un an que nous vivons avec le coronavirus, un virus qui nous a contraints à voir nos libertés fondamentales mises à l'arrêt. Parmi ces libertés, figure celle de travailler. Nos indépendants ont vu leur activité ralentie voire stoppée. Cette situation qui a engendré des difficultés économiques, fiscales et administratives sans précédent est devenue intenable pour nombre d'indépendants qui peinent à voir la lumière au bout du tunnel.

Soyons de bon compte! Des aides ont été accordées par chaque niveau de pouvoir en vue de permettre à de très nombreux indépendants et à leurs salariés de garder la tête hors de l'eau. Il n'empêche qu'en plus de voir leurs perspectives de reprise s'éloigner avec la troisième vague de l'épidémie mais aussi avec les retards pris dans notre campagne de vaccination, notre économie mettra du temps, énormément de temps à s'en remettre.

La grande majorité des sociétés impactées ne verront leur chiffre d'affaires atteindre celui des années précédentes qu'après de longs mois de travail mais aussi de nouveaux coûts à assumer, de nouvelles limitations dans le nombre de clients ou de spectateurs autorisés, et ce, en raison des règles sanitaires qui entoureront leur reprise.

Depuis la fin du moratoire sur les faillites ce 31 janvier, les entreprises en retard de paiement sont à nouveau menacées de faillite. Pour DéFI, ce moratoire doit être réinstauré tant que la pandémie sera présente et qu'un retour à la normale ne sera pas envisagé. Peu importe la réforme de la procédure de réorganisation judiciaire que nous avons votée, peu importe le moratoire tacite qui existerait pour les créanciers institutionnels puisque tous les autres créanciers peuvent encore et toujours initier la faillite de leurs entreprises débitrices.

C'est donc dans ce contexte que ce projet de loi nous est soumis, un projet qui nous est quelque peu familier puisqu'un certain nombre de ces dispositions consistent à prolonger des mesures qui ont déjà été prises. Mon intervention sera dès lors très brève, étant entendu que notre groupe avait déjà soutenu nombre de ces mesures durant la période des pouvoirs spéciaux. À titre d'illustration, le système du tax shelter covid-19 approuvé en juillet 2020 au niveau fédéral est une mesure que mon groupe avait vivement soutenue et même proposée et qui prend aujourd'hui la forme d'une réduction d'impôt pour l'acquisition de nouvelles actions ou parts d'entreprises qui accusent une forte baisse de leur chiffre d'affaires à la suite de la pandémie. À cet égard, nous ne manquerons pas d'interroger le gouvernement lorsque les premiers avertissements-extraits de rôle auront été envoyés, et ce, afin de vérifier si ces deux mesures auront finalement été un succès, ce que nous espérons évidemment.

Je me permets également de citer le prolongement de l'exonération fiscale des différentes indemnités mises en place aux niveaux régional et local au 31 décembre 2021. Comme nous l'avons déjà indiqué par le passé, il serait absolument inconcevable pour les indépendants qui subissent de plein fouet la crise sanitaire de se voir imputer par taxation une partie des aides leur permettant tout juste de survivre.

Ce projet de loi instaure aussi de nouvelles mesures. À cet égard, mon groupe tient à saluer la mise en place de l'exonération fiscale pour la renonciation de loyer et ce, en vue de soutenir les entreprises qui ont été contraintes de fermer leurs portes en raison des mesures sanitaires.

Depuis le début de la crise, les coûts fixes des indépendants n'ont effectivement cessé d'augmenter. Par manque de liquidités, les commerçants – souvent locataires de leur bien immobilier – ont éprouvé et éprouvent encore aujourd'hui d'énormes difficultés à honorer leur loyer. À cet égard, je rappelle qu'une mesure similaire a déjà été prise par le gouvernement bruxellois, et ce sous la forme d'un prêt sur le loyer commercial pendant une période maximale de quatre mois par immeuble.

En conclusion, chers collègues, tant que la crise sanitaire ne sera pas derrière nous et que la campagne de vaccination ne sera pas optimale, DéFI est et restera en faveur d'une prolongation de toute mesure à même d'atténuer les conséquences sanitaires mais aussi socioéconomiques liées à la pandémie, raison pour laquelle nous soutiendrons ce projet de loi.

Quand les indépendants pourront enfin reprendre leurs activités de manière pleine et entière, il leur faudra encore énormément de courage, de résilience et d'énergie pour maintenir leur entreprise, qui – on ne le répétera jamais assez – est souvent le projet de toute une vie. Nous sommes et resterons à leurs côtés.

La présidente: Étant donné qu'il reste d'autres intervenants, nous allons faire un deuxième tour avant de vous entendre, madame la ministre.

11.20 Marie-Colline Leroy (Ecolo-Groen): Chers collègues, vous devez sans doute être un peu désespérés d'entendre les mots "deuxième tour", mais vous vous en doutiez, puisque vous aviez bien entendu que mon éminent collègue de Groen avait évoqué le volet fiscal. Dès lors, il fallait bien que nous abordions le volet social.

Je vais néanmoins essayer de faire court, d'abord en précisant – pour en finir avec le suspense le plus entier – que nous soutiendrons ce projet de loi, et ensuite en disant que beaucoup de choses ont déjà été dites quant aux différents éléments contenus dans ce projet de loi.

Mon groupe souhaite tout de même revenir sur deux ou trois éléments. Tout d'abord, il a à plusieurs reprises été question des jeux politiques qui auraient eu cours durant l'élaboration et l'écriture des articles de ce projet de loi. Je suis toujours un peu dubitative quand on parle de jeux politiques. En l'occurrence, on parle simplement d'un équilibre qui a été trouvé entre sept partis qui forment la coalition Vivaldi, sept partis qui ont des fondamentaux, des valeurs, des dynamiques culturelles différents et qu'il s'agit de concilier.

Je me félicite toujours un peu lorsqu'on y arrive, parce que je me dis qu'au moins, nous parvenons à présenter aujourd'hui un projet de loi qui, à la suite de mesures déjà prises ou encore à prendre, continue à soutenir au maximum – dans la limite de notre dynamique et de nos valeurs respectives – l'ensemble des secteurs particulièrement touchés par la crise.

Ceci inclut les indépendants avec le report de cotisations, et les travailleurs. Nous sommes toujours un peu inquiets quand il s'agit de prolonger des mesures sur les heures supplémentaires. On se dit que bon nombre de secteurs et de travailleurs sont épuisés. Il ne faudrait pas à un moment donné que la corde trop tendue lâche. Ces mesures doivent être temporaires; les partenaires sociaux le demandent. Bien entendu, il faudra faire extrêmement attention avec ce troisième renouvellement, pour éviter l'affaiblissement du droit du travail et l'épuisement des travailleurs.

Rappelons notre volonté d'évaluer cette mesure et de favoriser un engagement à plus long terme, un engagement structurel dans l'emploi et non pas la rémunération des heures supplémentaires. Répétons-le car c'est important. Il en va de même pour les contrats à durée déterminée. Certains l'ont évoqué et j'y reviens à l'instant: le chômage pour les parents qui ne pourraient pas s'occuper de leurs enfants et qui devraient faire appel à ce chômage. Rappelons peut-être que nous partions de rien en mars 2020 et qu'il a été très compliqué de mettre des choses en place. Nous l'avons fait, avec à peu près l'ensemble des partis de ce Parlement, parce que nous estimions qu'il y avait un problème. Faut-il améliorer ce chômage, le rémunérer? Faut-il que tout le monde puisse le prendre? Bien entendu. Mais c'est un autre dossier, que j'espère nous pourrons ouvrir bientôt. C'est celui du partage du temps de travail et du temps familial. Bien entendu, davantage de personnes devraient pouvoir bénéficier d'un équilibre et d'une meilleure répartition.

On a évoqué la réduction des groupes cibles, le secteur de l'événementiel, des voyages, et le secteur hôtelier. Je trouve qu'il est parfois un peu dur de dire que des secteurs ont été complètement oubliés. Surtout, je tiens à insister. Cet après-midi, on a parlé de choses qui n'étaient pas dans ce projet de loi parce que manifestement, beaucoup de choses ne s'y trouvent pas, mais sont réglées par des arrêtés royaux. Je pense par exemple à l'augmentation des allocations de chômage pour ceux qui bénéficient du mal nommé statut d'artiste. Ce n'est qu'un exemple. Il y en a d'autres.

J'en viens à la prolongation des primes de 50 euros. Bien entendu, ce n'est que 50 euros et ce n'est que pour quelque temps. Mais cela représente aussi un message symbolique. Bien sûr, les enfants sont à la maison plus qu'il n'était prévu, donc le coût de la vie augmente: énergie, eau… même si ce sont des choses assez limitées. Et 50 euros peuvent permettre d'éviter de basculer. Faut-il faire plus, et lutter davantage contre la pauvreté? Je pense que nous sommes très nombreux dans cet hémicycle à n'attendre qu'une chose, c'est de s'engager dans ce combat au lieu de lutter contre un virus.

S'agissant de la lutte contre la pauvreté, sur les aménagements qui sont pris, sur les subsides qui sont trouvés, il y a aussi à chaque fois un accompagnement, assorti de budgets supplémentaires. Par exemple, pour les CPAS, il y a un accompagnement en termes de ressources humaines. Il faut relever qu'il y a quand même une forme de cohérence dans ces décisions.

Hier, mon neveu de 16 ans m'a envoyé des messages en me demandant "ce qu'on foutait" au Parlement et en me disant "on en a marre, on veut notre liberté et vous nous en privez". Je ne sais pas trop quoi lui répondre. Il n'y a pas de cocorico sur ce qu'on fait mais je peux lui dire, ainsi qu'à tous les jeunes, qu'il y a un Parlement de 150 personnes qui travaillent beaucoup, qu'il y a un gouvernement qui prend des décisions. Notre volonté est de ne pas renoncer et d'accompagner les mesures dans cette crise infernale et insupportable. Je veux dire aux jeunes que, bien entendu, ce n'est pas une fin, ce n'est qu'un moment. Nous continuons, au travers de notre travail en commission, au travers des interpellations, au travers de l'opposition qui dit en permanence ce qu'il faudrait faire. Je veux envoyer ce message aux jeunes qui pensent être abandonnés. Je leur dis qu'il y a beaucoup de monde qui bosse à la lutte contre ce virus et surtout à la préservation de leur dignité, de leur identité et de leur futur. Je trouvais qu'il était important de le rappeler ce soir.

11.21 Christophe Bombled (MR): Madame la présidente, madame la ministre, chers collègues, j'éviterai d'être redondant et compléterai simplement l'intervention de Mme Marghem pour les articles de ce projet de loi qui ont été traités en commission des Affaires sociales.

Voici un an que nous subissons cette pandémie, un an que chacun de nos concitoyens – quelle que soit sa fonction dans la société – en subit les conséquences à des degrés divers. La crise sanitaire a rapidement évolué vers une crise économique, sociale et sanitaire. Dès le début, le gouvernement Wilmès avait pris les mesures sanitaires qui s'imposaient pour éviter la propagation du coronavirus. Elles ont dû être complétées par des mesures de soutien à nos concitoyens les plus vulnérables, à nos travailleurs et, en particulier, aux secteurs en première ligne, mais également à nos entrepreneurs et nos indépendants.

Ces dispositions ont connu plusieurs prolongations depuis un an. Aujourd'hui, nous nous trouvons toujours dans l'œil du cyclone. Le spectre du virus étant toujours bien présent, le gouvernement a pris une série de mesures en février dernier. Certains dispositifs ont été prolongés jusqu'à la fin juin, mais de nouvelles mesures sont venues compléter les premières. Les prolongations sont nombreuses, en faveur de nos indépendants et de nos entreprises, à l'égard des volontaires venus en soutien depuis le début de la crise, mais également des allocataires sociaux et des jeunes qui sont de plus en plus précarisés. Enfin, les mesures de soutien aux travailleurs salariés ont également été prolongées et complétées par des aides spécifiques à certains secteurs.

Le groupe MR tient à remercier les ministres impliqués dans ce projet de loi, mais aussi l'ensemble du gouvernement qui œuvre quotidiennement et qui adapte les mesures en fonction de l'évolution de la situation. Elles contribuent à soutenir les citoyens les plus vulnérables, les travailleurs et leur emploi, ainsi que nos entreprises. Elles sont nécessaires, dans l'attente de nouvelles décisions qui permettront à notre économie de se relancer.

Aujourd'hui, comme hier et comme demain, mon groupe et moi-même serons derrière le gouvernement dans cet objectif de relance.

11.22 Nadia Moscufo (PVDA-PTB): Madame la présidente, je vais me concentrer sur trois articles qui font partie de ce projet de loi et qui traitent de l'instauration du chômage temporaire en demi-journées pour le secteur des titres-services.

Aujourd'hui, il existe bien une loi qui met des garde-fous dans le contrat de travail. C'est la loi du 3 juillet 1978 qui permet à chaque travailleur d'avoir le droit de maintenir sa rémunération, une fois que la journée est commencée. Dans le secteur des titres-services, quand le travailleur commence son travail en matinée mais que l'après-midi un bénéficiaire se décommande, soit on lui trouve un autre bénéficiaire, soit on le renvoie chez lui. Dans de nombreux cas, les employeurs ne paient pas cette journée à laquelle le travailleur a droit.

C'est problématique, d'autant plus que ce secteur est largement subsidié. Ce secteur bénéficie de plus de 70 % de subsides. Par ailleurs, ce secteur compte une grande majorité de femmes qui travaillent pour des salaires de misère. C'est entre autres pour cette raison qu'elles participaient à la grève de lundi dernier. Elles réclament un salaire minimum de 14 euros.

Pour faire face à cette situation, le gouvernement a pris les choses en main. Mais, selon nous, il a trouvé une très mauvaise solution en instaurant ce chômage en demi-journées. Pourquoi est-ce une mauvaise solution? C'est tout d'abord la conséquence du choix qu'a fait ce gouvernement de ne pas appliquer la loi. C'est quand même un peu fou! On n'avait pas une revendication particulière pour arracher de nouveaux acquis sociaux. Non! Il y a bel et bien une loi qui vise à protéger les travailleurs et qui leur donne droit au salaire garanti. Or, au lieu de faire respecter cette loi, on met sur pied ce chômage en demi-journées. Voici la première raison pour laquelle on ne pouvait l'accepter. Il fallait d'abord appliquer la loi.

La deuxième raison, c'est que cela repose à nouveau sur le dos de la sécurité sociale. À un moment donné, il faudra quand même qu'on discute de son refinancement.

La troisième raison, et ce n'est pas la moindre, est que cette disposition aggrave encore plus les rémunérations de misère de toutes ces femmes. Les organisations syndicales ont calculé qu'en moyenne sur un mois, elles seront payées deux demi-journées en chômage temporaire. Elles perdront ainsi 70 euros par mois! Je ne sais pas si on se rend compte ici ce que cela signifie 70 euros par mois! Avec 70 euros par mois, on remplit un caddie dans une grande surface, un frigo pour une famille de quatre personnes!

Ce qui nous interpelle également, c'est que le ministre a lu le rapport du Conseil national du Travail. Ce dernier n'est pas du tout unanime sur ce choix. Il y a quelques divergences entre les interlocuteurs sociaux mais, sur le fond, il n'y a pas de consensus du tout. Pour un ministre qui répète régulièrement qu'il veut respecter la concertation sociale, on aurait pu s'attendre à ce qu'il ne prenne pas la décision de mettre ce projet au vote aujourd'hui vu le faible consensus.

À la lecture du rapport, c'est principalement le patronat qui se réjouit de la proposition que vous voterez tout à l'heure. Nous ne la soutiendrons pas et nous avons d'ailleurs demandé que l'on puisse voter ces trois articles séparément.

Dans ses propos à la presse la semaine dernière, Thierry Bodson met en avant le fait que l'on utilise la période de la covid-19 et la situation des titres-services pour ressortir cette vieille recette patronale que les organisations syndicales avaient pourtant réussi à garder dans le tiroir.

Il est clair que pour nous, l'enjeu est fondamental. On entend souvent dire "à période exceptionnelle, mesures exceptionnelles". Il est vrai que le projet parle de période temporaire. Mais nous estimons qu'il est inacceptable de faire payer ces travailleuses encore davantage pour ne pas avoir simplement fait respecter la loi.

Nous ne serons pas seulement vigilants pour la suite. Nous resterons surtout sur le terrain à côté des travailleurs qui seront confrontés à de gros problèmes à cause de la décision qui est sur le point d'être prise aujourd'hui. Des abus devront probablement être constatés dans le chef des employeurs. Nous soutiendrons toutes les actions de ces femmes qui lutteront pour leur dignité.

11.23 Karine Lalieux, ministre: Madame la présidente, chers collègues, merci pour le soutien de la majorité d'entre vous. Comme l'a dit à peu près tout le monde, le gouvernement aurait préféré ne pas devoir déposer ce projet de loi. La prolongation des mesures, cela signifie effectivement que la crise sanitaire dure, et que nombre de nos concitoyens, si pas la majorité d'entre eux, souffrent. Ils souffrent parce qu'ils ne peuvent plus exercer leur métier, parce qu'ils ne peuvent plus avoir de relations sociales, parce qu'ils ne peuvent plus aller à l'école.

Seulement, le gouvernement, par ce projet de loi, se voulait d'être à côté de chacun pour effectivement diminuer au maximum les effets négatifs de cette crise sur l'ensemble de nos citoyens.

Je ne vais évidemment pas refaire tout le débat. Vous l'avez très bien fait entre vous. Je voudrais juste répondre à un amendement du cdH, notamment par rapport aux dispositions anti-abus. Vous avez semblé dire que vous préfériez déposer l'amendement parce que vous ne faisiez pas confiance au ministre Clarinval. Je voudrais simplement vous dire que demain, en Conseil des ministres – dont j'ai l'agenda ici – figurera un arrêté royal pour prolonger la non-application des dispositions anti-abus.

J'imagine donc que l'amendement peut tomber, mais c'est bien évidemment à vous d'en décider. Mais je peux vous garantir que c'est inscrit à l'ordre du jour et qu'il y a un accord au sein du Conseil des ministres.

Pour le reste des dispositions anti-abus, le ministre Clarinval estime qu'il faut aussi de la souplesse; mais c'est un vrai débat qu'il faudra mener en dehors de la crise.

Madame la présidente, chers collègues, voilà pour les éléments que je souhaitais ajouter.

11.24 Maxime Prévot (cdH): Je me réjouis de l'annonce de la ministre. C'est une très bonne chose. Pour anticiper cette bonne nouvelle de demain, nous poserons déjà un acte de soutien à l'amendement.

La présidente: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

12 Wetsvoorstel inzake antigeen- en zelftesting (1886/1-5)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1851/13)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1851/13)

Le projet de loi compte 68 articles.

Het wetsontwerp telt 68 artikelen.

* * * * *

Amendements déposés:

Ingediende amendementen:

Art. 12

• 1 – Wouter Vermeersch cs (1851/14)

Art. 24

• 3 – Catherine Fonck (1851/14)

Art. 34/1(n)

• 4 – Nadia Moscufo cs (1851/14)

Art. 63

• 5 – Vanessa Matz cs (1851/14)

Art. 63/1(n)

• 6 – Vanessa Matz cs (1851/14)

Art. 63/2(n)

• 7 – Vanessa Matz cs (1851/14)

Art. 63/3(n)

• 8 – Vanessa Matz cs (1851/14)

• 9 – Vanessa Matz cs (1851/14)

Art. 63/4(n)

• 8 – Vanessa Matz cs (1851/14)

Art. 66/1(n)

• 2 – Ellen Samyn cs (1851/14)

* * * * *

Conclusion de la discussion des articles:

Besluit van de artikelsgewijze bespreking:

Aangehouden: de amendementen en artikelen 12, 24, 36 tot 38 (op verzoek van de PVDA-PTB-fractie) en 63.

Réservés: les amendements et les articles 12, 24, 36 à 38 (à la demande du groupe PVDA-PTB) et 63.

Adoptés article par article: 1 à 11, 13 à 23, 25 à 35, 39 à 62 et 64 à 68.

Artikel per artikel aangenomen: 1 tot 11, 13 tot 23, 25 tot 35, 39 tot 62 en 64 tot 68.

* * * * *

La discussion des articles est close. Auront lieu ultérieurement:

- le vote sur les amendements et articles réservés;

- le vote sur l'ensemble.

De bespreking van de artikelen is gesloten. Zullen later plaatsvinden:

- de stemming over de aangehouden amendementen en artikelen;

- de stemming over het geheel.

12 Proposition de loi relative aux tests antigéniques et à l'autotesting (1886/1-5)

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Karin Jiroflée, Laurence Zanchetta, Caroline Taquin, Laurence Hennuy, Nawal Farih, Robby De Caluwé, Barbara Creemers.

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

12.01 Hervé Rigot, rapporteur: Madame la présidente, chers collègues, je tiens à remercier les services pour la rapidité et l'efficacité avec lesquelles ils ont travaillé. Ce texte a été examiné en commission de la Santé le 30 mars et, au regard de l'urgence, nous avons sollicité de nos services un travail rapide pour pouvoir vous présenter ce texte aujourd'hui en séance plénière.

Mme Jiroflée, qui est auteur de ce texte, a exposé la proposition de loi et a souligné la volonté d'élargir la stratégie de dépistage. En plus du traçage et de la quarantaine, le dépistage est une arme importante dans la lutte contre la covid-19. Grâce aux progrès technologiques réalisés l'année dernière, il est aujourd'hui également possible d'utiliser les autotests. Si ces tests n'ont pas été jugés suffisamment fiables au début de la crise, leur qualité s'est améliorée avec le temps et ils répondent désormais aux critères de fiabilité que nous attendons d'eux.

Concrètement, la proposition de loi abroge l'interdiction de vendre des tests antigéniques rapides en pharmacie. Les pharmacies agréées ne pourront toutefois mettre ces tests antigéniques rapides qu'à la disposition des praticiens des professions de soins de santé. En outre, la proposition de loi à l'examen crée un cadre pour l'utilisation des autotests. À cet égard, il importe de souligner que toute personne dont l'autotest sera positif devra contacter un centre de vaccination ou un médecin afin de faire exécuter un test PCR. La proposition de loi modifie également le tarif des test PCR. Enfin, l'obligation d'exécuter un test PCR lorsque le test antigénique a produit un résultat négatif ou douteux est abrogée.

Mme Jiroflée a également présenté un amendement cosigné par Mmes Zanchetta, Taquin, Hennuy, Farih et Creemers et M. De Caluwé tendant à permettre aux personnes dont les revenus sont faibles d'avoir aussi facilement accès aux autotests. Le Roi pourra prévoir une intervention pour ces personnes.

Nous avons eu un débat au sein de la commission de la Santé. Les principales questions et observations des membres peuvent se résumer comme suit. Les membres ont salué la création d'un cadre légal pour la vente des tests rapides en pharmacie et la possibilité offerte de réaliser des autotests. Plusieurs membres ont posé des questions concernant la mise à disposition gratuite et temporaire de ces tests à des entreprises. Pourquoi une limitation dans le temps d'une telle mesure? Certains se sont inquiétés du choix d'un seul test actuellement. Plusieurs de nos collègues ont fait état de leur inquiétude sur le timing.

Les tests seront-ils bel et bien disponibles lorsque les citoyens viendront les demander? Les arrêtés royaux nécessaires seront-ils prêts, de sorte que les pharmaciens puissent récupérer les montants nécessaires en cas d'intervention majorée?

Au niveau des réactions des différents collègues, Mme Depoorter a interpellé les auteurs sur divers points. Concernant la limitation de l'enregistrement de la vente d'autotests dans le cas où l'acheteur a droit à une intervention majorée, il lui semblait important de disposer des données relatives au nombre de tests vendus. Il serait logique que les résultats positifs des tests soient également enregistrés par la pharmacie.

La proposition de loi prévoit qu'en cas de test positif, le patient doit s'adresser au médecin généraliste ou à un centre de tests en vue de la réalisation d'un test PCR. Or, Mme Depoorter le souligne, les tests PCR sont relativement coûteux. Ne serait-il pas préférable de ne renvoyer le patient chez son médecin que lorsque les soins sont nécessaires? Quel est le budget inscrit pour les tests PCR? Elle s'est également inquiétée des raisons pour lesquelles il n'était pas prévu de réaliser des tests rapides en pharmacie.

Mme Laurence Hennuy a insisté sur la nécessité d'une bonne communication sur la manière dont les tests doivent être utilisés et sur les conditions de leur utilisation. Selon elle, les détails pratiques devraient être davantage précisés afin que les tests rapides et les autotests puissent être utilisés efficacement et systématiquement comme un outil supplémentaire dans la stratégie de dépistage.

Mme Zanchetta a, pour sa part, mis l'accent sur la nécessité d'une bonne concertation avec les pharmaciens pour permettre le meilleur accompagnement qui soit pour nos concitoyens. Elle se réjouit de la mise en œuvre d'une stratégie à la destination des entreprises. Ce qui est également important, c'est la mise en œuvre d'une stratégie de suivi des tests positifs. Ce qui est important enfin, dit-elle, c'est d'impliquer les pharmaciens dans la stratégie de testing. C'était une disposition à revoir. C'est aujourd'hui chose faite.

M. Creyelman a demandé que le délai pour enregistrer un test positif soit davantage précisé. Il a également regretté l'absence de dispositions concernant la vente en ligne et en particulier la vente en ligne d'autotests sur les sites internet étrangers. Il a indiqué ne pas comprendre pourquoi dans notre pays ces autotests n'étaient pas disponibles dans les supermarchés notamment.

M. De Caluwé a indiqué qu'il trouvait que c'était une bonne idée que, dans un premier temps, la vente d'autotests se limite à la pharmacie qui a un rôle important à jouer, selon lui, dans la sensibilisation du citoyen.

Mme Muylle a interpellé le ministre sur la gestion des stocks notamment prévus, sur la capacité et la facilité d'approvisionnement pour les pharmacies.

Mme Merckx a pour sa part signalé que les tests PCR n'étaient pas suffisamment utilisés et que la stratégie de test en général présentait des lacunes. Elle a également exprimé son opposition à la règle selon laquelle une personne dont le test est positif doit prendre contact avec son médecin généraliste. Ce serait en effet une tâche supplémentaire pour ces médecins qui sont déjà débordés.

Pour sa part, Mme Fonck a plaidé pour une disponibilité bien plus grande des autotests, en estimant que la stratégie de tests pèche actuellement par un manque flagrant d'ambition, car elle ne permet pas de sortir du semi-confinement dans lequel notre pays est plongé depuis déjà si longtemps. Mme Rohonyi a souhaité savoir si les pharmaciens aideraient également à interpréter les résultats des tests. Des erreurs pourraient en effet être commises si les citoyens devaient s'en charger eux-mêmes.

Enfin, il a également été signalé qu'il n'existait pas encore de bonne stratégie de tests pour les écoles. Pourtant, des tests appropriés pour les enfants sont déjà disponibles.

Cinq amendements ont été déposés. L'amendement n° 1 de Mme Fonck tendait à mettre gratuitement un autotest par semaine à la disposition du citoyen. Mme Merckx a présenté le sous-amendement n° 5 tendant à offrir gratuitement deux autotests par semaine. Mme Depoorter a présenté un amendement tendant à faire enregistrer la vente d'autotests et leur résultat par le pharmacien et un autre tendant à faire acheter les tests rapides et les autotests par les entreprises elles-mêmes, et non par les pouvoirs publics. Enfin, l'amendement n° 4 de Mme Jiroflée et consorts tendait à prévoir une intervention majorée pour les ayants-droit. Seul ce dernier a été adopté.

Le ministre a évidemment apporté diverses réponses – j'imagine qu'il ne manquera pas de vous les présenter – notamment quant à la stratégie. Il a précisé que la première ligne de défense – le testing de personnes symptomatiques et de celles qui ont entretenu un contact à haut risque – restait essentielle. La deuxième ligne de défense concerne le testing dans les entreprises où il est impossible de télétravailler. Il est également urgent de la mettre en œuvre. Pour le moment, ce testing n'est malheureusement guère pratiqué, en raison de la charge administrative. Les obligations administratives ont, dès lors, été allégées. En outre, les pouvoirs publics ont stimulé les entreprises en mettant à leur disposition la réserve disponible de tests antigéniques, qui seront offerts gratuitement jusqu'à épuisement du stock. Le ministre ne définit pas quelles entreprises doivent tester leurs travailleurs, puisque toutes peuvent bénéficier de cette possibilité. Des projets pilotes sont actuellement développés pour le testing dans les écoles.

Quant aux autotests, il s'agit de tests antigéniques, et non sérologiques. Le pharmacien joue un rôle essentiel, dit-il, dans leur délivrance – une mission que les supermarchés ne peuvent pas remplir. En effet, le pharmacien est en mesure de fournir une explication à l'acheteur et il traite les remboursements. Son rôle ainsi que celui des médecins généralistes pourront encore évoluer au fil des mois et être adaptés par la voie d'arrêtés royaux, précise-t-il.

Le ministre souhaite éviter que les citoyens ne commencent à s'approvisionner massivement en autotests, ce qui pourrait se produire s'ils étaient gratuits. Les autotests ne sont en effet que la troisième ligne de défense dans la lutte contre le coronavirus. Le gouvernement évaluera toutefois si les autotests peuvent, dans le futur, être vendus en supermarché.

Le ministre ne croit pas que les citoyens qui ont la possibilité de recourir à l'intervention majorée en abuseront pour revendre les tests. Après un autotest positif, il est encore nécessaire de faire réaliser un test PCR car celui-ci est plus fiable et son résultat est enregistré. Il peut en outre donner lieu au traçage, qui est toujours un élément essentiel dans les mesures de lutte contre la pandémie.

Le vote de la loi a été adopté par 15 voix pour et 2 abstentions. Chers collègues, j'en ai fini pour ce soir et je peux vous assurer que je n'ai glissé aucun poisson d'avril dans mon rapport. Je vous souhaite à toutes et tous un bon congé pascal, qui vous permettra de recharger vos batteries. Prenez soin de vous, à bientôt!

12.02 Kathleen Depoorter (N-VA): Mevrouw de voorzitster, onze fractie zal het voorliggend wetsvoorstel steunen. Eindelijk wordt een absurditeit rechtgezet, absurditeit die in december nog werd goedgekeurd, namelijk het feit dat sneltesten niet aan artsen in de apotheek mochten worden verkocht, ook al hebben die daar toch heel nauw contact mee. Ik weet wel niet wat de zeven extra gezondheidsinspecteurs, die werden aangesteld om te controleren of apothekers toch geen test onder of boven de toog verkochten, nu zullen doen, maar ik neem aan dat men wel een invulling van hun taken voor hen zal vinden.

Het is de logica zelve dat wij die stap zetten in de teststrategie, waarin sneltesten en zelftesten meer zullen worden ingezet. Mijn fractie vraagt daar ook al heel lang naar. Een vorige spreker verwees daarnet naar de pilootprojecten in de scholen. Na de paasvakantie moeten de scholen absoluut weer open, zodat onze kinderen onderwijs kunnen genieten. Wij moeten dan effectief testen in clusters kunnen doen, al dan niet gepoold. Daarvoor vindt u dus zeker in ons een partner. Wij zijn ook een partner wanneer het erom gaat dat zelftesten worden verkocht in de apotheek gelet op het laagdrempelig, alomtegenwoordig en de klok rond beschikbare fijnmazig netwerk.

Een gemiste kans is dat de sneltest volgens het wetsvoorstel niet kan worden afgenomen in de officina. Ik begrijp het discussiepunt dat nog niet alle apothekers bereid zouden zijn om sneltesten af te nemen of dat nog niet iedereen een opleiding zou hebben genoten, maar toch wil ik onderstrepen dat het noodzakelijk wordt, wanneer het exitplan wordt uitgevoerd, dat sneltesten en zelftesten overal beschikbaar zijn en dat de patiënten die het niet zien zitten, om die zelf uit te voeren, dat kunnen laten doen bij de apotheker. Dat is immers de juiste richting.

Een aantal fracties meende tijdens de bespreking in commissie dat het niet snel genoeg ging en zag graag dat zelftesten ook zouden kunnen worden verkocht in de supermarkten of via het internet.

Maar in mijn ogen is de in het wetsvoorstel gekozen weg, de juiste. Het uitvoeren van een zelftest is niet niets, zeker niet in het begin. Dat moet deskundig gebeuren; er is advies nodig en dan is de apotheker de geschikte persoon. Naar verluidt zouden de kassiersters in landen waar de zelftest wel in de supermarkt worden verkocht, niet zijn opgeleid om advies te geven. Men zou hier eventueel een extra drempel kunnen invoeren in de vorm van een opleiding, maar dat is hier nu niet aan de orde.

Hoe zou dat trouwens in de praktijk verlopen? Er zijn drie mogelijkheden als men een zelftest zonder enig farmaceutisch advies in de supermarkt koopt. Ofwel voert de patiënt de test correct uit en krijgt een negatief of positief resultaat. In dat laatste geval zoekt hij of zij desgevallend de nodige farmaceutische of geneeskundige zorg van een zorgverstrekker. Ofwel voert de patiënt de test niet correct uit en krijgt een vals positief of een vals negatief resultaat. Of nog – en dit zien we in de praktijk vaak gebeuren met dergelijke testen –, de patiënt koopt een test in de supermarkt en gaat daarmee naar de apotheek om uitleg vragen. Ik denk niet dat dat de bedoeling kan zijn. De apotheker is de zorgverstrekker en mag vergoed worden, net zoals de supermarkt een vergoeding zal ontvangen, want er is een economische marge op de verkoop van die testen.

In het licht van de zorgnood van de patiënten in de beginfase van de zelftesten pleit ik absoluut voor de verkoop in de apotheek. Ik roep de indieners van het voorstel op om dat ook gedurende een voldoende lange periode in te schrijven, zodat de bewustwording bij patiënten kan groeien. Men kan zelftesten inderdaad niet ad aeternam in de apotheek blijven verkopen, maar zeker in de beginfase zullen we dat op die manier moeten doen.

De sneltests en de zelftests, zo heeft de minister in de commissie aangegeven, zullen moeten bijdragen tot de teststrategie maar ook een antwoord kunnen bieden op de vraag over de regionale verschillen die er vandaag nog altijd zijn. Daar zet ik wel wat vraagtekens bij. Wij zien nog altijd heel duidelijk dat de taalgrens een zorggrens is. Het verschil in de hoeveelheid testen die per 100.000 inwoners worden afgenomen in de verschillende regio's, is heel groot. Wij moeten inderdaad inzetten op het verkleinen van dat verschil om de positiviteitsratio in bepaalde regio's naar beneden te halen, en beter screenen.

Het komt niet zo duidelijk uit het rapport maar een discussiepunt is hoe dit wetsvoorstel tot stand is gekomen. Ik blijf het bijzonder vinden dat men eerst een koninklijk besluit vorm geeft, dan naar de pers stapt en daarna pas naar het Parlement komt. Dat is niet de weg die gevolgd moet worden. Respect voor het parlementaire debat is iets wat wij in deze covidcrisis al heel vaak hebben aangekaart in dit Huis. Het is wel een probleem als een minister in een coviddebat aangeeft dat de parlementsleden een verplicht nummertje moeten opvoeren. Wij zijn er toch allemaal om ervoor te zorgen dat onze maatschappij zo goed mogelijk door deze crisis geraakt.

Ik vind het problematisch dat men eerst in de pers zegt dat patiënten met een verhoogde tegemoetkoming een gratis zelftest zullen kunnen afhalen in de apotheek om daarna nog aan het juridische kader te moeten werken. Het werd gecommuniceerd. Wie een apotheker kent, kan gerust eens vragen hoeveel telefoons er al geweest zijn in de voorbije dagen over die gratis zelftests.

De eerste levering die mogelijk is in de apotheek is op 9 april, terwijl men op 30 maart heeft gecommuniceerd. Als men echt het diepe respect heeft voor de zorgsector, voor de apothekers, waarover de minister getuigd heeft in de commissie, zorgt men er ook voor dat het kader er is, en dat het materiaal er is.

Nu wij het over dat materiaal hebben, collega's, die sneltesten zijn zelftesten met een kortere swab. Dat weten wij allemaal. Die sneltesten zijn al gevalideerd door het FAGG. Heel bijzonder is dat op het moment dat er gecommuniceerd werd één zelftest gevalideerd was. De dag nadien werd de tweede zelftest gevalideerd.

De zelftesten van onze Vlaamse kmo's, waarvoor in de maand maart al een aanvraag was gedaan, zijn vandaag echter nog steeds niet gevalideerd. Op mijn vraag naar de reden daarvoor heeft de minister niet geantwoord. Hij geeft wel aan dat het FAGG de producenten zelf heeft gecontacteerd. We hebben hier zojuist het debat gehad over de steunmaatregelen voor onze bedrijven en kmo's en we zullen die straks goedkeuren. In dat licht begrijp ik niet waarom buitenlandse concerns hun zelftests minimaal ongeveer een week vroeger gevalideerd zien dan de lokale bedrijven, die het ook heel moeilijk hebben tijdens de covidcrisis. Dat is trouwens absoluut geen detail want vandaag is zowat elke apotheker op zoek naar zelftesten. In dit geval is tijd zeer zeker een competitief nadeel voor de kmo's, dat wil ik sterk benadrukken.

Dat deze bedrijven en kmo's geen prioriteit vormen in het wetsvoorstel van deze paars-groene meerderheid wordt ook duidelijk bij een andere bepaling in de tekst, namelijk het gratis ter beschikking stellen van 1 miljoen zelftesten aan de bedrijven. Men zegt dat men er nog 570.000 in voorraad had en dat er ongeveer 500.000 bijgekocht werden. Ik heb mijn amendement ingediend om ervoor te pleiten dat de federale regering wel sneltesten zou aankopen voor eigen gebruik in instellingen en organisaties maar dat ze de bedrijven hun sneltesten bij bedrijven waarmee ze samenwerken zou laten aankopen en met een onkostennota zou gaan werken. Dat kan ook. Als de federale overheid echter aankondigt dat men bij haar gratis testen krijgt, dan gaat men de lokale markt opnieuw fnuiken. Ik begrijp niet dat dezelfde partijen enerzijds bepleiten om de lokale ondernemingen te ondersteunen maar anderzijds voor distributie door de overheid pleiten. De overheid blijkt hier opnieuw roder dan blauw te zijn.

Ik blijf bij mijn standpunt dat een patiënt met een positieve test niet noodzakelijk moet worden doorverwezen naar de arts of naar een testcentrum, zoals in het wetsvoorstel is opgenomen. Tussen het KB en het wetsvoorstel is daar ook nog een beetje miscommunicatie. De oproep van de artsen is daar wel duidelijk geworden. De huisartsen zijn overbevraagd, ze zijn doodop van een jaar covid. Nu zullen ze nog eens telefoons moeten ontvangen van patiënten die lichte symptomen hebben, een duidelijk positieve test hebben, maar nog eens een extra PCR moeten afnemen die inderdaad duur is, maar die ook voor overbelasting zorgt. De apotheker het recht op registratie geven en de patiënt onmiddellijk in quarantaine laten gaan, is een veel efficiëntere werkwijze.

Ik kom tot mijn besluit. We weten allemaal dat de echte exitstap de vaccinatie is, maar dat loopt aan een slakkengangetje. We hebben vandaag nog het gelekte rapport van Europa gekregen waarin heel duidelijk staat dat het rijk der vrijheid echt nog niet in aantocht is. Dat is jammer, want onze bevolking had dit wel verdiend.

De snel- en zelftesten die we nu zullen goedkeuren en in omloop zullen brengen, kunnen we nu maar het best goed benutten. Wij moeten perspectief creëren voor onze bevolking. Nu op de nieuwssites wordt verteld over de mensen die massaal samentroepen in het Ter Kamerenbos, moeten we met zijn allen inzien dat dit het moment is waarop wij ook als beleidsmakers dat perspectief moeten creëren. Dat kunnen we via goed omlijnde pilootprojecten, waar we zullen testen en waar we na een eventuele samenkomst, na een organisatie opnieuw zullen controleren. Het is enkel door te meten dat we zullen weten. Door te meten en in goed omlijnde pilootprojecten te werken, kunnen we ook kijken welke maatregelen we in de toekomst nog kunnen ondersteunen. Dan zal het misschien niet nodig zijn om niet-essentiële zaken op afspraak te doen werken en te declareren dat we toch nog eens moeten kijken of dit wel effect heeft of niet.

12.03 Laurence Zanchetta (PS): Madame la présidente, nous nous réjouissons qu'enfin il y ait un élargissement de notre stratégie de testing. Comme je le disais en commission, pour les autotests, la concertation avec les pharmaciens sera essentielle pour permettre le meilleur accompagnement qui soit pour les citoyens. En outre, la stratégie est élargie avec l'utilisation des tests antigéniques au sein des entreprises. Ce texte doit être vu comme une première étape à franchir rapidement si l'on veut garder les objectifs fixés en point de mire.

Il faut également souligner le fait que ces tests, s'ils sont positifs, devront faire l'objet d'un enregistrement via le médecin généraliste ou un centre de testing pour les autotests, et via la médecine du travail pour les tests antigéniques. Les pharmaciens pourront délivrer ces derniers aux professionnels de soins alors que ceci leur était interdit jusqu'ici. C'était une disposition à revoir; c'est aujourd'hui chose faite!

12.04 Steven Creyelman (VB): Mevrouw de voorzitster, collega's, sinds begin vorig jaar stelt dit huis vragen over testen, sneltesten en zelftesten. Zeker wanneer het ging over zelftesten, werden veel van die vragen afgewimpeld met het element van de onbetrouwbaarheid van die testen. Als dat al zo was – daar kunnen we over discussiëren, ik denk dat daar weinig onenigheid over zal bestaan – moeten we toch vaststellen dat dit eigenlijk niet de kern van de zaak was. De kern van de zaak is dat men toen al had kunnen voorzien dat, zelfs wanneer men die sneltesten en zelftesten nog onbetrouwbaar vond, de technologie niet stil zou staan en dat de betrouwbaarheid van die testen op relatief korte termijn met rasse schreden zou vooruitgaan. De collega's weten dat deze regering, en trouwens ook de vorige, zich hierop hadden kunnen voorbereiden, maar dat is niet gebeurd.

Deze regering heeft dus een trucje uitgehaald om snel te kunnen handelen. Een en ander wordt er nu doorgeduwd door enkele collega's een wetsvoorstel te laten indienen en de urgentie te laten inroepen, terwijl iedereen beseft dat dit eigenlijk een wetsontwerp is, of toch had moeten zijn. Wat onze goede vriend Girardin daarover zou gezegd hebben, is waarschijnlijk niet heel moeilijk in te schatten, want ik denk dat er weinig sprake is van vooruitziendheid in dit geval. Van de door de minister aangekondigde turbo is ook al geen sprake, het is eerder een kwestie van te laat uit de startblokken schieten.

Los van het feit dat dit wetsvoorstel, of ontwerp zo u wil, al minstens een half jaar op het schap klaar had moeten liggen, kunnen we duidelijk zien dat een en ander snel is moeten gaan. Ik zal niet heel de redenering uit de commissiebespreking overdoen, maar ik wil ze toch wel even aanhalen. Getuige daarvan zijn een aantal vage begrippen.

In artikel 2 wordt gesteld dat de gebruiker van een zelftest die te maken krijgt met een positief resultaat, dat zo snel mogelijk moet meedelen aan zijn huisarts of aan een testcentrum. Ik heb de minister gevraagd wat dat is, zo snel mogelijk. Is dat 24 uur? 48 uur? 72 uur? Een week? Een maand? Een half jaar? Hoe moet men dat eigenlijk interpreteren? De minister was zo goed om mij deze keer wel te antwoorden. Ik kreeg in de commissie het antwoord: "Zo snel mogelijk, mijnheer Creyelman, dat is" – houd u even vast, collega's, gelukkig zitten we allemaal – "zo snel mogelijk." Ik was stomverbaasd door zoveel inventiviteit, maar achteraf bekeken ben ik al blij dat hij het niet heeft gedefinieerd als "onverwijld".

Zelfs zonder die onduidelijkheid blijft de vraag open – de rapporteur die deze vergaderzaal ondertussen verlaten heeft, moet ik daarin toch even corrigeren – of een goed afgebakende termijn voor de melding van een positieve test op de een of andere manier haalbaar of zelfs afdwingbaar zou zijn. Hoe wordt bepaald en wie zal bepalen wanneer een test is afgenomen? Ook daar had de minister eveneens een antwoord op, een leuk antwoord zelfs, moet ik toegeven. "Wij hebben vertrouwen in de burgerzin van de mensen", klonk het in de commissie uit de mond van de minister. Bij zoveel vertrouwen, zoveel mooie woorden, heb ik in alle stilte, zonder dat iemand het zag, een traantje weggepinkt. Daar kom ik later nog op terug.

In artikel 4 – niet onbelangrijk, want dat is volledig verdwenen – van het oorspronkelijke voorstel werd bepaald dat de Koning de terbeschikkingstelling van zelftests kan koppelen aan – houd u vast – de registratie van de identiteit van de persoon. Los van het feit dat die koppeling in schril contrast stond met de toelichting, waarin werd gesteld dat het noodzakelijk is dat de apotheker registreert aan welke personen hij de zelftest aflevert, hebben wij met Vlaams Belang ons afgevraagd wat de registratie van de identiteit van de persoon, een hele mond vol, precies inhield. Werd daarmee de koper bedoeld die zich bij de apotheker aanbiedt? In de toelichting stond dat het gaat om de persoon aan wie de zelftest wordt afgeleverd, maar ook die verklaring was en is niet echt een toonbeeld van duidelijkheid.

In de commissie heb ik meerdere voorbeelden gegeven. Wat dient er te gebeuren als een persoon zich in een apotheek aanbiedt om een zelftest op te halen voor een persoon met een beperking? Wat bijvoorbeeld als ik een zelftest ophaal voor mijn gepensioneerde buurvrouw die wat minder goed ter been is? Wat bijvoorbeeld als ik, bij wijze van vriendendienst, een zelftest voor iemand ophaal omdat ik toch bij de apotheker moest zijn? De vraag rijst dus op wiens naam de registratie moest gebeuren.

Bij het originele wetsvoorstel kon men zich daarbovenop afvragen waarom de Koning het aantal zelftests moest kunnen beperken, want in de genoemde voorbeelden was er potentieel geen enkele test bij voor de persoon die zich bij de apotheek aanbiedt. Het begrip "afleveren" uit de toelichting behoefde dus nadere uitleg. Voor ons was dat onduidelijk en ik denk dat het ook onpraktisch en zelfs onwerkbaar zou zijn geweest.

Gelukkig kwamen mevrouw Jiroflée, mevrouw Zanchetta, mevrouw Taquin, mevrouw Hennuy, mevrouw Farih, mevrouw Creemers en de ondertussen in mijn uiteenzettingen onvermijdelijk geworden collega Robby De Caluwe met de redding door middel van een amendement. Zij dienden een amendement in, waarmee het begrip "registratie van de identiteit van de persoon" volledig verdween.

Voorzitter: André Flahaut, oudste lid in jaren.

Président: André Flahaut, doyen d'âge.

Het voor ons heel goed amendement bepaalde, natuurlijk tot meerdere eer en glorie van de leden die het hebben ingediend, dat de zwaksten in onze samenleving een tegemoetkoming voor een zelftest zullen krijgen. Uit het antwoord van de minister bleek dat zij voor dat recht op die tegemoetkoming wel zouden worden geregistreerd. Collega's, dat is, eerlijk gezegd, totaal niet onlogisch in tegenstelling tot de originele algemene registratie. Dus ondanks dat het wetsvoorstel van de meerderheid achter de feiten van de onlinerealiteit aanholt – de zelftesten kunnen al maandenlang online worden besteld – maakte het amendement komaf met onze kritiek dat bij onlinebestellingen de registratie nauwelijks te controleren valt, zeker niet in de duistere krochten van wat het internet moet heten.

Exit de algemene registratie, zal ik het gemakshalve maar noemen. Wij zouden soms nog de indruk krijgen dat rekening wordt gehouden met de opmerkingen van de oppositie. Ik vrees echter dat ik nuchterder ben dan dat.

De zelftest zal volgens de verklaringen van de minister vanaf 12 april 2021, dus niet zo lang meer, met name elf dagen vanaf vandaag, worden terugbetaald aan wie het niet breed heeft. Dat kan alleen maar worden toegejuicht. Zij zullen een remgeld betalen van 1 euro per lid van het gezin. De rest van de bevolking betaalt de volle pot, zijnde ergens tussen 5 en 10 euro, wat een niet onaardige winst voor de apotheker betekent, gelet op de aankoopprijs tussen 2 en 5 euro. Daar kunnen toch wel vraagtekens bij worden geplaatst, vooral gezien de toch wel verzekerde verkoopvolumes van de zelftest.

Collega's, ik maak even een zijsprongetje naar de gratis zelftests die aan de bedrijven ter beschikking worden gesteld en die, indien ik het goed heb begrepen in de commissiebesprekingen, tot 1 mei 2021 zullen worden besteld. De grote bedrijven met een eigen interne bedrijfsgeneeskundige dienst kunnen die tests via die dienst bestellen. Andere bedrijven zullen een beroep moeten doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Corrigeer mij, indien ik onjuist ben; ik nodig u daar zelfs toe uit. Ik meen echter te mogen stellen dat bedrijven met een interne bedrijfsgeneeskundige dienst meestal niet echt de kleintjes zijn. Ik meen zelfs te mogen stellen dat het meestal om de grotere bedrijven gaat. Voor hen zijn de tests effectief echt gratis.

Dat is echter niet het geval voor de kleine tot middelgrote bedrijven zonder een interne bedrijfsgeneeskundige dienst. Zij moeten beroep doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, zoals Liantis en Mensura. Het zal u niet onbekend zijn dat die externe diensten niet gratis werken.

Tenzij ik de actualiteit van de afgelopen vier uur heb gemist, is de enige conclusie die ik voorlopig kan trekken dat de testen niet voor alle bedrijven gratis zijn. Tot zover het gratisverhaal. In het geval van de kleinere bedrijven betekent gratis dus al snel enkele tientallen euro per test.

Ik had de minister graag hierover ondervraagd, maar ik zal dat dus maar doen bij het eerstvolgende actualiteitsdebat in de commissie, aangezien collega Depraetere mijn vraag nuttig genoeg vindt om daar gesteld te worden. Ik breng u het debat van gisteren over de pandemiewet even in herinnering.

Mijnheer de voorzitter, de kernvraag was en is voor ons nog altijd waarom de verkoop van zelftesten moet worden beperkt tot het welbekende lijstje dat in de wet is opgenomen en dat nu wordt uitgebreid met de vergunde apotheken. Zoals collega Depoorter al zei, zijn die testen in onze buurlanden veel gemakkelijker beschikbaar. Onze fractie vraagt zich af waarom die zelftesten bij ons niet kunnen worden verdeeld via bijvoorbeeld de supermarkten, zoals dat in Duitsland en Nederland gebeurt. Waarom zullen we dat pas overwegen na een evaluatie?

Mevrouw Depoorter, ik wil geen welles-nietesdiscussie beginnen, maar u zegt dat het allemaal te moeilijk is en dat de mensen dat niet zullen begrijpen. Ik weet niet of de Duitsers en de Nederlanders zoveel slimmer zijn dan de Vlamingen of de Walen; ik citeer alleszins even professor Tom Coenye, microbioloog, op Twitter – bepaalde van uw partijgenoten kent daar ook wat van –: "Die zelftesten zijn géén kernfysica, beste mensen. Ik deed er al heel wat, en geloof me vrij: quasi iedereen kan dat. Je hebt daar noch arts noch apotheker voor nodig."

Ik heb geen reden om aan uw woorden te twijfelen, mevrouw Depoorter, maar ik heb evenmin reden om aan de woorden van de professor te twijfelen. Ik denk dat het verschil tussen u en mij gewoon is dat u dat door een apothekersbril ziet en ik door een bredere aanbodbril. Beide meningen mogen worden geuit, meen ik.

12.05 Kathleen Depoorter (N-VA): Mijnheer Creyelman, ik wil toch even verduidelijken wat ik heb gezegd, want ik heb niet gezegd dat de mensen het niet zullen begrijpen.

Ik heb gezegd dat er drie mogelijkheden zijn: ofwel gaan de mensen de testen goed gebruiken en dan is er geen probleem en kunnen wij ons vragen stellen bij de zorgnood, ofwel gaan de mensen de testen fout gebruiken en dan kunnen wij ons vragen stellen bij de veiligheid, ofwel gaan de mensen de testen kopen in de supermarkt en gaan zij ermee naar de apotheek om te vragen hoe de test moet worden gebruikt. Ik vraag u dan hoe vaak u al naar de bakker bent gegaan met een brood en met de vraag om dat voor u te snijden.

12.06 Steven Creyelman (VB): Ik moet u teleurstellen, maar ik bak mijn brood zelf. Dat ga ik met het vaccin niet doen en met de zelftesten nog veel minder waarschijnlijk.

Waar het over gaat, is echter niet zozeer of iemand zijn test gaat kopen bij de apotheker. Ik vind dat men dat overal moet kunnen doen, omdat zij zo breed mogelijk moeten worden verkocht. U vindt dat niet. U zegt dat de mensen zullen vergeten hoe de testen gebruikt moeten worden. U gaat ervan uit dat mensen de zelftest ter plekke gebruiken of dat zij een verschrikkelijk goed geheugen hebben. Ik kan immers nu een zelftest kopen in een apotheek, maar die pas veertien dagen later gebruiken. U gaat ervan uit dat mijn geheugen zo verschrikkelijk goed is dat ik nog precies weet wat de apotheker heeft gezegd. U zult mij bij de aankoop van de test in uw apotheek zonder twijfel een goede uitleg geven, maar de kans is heel reëel dat ik die over veertien dagen al een beetje vergeten ben en dan zal ik nog eens langskomen. Er zullen niet elke dag 100 mensen bij u of bij andere apotheken langskomen. Wij zijn het er toch over eens dat u, in het kader van uw beroep, mensen bijstaat en dat u daar geen al te grote overlast van zult ondervinden.

12.07 Kathleen Depoorter (N-VA): Mijnheer Creyelman, ik denk dat u een aantal zaken door elkaar haalt. Zoals ik heb gezegd heeft een zelftest een korte swap. Dat gaan we nooit in de apotheek doen. Een sneltest heeft een lange swap. Wij vinden dat dit in de officina kan worden uitgevoerd. Ik heb gezegd dat het een gemiste kans is dat wij dat niet mee hebben opgenomen.

Wat de andere discussie betreft, daar zal ik u in een volgend debat zeker nog eens op wijzen.

De voorzitter: Mijnheer Creyelman, komt u tot uw conclusie?

12.08 Steven Creyelman (VB): Mijnheer de voorzitter, zoals u in de commissie Legeraankopen stilaan tot de conclusie komt, zal ik dat hier ook doen. Soms ben ik misschien te cynisch?

De vraag was waarom wij dat niet in de supermarkten gaan verkopen, of pas na enige tijd, na de evaluatie die door de minister werd aangekondigd, maar waarvan we niet zeker weten wanneer dat gaat gebeuren. Het antwoord dat ik in de media las, was de vrees voor zelftestfeestjes. Als de vrees voor zelftestfeestjes de echte reden is, vindt het Vlaams Belang dit getuigen van een fundamenteel gebrek aan vertrouwen in de bevolking, in de geroemde burgerzin van de bevolking. Het Vlaams Belang is van mening dat zelftests zo toegankelijk mogelijk moeten zijn.

Zoals ik tijdens de bespreking in de commissie al zei, past dit perfect in het credo van de minister: testen, testen, testen. Het past daarenboven ook nog in het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie. De echte reden is niet de vrees voor zelftestfeestjes, volgens mij niet echt een onterechte vrees, maar waarschijnlijk een hopelijk, voorlopig tekort aan zelftests in ons land. Ik had die vraag graag aan de minister gesteld, maar ik zal dat dan ook maar in de commissie doen, met goedkeuring van mevrouw Depraetere.

Kan de minister ons garanderen dat de er voldoende individueel verpakte zelftests beschikbaar zullen zijn? Ik vernam dat er bij Roche een beperkte voorraad individueel verpakte zelftests beschikbaar is. Een bulkverpakking bevat 25 stuks. Dat is ook bij Abbott zo. Daar is er zelfs nog een ander probleem, want in hun bulkverpakking van 25 zit maar een potje met reagens.

Dan vraag ik mij af of onze apothekers dan die testen, die zij in bulk verkrijgen, moeten herverpakken? Misschien kan collega Depoorter daarop antwoorden, want ik weet het echt niet. Ik stel de vraag maar.

Ik vraag mij trouwens ook af hoe het zit met de handleiding als die tests individueel zouden kunnen verkocht worden. Ik kan mij inbeelden dat iemand die wel eens wil nalezen, als de zeer goede en deskundige uitleg van de apotheker veertien dagen later niet meer in zijn geheugen zit, en als hij aan de hand van de handleiding wil weten hoe het precies in elkaar zit. Wij gaan er wel van uit dat hij dan nog altijd bij de apotheker terechtkan. Ik ga er alleszins van uit dat de bedoeling is dat de apothekers die handleiding zullen moeten kopiëren of er zelf eentje zullen moeten maken.

Mijnheer de voorzitter, collega's, ook al hebben wij met de zelftesten geen 100 % zekerheid over een negatief resultaat, wij halen er toch de positieve gevallen mee uit. Dat is meteen de reden waarom wij van Vlaams Belang ons zullen onthouden op dit voorstel, niet omdat wij ons om de ene of de andere bizarre reden zouden keren tegen het ter beschikking stellen van sneltesten of zelftesten aan de bevolking, maar omdat wij van mening zijn dat die testen zo breed mogelijk moeten worden aangeboden.

Dat, en niets anders dan dat, collega's, is de reden van onze onthouding.

12.09 Sofie Merckx (PVDA-PTB): Mijnheer de voorzitter, collega's, ik wil nog even ingaan op de weg die dit wetsvoorstel heeft afgelegd in het Parlement. Het was immers heel bijzonder dat de minister bij de bespreking in de commissie aanwezig was en de verdediging van dit wetsvoorstel opnam alsof het een ontwerp was. Hij heeft op alle argumenten geantwoord. De dag voor de eerste bespreking in de commissie had hij trouwens alles al uitgelegd in de media, alsof alles al beslist was en het Parlement dit voorstel zeker en vast zou goedkeuren. Op die manier werd de oppositie aan de kant geschoven, hoewel ze in dit debat enkele interessante pistes heeft aangebracht. De minister gaf echter aan dat het voorstel urgent was en dat men op deze manier de wat moeilijker piste van een wetsontwerp kon omzeilen, zodat de tekst sneller kon worden goedgekeurd.

Ik heb daar vragen bij want we weten allemaal dat professor Goossens eind oktober al de gevraagde nota over het gebruik van sneltesten en zelftesten indiende bij de minister. Die nota is echter dode letter gebleven en nu komt men 5 maanden later snel, snel met een wetsvoorstel aan.

Ik kom dan bij een tweede punt. We zullen dit wetsvoorstel steunen maar ik vraag me wel af in welke mate het de problemen met onze teststrategie zal oplossen. Riskeren we niet gewoon de chaos te vergroten? Wordt zo niet een deel van de verantwoordelijkheid voor het falend beleid bij de burger gelegd, door de zelftesten toe te laten? We kunnen vandaag tot 150.000 PCR-testen per dag doen maar het grote probleem is dat we er vorige week slechts zo'n 66.000 van gebruikten, hoewel we in de derde golf zitten. Dit voorstel zal hier eigenlijk niets aan veranderen, alleen zullen mensen met een positieve zelftest ook een PCR-test moeten ondergaan. Is dat echter wel de nuttigste manier om die PCR-capaciteit in te zetten? Volgens ons moet er veel sterker worden ingezet op het testen van asymptomatische mensen en mensen die al lang symptomen hebben. Daar zijn de PCR-testen het meest van nut. Dit voorstel zal niets veranderen aan de falende teststrategie.

Een volgend probleem is dat de snelle antigeentesten niet genoeg gebruikt worden. Een oplossing is effectief dat apothekers die nu kunnen verkopen aan bijvoorbeeld huisartsen, kinesisten of andere zorgverleners. Het echte probleem is dat er niet genoeg personeel is om die testafnames te doen, bij de huisarts of in de testcentra. In mijn regio is er nu bijvoorbeeld weer een hogere vraag naar testen. Mensen moeten op sommige ogenblikken opnieuw dagenlang wachten vooraleer ze een afspraak kunnen krijgen voor die testen. Daar wordt natuurlijk ook geen antwoord op gegeven. Dan wordt het laatste probleem wel opgelost, dus dat de zelftesten nog steeds niet toegelaten waren in België.

Een ander probleem waarover het ook een beetje gaat in het wetsvoorstel, maar waar ook echt geen fundamentele oplossing voor komt, is dat er niet genoeg getest wordt, noch in de bedrijven, noch in de scholen. Nu zullen er dus gratis testen ter beschikking gesteld worden tot 1 mei. Het grote probleem is natuurlijk dat we hier nog steeds geen plan hebben. Elk bedrijf zou echt een uitbraak- en een preventief testplan moeten hebben, in overleg met de vertegenwoordigers van de werknemers natuurlijk, in de comités voor preventie en veiligheid op het werk. We zouden ook een teststrategie moeten hebben voor de komende maanden, bijvoorbeeld met de afbouw van het telewerk. Hoe is dat mogelijk met eventueel inzet op een preventieve teststrategie in de bedrijven? Daar wordt eigenlijk ook geen enkel antwoord op gegeven in dit wetsvoorstel. Ondertussen zijn er wel al heel wat gratis testen besteld. Zullen die ook echt efficiënt ingezet worden? Het is een beetje paniekvoetbal van de meerderheid door die derde golf en het hoge aantal clusters in de bedrijven. Dit werk hadden we al maanden geleden moeten doen. Er is dus nog steeds geen oplossing voor.

Zelftesten kunnen een pluspunt zijn, door die aan de bevolking ter beschikking te stellen. Voor ons blijft het belangrijkste punt dat wie een test echt nodig heeft door bepaalde indicaties of in bepaalde situaties, die test ook krijgt. Ik heb het dan vooral over het ontbreken van een goed preventief testbeleid in zowel onze scholen als de bedrijven. Ik denk dan aan het inzetten van testbussen. Dat bestaat maar zeer weinig. Het was één van de projecten uit de nota van professor Goossens. Zeer interessant, maar we blijven daar op onze honger zitten.

Indien zelftesten mogelijk zijn, vinden wij het wel belangrijk dat die, net als PCR-testen en antigeentesten, gratis zijn. We hebben een falend testbeleid van de overheid, maar nu kan de patiënt zichzelf gaan testen. Wij hebben dan ook een amendement ingediend om mensen twee keer per week gratis een zelftest ter beschikking te stellen, tot op het moment waarop men gevaccineerd is. Zo kunnen we er effectief voor zorgen dat mensen die zich willen testen, dat ook kunnen.

Wie een positieve zelftest heeft, moet zijn huisarts of een testcentrum contacteren. Wij zijn het daar niet mee eens. De huisartsen zijn al zeer overbelast en dit zorgt voor extra overbelasting. Mensen die ziek zijn of vragen hebben voor hun huisarts, moeten daarheen kunnen blijven gaan. We zullen sowieso heel veel vragen krijgen over de zelftesten, zoals we vandaag ook heel veel vragen krijgen van onze patiënten over de vaccinatiestrategie. Daar kunnen we niet altijd op antwoorden omdat de strategie heel veel gebreken kent. Het is niet de huisarts die de secretaresse van de regering moet spelen. Het zou logisch zijn geweest dat iemand die positief test, gewoon naar de tracing belt en daar zijn testresultaat meldt. Zo kan eventueel de PCR-test worden voorgeschreven aan die persoon en zijn nauwe contacten en zo kan men ook de tracing verder zetten waar nodig. Dat is volgens ons niet de taak van de huisarts.

12.10 Karin Jiroflée (Vooruit): Mijnheer de voorzitter, collega's, onderhavig voorstel is eigenlijk heel eenvoudig; het betekent niets meer of niets minder dan een uitbreiding van het testbeleid en de teststrategie. De verdedigingslinie tegen COVID-19 is drieledig: testen, tracen en quarantaine. In het begin van de pandemie werden er vooral hoogrisicocontacten getest en later patiënten met symptomen, waarbij er sneltests werden ingezet in scholen en bedrijven. Nu zijn we aan een volgende fase bezig.

In het afgelopen jaar hebben wij heel wat geleerd. We leerden dat het testen cruciaal is om de pandemie te lijf te gaan. Ook op technologisch vlak, meer bepaald inzake de kwaliteit van de tests, is er in een jaar tijd heel wat vooruitgang geboekt. Wij kunnen nu de volgende fase dus ingaan. Het gaat dan vooral over antigeentests, bij de apotheker verkrijgbaar voor zorgverleners, en de zelftests die mensen kunnen gebruiken als er daartoe volgens hen om wat voor reden dan ook behoefte is.

Middels een eigen amendement van de indieners op het voorstel hebben wij kunnen zorgen voor gelijkheid in de apotheek. Dat vinden wij bijzonder belangrijk. De Koning kan de tegemoetkoming bepalen voor personen met een laag inkomen, zodat zij op een gelijke manier aanspraak kunnen maken op zelftests en in dezen hun verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Iedereen die behoefte heeft aan een zelftest, kan die zodoende op gelijke manier verkrijgen. In deze fase van de pandemie is dat toch wel belangrijk.

Het gaat, zoals ik al zei, eigenlijk gewoon om een verdere stap in de strategie van het testen. Zo komen wij langzamerhand, stapje voor stapje, dichter bij het einde van de crisis.

12.11 Maxime Prévot (cdH): Monsieur le président, chers collègues, il était temps d'intégrer les autotests et les tests rapides dans l'arsenal dont nous disposons pour lutter contre la covid-19. Nous le réclamions du reste depuis longtemps, puisque nous estimons qu'une stratégie ambitieuse de testing doit être mise en place. D'une part, elle doit être fondée sur le diagnostic des personnes présentant des symptômes via un test PCR accompagné d'un tracing et d'un isolement efficace en cas de test positif. D'autre part, nous voulons aussi miser sur un dépistage préventif massif de la population par l'utilisation des autotests et des tests antigéniques rapides. C'est du reste ce à quoi s'emploie l'Autriche, par exemple, depuis déjà de nombreux mois.

Malheureusement, par rapport à cela, la proposition de loi prévoit une stratégie de testing encore trop faible. Le choix de la majorité quant à la prise en charge des autotests ne nous semble pas satisfaisant. Vous prévoyez un coût d'un euro pour les plus fragilisés mais pour de nombreuses familles, l'achat de ces autotests pourrait se révéler très lourd financièrement. Ce ne serait donc pas mis en œuvre. C'est le risque.

Si on imagine une famille de cinq personnes, les parents et trois ados, et un coût de dix euros par autotest, cela reviendrait à cinquante euros par semaine pour l'achat d'un test par personne et donc à deux cents euros par mois pour cette famille. Pour de nombreuses familles qui ne sont pas bénéficiaires de l'intervention majorée, cela représentera une charge très importante.

Votre stratégie est donc problématique si on veut utiliser efficacement ce levier pour détecter le plus vite possible les personnes contaminées et les isoler. Votre stratégie ne permettra tout simplement pas d'y arriver. Il faut que la stratégie qu'on met en place pousse les citoyens à avoir le réflexe du recours aux autotests de façon régulière. Le dépistage préventif massif peut être un levier efficace dans la maîtrise de l'épidémie par un meilleur contrôle des contaminations et dans la gestion de la stratégie de déconfinement pour la reprise progressive de certaines activités, tant qu'on n'aura pas un taux de vaccination suffisant.

Plus on contrôle la situation, plus on pourra déconfiner avec un rythme soutenu. Mais pour cela, les autotests doivent être accessibles à tous. C'est la raison pour laquelle nous avions déposé un amendement prévoyant que chaque citoyen a le droit d'obtenir gratuitement un autotest par semaine sur présentation de sa carte d'identité, et laissant au Roi la possibilité de modifier le nombre d'autotests par période.

Nous nous interrogeons également sur la stratégie du gouvernement concernant le testing massif dans les entreprises et institutions. Le ministre a indiqué lors des débats que la proposition "vis-à-vis des entreprises et services publics est qu'ils ont droit à des tests antigéniques rapides à hauteur de huit tests par travailleur qui ne peut pas faire de télétravail (quatre semaines, deux tests par semaine), que la demande doit être introduite avant le 1^er mai et que l'offre est limitée au stock que nous avons (570 000 tests plus une commande en cours de 500 000 supplémentaires). Après, ce sont les employeurs ou les responsables d'entreprises publiques qui doivent payer. L'idée est de lancer une campagne en donnant un boost via la gratuité, mais l'idée n'est pas de continuer comme cela".

Cette approche nous semble problématique. Vous ne soutenez les entreprises que durant quatre semaines. Vous ne prévoyez rien pour les secteurs qui ne sont pas en télétravail actuellement, pour toutes ces entreprises qui pourtant se trouvent aussi dans des situations très difficiles. Nous considérons que le testing préventif massif dans les entreprises doit être intégré dans une politique de santé publique forte et que les autorités doivent se donner les moyens pour la mener à bien.

Aussi, et en raison du caractère trop peu ambitieux de cette proposition, alors qu'une stratégie forte de testing doit être l'un des piliers d'une lutte efficace contre la pandémie pour, dès à présent, mieux contrôler les contaminations et pour, dans les prochaines semaines, accompagner la stratégie de déconfinement, nous nous abstiendrons sur le texte qui est proposé.

12.12 Sophie Rohonyi (DéFI): Chers collègues, je ne serai pas longue vu l'heure tardive, et vu l'intensité des débats que nous avons eus en commission mardi sur cette proposition de loi. Je me devais toutefois d'intervenir pour souligner l'avancée que constitue ce texte dans notre gestion de crise, pour ne pas dire le virage à 180 degrés. Car voici des mois que mon groupe demandait, notamment auprès des ministres De Block et De Backer, et ensuite auprès du ministre Vandenbroucke, d'inclure les tests rapides et les autotests, non plus dans quelques projets pilotes mis en place ici et là, mais bien dans notre stratégie de testing.

Tant Karine Moykens, présidente du comité interfédéral testing et tracing, que M. Herman Goossens, le microbiologiste, l'ont rappelé lors de leur audition en commission spéciale covid, et de manière on ne peut plus claire. Je tenais à citer M. Goossens: "Les tests rapides sont tout à fait fiables. Les projets pilotes ont à chaque fois été un succès et, pourtant, ils n'ont jamais été généralisés. Certes la loi du 22 décembre 2020 a encadré le recours à ceux-ci mais elle est beaucoup trop stricte". Autrement dit, alors que nous savons depuis un an que tester, isoler et tracer constitue le triptyque élémentaire de notre gestion de crise, auquel s'est récemment ajoutée évidemment la vaccination, nous n'utilisons toujours pas toutes les armes qui sont à notre disposition. Autant au printemps dernier je pouvais comprendre la prudence relative aux tests rapides et aux autotests, et donc la préférence accordée aux écouvillons naso-pharyngés et à la technique de la PCR, autant aujourd'hui, les tests rapides et les autotests ont prouvé leur efficacité. On agit donc aujourd'hui avec des mois de retard, des mois dont le virus a clairement tiré profit.

Toujours est-il qu'aujourd'hui, comme je l'ai dit, nous avons enfin une stratégie de testing articulée autour de trois lignes de défense: les tests PCR, le dépistage régulier dans les entreprises avec les tests antigéniques rapides, et les autotests. Les pharmaciens pourront donc enfin délivrer les tests rapides afin que le personnel soignant de première ligne puisse les réaliser.

La loi du 22 décembre 2020 sur laquelle nous nous étions abstenus en raison notamment de leur exclusion, est donc corrigée. Il était en effet indispensable de respecter l'expertise des pharmaciens, en particulier pour les autotests. Si ceux-ci sont délivrés sans conseils avisés, ils peuvent donner un faux sentiment de sécurité aux utilisateurs. Tout citoyen qui sera amené à utiliser ces autotests doit avoir conscience qu'un test négatif ne l'autorise pas à ne plus respecter les gestes barrières. Il doit également avoir conscience des règles élémentaires entourant la bonne utilisation de ces tests, leur lecture et leur interprétation.

Les pharmaciens joueront donc un rôle crucial dans ces informations. Or, j'ose espérer que l'emballage ou la notice les contiendront également.

Les entreprises vont également pouvoir recourir aux tests rapides et autotests, afin de permettre aux secteurs de reprendre et aux travailleurs de travailler sereinement, sans cette boule au ventre. Ceci répond à la promesse qui a été faite par le Comité de concertation du 5 mars dernier, à savoir de mobiliser massivement les tests rapides et autotests en vue d'une reprise des secteurs à l'arrêt pour le 1^er mai au plus tôt.

Le ministre de la Santé me l'a précisé en commission: les entreprises et institutions qui en bénéficieront doivent être entendues de manière large. J'en déduis donc que les activités culturelles, sportives, les foires, l'horeca en font partie. Mais cette imprécision dans le texte n'est-elle pas source d'insécurité juridique? S'agira-t-il de tests rapides utilisés dans le cadre de projets pilotes, ou de protocoles de reprise?

Je me pose d'autant plus la question que la reprise est annoncée, comme je le l'ai dit, pour le 1^er mai au plus tôt, soit la date limite qui a été fixée pour les demandes de remboursement de ces mêmes tests. Ces secteurs sont ainsi privés des armes qui sont indispensables à leur reprise, et ce, avant l'effectivité de cette reprise.

Cette question se pose avec d'autant plus d'acuité que le dernier rapport du RAG déconseille les autotests pour les événements de masse.

Le ministre a finalement précisé que ces tests ne pourront être utilisés, par exemple, pour autoriser l'entrée dans un événement public ou encore dans un restaurant. Par contre, les autotests pourraient, eux, toujours d'après les réponses du ministre en commission, contribuer à ce que le personnel d'un restaurant, par exemple, soit testé afin de s'assurer qu'il puisse accueillir la clientèle en toute sécurité.

Je comprends donc que le ministre souhaite établir une distinction entre les tests rapides et les autotests.

D'une part, il promeut l'utilisation des tests rapides dans le cadre des entreprises et des institutions, entendues au sens large et englobant donc les activités culturelles, sportives mais aussi les foires, l'horeca et autres. Nous pouvons donc en déduire que les tests rapides pourraient très bien être utilisés pour une réouverture de ces secteurs. D'autre part, le ministre souhaite interdire les autotests comme moyen d'entrée à un événement public ou encore un restaurant, qui rentre donc dans la notion, vue au sens large, d'institution.

Le problème, c'est que cette distinction, qui est tout à faite compréhensible, ne transparaît pas dans le dispositif de la proposition de loi.

La proposition indique en effet que, dans le cadre du dépistage à répétition en entreprises et institutions, seuls les résultats des tests rapides et des autotests qui sont positifs sont notifiés à Sciensano.

L'autre problème réside dans le fait que cette proposition de loi accorde une large latitude au gouvernement pour les conditions, les modalités et le remboursement de ces tests, précisément au moment où le gouvernement est tenu d'inclure le Parlement dans ses réflexions relatives à la gestion de crise. Pire, cette proposition de loi ne vise en réalité qu'à créer la base légale sur laquelle s'appuiera, non pas un futur arrêté royal, mais un arrêté royal qui a déjà été adopté le 24 mars dernier.

S'agissant des autotests en particulier, on sait qu'ils seront particulièrement utiles pour détecter les supercontaminateurs. Or, la proposition de loi instaure une vision très restrictive de leur utilisation, puisqu'il faudra passer par un arrêté royal pour définir les conditions et règles de mise à disposition des autotests ainsi que le nombre d'autotests par période.

Je me dois aussi de relever, à l'instar de certains de mes collègues, que leur coût pose une vraie question en matière d'accessibilité financière. En effet, si le prix à l'unité reste à définir, il oscillera entre 5 et 10 euros, contre par exemple 4,40 euros dans les supermarchés Lidl en Allemagne. Un coût qui ne sera, certes, que d'un euro pour maximum deux tests par semaine et par personne composant le ménage à partir du 12 avril, mais uniquement pour les personnes qui bénéficient de l'intervention majorée de la sécurité sociale.

Autrement dit, pour les familles qui ne bénéficient pas d'une allocation spécifique, qui ne sont pas inscrites à une mutualité sous un statut particulier ou qui sont juste au-dessus du plafond de revenus de plus ou moins 1 657 euros brut par mois, ce test sera payant. Pour une famille nombreuse, cela représentera un sacré budget. Aujourd'hui, nous utiliserons donc enfin les armes à notre disposition, mais nous empêcherons, dans le même temps, les plus précarisés – ou à tout le moins ceux qui ne répondent pas aux conditions très strictes de ce texte – d'en bénéficier.

Les familles risquent en tout cas d'être mises en difficulté, ainsi que le ministre l'a d'ailleurs reconnu en commission. Nous soutiendrons donc les amendements des collègues du PTB et du cdH, qui visent à permettre à chaque citoyen d'obtenir gratuitement un autotest par semaine dans le cas de l'amendement déposé par les collègues du cdH, et deux par semaine, jusqu'à ce qu'il ait été vacciné, dans le cas de l'amendement déposé par les collègues du PTB.

En conclusion, nous soutenons l'objectif poursuivi par cette proposition de loi mais nous ne pouvons que regretter le flou qui entoure ses modalités d'utilisation mais aussi son manque d'ambition. C'est pourquoi nous nous abstiendrons.

12.13 Kathleen Depoorter (N-VA): Mijnheer de voorzitter, in de tweede ronde wou ik nog iets meegeven. Het is inderdaad jammer dat de minister niet aanwezig is. Het betreft immers een belangrijk gegeven.

Eerst en vooral, collega Creyelman is weg, maar volgens het FAGG moeten alle tests apart verpakt zijn. Dat is dus geen enkel probleem.

Ik verneem echter dat de voorwaarden, die zijn meegedeeld aan de verschillende producenten die zich zouden kunnen inschrijven voor de goedkeuring van de tests, op 21 maart 2021 zijn gepubliceerd. Een van de voorwaarden is het voorleggen van drie klinische analyses, die de werkzaamheid van de test zonder begeleiding bewijzen. Ik herhaal: drie klinische analyses.

De labo's hebben het op dit moment ongelooflijk druk. Onze lokale producenten geraken nergens binnen. Het is onmogelijk om op zo een korte tijd die drie klinische analyses in een voldoende groot spectrum te laten organiseren. Ik vraag nu aan de leden van de regering of zulks betekent dat het FAGG extra informatie heeft gegeven aan de grote producenten, die nu wel al gevalideerd zijn, en niet aan de kleinere kmo's, die mij laten weten dat in de instructions for use niet was opgenomen dat die drie klinische analyses zonder begeleiding bij de registratie moesten worden meegedeeld.

Dat is een heel belangrijk feit. Ik heb al vaker gemeld dat het gebrek aan transparantie bij het FAGG over de beslissingsboom gigantisch is. Ik zou dan ook aan de regering willen vragen een en ander te onderzoeken. Ik zal het in elk geval onderzoeken. Wij hebben veertien dagen tijd daarvoor. Indien het echter blijkt te kloppen, gaat het om handelen met voorkennis, wat mij een ernstig feit lijkt.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.